Πορτογάλοι: είδος υπό εξαφάνιση μέχρι το 2204;

Από την πορτογαλική εφημερίδα, Expresso

Η Πορτογαλία αδειάζει. Ο πληθυσμός γερνάει. Τα ποσοστά γεννήσεων πέφτουν και η μετανάστευση υποχωρεί. Αυτό συμβαίνει χωρίς να υπολογίσουμε το επιπρόσθετο άγχος που έχει επιφέρει η οικονομική κρίση, η οποία διώχνει όλους τους νέους αποφοίτους των πανεπιστημίων στο εξωτερικό.

Ο δημοσιογράφος João Silvestre λέει ότι επίτηδες διάλεξε αυτό τον υπερβολικό και λίγο προβοκατόρικο τίτλο. Ο στόχος του είναι να επιστήσει την προσοχή των συμπολιτών στην πραγματική απειλή που θα αντιμετωπίσει η Πορτογαλία. «Δεδομένου ότι ο πληθυσμός της Πορτογαλίας μειώθηκε το 2010 και ξαναμειώθηκε το 2011 είναι ήδη μια σοβαρή ένδειξη μιας τάση που πρόκειται να συνεχιστεί», γράφει ο João Silvestre και προσθέτει, «τα τελευταία δύο χρόνια ανάμεσα σ’ ένα αρνητικό φυσικό ισοζύγιο (γεννήσεις μείον θάνατοι) και το αρνητικό μεταναστευτικό ισοσύγιο (διαφορά μεταναστών και αποδήμων) η Πορτογαλία έχει χάσει 85.000 κατοίκους».

Στην Πορτογαλία το επίπεδο του πληθυσμού γύρισε πίσω στη δεκαετία του ’90. Το 2007 το φυσικό ισοζύγιο ήταν αρνητικό, αλλά τότε η Πορτογαλία είχε αποζημιωθεί από το κύμα των μεταναστών. Τα πάντα άλλαξαν το 2010. Τα νέα από το δημογραφικό μέτωπο είναι άσχημα είτε πρόκειται για τις γεννήσεις είτε για την μεταναστευτική ροή.

Τι λένε οι αριθμοί; Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία το 2011 σημειώθηκαν 97.000 γεννήσεις. Πρόκειται για το χαμηλότερο αριθμό γεννήσεων εδώ και δεκαετίες και το ποσοστό αναμένεται να πέσει κι άλλο το 2012. Την ίδια ώρα ο αριθμός των θανάτων ξεπέρασε τους 100.000 το χρόνο – με μέσο όρο από το 2007 στους 104.000 θανάτους. Αυτοί οι αριθμοί επηρεάζουν το φυσικό ισοζύγιο και η τάση μείωσης παγιώνεται. Επιπλέον οι μεταναστευτικές ροές δεν είναι ενθαρρυντικές.

Πολλοί αλλοδαποί που είχαν για χρόνια εγκατασταθεί στη χώρα και είχαν εργασία και οικογένειες σήμερα λόγω της κρίσης έχουν βρεθεί στην ανεργία. Και ως εκ τούτου αναγκάζονται να φύγουν από την Πορτογαλία. Στην ίδια μοίρα βρίσκονται και οι Πορτογάλοι.

«Ο δείκτης της ανεργίας είναι ο πιο ενδεικτικός της πορείας μιας οικονομίας. Για περίπου 20 χρόνια, η πορτογαλική οικονομία είχε θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο και τότε το ποσοστό της ανεργίας δεν ξεπερνούσε το 4%. Το αρνητικό ισοζύγιο συνέπεσε με την έλευση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και την εκτίναξη του ποσοστού ανεργίας στο 10%», γράφει ο δημοσιογράφος της Expresso.

Η μαζική έξοδος νέων προς αναζήτηση καλύτερης τύχης στο εξωτερικό θα έχει πολλές συνέπειες. Η δημογραφική θα έχει να κάνει με τη μείωση των γεννήσεων. Παράλληλα η Πορτογαλία θα χάνει τα καλύτερα της μυαλά και ταλέντα, τα οποία θα δουλεύουν σε χώρες όπως η Γερμανία και το Βέλγιο.

«Η δημογραφική κρίση είναι δυσοίωνη για όλες τις οικονομίες. Κυρίως διότι η συνεχής πτωτική τάση του πληθυσμού, αν μη τι άλλο, θα οδηγήσει στον αφανισμό του πληθυσμού. Αυτό θα γίνει το 2204 σύμφωνα με μια απλή εκτίμηση που βασίζεται στο συνεχές αρνητικό μεταναστευτικό ισοζύγιο, τον αριθμό των γεννήσεων και το σταθερό ποσοστό θανάτων. Με λίγα λόγια η Πορτογαλία θα είναι μια χώρα υπό εξαφάνιση εάν συνεχίσει να χάνει κάθε κατά μέσο όρο 55.000 άτομα το χρόνο. Και δυστυχώς αυτή η πραγματική απειλή περνά απαρατήρητη από τους πολιτικούς ηγέτες. Κι αυτό είναι πρόβλημα που δεν έχει να κάνει με την λιτότητα, την τρόικα. Είναι ένα πρόβλημα που τείνει να παγιωθεί και να συντηρηθεί. Μια χώρα χωρίς κατοίκους είναι έρημος. Και με ελάχιστες εξαιρέσεις κανείς δε θέλει να ζει σε μια έρημο», καταλήγει ο João Silvestre.