Για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά, στο Palais des Beaux Arts των Βρυξελλών από 14 έως 17 Απριλίου διοργανώθηκε με μεγάλη επιτυχία το φεστιβάλ Balkan Trafik, που είναι αφιερωμένο στη μουσική, τον χορό, αλλά και το σινεμά, το θέατρο και το φαγητό των Βαλκανίων και όχι μόνο.
Το φεστιβάλ άνοιξε την Πέμπτη με 4 soldout...κρουαζιέρες με χάλκινα πνευστά στο πλωτό κανάλι των Βρυξελλών, και την καινούργια ταινία του βόσνιου σκηνοθέτη Danis Tanović (γνωστού μεταξύ άλλων από το No Man's Land) με τίτλο Cirkus Columbia.
Το κυρίως μουσικό πρόγραμμα άνοιξε την Παρασκευή με τον Goran Bregovic και την παράσταση “Margot: ημερολόγια μιας θλιμμένης βασίλισσας”, η οποία είχε παρουσιαστεί και τον περασμένο Σεπτέμβριο στο Ηρώδειο. Το πρόγραμμα του Σαββάτου είχε ως headliners την ορχήστρα των Boban και Marko Markovic, όπου πατήρ και υιός επιβεβαίωσαν τη φήμη τους ως ηγέτες μιας από τις καλύτερες λάιβ μπάντες χάλκινων των Βαλκανίων. Η συνέχεια επιφύλασσε μάλιστα brassband battle, μεταξύ της Ekrem Mamutovic Orkestar και της Orkestar Braka Kadrievi (μπάντα γνωστή από τη μουσική της ταινίας "Ο καιρός των τσιγγάνων): στο περσινό διάσημο φεστιβάλ χάλκινων της Γκούτσα στην Σερβία, οι δεύτεροι, αν και θεωρήθηκαν από πολλούς οι καλύτεροι, δεν ανακηρύχθηκαν νικητές, καθώς δεν ήταν Σέρβοι αλλά από την ΠΓΔΜία. Το βραβείο έτσι πήγε στην ορχήστρα του Ekrem Mamutovic. Στη μάχη του Bozar λοιπόν οι μπάντες ήρθαν να λογαριαστούνε ξανά...
Το μουσικό σκέλος του φεστιβάλ συμπλήρωσαν μεταξύ άλλων οι Τούρκοι Duman με το ανατολίτικο ροκ τους, καθώς και η αλβανίδα τζαζ τραγουδίστρια Elina Duni με το κουαρτέτο της, σε τζαζ διασκευές παραδοσιακών κομματιών από την Ρουμανία, την Βουλγαρία, την Αλβανία αλλά και την Ήπειρο. Ιδιαίτερη μνεία επίσης αξίζει η Amira (Αμίρα Μεντουντζανίν) από το Σεράγεβο, με τους παραδοσιακούς βοσνιακούς σεβντάδες της (sevdalinke). Από ελληνικής πλευράς, το πρόγραμμα είχε ηπειρώτικα, ρεμπέτικα και λαϊκά με τους Ηλία Πλαστήρα, Νίκο Γύρα και Αντώνη Νόλα, καθώς και παραδοσιακούς χορούς από τα μέλη του ελληνικού κέντρου λαογραφικών μελετών Tradidanse.
