Οι Τρεις Πινακίδες Πέρα από το Έμπινγκ, στο Μιζούρι

«Οι πινακίδες κάνουν ακόμη τη δουλειά τους και αυτό είναι συναρπαστικό» λέει η 60χρονη Φράνσις ΜακΝτόρμαντ στην τελετή απονομής των βραβείων της Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (BAFTA) στο Λονδίνο.

Η Αμερικανίδα ηθοποιός τιμήθηκε και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού για την ερμηνεία της στην ταινία «Τρεις Πινακίδες Έξω από το Έμπινγκ, στο Μιζούρι». Τιμήθηκε για το ρόλο της ως Μίλντρεντ Χέις, μιας μητέρας που αναζητεί απαντήσεις και δικαιοσύνη για το φόνο της κόρης της. Οι τρεις ξεχασμένες διαφημιστικές πινακίδες που αγόρασε η Μίλντρεντ στον παλιό επαρχιακό δρόμο που οδηγεί στο φιλήσυχο Έμπινγκ είναι τα σύμβολα της σταυροφορίας της σε ένα έγκλημα που κανείς δεν βιάζεται να διαλευκάνει, αλλά επιλέγει να ξεχάσει.

Οι πινακίδες της Μίλντρεντ είναι ένα εργαλείο μιας σιωπηρής, περιεκτικής, επίμονης και συγκρουσιακής διαμαρτυρίας. Και μόλις λίγους μήνες μετά την προβολή της ταινίας στις κινηματογραφικές αίθουσες, οι πινακίδες της Μίλντρεντ εμπνέουν ακτιβιστές και φυτρώνουν σαν μανιτάρια σε όλο τον κόσμο από οργανώσεις και συλλογικότητες που ζητούν δικαιοσύνη για κακοδικίες, για αδικίες και για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

«71 νεκροί».
«Και ακόμα καμία σύλληψη».
«Πώς κι έτσι;»

Λίγο πριν ανοίξει η αυλαία των BAFTA, μια τριάδα από πινακίδες με το χαρακτηριστικό κόκκινο φόντο και τα μαύρα γράμματα παρέλασαν στους δρόμους του Λονδίνου, ζητώντας απαντήσεις για τις 71 ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν τον περασμένο Σεπτέμβρη στην πύρινη κόλαση του Πύργου Γκρένφελ.

Οι πινακίδες αυτές δημιουργήθηκαν από την ακτιβιστική οργάνωση «Justice 4 Grenfell» (σ.σ. «Δικαιοσύνη για το Γκρένφελ») και έγραφαν: «71 νεκροί», «Και ακόμη καμία σύλληψη;», «Πώς κι έτσι;»

Στα BAFTA η Φράνσις ΜακΝτόρμαντ άδραξε την ευκαιρία να χαιρετίσει την ενέργεια της οργάνωσης «Justice 4 Grenfell» υποστηρίζοντας ότι η ταινία άνοιξε έναν «θετικό δημόσιο διάλογο». Απηύθυνε, δε, έκκληση στην πρωθυπουργό της Βρετανίας, Τερέζα Μέι, να ακούσει το μήνυμα των πινακίδων και να πάψει να κρύβεται. «Θέλω να δηλώσω ότι επικροτώ και σέβομαι κάθε καλά οργανωμένη ενέργεια απείθειας» είπε η 60χρονη Αμερικανίδα ηθοποιός. «Είμαι ενθουσιασμένη που η ταινία εμπνέει ακτιβιστές σε όλο τον κόσμο και έχει γίνει κομμάτι ενός θετικού δημόσιου διαλόγου. Αυτή είναι η δύναμη της εικόνας και αυτό είναι που κάνουμε στον κινηματογράφο: δυνατές εικόνες», συμπλήρωσε.

«Αυτές οι τρεις πινακίδες είναι εδώ για να κρατήσουν ζωντανή στην εθνική συνείδηση των Βρετανών την τραγωδία του Γκρένφελ. Οι τρεις πινακίδες μάς δίνουν φωνή. Οι φωνές μας ζητούν αλλαγή σε ένα σύστημα που σκοτώνει. Οι φωνές απαιτούν δικαιοσύνη για το Γκρένφελ» δήλωσε στο BBC η Μόιρα Σάμιουελς, μία εκ των διοργανωτών της ενέργειας.  

«Και το Όσκαρ για τον μεγαλύτερο παιδόφιλο απονέμεται…»
«Όλοι τους ξέραμε και ακόμη καμία σύλληψη»
«Κατονομάστε τους στη σκηνή ή βουλώστε το για πάντα»

Λίγες ημέρες πριν από την 90ή τελετή απονομής των βραβείων της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, ο καλλιτέχνης Sabo αιφνιδιάζει το Χόλιγουντ με τρεις μεγάλες πινακίδες που απευθύνονται στους υποψήφιους για Όσκαρ και τους υπενθυμίζει ότι φέτος δεν αρκεί να ευχαριστήσουν συνεργάτες, συγγενείς και φίλους.

Φέτος πρέπει να μιλήσουν για το σκάνδαλο Γουάινσταϊν, για τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις και τους βιασμούς στο Χόλιγουντ. Οι πινακίδες έγραφαν: «Και το Όσκαρ για τον μεγαλύτερο παιδόφιλο απονέμεται…», «Όλοι τους ξέραμε και ακόμη καμία σύλληψη», «Κατονομάστε τους στη σκηνή ή βουλώστε το για πάντα».

