Μα γιατί παραιτούνται ο ένας μετά τον άλλο οι Βρετανοί υπουργοί;

Είναι η πρώτη φορά μετά από 36 χρόνια που δύο μέλη του υπουργικού συμβουλίου του Ηνωμένου Βασιλείου υποβάλλουν την παραίτησή τους σε διάστημα 24 ωρών. Είχε να συμβεί από το 1982 λίγο πριν τη βρετανική εισβολή στα νησιά Φόκλαντ με τις παραιτήσεις των Χάφρεϊ Άτκινς και του Λόρδου Κάρινγκτον, ο οποίος άφησε μόλις σήμερα την τελευταία του πνοή σε ηλικία 99 ετών.

Η Βρετανή πρωθυπουργός, Τερέζα Μέι, έχασε μέσα σε 24 ώρες τον υπουργό των Εξωτερικών, Μπόρις Τζόνσον, και τον υπουργό αρμόδιο για το Brexit, Ντέιβιντ Ντέιβις. Δεν είναι οι πρώτες αποχωρήσεις από το πλοίο που κυβερνά η ένοικος της Ντάουνινγκ Στριτ. Σε επτά μήνες η πρωθυπουργός της Βρετανίας είδε να την εγκαταλείπουν επτά κυβερνητικά υψηλόβαθμα στελέχη και υπουργοί: αρκετοί υφυπουργοί, ο υπουργός Εξωτερικών, Άμυνας, Εσωτερικών, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και o υπουργός Brexit.

Η κυβέρνηση του Συντηρητικού Κόμματος της Βρετανίας κλυδωνίζεται, ενώ η χώρα βιώνει ένα από τα πιο ζεστά καλοκαίρια των τελευταίων ετών και φαίνεται να αγγίζει το όνειρο για την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου για πρώτη φορά μετά το 1966.

Η «πληγωμένη» Τερέζα Μέι σήμερα συγκάλεσε υπουργικό συμβούλιο για να υποδεχθεί το νέο υπουργό Εξωτερικών, Τζέρεμι Χαντ, και τον νέο υπουργό για το Brexit, Ντομινίκ Ράαμπ. «Παραγωγικό συμβούλιο σήμερα το πρωί. Στέλνουμε τις ευχές μας για την εθνική Αγγλίας αύριο», έγραψε στο Twitter η Μέι προσπαθώντας να δείξει ότι η κυβερνητική ενότητα δεν έχει διαρραγεί.   

Η λέξη - κλειδί στην κυβερνητική κρίση είναι το Brexit. Και οι δύο υπουργοί αποχώρησαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον τρόπο που η Πρωθυπουργός διαπραγματεύεται με τις Βρυξέλλες την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τον Ιούνιο του 2016 οι αιώνιοι γκρινιάρηδες με τη γηραιά ήπειρο και ευρωσκεπτικιστές Βρετανοί προσέρχονται στις κάλπες για το τρίτο δημοψήφισμα στην ιστορία τους. Το ερώτημα που θα διχάσει τη βρετανική κοινωνία είναι Brexit ή Bremain;

Οι υπέρμαχοι του Brexit χρησιμοποίησαν επτά βασικά επιχειρήματα για να πείσουν τους ψηφοφόρους τους. Είπαν ότι η Βρετανία κατάντησε μια χώρα που δεν είχε τον έλεγχο των συνόρων της, μια χώρα που έβαζε περισσότερα χρήματα στα κοινοτικά ταμεία από ό,τι λάμβανε. Είπαν ότι φεύγοντας από την ΕΕ, η Βρετανία θα ανακτήσει και πάλι την εθνική κυριαρχία της και την οικονομική ανεξαρτησία της.

Το αποτέλεσμα: το 52% των Βρετανών ψήφισε έξοδο από τις Βρυξέλλες. Μια έξοδος που πρέπει να έχει πραγματοποιηθεί μέχρι τις 29 Μαρτίου του 2019.

Μετά το δημοψήφισμα ήρθαν τα δύσκολα: οι διαπραγματεύσεις της εξόδου με τους ηγέτες των κρατών-μελών της ΕΕ. Η Τερέζα Μέι βρέθηκε στο νούμερο 10 της οδού Ντάουνινγκ λίγο μετά το δημοψήφισμα δίνοντας μια υπόσχεση: να είναι σκληρή και σταθερή στις διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους.

