Ο πρώην γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι πέθανε την Τρίτη, 16 Φεβρουαρίου, σύμφωνα με ανακοίνωση του Οργανισμού. Τα 15 μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας τήρησαν ενός λεπτού σιγή στη μνήμη του.
Ο Μπούτρος Μπούτρος - Γκάλι γεννήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 1922 στο Κάιρο από Χριστιανούς Κόπτες γονείς. Ήταν Αιγύπτιος πολιτικός και διπλωμάτης, που την περίοδο 1992 - 1996 διετέλεσε γενικός γραμματέας του ΟΗΕ.
Είναι εγγονός του Μπούτρος Γκάλι. Σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Καΐρου και ήταν διδάκτωρ διεθνούς δικαίου του Πανεπιστημίου του Παρισιού. Υπήρξε καθηγητής του πανεπιστημίου του Καΐρου, ενώ την περίοδο 1977 - 1992 διετέλεσε υπουργός εξωτερικών της Αιγύπτου.
Ανιψιός του είναι ο πρώην υπουργός Γιουσέφ Μπούτρος - Γκάλι, ενώ η σύζυγός του καταγόταν από οικογένεια επιφανών Εβραίων της Αιγύπτου. Ο ίδιος ήταν υπέρμαχος της φιλήσυχης συνύπαρξης Εβραίων και Αράβων και συνέβαλε τα μέγιστα στην αποκατάσταση των σχέσεων του αραβικού κόσμου με το Ισραήλ.
Η σχέση με τον Σαντάντ και η προσέγγιση με το Ισραήλ
Ο Μπούτρος Μπούτρος-Γκάλι «ευεργετήθηκε» από την πολιτική του τότε προέδρου Ανουάρ Σαντάτ στην εξάλειψη των διαφορών μεταξύ της κοινότητας των Μουσουλμάνων Αιγυπτίων και της μειονότητας των Χριστιανών στη χώρα, και διετέλεσε δύο φορές υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Σαντάτ, ενώ συνέβαλε και στην πολιτική της προσέγγισης με το Ισραήλ.
Ο ίδιος συνόδευσε τον πρόεδρο Σαντάτ στο ιστορικό του ταξίδι στην Ιερουσαλήμ το 1977 και ήταν αρχιτέκτονας των συμφωνιών του Camp David που οδήγησαν στη συνθήκη ειρήνης μεταξύ των δύο χωρών το 1979.
Η μετά-Σαντάτ εποχή και ο πρώτος Πόλεμος του Κόλπου
Η επιρροή του στην πολιτική σκηνή της Αιγύπτου παρέμεινε υψηλή και μετά τη δολοφονία του Σαντάτ το 1981. Μάλιστα, βοήθησε στο να ισχυροποιηθεί η συμμαχία της οποίας ηγούντο οι ΗΠΑ ενάντια στο Ιράκ στον πρώτο Πόλεμο του Κόλπου κι έγινε υπουργός Εξωτερικών και επί Μπουμπάρακ το 1991.
Όταν αργότερα την ίδια χρονιά, ο Πέρες Ντε Κουέγιαρ ανακοίνωσε πως αποσύρεται από τη θέση του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, ο Μπούτρος Μπούτρος-Γκάλι δεν έχασε ευκαιρία και εμφανίστηκε ως ο επικρατέστερος διάδοχός του.
Και παρά το γεγονός πως ήδη διένυσε την 70ή δεκαετία της ζωής του, αλλά και τη στήριξή του στη σύσταση του Παλαιστινιακού κράτους, το Ισραήλ δεν έφερε καμία αντίρρηση στην ανάδειξή του στη θέση του γενικού γραμματέα του Οργανισμού.
Η θητεία στον ΟΗΕ
Ο Μπούτρος Μπούτρος-Γκάλι ήταν ο πρώτος Άραβας που ανέλαβε καθήκοντα γενικού γραμματέα του Οργανισμού. Ως γενικός γραμματέας του ΟΗΕ δίχασε βαθιά την παγκόσμια κοινή γνώμη και ήταν ο πρώτος στον οποίο αρνήθηκε δεύτερη θητεία, έπειτα από βέτο των Αμερικανών το 1996.
Τα πέντε έτη της πρώτης και μοναδικής του θητείας προκάλεσαν συζητήσεις και αμφισβητήσεις προς τον ίδιο, ιδίως στη στάση αδράνειας που υιοθέτησε στις μεγάλες κρίσεις στη Ρουάντα, τη Σομαλία και την πρώην Γιουγκοσλαβία.
Για ορισμένους, ήταν ένας αποτελεσματικός διπλωμάτης, έχοντας στο βιογραφικό του τη διεύρυνση του ρήγματος ΟΗΕ-ΗΠΑ. Ωστόσο άλλοι, κυρίως στην Ουάσινγκτον, τον είδαν ως σύμβολο όλων των λαθών του ΟΗΕ.
Τα τρία μαύρα σημεία της θητείας του στον ΟΗΕ
Η θητεία του συνέπεσε με μια σειρά σημαντικών διεθνών γεγονότων.
Η γενοκτονία στη Ρουάντα κατά τη διάρκεια της οποίας οι ειρηνευτικές δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών ήταν αδύνατες να αποτρέψουν. Για την ιστορία, 800.000 ψυχές σφαγιάστηκαν στην αφρικανική χώρα. Για τη γενοκτονία στη Ρουάντα, η διεθνής κοινότητα δέχθηκε πολλές επικρίσεις ότι παρέμεινε θεατής μπροστά στη σφαγή δεκάδων χιλιάδων αθώων.
Ο εμφύλιος πόλεμος στην πρώην Γιουγκοσλαβία έμοιαζε πως έτεινε να συνεχίζεται επ’ άπειρον. Για ακόμα μία φορά, οι κυανόκρανοι του ΟΗΕ στάθηκαν ανίκανοι να αποτρέψουν τις θηριωδίες, όπως τη σφαγή 8.000 Βόσνιων Μουσουλμάνων στη Σρεμπρένιτσα τον Ιούλιο του 1995.
Η επιχείρηση στη Σομαλία μετά βίας μπορεί να χαρακτηριστεί μια από τις επιτυχημένες επεμβάσεις του ΟΗΕ. Ο θάνατος 18 Αμερικανών στρατιωτών στο Μογκαντίσου το 1993 δηλητηρίασε τη σχέση των Ηνωμένων με την κυβέρνηση Κλίντον. Αυτό το γεγονός, οδήγησε την Ουάσινγκτον να φέρνει σθεναρές αντιρρήσεις στη συμμετοχή ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ σε μια σειρά καταστροφικών γεγονότων και ιδίως στον εμφύλιο της Ρουάντα.
Ωστόσο, η θητεία του δεν συνοδεύτηκε μόνο από αποτυχημένες ειρηνευτικές επεμβάσεις. Πολλές χώρες είδαν ένα καλύτερο μέλλον, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό της Νοτίου Αφρικής, όπου το 1994 διεξήχθησαν οι πρώτες απελευθερωμένες από τον ρατσισμό εκλογές. Για πρώτη φορά ψήφισαν οι μαύροι πολίτες της χώρας.
12°