«500.000 νεκροί στην Συρία»
«Και ακόμη καμία ενέργεια;»
«Πώς κι έτσι Συμβούλιο Ασφαλείας;»

Αυτές είναι οι τρεις πινακίδες σε κόκκινο πάντα φόντο που στήθηκαν έξω από τα κεντρικά γραφεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη τις ημέρες που η ανατολική Γούτα της Συρίας βομβαρδιζόταν καθημερινά από τις κυβερνητικές δυνάμεις της χώρας με τη συνδρομή των Ρώσων συμμάχων του Μπασάρ Αλ Άσαντ.

Τελικά το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ είπε ένα διστακτικό «ναι» στην προσωρινή κατάπαυση του πυρός.

«Σφαγιάστηκαν μέσα στο σχολείο»
«Και ακόμα δεν έχουμε περιορισμό της οπλοκατοχής;»
«Πώς κι έτσι Μαρκ Ρούμπιο;»

Μια παρόμοια τριάδα από πινακίδες έκανε την εμφάνισή της και στο Μαϊάμι των ΗΠΑ λίγες ώρες μετά την πολύνεκρη τραγωδία στο λύκειο του Πάρκλαντ της Φλόριντα, όπου ο 19χρονος Νίκολας Κρουζ σκότωσε 17 ανθρώπους.

Η συγκεκριμένη δράση οργανώθηκε από το Avaaz και οι τρεις πινακίδες, οι οποίες κατηγορούσαν τον γερουσιαστή Μαρκ Ρούμπιο για την αδράνειά του κατά της βίας των όπλων, έγραφαν: «Σφαγιάστηκαν μέσα στο σχολείο» «Και ακόμα δεν έχουμε περιορισμό της οπλοκατοχής;» «Πώς κι έτσι Μαρκ Ρούμπιο;»

 «Μια δημοσιογράφος δολοφονήθηκε».
«Καμία Παραίτηση».
«Καμία Δικαιοσύνη».

Στην οσκαρική ταινία του Μάρτιν ΜακΝτόνα όλοι θέλουν να ξηλώσουν και να καταστρέψουν τις πινακίδες της Μίλντρεντ. Στην μικρή νησιωτική χώρα της Μάλτας οι αρχές το κατάφεραν με συνοπτικές διαδικασίες. 

Η οργάνωση «Occupy Justice Malta» εμπνεύστηκε από την ταινία και έστησε τρεις πινακίδες στη μνήμη της δημοσιογράφου, Ντάφνι Καρουάνα Γκαλιζία, η οποία δολοφονήθηκε έξω από το σπίτι της για μια έρευνα που ξεσκέπαζε τη συστημική διαφθορά της κυβέρνησης. Οι τρεις πινακίδες για την Ντάφνι έγραφαν: «Μια δημοσιογράφος δολοφονήθηκε». «Καμία δικαιοσύνη». «Καμία Παραίτηση». «Καμία Δικαιοσύνη».

Μέσα σε λίγες ώρες οι τοπικές αρχές τις κατέβασαν καθώς κρίθηκαν παράνομες σε μια χώρα, που όπως επισημαίνουν οι «Τάιμς της Μάλτας» είναι γεμάτη από αυθαίρετες διαφημιστικές πινακίδες.

Δεν είναι η πρώτη φορά που μια κινηματογραφική ταινία εμπνέει ενέργειες διαμαρτυρίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό που συνέβη το 2014 στην υπό στρατιωτικό καθεστώς Ταϊλάνδη. Εκατοντάδες φοιτητές συνελήφθησαν γιατί τόλμησαν να χρησιμοποιούσαν τον χαιρετισμό της Κάτνις Έβερντιν (Τζένιφερ Λόρενς) και άλλων πρωταγωνιστών της ταινίας «Αγώνες Πείνας». Μετά το 2006 οι πορείες στον κόσμο γέμισαν με μάσκες Γκάι Φοκς σαν αυτές του πρωταγωνιστή της ταινίας «V for Vendetta», ενώ το 2017 φεμινίστριες βγήκαν στους δρόμους αμερικανικών πόλεων με τις κόκκινες κάπες και τα άσπρα καπέλα των δούλων του δυστοπικού τηλεοπτικού δράματος «Handmaid’s Tale» για να διεκδικήσουν το δικαίωμα των γυναικών στην αναπαραγωγή και την ισότητα.

Ο καθηγητής κοινωνιολογίας του πανεπιστημίου UCLA του Λος Άντζελες, Έντουαρντ Γουόκερ, σημειώνει στην ιστοσελίδα «The Atlantic» ότι σε μια εποχή διάχυτης κοινωνικής συνείδησης και αναζήτησης στις ΗΠΑ και αλλού, σε μια εποχή κινημάτων όπως το #ΚιΕγώΕπίσης και το «Οι Μαύρες Ζωές Αξίζουν» αλλά και σε μια εποχή με προέδρους όπως ο Ντόναλντ Τραμπ, ο ρόλος του κινηματογράφου δεν μπορεί να είναι αποκλειστικά ψυχαγωγικός. «Οι ταινίες οπτικοποιούν την κοινωνική αλλαγή. Είναι μια ζωντανή εικόνα αλλαγής», λέει ο Αμερικανός καθηγητής ακόμη κι αν ο πρώην σύζυγος και πατέρας λέει κυνικά στην Μίλντρεντ (Φράνσις ΜακΝτόρμαντ): «Οι τρεις πινακίδες δεν θα φέρουν την Άντζελα πίσω στη ζωή».