Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Ελληνικές πόλεις είναι η έλλειψη χώρων πρασίνου. Η κατάληψη του αστικού χώρου από το τσιμέντο έχει σημαντικές ενεργειακές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις αφού τα κτίρια ευθύνονται, σε μεγάλο ποσοστό, για την ενεργειακή κατανάλωση, αλλά και για την εκπομπή ρύπων και αερίων. Στην Ελλάδα, ειδικότερα, τα κτίρια ευθύνονται για το 40% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας και για το 45% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Παράλληλα, η έλλειψη πράσινων επιφανειών επηρεάζει τη δημόσια υγεία, αλλά και επιβαρύνει τη συλλογική ψυχολογία των κατοίκων της πόλης εντείνοντας το αίσθημα δυσφορίας. Το παράδειγμα της Αθήνας είναι χαρακτηριστικό, όπου κάθε φορά που αντικρίζουμε την πόλη από ψηλά, βλέπουμε γκρίζες ταράτσες, ασχήμια και αταξία.
Είναι σίγουρο ότι αισθητικά όλους θα μας ευχαριστούσε να βλέπουμε κήπους στις στέγες των κτιρίων της Αθήνας αντί για κεραίες και δώματα. Παρ’ όλα αυτά όμως οι πράσινες επιφάνειες δεν είναι μόνο ζήτημα αισθητικής. Oι φυτεμένες επιφάνειες βελτιώνουν το μικροκλίμα των αστικών περιοχών, μειώνουν τη σκόνη και το νέφος, ενισχύουν και προστατεύουν τη μόνωση των κτιρίων, αυξάνουν την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και δημιουργούν φυσικό περιβάλλον για την αστική χλωρίδα και πανίδα, τους λεγόμενους «πράσινους διαδρόμους». Επίσης, συμβάλλουν στην ισοκατανομή των χώρων πρασίνου και εξισορροπούν τις ανισότητες στις επιβαρημένες αστικές περιοχές. Ειδικά για τις υποβαθμισμένες περιοχές όπου παρατηρείται υπερδόμηση και στις οποίες κατοικούν τα πιο αδύναμα στρώματα του πληθυσμού, η δημιουργία πράσινων επιφανειών μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη διαχείριση των πλημμυρικών φαινομένων. Και ο λόγος είναι πολύ συγκεκριμένος. Επειδή το νερό της βροχής δεν βρίσκει γη για να απορροφηθεί, πέφτοντας στο τσιμέντο, κυλάει πιο ορμητικά πλημμυρίζοντας υπόγεια και μαγαζιά.
Μέχρι σήμερα όμως στο νομικό πλαίσιο υπάρχει μεγάλο κενό που ταλαιπωρεί και αποτρέπει τους πολίτες να δημιουργήσουν φυτεμένες επιφάνειες όχι μόνο σε δώματα και στέγες αλλά ακόμη και σε υπαίθριους χώρους κτηρίων, αντιμετωπίζοντας αντιδράσεις που πολλές φορές καλούνται να λύσουν τα δικαστήρια. Ακολουθόντας το παράδειγμα άλλων ευρωπαϊκών χωρών που έχουν αναδειχθεί πρωτοπόρες στον συγκεκριμένο τομέα όπως η Γερμανία - όπου οι «πράσινες» ταράτσες πρωτοεμφανίστηκαν πριν από δεκαετίες - η Ισπανία, η Ιταλία, το Hνωμένο Bασίλειο κ.λ.π το Υπουργείο Περιβάλλοντος θέτει σε διαβούλευση το πλαίσιο, τους όρους, τις προϋποθέσεις και την διαδικασία για την κατασκευή φυτεμένων επιφανειών και δημιουργεί μια σχετικά απλή διαδικασία με την ελάχιστη δυνατή υποβολή δικαιολογητικών.
Πιο συγκεκριμένα, για τα υφιστάμενα κτίρια, η μεγάλη τομή στο θεσμικό πλαίσιο που επιχειρείται είναι ότι δεν απαιτείται οικοδομική άδεια ή έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας.
Ο ιδιοκτήτης καταθέτει στην αρμόδια υπηρεσία δόμησης μόνο έγγραφη ενημέρωση- γνωστοποίηση εργασιών, η οποία συνοδεύεται από : α) υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη για το αποκλειστικό δικαίωμα χρήσης του χώρου για την κατασκευή της φυτεμένης επιφάνειας ή συναίνεση συνιδιοκτητών εφόσον πρόκειται για κοινόχρηστο χώρο του κτιρίου, β) υπεύθυνη δήλωση του αναδόχου του έργου όπου δηλώνει την ανάληψη της ευθύνης που απορρέει από την υλοποίηση του έργου, γ) τεχνική έκθεση αντοχής – στατικής επάρκειας του κτιρίου, δ) τεχνική έκθεση κατασκευής φυτεμένης επιφάνειας, ε) αντίγραφο του στελέχους της οικοδομικής αδείας ή, εφόσον δεν υπάρχει, αντίγραφο της ένταξης σε ρυθμίσεις τακτοποίησης και ζ) φωτογραφίες του κτίσματος, του περιβάλλοντος αυτού χώρου και της επιφάνειας που πρόκειται να φυτευτεί.
Για τα νέα κτίρια η διαδικασία είναι πιο απλή. Σύμφωνα με τον νέο νόμο έκδοσης αδειών δόμησης, στις μελέτες περιλαμβάνεται τεχνική έκθεση κατασκευής φυτεμένης επιφάνειας, η οποία καθορίζει τις προδιαγραφές για την αρτιότητα και τη βιωσιμότητα του έργου, δηλαδή τις προδιαγραφές για την υποδομή (στεγάνωση, αποστραγγιστική ικανότητα, αρδευτικό σύστημα κ.λ.π) και το φυτικό υλικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα ελληνικά αστικά κέντρα (π.χ. μεσογεικά- ενδειμικά είδη). Με τον τρόπο αυτόν αποφεύγονται παρερμηνείες, ασάφειες ή και αυθαίρετες ερμηνείες για τον τύπο και τον τρόπο κατασκευής μιας φυτεμένης επιφάνειας.
Τέλος, σε κάθε υπηρεσία δόμησης θα τηρείται Ειδικό Μητρώο Φυτεμένων Επιφανειών, δηλαδή δημιουργείται πρώτη τράπεζα δεδομένων που θα ενημερώνεται διαρκώς με τις γνωστοποιήσεις κατασκευής φυτεμένων επιφανειών που θα υποβάλλονται.
Σίγουρα θα είναι πολύ όμορφο να βλέπουμε την Αθήνα από ψηλά καταπράσινη αλλά προσωπικά δεν το βλέπω και τόσο εύκολο. Αφ’ ενός μεν γιατί το κόστος είναι αρκετά υψηλό και στην Αθήνα της κρίσης στις πολυκατοικίες δεν βάζουν ούτε πετρέλαιο, αφ’ εταίρου πιο δύσκολο και από την εύρεση των χρημάτων είναι η συννενόηση μεταξύ των ιδιοκτητών ενός κτηρίου.
13°
