Πώς δύο μικρά αλβανικά κόμματα απειλούν τη Συμφωνία των Πρεσπών

Μπορεί η πρώτη μάχη να ήταν υπέρ του Ζόραν Ζάεφ, αλλά η εύθραυστη πλειοψηφία των 80 βουλευτών δεν επιτρέπει στον σκοπιανό πρόεδρο να θεωρεί ότι ο πόλεμος για τη συνταγματική αλλαγή στην πΓΔΜ έληξε με νίκη. Τουλάχιστον όχι πριν πείσει και τα δύο μικρά αλβανικά κόμματα, την κίνηση BESA και τη Συμμαχία για τους Αλβανούς, να ψηφίσουν για μία ακόμα φορά υπέρ της Συμφωνίας στις δύο εναπομείνασες ψηφοφορίες.

Μία στο δημοψήφισμα, όπου ο Ζάεφ θα χρειαστεί τις ψήφους των ψηφοφόρων των κομμάτων, και μία ακόμα στο Κοινοβούλιο, όπου θα πρέπει να κατοχυρώσει εκ νέου τα περιβόητα 2/3 της σκοπιανής βουλής.

Τα δύο κόμματα, ωστόσο, όπως αναφέρει και το Balkan Insight, με ισχύ 4 μόλις βουλευτών, είναι ικανά να «τινάξουν» τα πάντα στον αέρα. Και αυτό προτίθενται να κάνουν στην περίπτωση που δεν περάσουν και οι δικές τους απαιτήσεις στη συνταγματική αναθεώρηση.

Τα δύο κόμματα, που βρίσκουν ως ευκαιρία τη συγκεκριμένη συγκυρία, απειλούν το μέλλον της Συμφωνίας. 

Αυτό που ζητούν οι ακραίες αλβανικές φωνές είναι να αναγνωριστεί και επίσημα, σε εθνικό επίπεδο, η αλβανική γλώσσα ως επίσημη γλώσσα της Βόρεια Μακεδονίας. Σε αυτή την περίπτωση θα στηρίξουν Ζάεφ. Αν όμως δεν ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις τους, θα καταψηφίσουν τη Συμφωνία.

«Θεωρούμε ότι έχει έρθει η ώρα μερικά από αυτά τα πολιτικά ζητήματα που αφορούν τον αλβανικό πληθυσμό να υιοθετηθούν για να τα επιλύσουμε» δήλωσε ο Fadil Zendeli του BESA την Τετάρτη. Επισήμανε μάλιστα ότι έχει ήδη έρθει σε συμφωνία με το έτερο κόμμα, τη Συμμαχία για τους Αλβανούς, σε ό,τι αφορά επιπρόσθετες τροπολογίες που σκοπεύουν να υποβάλουν στο κοινοβούλιο αυτή την εβδομάδα.

Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της Συμμαχίας για τους Αλβανούς, Ziadin Sela, έχει και στο παρελθόν επισημάνει ότι το κόμμα του θέλει αλλαγές στο προοίμιο του συντάγματος, οπότε θα ήταν σαφές ότι οι Αλβανοί, όπως και οι Μακεδόνες, είναι συνταγματικοί λαοί της χώρας.

Μαζί, τα δύο αυτά κόμματα μπορεί να έχουν μόλις 4 από τους 120 βουλευτές του κοινοβουλίου, αλλά ακόμα και αυτοί μπορούν να αποδειχθούν είτε σωτήριοι, είτε εφιάλτης για την αναθεώρηση του Συντάγματος, κατ’ επέκταση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Από την πλευρά του το μεγαλύτερο αλβανικό κόμμα στο κοινοβούλιο, η νεοσυσταθείσα Δημοκρατική Ένωση για την Ένταξη, DUI, επιμένει ότι δεν είχε καμία πρόθεση να θέσει σε κίνδυνο τη διαδικασία του ονόματος με πρόσθετες απαιτήσεις.

«Θεωρούμε απόλυτη προτεραιότητα το ζήτημα της αναθεώρησης. Έχουμε εργαστεί για περισσότερα από 17 χρόνια προκειμένου να φτάσουμε σε αυτό το σημείο και δεν θα διακινδυνεύσουμε τη διαδικασία με επιπρόσθετες απαιτήσεις» δήλωσε ο Artan Grubi.

Ο κ. Grubi είπε ότι είναι πεπεισμένος ότι όλοι οι βουλευτές θα καταλάβουν τη σοβαρότητα της κατάστασης και ότι «όλα τα αλβανικά κόμματα θα υποστηρίξουν και θα ψηφίσουν υπέρ της επιτυχούς ολοκλήρωσης της συμφωνίας για το όνομα».

Η διαδικασία

Το Κοινοβούλιο την περασμένη Παρασκευή πέρασε την πρώτη φάση της εφαρμογής της συμφωνίας. Όλοι οι βουλευτές των αλβανικών κομμάτων ψήφισαν υπέρ.

Αυτό έδωσε ένα προβάδισμα στη συμφωνία Ζάεφ, με 80 βουλευτές, μια οριακή πλειοψηφία των δύο τρίτων, υπέρ της κυβερνητικής πρωτοβουλίας που επιτρέπει προς το παρόν να προχωρήσει η διαδικασία για την αλλαγή του ονόματος της πΓΔΜ, σε Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, όπως ορίζει η Συμφωνία με την Ελλάδα.

Ωστόσο, για να ολοκληρωθεί η διαδικασία μέχρι το τέλος του έτους, οι βουλευτές θα πρέπει να ψηφίσουν δύο φορές ακόμα. Μετά την πρώτη φάση που ολοκληρώθηκε ακολουθεί η δημόσια συζήτηση αλλά και μία ακόμη τρίτη φορά στο κοινοβούλιο, όπου και εκεί θα χρειαστεί η εκ νέου η πλειοψηφία των δύο τρίτων. Τονίζεται δε ότι οι Αλβανοί αποτελούν περίπου το ένα τέταρτο των 2.1 εκατομμυρίων κατοίκων της πΓΔΜ.

Το ζήτημα μάλιστα των δικαιωμάτων της Αλβανικής κοινότητας είναι ένα ιδιαίτερα καυτό θέμα στη γείτονα χώρα. Παρά τη δυσαρέσκεια του κεντρικού κόμματος της δεξιάς αντιπολίτευσης VMRO DPMNE και του προέδρου Gmorge Ivanov, το κοινοβούλιο έχει ήδη εγκρίνει νόμο που επεκτείνει την επίσημη χρήση της αλβανικής γλώσσας σε ολόκληρη τη χώρα. Ωστόσο, δεν έγιναν τότε συνταγματικές αλλαγές στο θέμα.