Γι' αυτό και έκανε κυβερνητικές μεταγραφές από το στρατόπεδο του σκληροπυρηνικού Brexit προσκαλώντας γνωστά συντηρητικά και πατριωτικά στελέχη των Τόρηδων, όπως οι Μπόρις Τζόνσον, Ντέιβιντ Ντέιβις, Μάικλ Γκόουβ και Στιβ Μπέικερ.

Οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη. Η Μέι διασχίζει κάθε λίγο και λιγάκι τη Μάγχη για να βρεθεί στην καρδιά της Ευρώπης. Κάθε φορά που επιστρέφει στο Λονδίνο οι υπέρμαχοι του Brexit έχουν την αίσθηση ότι η Πρωθυπουργός τους έχει κάνει άλλη μια παραχώρηση και άτακτη υποχώρηση. «Το Ηνωμένο Βασίλειο θα καταλήξει αποικία της Ευρωπαϊκής Ένωσης», όπως ανέφερε στο κείμενο της παραίτησής του ο Μπόρις Τζόνσον.

Η Μέι κατηγορείται ότι θα συμφωνήσει με τους Ευρωπαίους σε ένα «ήπιο Brexit». Αυτός είναι όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα μοντέλο σχέσης τύπου ΕΕ-Νορβηγία. Δηλαδή το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα είναι στην ΕΕ, αλλά θα εξακολουθεί να έχει πρόσβαση στην ενιαία αγορά. Για την υιοθέτηση αυτού του μοντέλου οι Ευρωπαίοι ζητούν από τους Βρετανούς να επιτρέψουν την ελεύθερη διακίνηση αγαθών, υπηρεσιών, συναλλάγματος και ατόμων.

Στον αντίποδα είναι το «σκληρό Brexit», δηλαδή μια σχέση Βρετανίας - ΕΕ σαν αυτή που έχει Καναδάς με το Ηνωμένο Βασίλειο ή σαν αυτή που έχει η Ελβετία με την ΕΕ. Βάσει αυτού του μοντέλου οι διμερείς σχέσεις ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου θα καθορίζονται από το διεθνές και όχι το κοινοτικό δίκαιο. Η Βρετανία θα μπορεί να επιβάλει αυστηρούς περιορισμούς στη μετανάστευση. Βασικά, το Ηνωμένο Βασίλειο θα είναι μια άλλη χώρα χωρίς καμία ειδική σχέση με την ΕΕ. Ένα κανονικό νησί.

Ο Μπόρις δεν είναι Τσόρτσιλ

Ο πρώην δήμαρχος του Λονδίνου και πρώην υπουργός Εξωτερικών λατρεύει την αγγλική λίρα, την αγγλική μπίρα, το αγγλικό ποδόσφαιρο, τα fish 'n chips και ό,τι έχει την ετικέτα «made in England».

Είναι πατριώτης, έχει εμμονή με τη βρετανικότητα σε σημείο γραφικότητας. Ως βιογράφος του πιο αγαπημένου πρωθυπουργού των Βρετανών, Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο Μπόρις Τζόνσον πιστεύει ότι είναι κάτι σαν συνεχιστής του. Χαρακτηριστικό είναι το σημερινό πρωτοσέλιδο της «Daily Telegraph», στο οποίο ο Τζόνσον κάθεται στο δρύινο γραφείο του και υπογράφει την παραίτησή του σαν άλλος Τσόρτσιλ. Το μόνο που του λείπει είναι το πούρο.

Τον Σεπτέμβριο ο Τζόνσον δήλωνε κάθετα αντίθετος με το ενδεχόμενο παραίτησης. Φοβόταν τις φωνές των μετριοπαθών Συντηρητικών και επέμενε πως δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τη θέση του, την οποία περιέγραφε ως «φωλιά πουλιών που τραγουδούν».

Η χθεσινή κίνηση δείχνει να του γύρισε ως μπούμερανγκ. Η στερλίνα ανακάμπτει μπροστά στην προοπτική του «ήπιου Brexit» και τα ιστορικά στελέχη του Κόμματος των Συντηρητικών συσπειρώνονται γύρω από τη Μέι υπό τον φόβο της διάλυσης της κυβέρνησης. «Σήμερα αισθάνομαι πιο ήρεμος που έχουν φύγει ο Μπόρις Τζόνσον και ο Ντέιβιντ Ντέιβις», σχολιάζει στον Guardian ο Μάλκομ Ριφκάιντ, ιστορικό στέλεχος των Τόρηδων, «οι παραιτήσεις τους μπορεί να προκαλέσουν μια βραχυπρόθεσμη κρίση, αλλά η πλειοψηφία των βουλευτών του Συντηρητικού Κόμματος δεν τους στηρίζει. Είναι αυτό που λένε οι Κινέζοι "χάρτινοι τίγρεις"».

