Κωνσταντίνος Καμάρας: Παναθηναϊκός, σύλλογος μέγιστος

Δεν είναι ανάγκη να συµφωνεί κανείς µε τον Μπίλ Σάνκλι, τον θρυλικό προπονητή της Λίβερπουλ, που είπε ότι «κάνουν λάθος όσοι ισχυρίζονται ότι το ποδόσφαιρο είναι ένα από τα σηµαντικότερα πράγµατα στη ζωή – είναι πολύ σηµαντικότερο». Αρκεί απλώς να συντάσσεται µε τον Ουρουγουανό συγγραφέα Εντουάρντο Γκαλεάνο που δήλωσε ότι σφάλουν όσοι θεωρούν τον αθλητισµό δευτερεύον θέµα καθώς βρίσκεται στο επίκεντρο της κοινωνικής ζωής ενός τόπου – µία σύγκριση τηλεθέασης ενός ντέρµπι και των συνεδριάσεων της Βουλής δίνει µια κάποια απάντηση. Σε πλαίσιο οριακής υπερβολής, ίσως επιτρέπεται να παραφράσει κανείς τον Κλεµανσώ: ο αθλητισµός παραείναι σηµαντικός για να αφεθεί στα χέρια (µόνο) των αθλητών...

Όχι πως όλοι οι φίλαθλοι είναι ίδιοι. Κάποιοι υποστηρίζουν µια οµάδα απλώς λόγω «οικογενειακής» προτίµησης ή επειδή τους ελκύει αγωνιστικά ή λόγω γεωγραφικής θέσης. Ορισµένοι άλλοι όµως πάνε ένα βήµα παραπέρα ή και περισσότερα: αναζητούν το DNA του συλλόγου, εντοπίζοντάς το στις ρίζες, στην ιστορία και στο όραµα των ιδρυτών, δηλαδή σε στοιχεία που οδηγούν σε ένα πλέγµα αξιών. Μεταµορφώνονται σε ένα ιδιότυπο είδος «µετα-οπαδού» κι ό,τι συµβολίζει ο σύλλογος εξελίσσεται σε δοµικό στοιχείο της ταυτότητάς τους. Στη Βαρκελώνη, για παράδειγµα, λένε «mas que un club» – κι ο νοών νοείτο...

Ενίοτε αυτό το DNA είναι δυσδιάκριτο ή, ακόµα χειρότερα, επινοηµένο, όµως στην περίπτωση του Παναθηναϊκού Αθλητικού Οµίλου είναι λαµπρά πασιφανές και περίτρανο: ιδρύθηκε από πεφωτισµένους αστούς της ιστορικής –πριν το ’22 δηλαδή, και τη γιγάντωση που επέφερε– Αθήνας, ενώ στη θεµελίωση του γηπέδου της Λεωφόρου Αλεξάνδρας ήταν παρόντες Υπουργοί των Φιλελευθέρων. Ο σύλλογος που δηµιούργησαν ενσωµάτωσε υψηλές αστικές αξίες: τόσο το ήθος, την ακεραιότητα και το ευ αγωνίζεσθαι στον αθλητισµό όσο και ευρύτερες ευγενείς φιλοδοξίες, όπως η σύγκλιση της Ελλάδας µε τη προηγµένη Ευρώπη. Αυτή η µοναδική αύρα πρωτοπορίας και ανωτερότητας βρήκε τον φυσικό της χώρο στη Λεωφόρο η οποία για δεκαετίες ήταν το σηµαντικότερο γήπεδο στην Ελλάδα όπου η Εθνική έπαιζε όλους της τους αγώνες και Έλληνες άσοι όλων των οµάδων έγραφαν ιστορία µε το εθνόσηµο – δηλαδή ένα γήπεδο που προσοµοιάζει την Ακρόπολη η οποία ανήκε στους Αθηναίους, αλλά στο τέλος ήταν κτήµα όλων των Ελλήνων.

Μπορεί να µη γνωρίζουµε ποιος είναι ο µεγαλύτερος σύλλογος στην Ελλάδα, αλλά σίγουρα ξέρουµε ποιος είναι ο µεγαλύτερος ελληνικός σύλλογος. Ο Σύλλογος Μεγάλος. Ο Σύλλογος Μέγιστος.

Περισσότερο από έναν αιώνα από τη δηµιουργία του, κανείς δεν µπορεί να αµφισβητήσει ότι ο Παναθηναϊκός στάθηκε αντάξιος του οράµατος των ιδρυτών του, ειδικά της «εθνικής» φιλοδοξίας για µία εµφανή θέση στο ευρωπαϊκό στερέωµα: δευτεραθλητής και (δις) τριταθλητής Ευρώπης στο ποδόσφαιρο, έξι φορές πρωταθλητής Ευρώπης στο µπάσκετ. Είναι εξαιρετικά αµφίβολο εάν ποτέ θα µπορέσει άλλος σύλλογος της χώρας µας να τον φθάσει, πόσω µάλλον να τον ξεπεράσει. Κοντολογίς, «δεν υπάρχει άλλος». Γι’ αυτόν τον λόγο άλλωστε, το σάλπισµα «Ελλάς-Ευρώπη-Παναθηναϊκός» δεν είναι ένα απλό σύνθηµα, ένα από τα δεκάδες που επινοούν οι οπαδοί για την οµάδα τους. Συνιστά τόσο αξεπέραστη κατάκτηση όσο και διαχρονική, κυριαρχική επιταγή που θα οδηγεί τον σύλλογο στο πέρασµα των δεκαετιών και των αιώνων.

Υπάρχουν κουβέντες που γίνονται για να γίνονται, χωρίς να υπάρχει ρεαλιστική πιθανότητα να καταλήξουν οι συνοµιλούντες σε κοινό συµπέρασµα. Στον αθλητισµό αυτό συµβαίνει ακόµα περισσότερο: µια βόλτα στα social media, µε τους ατελείωτους διαξιφισµούς, λ.χ. για το ποιος είναι ο «goat» στο παγκόσµιο ποδόσφαιρο, αρκεί ως απόδειξη. Αντίστοιχες και θερµότερες, αν όχι λυσσαλέες, αντιπαραθέσεις θα εντοπίσει κανείς στο ερώτηµα του ποιος είναι ο κορυφαίος σύλλογος της χώρας. Η µοναδική πορεία του Παναθηναϊκού και τα ανυπέρβλητα επιτεύγµατά του στην Ευρώπη οδηγούν µόνο σε ένα συµπέρασµα: µπορεί να µη γνωρίζουµε ποιος είναι ο µεγαλύτερος σύλλογος στην Ελλάδα, αλλά σίγουρα ξέρουµε ποιος είναι ο µεγαλύτερος ελληνικός σύλλογος. Ο Σύλλογος Μεγάλος. Ο Σύλλογος Μέγιστος.

*Ο Κωνσταντίνος Καμάρας γεννήθηκε στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια της ημέρας έχει ως αντικείμενο τα Μέσα Ενημέρωσης και την ψηφιακή επικοινωνία. Τις νύχτες γράφει. Η «Τελική Τεθλασμένη» είναι το τέταρτο βιβλίο του, μετά τα αφηγήματα «Οιδίπους σέντερ μπακ» (2003) και «Πάρε το μηδέν…» (2008) και το μυθιστόρημα «Όλη η αλήθεια με ένα κλικ» (2013). Είναι πατέρας της Αμαλίας από το 2006 και του Αριστείδη από το 2008.