Υποχρεωτικοί έλεγχοι στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ

Με βάση νέο κανονισμό που υπερψηφίστηκε σήμερα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όλοι οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και οι υπήκοοι τρίτων χωρών που εισέρχονται ή εξέρχονται από την ΕΕ θα ελέγχονται με τη χρήση βάσεων δεδομένων, όπως για παράδειγμα αυτών που αφορούν τα απολεσθέντα και κλαπέντα έγγραφα.

Ειδικότερα με βάση τον προκείμενο κανονισμό, στο εξής τα κράτη – μέλη θα υποχρεούνται να διενεργούν συστηματικούς ελέγχους σε όλα τα πρόσωπα που διέρχονται τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με τη χρήση βάσεων δεδομένων που αφορούν τα απολεσθέντα και κλαπέντα έγγραφα, το σύστημα πληροφοριών του Σένγκεν και άλλων σχετικών βάσεων δεδομένων της ΕΕ. Οι έλεγχοι θα είναι υποχρεωτικοί σε όλα τα εναέρια, θαλάσσια και χερσαία σύνορα, τόσο κατά την είσοδο όσο και κατά την έξοδο προσώπων.

Χαρακτηριστικά, η εισηγήτρια του κανονισμού Monica Macovei από τη Ρουμανία σημείωσε σχετικά: «Η προστασία των εξωτερικών μας συνόρων σημαίνει ότι χτίζουμε μία ισχυρή ασπίδα κατά της τρομοκρατίας στην Ευρώπη και προστατεύουμε το δικαίωμα στη ζωή, το βασικότερο όλων των δικαιωμάτων. Κάθε ζωή που σώζουμε αξίζει όλον αυτόν τον κόπο και οι συστηματικοί έλεγχοι στα σύνορα μας αποτελούν ένα υποχρεωτικό βήμα για την εξασφάλιση της προστασίας των πολιτών μας».

Επισημαίνεται πως ο νέος κανονισμός αποτελεί ένα μέτρο αντιμετώπισης των τρομοκρατικών απειλών στην Ευρώπη και ένα μέσο για την αντιμετώπιση του φαινομένου  των «ξένων μαχητών» που εγκαταλείπουν την ΕΕ για να ενταχθούν σε τρομοκρατικές ομάδες, όπως το ISIS στη Συρία και το Ιράκ. 

Πάντως, αξίζει να σημειωθεί πως σε περιπτώσεις όπου οι συστηματικοί έλεγχοι προκαλούν μεγάλες καθυστερήσεις στη διέλευση των χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων, θα δίνεται η δυνατότητα στις χώρες της ΕΕ να διενεργούν μόνο «στοχευμένους» ελέγχους, υπό την προϋπόθεση ότι η αξιολόγηση κινδύνων έχει δείξει ότι κάτι τέτοιο δεν θα αποτελέσει απειλή για την ασφάλεια. 

Ο «στοχευμένος» έλεγχος θα αποτελείται από έναν τουλάχιστον συνήθη έλεγχο για τη διαπίστωση της εγκυρότητας του ταξιδιωτικού εγγράφου και την εξακρίβωση της ταυτότητας του ταξιδιώτη. 

Στα εναέρια σύνορα, τα κράτη μέλη θα μπορούν να χρησιμοποιούν τους «στοχευμένους» ελέγχους για μία μεταβατική περίοδο έξι μηνών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού. Η περίοδος αυτή θα μπορεί να παραταθεί κατά ανώτατο όριο για ακόμη 18 μήνες σε εξαιρετικές περιπτώσεις, λόγου χάρη όπου τα αεροδρόμια δεν διαθέτουν τις απαραίτητες εγκαταστάσεις για την εκτέλεση των συστηματικών ελέγχων με τη χρήση βάσεων δεδομένων και χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. 

Τέλος, επισημαίνεται πως ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Οι διατάξεις του νέου κανονισμού θα είναι στη συνέχεια άμεσα εκτελέσιμες. Ωστόσο, η Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία θα εξαιρεθούν από την εφαρμογή του νέου κανονισμού.