Ακόμα και ο παραιτηθείς Ντέιβιντ Ντέιβις πιστεύει ότι η Μέι θα επιβιώσει. Ο πρώην υπουργός Brexit δήλωσε σήμερα στο BBC: «Η απλή αλήθεια είναι ότι οι άνθρωποι μπορούν να λάβουν αυτές τις αποφάσεις συνείδησης, αποφάσεις αρχής μόνοι τους, αποφασίζοντας για τον εαυτό τους», δήλωσε. «Δεν μπορείς να λάβεις την απόφαση για κάποιον άλλον και δεν μπορείς να τη φορτώσεις σε κάποιον άλλον», είπε ο Ντέιβις που διαφώνησε με την πρωθυπουργό για τη νέα τελωνειακή ρύθμιση.

Ο αντικαταστάτης Τζέρεμι Χαντ - Από το Εθνικό Σύστημα Υγείας στο Φόρεϊν Όφις και στη Ντάουνινγκ

Είναι ο μακροβιότερος υπουργός Υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έξι ολόκληρα χρόνια κατοικοέδρευε σε ένα από τα πιο δύσκολα πόστα Γουάιτχολ αντιμετωπίζοντας απεργίες γιατρών, την αγανάκτηση των πολιτών με την κρατική χρηματοδότηση του τομέα της υγείας και άλλες προκλήσεις. Μάλιστα είναι τόσο περίεργο για κάποιον υπουργό να παραμένει στην ίδια θέση για τόσο καιρό, που η Μέι τον πείραζε για αυτό. Στη διάρκεια ενός δείπνου με δημοσιογράφους νωρίτερα φέτος είπε χαριτολογώντας ότι, αν ο Τζέρεμι Κόρμπιν γίνει πρωθυπουργός, «εγώ θα σπάω πέτρες σε στρατόπεδο αναμόρφωσης. Όμως φυσικά ο Τζέρεμι Χαντ θα είναι ακόμη υπουργός Υγείας».

Ένας πολιτικός που χαίρει της εμπιστοσύνης των βρετανικών μέσων ενημέρωσης και κανείς δεν θα εκπλαγεί αν η φιλοδοξία του είναι να καταλήξει στην Ντάουνινγκ Στριτ. Ο πρώην επιχειρηματίας εξελέγη βουλευτής το 2005 στην περιφέρεια του Σάρεϊ.

Ο Χαντ επισήμανε ότι η αποχώρησή του από το υπουργείο είναι μια «τεράστια αλλαγή», ενώ πρόσθεσε: «Γνωρίζω ότι κάποιοι από το προσωπικό δεν με θεωρούσαν τον πιο εύκολο υπουργό Υγείας».

Ο Τζόνσον ήταν ο πιο προβεβλημένος υποστηρικτής του Brexit, ενώ αντίθετα ο Χαντ στήριζε την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για το δημοψήφισμα του 2016. Ωστόσο, ο Χαντ είχε δηλώσει στον ραδιοφωνικό σταθμό LBC τον Οκτώβριο του 2017 ότι άλλαξε γνώμη για το θέμα, εν μέρει εξαιτίας της απογοητευτικής «αλαζονείας» που παρατήρησε στη συμπεριφορά της ΕΕ στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.

Μόλις τον προηγούμενο μήνα είχε δηλώσει ότι είναι ανάρμοστο επιχειρήσεις όπως η Airbus να ανακοινώνουν ότι ενδέχεται να εγκαταλείψουν τη Βρετανία, αν η χώρα αποχωρήσει από την ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση χωρίς συμφωνία, αλλά αντίθετα θα πρέπει να στηρίζουν τη Μέι ώστε να κερδίσει μια καλή συμφωνία για το Brexit.

Μετά την ανακοίνωση του διορισμού του έγραψε στο Twitter: «Τεράστια τιμή να διορίζομαι υπουργός Εξωτερικών αυτή την κρίσιμη στιγμή στην Ιστορία της χώρας μας». «Έχει έρθει η ώρα να στηρίξουμε τη πρωθυπουργό μας για μια πολύ καλή συμφωνία για το Brexit, τώρα ή ποτέ…».