Ρωσικός δάκτυλος και στις ιταλικές εκλογές;

Μετά τον σάλο που έχει προκληθεί στις ΗΠΑ σχετικά με τη ρωσική ανάμειξη στην προεκλογική εκστρατεία για την εκλογή προέδρου, τώρα και στην Ιταλία αρχίζουν να εκφράζονται σχετικές υπόνοιες, έπειτα από τη χθεσινή δημοσίευση ανάλογης έρευνας στην ισπανική εφημερίδα El Pais, για παρόμοια διασπορά «ψευδών ειδήσεων» από ρωσικές πηγές, ιδίως όσον αφορά το μεταναστευτικό, με κύριο στόχο να ευνοήσουν την άνοδο της ακροδεξιάς, αλλοιώνοντας την πρόθεση ψήφου των ιταλών ψηφοφόρων.

Σύμφωνα με την ισπανική εφημερίδα, τα ευρήματα της οποίας αναπαράγει σήμερα μερίδα και του ιταλικού Τύπου, από τα 1.055.774 μηνύματα που εστάλησαν από 98.191 χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μεγάλο τμήμα από ακτιβιστές κατά της μετανάστευσης και άλλες ΜΚΟ χρησιμοποιούσαν κυρίως συνδέσμους και ιστοσελίδες που είχε δημιουργήσει ή αναπαράγει το πρακτορείο Sputnik, το οποίο ελέγχεται από τη ρωσική κυβέρνηση και μεταδίδει σε διάφορες γλώσσες, μεταξύ των οποίων και στα ιταλικά. Οι χρήστες κατά κύριο λόγο χρησιμοποιούσαν στοιχεία δημοσιευμένα από το ρωσικό πρακτορείο για να προάγουν με τα μηνύματά τους την εικόνα μίας Ιταλίας κατειλημμένης από μετανάστες, που ευθύνονται για την ανεργία και τον πληθωρισμό, ένα σκηνικό κρίσης που γιγαντώνεται εξαιτίας της αναβλητικότητας των φιλοευρωπαίων πολιτικών και κατά κύριο λόγο ένεκα της πολιτικής που ακολουθεί στο μεταναστευτικό η ΕΕ.

Ορισμένα παραδείγματα από τις ειδήσεις που δημοσίευε το Sputnik είναι: «Το 2065 το ποσοστό των μεταναστών στην Ιταλία ενδέχεται να ξεπεράσει το 40% του συνολικού πληθυσμού της χώρας», ή «το χάος που έχει προκληθεί με τους μετανάστες ενδέχεται να αποτελέσει την απαρχή ενός κοινωνικού πολέμου». Όπως τονίζει η ισπανική εφημερίδα, τα στοιχεία της ανάλυσης που επικαλείται της τα παρείχε η διεθνής εταιρεία Alto Data Analytics, που ασχολείται με την εφαρμογή των «μεγάλων δεδομένων» (big data) και της τεχνητής νοημοσύνης στην ανάλυση των τάσεων της κοινής γνώμης στα μέσα ενημέρωσης και τα κοινωνικά δίκτυα. Με βάση τη μελέτη από την εταιρεία 3.164 πηγών με ειδησεογραφικό περιεχόμενο, καταχωρήσεις σε μπλογκ και βίντεο με δημοσιεύματα, από 1ης Φεβρουαρίου έως 31 Ιουλίου 2017, προκύπτει πως το Sputnik άσκησε μεγάλη επιρροή πάνω στη διαμόρφωση του διαλόγου για τη μετανάστευση στην Ιταλία.

Όπως τονίζει η El Pais, απ’ όλα τα ξένα μέσα ενημέρωσης που λειτουργούν στην Ιταλία, το ρωσικό πρακτορείο είναι το δεύτερο σε επιρροή, πίσω μόνον από την ιταλική έκδοση της ιστοσελίδας του αμερικανικού Huffington Post, σύμφωνα με τις μετρήσεις της Alto Data, της οποίας οι αλγόριθμοι -κατ’ αναλογίαν με αυτούς της Google-  καταμετρούν τον αριθμό των χρηστών και την πυκνότητα με την οποία μοιράζονται τους συνδέσμους των διαφόρων μέσων ενημέρωσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Το μεταναστευτικό, και το συνακόλουθο θέμα της ασφάλειας, αποτελεί ένα από τα κύρια και φλέγοντα ζητήματα που έχουν μονοπωλήσει σχεδόν τον προεκλογικό διάλογο, αφήνοντας πολύ λίγο χώρο σε άλλα θέματα. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις στην Ιταλία, προκύπτει πως εκείνη η παράταξη που δεν θα προβάλει σαφείς θέσεις πάνω στο μεταναστευτικό κινδυνεύει να βρεθεί εκτός Βουλής στις εκλογές της 4ης Μαρτίου. Μια αντανάκλαση της σημασίας που έχει για την πολιτική και κοινωνική ζωή της Ιταλίας το μεταναστευτικό είναι τα επεισόδια στους δρόμους της χώρας, που έχουν πολλαπλασιασθεί, αλλά και οι ακραίες απόψεις, που όσο περισσότερο πλησιάζει η ώρα της κάλπης ριζοσπαστικοποιούνται όλο και πιο πολύ. Κύριοι εκφραστές της αντι-μεταναστευτικής ακρότητας είναι η ξενοφοβική Λέγκα του Βορρά, και η νεοναζιστική οργάνωση CasaPound, που φιλοδοξεί να εισέλθει στο Κοινοβούλιο.

Το Sputnik, βέβαια, ναι μεν αποτελεί έναν κεντρικό φορέα στη στρατηγική της πολιτικής αποσταθεροποίησης στην Ιταλία, διατείνεται η El Pais, αλλά δεν είναι και ο μόνος. Στο ρωσικό πρακτορείο έρχονται να προστεθούν και άλλες ιστοσελίδες που ασχολούνται με την αναπαραγωγή μηνυμάτων αποκλειστικά κατά της μετανάστευσης, όπως οι «Όλα τα εγκλήματα των μεταναστών» (Tutti I crimini degli immigrati), «Ο λαϊκιστής» (Il populista), ή «Ιταλία πατρίδα μου» (Italia patria mia).

Ένας δείκτης από την τρομακτική δραστηριότητα των αυτοματοποιημένων λογαριασμών (bots), που χρησιμοποιούνται για να διαδοθεί ευρέως το περιεχόμενο των μηνυμάτων αυτών (να γίνουν viral), είναι πως μολονότι έχει διπλάσιους χρήστες η κοινότητα των προασπιστών των δικαιωμάτων των μεταναστών στο διαδίκτυο είχε δημοσιεύσει μόλις τα μισά μηνύματα από εκείνην των πολέμιων της μετανάστευσης. Μάλιστα τα μηνύματα που δημοσίευσε στο Twitter, ένα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που μελετήθηκαν στην ανάλυση της Alto Data, ξεπέρασαν το 68% των συνολικών του αναρτήσεων.