Οι Μάγισσες της Οξφόρδης

Η μόδα των σύγχρονων ερωτευμένων ζευγαριών να «κλειδώνουν» με λουκέτα την αγάπη τους στις σιδερένιες γέφυρες είναι σχετικά πρόσφατη. Όμως διαβαίνοντας τις πύλες του Μουσείου Ασμόλιαν στην Οξφόρδη −το παλαιότερο πανεπιστημιακό μουσείο στον κόσμο− μας περιμένει μια έκπληξη. Παρόμοιες κλειδαριές - μινιατούρες με το όνομα του αγαπημένου ή της αγαπημένης χαραγμένο στη μια πλευρά της κλειδαριάς ήταν μια συνηθισμένη «μαγική» τακτική που τη συναντούμε ήδη από την εποχή του Μεσαίωνα.

Τέτοιες κλειδαριές αγάπης αλλά και μεγάλες κρυστάλλινες σφαίρες, μακάβριες κερένιες κούκλες και −κάθε άλλο παρά απλές− συνταγές για μαγικά φίλτρα και μαντζούνια είναι μεταξύ των πολλών εκθεμάτων που παρουσιάζονται αυτόν τον καιρό στο Μουσείο Ασμόλιαν δίνοντάς μας τη μοναδική ευκαιρία να εξερευνήσουμε την ιστορία της μαγείας έτσι όπως αυτή έχει καταγραφεί και διασωθεί σε αντικείμενα, μυστικιστικά κείμενα και σπάνια χειρόγραφα εδώ και οκτώ αιώνες. Αλλά και να κατανοήσουμε τις συνθήκες που οδήγησαν τους ανθρώπους εκείνων των εποχών να προσφύγουν στο μυστηριακό και σκοτεινό σύμπαν αγγέλων και δαιμόνων προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον εχθρικό και απρόβλεπτο κόσμο γύρω τους: πολλά από τα εκθέματα είναι τρομακτικά, όπως μια υφασμάτινη κούκλα με ένα ξίφος να διαπερνά το πρόσωπό της, άλλα πάλι, εξόχως αηδιαστικά, όπως πόδια από σαύρες και βατράχια κατατρυπημένα με αγκάθια.

Υπάρχουν ακόμη εξαιρετικής τέχνης χαραγμένα δαχτυλίδια με αφιερώσεις προς το αγαπημένο πρόσωπο ή θαυμάσια εικονογραφημένα μεσαιωνικά βιβλία τελετουργικής μαγείας, χωρίς να λείπουν και εκθέματα που προκαλούν ρίγη ανατριχίλας όπως τα χειρόγραφα με περιγραφές από τις δίκες και τις καταδίκες εκατοντάδων χιλιάδων γυναικών που κατηγορήθηκαν για μαγεία και κάηκαν στην πυρά.

Τα παλαιότερα αντικείμενα της έκθεσης προέρχονται από τη Μεσαιωνική Ευρώπη του 12ου αιώνα συμπεριλαμβανομένης μιας ανθρώπινης καρδιάς μέσα σε ασημένια θήκη ενώ υπάρχουν και κάποια εκθέματα σύγχρονα όπως ένα μικρό μπουκάλι που βρέθηκε να επιπλέει στον Τάμεση το 1988 το οποίο περιείχε ανθρώπινα δόντια, γαρυφαλέλαιο και λίγα κέρματα − ξόρκι μάλλον από κάποιον απελπισμένο ασθενή που προσπάθησε με αυτόν τον τρόπο να βρει θεραπεία για τον πονόδοντο που τον τυραννούσε.

Ταυτόχρονα όμως αυτή η έκθεση στο Μουσείο Ασμόλιαν της Οξφόρδης μας παρακινεί να σκεφτούμε για το αν η μαγεία έχει κάποια θέση στον κόσμο του σύγχρονου ανθρώπου. Ισχύει η άποψη ότι, παρόλο που ζούμε σε μια ορθολογική εποχή, εξακολουθούμε να πιστεύουμε στα ξόρκια και τα φίλτρα; Άραγε υπάρχει θέση στη ζωή μας για το μυστήριο, το μαγικό, το ανεξήγητο; 

Στα ερωτήματα έρχεται να δώσει απάντηση η Ελληνική Εταιρεία Κεφαλαλγίας όπου σε μια πρόσφατη έρευνα σε δείγμα 10.000 ατόμων αποκαλύφθηκε ότι το 60% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η λύση για την αντιμετώπιση του πονοκέφαλου είναι το ξεμάτιασμα. Δεν είχαμε καμία αμφιβολία, αφού έτσι γίνεται συνήθως. Μετά το παυσίπονο καταφθάνει... το ιππικό: η βοήθεια της γειτόνισσας ή της θείας που είναι εξπέρ στο ξεμάτιασμα. Άλλωστε ένα αθώο ξόρκι για τη βασκανία ποτέ δεν έβλαψε κανέναν.

Info: Spellbound, Magic, Ritual and Witchcraft, Μουσείο Ασμόλιαν, Οξφόρδη. Μέχρι 6 Ιανουαρίου 2019