Εκτός όμως από τις "παραδοσιακές" συναυλίες (όσο παραδοσιακή μπορεί να είναι μια συναυλία μολδαβικού φολκοπάνκ με τους Zdob şi Zdub), το γλέντι του Balkan Trafik συνεχιζόταν στους διαδρόμους του Bozar, με επίκεντρο τη σκηνή Vino Zirkus που είχε στηθεί στο φουαγιέ, όπου χάλκινες φανφάρες, yiddish βιολιά, μουσικοί και χορευτές με παραδιοσιακές στολές από το Κοσσυφοπέδιο, την Τουρκία και την Ελλάδα έσυραν τον χορό και άναψαν τα αίματα. Ελληνικοί μεζέδες, βοσνιακά μπουρέκια, γλυκά, και κρασιά από όλες τις γωνιές των Βαλκανίων συμπλήρωναν το σκηνικό. Το γλέντι συνεχιζόταν όμως και έξω από το κτίριο καθώς πολλές από τις μπάντες με τους χορευτές τους έπαιζαν μπρος από την είσοδο του Bozar. Για πρώτη φορά επίσης στήθηκαν δύο ξεχωριστές μουσικές σκηνές, το Kabaret Manouch (με τον πολύ καλό βελγοούγγρο βιολιστή Tcha Limberger) και το Ρεμπέτικο Καφέ, με ελληνική μουσική και χορούς. Το πρόγραμμα περιελάμβανε επίσης θέατρο, μαριονέτες,...μάντισσες, καλλιτεχνικά εργαστήρια για ελληνικούς και αλβανικούς χορούς, βουλγάρικα πολυφωνικά, καθώς και workshop ακορντεόν με τον μαέστρο Ionică Minune. Επίσης, προβλήθηκαν μεγάλου και μικρού μήκους ταινίες και ντοκιμαντέρ για τα Βαλκάνια. Τέλος, στο πλαίσιο του φεστιβάλ φιλοξενήθηκε έκθεση για την ιστορία των Ρομά στην Ευρώπη, εστιάζοντας κυρίως στον θρυλικό manouche κιθαρίστα Django Reinhardt. Ο Django σημειωτέον γεννήθηκε σε μια τσιγγάνικη άμαξα έξω από το βέλγικο χωριουδάκι Liberchies, στο οποίο κάθε χρόνο διοργανώνεται και φεστιβάλ προς τιμήν του.
Την ευθύνη για τη διοργάνωση και τον προγραμματισμό του όλου φεστιβάλ είχε η μη κερδοσκοπική οργάνωση 1001 Valises, με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Φυλλάδιο που μοιραζόταν στον χώρο του φεστιβάλ μας υπενθύμιζε άλλωστε ότι η ΕΕ διακήρυξε πρόσφατα δέκα βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν τις προσπάθειες των κρατών μελών για την ένταξη των Ρομά, ενώ με ανακοίνωσή της στις 4 Απριλίου η Επιτροπή κάλεσε τα κράτη μέλη να αναπτύξουν έως τα τέλη του 2011 εθνικές στρατηγικές για τους Ρομά.
Βγαίνοντας από το Bozar κι ενώ το πάρτυ μέσα συνεχιζόταν μέχρι πρωίας, αντίκρυζε κανείς τους γνωστούς τσιγγάνους ακορντεονίστες που παίζουν χειμώνα-καλοκαίρι δίπλα στο Bozar, στα σκαλάκια που οδηγούν στη rue Royale. Μόνο που συνήθως, το κοινό που περνά αδιάφορα δίπλα τους μόλις έχει ακούσει μια συναυλία κλασικής μουσικής, κι όχι turbofolk και ρουμάνικα hora. Το Σάββατο βράδυ είχαν τουλάχιστον και παρέα, καθώς μουσικοί και θεατές συνέχιζαν το αυτοσχέδιο γλέντι έξω. Μέσα, το αλαλάζον πλήθος -βρυξελλιώτες, κονγκολέζοι στους οποίους φαντάζομαι τα ηπειρώτικα και τα χάλκινα ακούγονταν εξωτικά, Κοινοτικοί και expats, ξυπόλητες ξανθές βελγιδούλες με ράστα και κλαρωτές φούστες που εύχονταν να είχαν γεννηθεί κάπου στην Βοϊβοντίνα αντί για την Βαλλονία- αποθέωναν τους Ρομά καλλιτέχνες του επίσημου προγράμματος. Ίσως του χρόνου στο Balkan Trafik να ανέβουν στη σκηνή και οι ανώνυμοι ακορντεονίστες...Μέχρι τότε, καλό Πάσχα!
11°
