Ο δρόμος της ασταμάτητης βίας στην Κεντρική Αμερική

Οι κάτοικοι της Ονδούρας, της Γουατεμάλας και του Ελ Σαλβαδόρ, που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα τους για να γλιτώσουν από την αδυσώπητη βία, γίνονται ξανά θύματα στη μεταναστευτική διαδρομή προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Μεξικό, σύμφωνα με νέα έκθεση που δημοσίευσε η διεθνής ιατρική ανθρωπιστική οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα (Médecins Sans Frontieres/MSF). Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν πλήρη πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα και αντιμετωπίζουν όχι μόνο περισσότερη βία στη διαδρομή αλλά και επιθετικές πολιτικές απέλασης που αγνοούν την ανάγκη τους για βοήθεια και προστασία.

«Η αδυσώπητη βία και το συναισθηματικό μαρτύριο που υφίσταται ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων που φεύγουν από το λεγόμενο Βόρειο Τρίγωνο της Κεντρικής Αμερικής δεν διαφέρουν από όσα βιώνουν οι άνθρωποι στις ζώνες συγκρούσεων όπου εργαζόμαστε εδώ και δεκαετίες» λέει ο Μπερτράν Ροσσιέ (Bertrand Rossier), επικεφαλής της αποστολής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο Μεξικό. «Δολοφονίες, απαγωγές, απειλές, στρατολόγηση από μη κυβερνητικές ένοπλες ομάδες, εκβιασμοί, σεξουαλική βία και βίαιες εξαφανίσεις: αυτά που έχουν να αντιμετωπίσουν οι άνθρωποι σε αυτή την περιοχή της Κεντρικής Αμερικής τα συναντάμε σε πολέμους και συγκρούσεις.»

Η έκθεση, με τίτλο «Αναγκαστική διαφυγή από το Βόρειο Τρίγωνο της Κεντρικής Αμερικής – μια παραμελημένη ανθρωπιστική κρίση» (‘Forced to Flee from the Northern Triangle of Central America, a Neglected Humanitarian Crisis’), παραθέτει και εξετάζει ιατρικά στατιστικά δεδομένα, έρευνες σε ασθενείς και μαρτυρίες που έχουν συλλέξει οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη διάρκεια δύο ετών άμεσης ιατρικής φροντίδας. Η έκθεση αναδεικνύει την ακραία βία που υφίστανται οι άνθρωποι που εγκαταλείπουν το Βόρειο Τρίγωνο, καθώς και την ανάγκη για μεγαλύτερη φροντίδα και προστασία των μεταναστών και των προσφύγων στη διαδρομή που ακολουθούν.

Από τους 467 ανθρώπους που μίλησαν στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, το 39,2% ανέφεραν ευθείες επιθέσεις ή απειλές εναντίον των ίδιων ή της οικογένειάς τους, καθώς και εκβιασμό ή αναγκαστική στρατολόγηση σε συμμορίες ως τους κύριους λόγους που έφυγαν από τη χώρα τους. Επιπλέον, το 68,3% ανέφεραν ότι υπέστησαν βία όταν διέσχιζαν το Μεξικό. Συνολικά, το 92,2% των μεταναστών και προσφύγων που είδαν οι ομάδες ψυχικής υγείας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα το 2015 και το 2016 είχαν βιώσει ένα βίαιο συμβάν στη χώρα τους ή στη διαδρομή. Επιπλέον, η αναφορά των Γιατρών Χωρίς Σύνορα δείχνει ότι η πρόσβαση σε ολοκληρωμένη φροντίδα υγείας, η περίθαλψη των θυμάτων σεξουαλικής βίας και οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας στη διάρκεια του ταξιδιού είναι ελάχιστες ή ανύπαρκτες.

«Είναι η τέταρτη φορά που προσπαθώ να διασχίσω το Μεξικό, όμως αυτό δεν είχε ξανασυμβεί» ανέφερε μια γυναίκα 35 ετών από την Ονδούρα στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. «Αυτή τη φορά ήρθα με μία γειτόνισσα. Βρεθήκαμε αιχμάλωτες μιας ομάδας εγκληματιών. Το χειρότερο είναι ότι ήταν κι αυτοί από την Ονδούρα. Η ομοσπονδιακή αστυνομία ήταν συνεργός τους και μας παρέδωσε και τις δύο σε μέλη συμμορίας. Με βίασαν. Μου έβαλαν ένα μαχαίρι στο λαιμό, οπότε δεν αντιστάθηκα. Ντρέπομαι που το λέω, αλλά νομίζω ότι θα ήταν καλύτερα αν με είχαν σκοτώσει.»

