Κινηματογραφικό φως στα εγκλήματα τιμής

Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απένειμε κατά τη σύνοδο ολομέλειάς του στις 24 Νοεμβρίου στο Στρασβούργο το κινηματογραφικό βραβείο LUX, το οποίο φέτος κέρδισε η γερμανική ταινία Die Fremde της Feo Aladağ. Οι δύο άλλες φιναλίστ ήταν η "Ακαδημία Πλάτωνος" του Φίλιππου Τσίτου και η βελγική ταινία "Illégal" του Olivier Masset-Depasse, που θίγει το ζήτημα της απέλασης των λαθρομεταναστών.

Το βραβείο LUX, το οποίο πιθανότατα είναι το μοναδικό στο οποίο η νικήτρια ταινία ψηφίζεται από βουλευτές, αποκτά όλο και μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα στα κινηματογραφικά δρώμενα της Ευρώπης. Για πρώτη φορά φέτος μάλιστα οι τρεις φιναλίστ για το βραβείο ανακοινώθηκαν και προβλήθηκαν στο 67ο Φεστιβάλ της Βενετίας.

Από τις 27 Οκτωβρίου έως τις 19 Νοεμβρίου οι τρεις ταινίες προβάλλονταν καθημερινά σε ειδικά διαμορφωμένη κινηματογραφική αίθουσα στο κτίριο του Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες. Διοργανώθηκε παράλληλα στις 27 Οκτωβρίου δημόσια ακρόαση της Επιτροπής Πολιτισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με θέμα "Κινηματογράφος και ευρωπαϊκές ταυτότητες" και κεντρικό ομιλητή τον Βιμ Βέντερς. Επίσης, στις 10 Νοεμβρίου διοργανώθηκαν "Cine-clubs", όπου την προβολή κάθε ταινίας ακολουθούσε συζήτηση του κοινού με τους δημιουργούς της.

Η νικήτρια ταινία, η οποία πριν ένα μήνα κέρδισε και το μεγάλο βραβείο στο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου στην Αθήνα, θίγει ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο ζήτημα, τα εγκλήματα τιμής εναντίον των γυναικών. Όπως τόνισε η σκηνοθέτις στη συνέντευξή της μετά τη βράβευση, τουλάχιστον 5000 γυναίκες πληρώνουν με τη ζωή τους κάθε χρόνο για "εγκλήματα τιμής". Το θέμα αυτό άλλωστε δεν είναι ξένο για το Ευρωκοινοβούλιο, που το έχει θίξει σε πολλά ψηφίσματά του.

To Die Fremde είναι η πρώτη προσπάθεια της Feo Aladag στον τριπλό ρόλο σκηνοθέτη, σεναριογράφου και παραγωγού, ενώ αποτελεί και την πρώτη γυναικεία υποψηφιότητα για το βραβείο LUX. Η ταινία θεωρείται από τα φαβορί για το Όσκαρ ξένης ταινίας, για το οποίο έχει άλλωστε υποβληθεί και η βελγική φιναλίστ ταινία Illégal. Η σκηνοθέτις εμπνεύστηκε για την ταινία όταν εργαζόταν για την εκστρατεία της Διεθνούς Αμνηστίας για τη βία κατά των γυναικών και όπως τόνισε κατά τη διάρκεια ενός κατάμεστου Q&A τα εγκλήματα τιμής δεν περιορίζονται στον ισλαμικό κόσμο.

Απονέμοντας το βραβείο, ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου κ. Jerzy Buzek τόνισε ότι εάν θέλουμε να δημιουργήσουμε έναν αληθινό ευρωπαϊκό "δήμο" ("demos" όπως χαρακτηριστικά είπε) πρέπει να κατανοήσουμε ο ένας τον άλλον, και πως ο καλύτερος τρόπος για να γίνει αυτό είναι μέσω του πολιτισμού, και φυσικά μέσω του κινηματογράφου.

Αξιοσημείωτο είναι ότι από συστάσεως του βραβείου LUX το σύνολο σχεδόν των υποψήφιων για το βραβείο ταινιών, αλλά και κυρίως οι νικήτριες ταινίες, θίγουν το ζήτημα της μετανάστευσης, και ειδικότερα τη συνύπαρξη των κοινοτήτων μεταναστών στην Ευρώπη και τις σχέσεις της Ευρώπης με τους γείτονές της, και δη την Τουρκία. Οι νικήτριες ταινίες των προηγούμενων ετών ήταν οι "Auf der anderen Seite" του Fatih Akin (2007), "Le Silence de Lorna" των αδελφών Dardenne (2008) και "Welcome" του Philippe Lioret (2009).