Ο κύβος ερρίφθη στην Τουρκία: Πρόωρες εκλογές στις 24 Ιουνίου

Την προκήρυξη πρόωρων βουλευτικών και προεδρικών εκλογών ανακοίνωσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο Τούρκος σουλτάνος στήνει κάλπες στις 24 Ιουνίου, επιταχύνοντας κατ' αυτόν τον τρόπο τη διαδικασία για την απόκτηση των υπερ-εξουσιών που προβλέπονται βάσει αποτελέσματος του δημοψηφίσματος της προηγούμενης χρονιάς. Από την επομένη κιόλας της διπλής κάλπης, η Τουρκία μετατρέπεται σε Προεδρική Δημοκρατία (από Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική) και καταργείται η (ενοχλητική κάποιες φορές, βλ. περίπτωση Αχμέτ Νταβούτογλου) θέση του πρωθυπουργού. Ουσιαστικά, αυτός που θα εκλεγεί πρόεδρος (δηλαδή ο Ερντογάν, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου) θα είναι ο απόλυτος άρχοντας, καθώς θα είναι ταυτόχρονα αρχηγός κράτους και επικεφαλής της τουρκικής κυβέρνησης. Αν προστεθούν σε αυτήν την εξίσωση το πογκρόμ συλλήψεων που συνεχίζεται σε Ένοπλες Δυνάμεις και Δημόσια Διοίκηση από το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα του Ιουλίου 2016, καθώς και το κλίμα τρομοκρατίας στον Τύπο, συν τις «ευνοϊκές» ανατακατάξεις στη μετοχική σύνθεση κραταιών ΜΜΕ, το έδαφος είναι κάτι παραπάνω από πρόσφορο.

Κανονικά οι πολίτες θα ασκούσαν το εκλογικό τους δικαίωμα τον Νοέμβριο του 2019, ωστόσο η πτώση των ποσοστών του κυβερνώντος κόμματος στις δημοσκοπήσεις οδήγησαν τον Ερντογάν σε αυτήν την απόφαση. Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) κυριαρχεί στα πολιτικά πράγματα εδώ και 16 χρόνια και είναι η πρώτη φορά που επιλέγει την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.

Η ανακοίνωση έγινε μετά τη συνάντηση που είχε με τον ηγέτη του εθνικιστικού κόμματος MHP (σ.σ. Γκρίζοι Λύκοι) Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο οποίος από τη Δευτέρα είχε χαρακτηρίσει «μονόδρομο» την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Είχε προτείνει, μάλιστα, και ημερομηνία (26 Αυγούστου), καθώς όπως τόνισε «είναι αδύνατο (για την Τουρκία) να περιμένει με υπομονή μέχρι τις 3 Νοεμβρίου του 2019», καθώς υπάρχουν «οικονομικές και πολιτικές επιχειρήσεις εις βάρος της χώρας».

Παραπαίει η οικονομία

Με την τουρκική λίρα να πηγαίνει από υποτίμηση σε υποτίμηση, η τουρκική οικονομία δοκιμάζεται από το υψηλό κόστος της στρατιωτικής επιχείρησης των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στο Αφρίν της Συρίας, καθώς και από τα μπρος - πίσω στις διμερείς σχέσεις με τη Ρωσία (από την κατάρριψη του μαχητικού στη Συρία και το εμπάργκο στις εξαγωγές, στην αγορά των S-400 και την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου).

«Ξεκινάμε αμέσως τη νόμιμη διαδικασία σχετικά με το θέμα και χωρίς αμφιβολία το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο της Τουρκίας θα αρχίσει τις προετοιμασίες για τις εκλογές, το συντομότερο δυνατό» ανέφερε σε επίσημη δήλωσή του από το Προεδρικό Μέγαρο ο Ερντογάν.

«H προτίμηση μας ήταν να γίνουν οι εκλογές το Νοέμβριο του 2019. Λόγω των επιχειρήσεων στη Συρία, αλλά και λόγω των ιστορικών εξελίξεων στην περιοχή είναι πλέον αναγκαίο να ξεπεραστούν κάποια ζητήματα. Για να μπορέσουμε να λάβουμε πιο ισχυρές αποφάσεις και να τις εφαρμόσουμε, πρέπει να περάσουμε στο νέο σύστημα Διοίκησης και πρέπει να βγάλουμε άμεσα το θέμα των εκλογών από την επικαιρότητα» πρόσθεσε.

Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από την εμπρηστική δήλωση Ερντογάν κατά της Moody's με αφορμή την υποβάθμιση του τουρκικού αξιόχρεου. Ειδικότερα, ο πρόεδρος του AKP είχε κάνει λόγο για «στοχοποίηση» της Άγκυρας από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Στη δήλωσή του, μάλιστα, είχε αναφερθεί και στην Ελλάδα («Οι γείτονές μας έχουν καταποντιστεί, και εσείς μάς υποβαθμίζετε;»).

Κλίμα έντασης

Πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι οι πρόωρες εκλογές θα ωθήσουν τόσο τα κόμματα της κυβερνητικής πλειοψηφίας όσο και τις παρατάξεις της αντιπολίτευσης να επιδοθούν σε έναν άνευ προηγουμένου διαγωνισμό «υπερ-πατριωτισμού» και «εθνικισμού» -εξέλιξη που δεν αφήνει αδιάφορη την Αθήνα από τη στιγμή που το Αιγαίο έχει ήδη μετατραπεί σε πεδίο σφοδρής αντιπαράθεσης και διαρκών προκλήσεων από την Άγκυρα.

Η διπλή εκλογική αναμέτρηση θεωρείται κρίσιμη, καθώς κατά τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής περιόδου που θα ακολουθήσει, τίθενται σε ισχύ τα περισσότερα μέτρα που δίνουν υπερ-εξουσίες στον πρόεδρο της χώρας.

Τα μέτρα αυτά είχαν εγκριθεί κατά τη διάρκεια του επεισοδιακού δημοψηφίσματος για την τροποποίηση του συντάγματος, τον Απρίλιο του 2017. Εκείνες οι κάλπες είχαν προκαλέσει επιδείνωση στις σχέσεις Άγκυρας - Βρυξελλών λόγω της εμμονής κορυφαίων Τούρκων αξιωματούχων να διοργανώσουν προεκλογικές συγκεντρώσεις σε μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, αδιαφορώντας για την ανησυχία των Ευρωπαίων πως θα μπορούσαν να σημειωθούν βομβιστικές επιθέσεις από τζιχαντιστές.

Τελικά, υπήρξε ρητή απαγόρευση από την ηγεσία αρκετών χωρών (Ολλανδία, Γερμανία), εξέλιξη που προκάλεσε την «έκρηξη» του Ερντογάν και την υιοθέτηση μιας επιθετικής ρητορικής κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έβαλε στο «ψυγείο» τις διμερείς σχέσεις.