Παρόλο που η βία που υφίστανται είναι από τις χειρότερες στον κόσμο σήμερα, οι περισσότεροι άνθρωποι που διαφεύγουν από την περιοχή του Βόρειου Τριγώνου εξακολουθούν να θεωρούνται οικονομικοί μετανάστες στις χώρες όπου βρίσκουν καταφύγιο, όπως το Μεξικό και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Οι άνθρωποι που αναγκάζονται να φύγουν από το Βόρειο Τρίγωνο για να γλιτώσουν από τη βία έχουν περιορισμένη πρόσβαση στο καθεστώς ασύλου στις ΗΠΑ και το Μεξικό, παρά τις ανάγκες τους και το νομικό πλαίσιο που υπάρχει για τα θέματα αυτά.

«Παρόλο που οπωσδήποτε υπάρχουν και άνθρωποι που εγκαταλείπουν τις χώρες αυτές αναζητώντας καλύτερες οικονομικές ευκαιρίες, η έκθεσή μας περιγράφει τρομοκρατημένους, ευάλωτους ανθρώπους που φεύγουν για να σώσουν τη ίδια τους τη ζωή και των οικογενειών τους» λέει ο Ροσσιέ. «Οι προσπάθειες να ανακοπεί η μετανάστευση με την ενίσχυση των εθνικών συνόρων και την αύξηση της κράτησης και των απελάσεων, όπως βλέπουμε στο Μεξικό και τις ΗΠΑ, παραβλέπουν μια πραγματική, υπαρκτή ανθρωπιστική κρίση, ενώ ταυτόχρονα δεν περιορίζουν τη διακίνηση και την εμπορία ανθρώπων. Οι στρατηγικές αυτές έχουν ολέθριες επιπτώσεις στη ζωή και την υγεία των ανθρώπων που μετακινούνται.»

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα απευθύνουν έκκληση στις κυβερνήσεις της περιοχής –κυρίως το Ελ Σαλβαδόρ, τη Γουατεμάλα, την Ονδούρα, το Μεξικό, τον Καναδά και τις ΗΠΑ– να εξασφαλίσουν καλύτερες εναλλακτικές αντί της κράτησης και την τήρηση της αρχής της μη επαναπροώθησης. Οι χώρες αυτές θα πρέπει να αυξήσουν την ποσόστωση της μετεγκατάστασης και της οικογενειακής επανένωσης, ώστε οι άνθρωποι από το Βόρειο Τρίγωνο που χρήζουν διεθνούς προστασίας και ασύλου να μην διακινδυνεύουν πλέον τη ζωή και την υγεία τους.

«Τα όσα συμβαίνουν στους ανθρώπους που εγκαταλείπουν το Βόρειο Τρίγωνο δείχνουν την αποτυχία των κυβερνήσεων να προσφέρουν βοήθεια και προστασία στους μετανάστες και τους πρόσφυγες» λέει ο Ροσσιέ. «Είναι κοντόφθαλμο να εκμεταλλεύεσαι τους φόβους της κοινής γνώμης και να αντιμετωπίζεις αυτούς τους ανθρώπους σαν ένα ζήτημα ασφάλειας ή οικονομικό πρόβλημα. Πρόκειται για μια ανθρωπιστική κρίση, και οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα απευθύνουν έκκληση για άμεσες και συντονισμένες ενέργειες που θα εξασφαλίζουν ότι οι άνθρωποι που μετακινούνται δεν θα πέφτουν θύματα βίας και διώξεων. Θα τους περιμένει διεθνής προστασία και όχι ακόμα περισσότερη βία, και, πάνω απ' όλα, θα αντιμετωπίζονται με αξιοπρέπεια και ανθρωπισμό.»

Ο Μάρκο είναι γκέι και δεν μπορεί να ζήσει στη χώρα του. Τον απειλούν συμμορίες και δεν τον δέχονται ούτε οι δικοί του ούτε κανείς. Όμως δεν το βάζει κάτω! Θέλει να γίνει υπερασπιστής των δικαιωμάτων της LGBT κοινότητας.  Είναι ένας από τους πολλούς ανθρώπους που αναζητούν δρόμους διαφυγής προς το Μεξικό και τις ΗΠΑ.

Σημείωση

Από το 2012, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα παρέχουν ιατρική φροντίδα και φροντίδα ψυχικής υγείας στο Μεξικό σε μετανάστες και πρόσφυγες που εγκαταλείπουν την Ονδούρα, τη Γουατεμάλα και το Ελ Σαλβαδόρ. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν προσαρμόσει την παρέμβασή τους στις συνθήκες που επικρατούν, από την παρουσία σε καταυλισμούς μεταναστών και με κινητές μονάδες δίπλα στις σιδηροδρομικές γραμμές σε διάφορα σημεία κατά μήκος των μεταναστευτικών και προσφυγικών οδών του Μεξικού, μέχρι τη δημιουργία ενός κέντρου για θύματα βασανιστηρίων και ακραίας βίας στην Πόλη του Μεξικού. Το κέντρο άνοιξε το 2016 ως απάντηση στις ανθρωπιστικές και ιατρικές ανάγκες των ανθρώπων που μετακινούνται.