ΟΒρετανός συγγραφέας και αρθρογράφος της Independent είναι ο πρώτος δυτικός δημοσιογράφος, ο οποίος πήρε άδεια από το κυβερνών καθεστώς της Συρίας για να επισκεφθεί και να συνομιλήσει με πολιτικούς κρατούμενους. Μίλησε με τέσσερις. Έναν Σύριο, έναν Γαλλοαλγερινό, έναν Τούρκο και με έναν μουφτή. Βέβαια, ο Βρετανός δημοσιογράφος παραδέχεται ότι επρόκειτο για κρατούμενους, των οποίων το προφίλ «ήθελαν οι συριακές αρχές να βγει προς τα έξω». Από τις τέσσερις ιστορίες αυτή του 26χρονου Σύρου πρώην φοιτητή της Ιατρικής είναι ενδεικτική του πόσο εύκολα ένας ευάλωτος άνθρωπος μπορεί να καταλήξει στο δρόμο της τζιχάντ (ιερού πολέμου).
«Μπήκαν στο δωμάτιο ένας – ένας», διηγείται ο Ρόμπερτ Φισκ και συνεχίζει, «με τα κεφάλια σκυμμένα και τα χέρια σταυρωμένα σα να φορούσαν χειροπέδες. Σε μια από τις πλέον διαβόητες φυλακές υψίστης ασφαλείας μού διηγήθηκαν γιατί συντάχθηκαν με τους αντιπάλους του Μπασάρ αλ Άσάντ. Ο πρώτος είναι Γαλλοαλγερινός, ένας μικρόσωμος σαραντάρης με μακριά γενειάδα. Ο δεύτερος είναι Τούρκος υπήκοος. Το μάτι του δείχνει μαυρισμένο από το ξύλο. Μού μίλησε για την εκπαίδευσή του σ’ ένα από τα στρατόπεδα των Ταλιμπάν στα σύνορα Αφγανιστάν – Πακιστάν. Ο Σύρος κρατούμενος διηγήθηκε πώς βοήθησε δύο βομβιστές αυτοκτονίας να εκδηλώσουν την επίθεσή τους στο κέντρο της Δαμασκού. Ο τέταρτος, ένας μουφτής, αναφέρθηκε στις μάταιες απόπειρες να ενώσει αντιμαχόμενες φατρίες σ’ ένα κοινό αγώνα για την ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ».
Ο Ρόμπερτ Φισκ διευκρινίζει ότι οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι είχαν επιλέξει άλλους κρατούμενους για την συνέντευξη. «Οι δικοί μας είχαν εμφανή σημάδια κακομεταχείρισης. Μας πήρε 10 λεπτά για να πείσουμε τον στρατιωτικό διευθυντή των φυλακών να βγει από την αίθουσα. Αργότερα ζήτησαν να ακούσουν τις συνεντεύξεις. Αρνηθήκαμε».
Οι δύο κρατούμενοι μίλησαν κυρίως για την στρατολόγησή τους από ισλαμιστές ιεροκήρυκες, ενώ ο τρίτος αναφέρθηκε στα δορυφορικά αραβικά δίκτυα που επιχειρούν να στρατολογήσουν νέους μουσουλμάνους να μεταβούν στη Συρία για να διεξάγουν «ιερό πόλεμο» τζιχάντ κατά του Άσαντ. «Ολοφάνερα ήταν οι ιστορίες που το καθεστώς ήθελε να ακούσουμε», παραδέχεται ο Φισκ. «Ωστόσο, οι κρατούμενοι διψούσαν να μιλήσουν σε Δυτικούς για την πολύμηνη αιχμαλωσία τους».
«Ο Μοχάμεντ Αμίν Αλί αλ-Αμπντάλα, 26 ετών, ήταν φοιτητής Ιατρικής από την πόλη Ντέι ελ Ζουρ της βόρειας Συρίας. Οι γονείς του αγρότες. Κάθισε στην δερμάτινη πολυθρόνα του στρατιωτικού διοικητή των φυλακών. Κατά την διάρκεια της συνέντευξης ξέσπασε δύο φορές σε κλάματα», διευκρινίζει ο Φισκ.
Ο Μοχάμεντ διηγείται: «Από το δεύτερο έτος των σπουδών μου αντιμετώπιζα ψυχολογικά προβλήματα. Δέχθηκα ιατρική βοήθεια και την ψυχολογική υποστήριξη ενός ‘ιεροδιδασκάλου’ που μου συνέστησε να διαβάσω συγκεκριμένα κείμενα στο κοράνι. Ήταν αυτός που με μύησε στην αδελφότητα των Σαλαφιστών».
Ο Σαλαφισμός είναι μια φονταμενταλιστική τάση που υποστηρίζει την επιστροφή στις αρχικές αξίες του ισλάμ. Από την έναρξη της εμφύλιας διαμάχης της Συρίας ο Σαλαφισμός ήρθε ξαφνικά στην επικαιρότητα. Η λέξη Σαλαφιστής προέρχεται από την αραβική φράση ‘as-salaf as-saliheen’ και αναφέρεται στις τρεις πρώτες γενιές μουσουλμάνων, των γνωστών και ως «ευσεβών».
«Μου έδωσε να ακούσω ομιλίες των Σαουδαράβων ευσεβών Ιμπν Μπαζ και Ιμπν Οταμίν. Ακολούθησαν βίντεο με κατήχηση, στα οποία απορρίπτονταν όλες οι ισλαμικές σέχτες πλην του Σαλαφισμού. Κυρίως τα βίντεο στρέφονταν κατά των σουνιστών και των σούφηδων. Ο καθοδηγητής μου συνελήφθη και ένα χρόνο μετά την αποφυλάκισή του γίναμε συγκάτοικοι στην Δαμασκό. Τότε ξεκίνησαν τα βίντεο με επιχειρήσεις τζιχάντ κατά των νατοϊκών και αμερικανικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν.
»Όταν ξεκίνησε η εξέγερση πέρυσι στην Συρία, ο καθοδηγητής μου με συμβούλεψε να πάρω μέρος στις αντικυβερνητικές πορείες. Καταδικάζαμε την αδικία και υμνούσαμε τον Αλλάχ. Τότε γίνεται η γνωριμία με τον Σαλαφιστή ‘Αλ Χατζέρ’. Μου ζήτησε να τον βοηθήσω στον αγώνα προσφέροντας τις ιατρικές μου γνώσεις και το σπίτι μου ως κρησφύγετο των καταζητούμενων από τις αρχές. Διάφοροι άγνωστοι άρχισαν να μπαινοβγαίνουν στο σπίτι. Με δέχθηκαν στον κύκλο τους. Αργότερα κατάλαβα ότι ήταν μέλη της Αλ Κάιντα.
»Στις 10 Απριλίου ένας της ομάδος μού ζήτησε να τον συνοδεύσω στο αυτοκίνητο. Με πήγαν σε ένα μέρος που είδα κυλινδρικούς σωλήνες 2,5 μέτρων και δεκάδες κάσες με εκρηκτικά. Ήμασταν καμιά δεκαριά άτομα. Δεν κατάλαβα γιατί με είχαν πάρει μαζί τους – μάλλον για να με εμπλέξουν με κάποιο τρόπο. Ήταν ένας Παλαιστίνιος και ένας Ιορδανός που θα ήταν οι βομβιστές αυτοκτονίας και τρεις Ιρακινοί. Φύγαμε πρώτοι με αυτοκίνητο μπροστά από τους βομβιστές. Δεν ήξερα πού ήταν ο στόχος. Δεκαπέντε λεπτά αργότερα ήμουν σπίτι. Εκεί άκουσα την πρώτη έκρηξη και δύο λεπτά αργότερα άκουσα άλλη μία ισχυρότερη. Αντίκρισα την καταστροφή στην τηλεόραση. Η επίθεση είχε εκδηλωθεί σε πολυσύχναστο δρόμο. Τα σπίτια έγιναν συντρίμμια. Ήταν μια φτωχογειτονιά. Μετάνιωσα».
Σύμφωνα με την διήγηση του 26χρονου φοιτητή Ιατρικής η ομάδα των Σαλαφιστών προσπάθησε να τον εμπλέξει ξανά. Αυτός αρνήθηκε και παραδόθηκε στις αρχές. Έχει έγκλειστος δύο μήνες. Ο Ρόμπερτ Φισκ τον ρώτησε εάν τον κακομεταχειρίστηκαν ή αν τον βασάνισαν οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι. Ο Μοχάμεντ απάντησε:
34°
