Μπιλ Ράσελ: Ένας θρύλος εντός και εκτός παρκέ

Το NBA σε όλη την μακροχρόνια πορεία του έχει φτιάξει μία σειρά από πολλές ιστορίες αθλητών και διάφορων προσώπων, κάνοντας παράλληλα μερικούς απ΄αυτούς θρύλους στο πέρασμα των χρόνων. Σε αυτή την κατηγορία ανήκει με μεγάλη σιγουριά ο Μπιλ Ράσελ. Ο «Άρχοντας των Δαχτυλιδιών» και καμάρι της Βοστώνης έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 88 ετών. Ο Ράσελ έμεινε γνωστός για τα κατορθώματά του τόσο εντός όσο και εκτούς γηπέδου, ένω έφτιαξε τον μύθο του σε μία πολύ δύσκολη εποχή για τους μαύρους παίκτες του αθλήματος.

Σίγούρα όταν κάπoιος ακούει το όνομά του, τότε σίγουρα θα σκεφτεί μαζί τις πολλές νίκες και τις επιτυχίες του. Δεν γίνεται να παραβλέψεις τις 11 κατακτήσεις πρωταθλήματος σε μία καριέρα, που διήρκησε 13 χρόνια. Ο Μπιλ Ράσελ ήταν μία μεγάλη προσώπικότητα και εκτός μπάσκετ. Ανήκει στο πάνθεον όχι μόνο για τα πράγματα, που έκανε πολύ επιτυχημένα μέσα στο παρκέ αλλά γιατί παράλληλα ενέπνευσε μία ολόκληρη γενιά ανθρώπων, που βίωνε το σκληρό πρόσωπο του ρατσισμού μέρα με την ημέρα. Δεν είναι τυχαίο, πως πολλοί τον βάζουν δίπλα σε ανθρώπους όπως ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και τους αδερφούς Κένεντι, οι οποίοι πάλεψαν μέχρις εσχάτων για τα δικαιώματα των μαύρων.

Τα πρώτα χρόνια στη Λουϊζιάνα

Ο Μπιλ Ράσελ ήταν γέννημα θρέμμα της Λουϊζιάνα. Γεννήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1934 στην μικρή πόλη Μονρό. Εκεί ήταν μία καθημερινότητα οι ρατσιστικές επιθέσεις στους ανθρώπους της μαύρης κοινότητας, σε άγρια χρόνια που κανένας δεν ενδιαφερόταν να αλλάξει κάτι. Οι Ράσελς έπεφταν συχνά θύματα διακρίσεων και κινδύνευσαν αρκετές φορές. Ο ίδιος ο Μπιλ Ράσελ παραδέχτηκε πως ο πατέρας του περίμενε σε ένα βενζινάδικο καρτερικά μέχρι να εξυπηρετηθούν πρώτα όλοι οι λευκοί πελάτες και όταν θέλησε να φύγει, ο ιδιοκτήτης τον απείλησε με μία καραμπίνα.

Σύμφωνα με τον ίδιο εκείνα τα χρόνια πήρε και το πιο πολύτιμο μάθημα σχετικά με τις έννοιες της νίκης και της ήττας. Μία παρέα παιδιών τον πείραζε και τον χτυπούσε, όμως η μητέρα του τον συμβούλευσε να διεκδικήσει το δίκιο του πηγαίνοντας όχι εναντίον όλων μαζί αλλά σε έναν - έναν ξεχωριστά. Τελικά ο μικρός τότε Ράσελ κέρδισε δύο καυγάδες αλλά έχασε τρεις. «Έκανες ότι έπρεπε να κάνεις. Δεν έχει σημασία αν κέρδισες η έχασες αλλά ότι στύλωσες τα πόδια και διεκδίκησες το δίκιο σου. Αυτό πρέπει να κάνεις πάντα» ήταν τα λόγια της μητέρας του και τα αποκάλυψε σε μία εκδήλωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα το 2013. Αυτή η συμβούλη ανέφερε, πως του άλλαξε τη ζωή.

Η πρώτη του γνωριμία με τον αθλητισμό έγινε στα σχολικά χρόνια αλλά όχι με τη σπυριάρα. Ήταν καλός δρομέας και άλτης, όμως δεν είχε καθόλου δεξιότητες μπασκετμπολίστα. Αυτό που τον δυσκόλευε ήταν η κατανόηση του παιχνιδιού, πράγμα παράξενο για έναν άνθρωπο ο οποίος άλλαξε τον τρόπο, που παίζεται το σπορ. Η επιμονή του και η όρεξη για σκληρή δουλειά έκαναν τον προπονητή του σχολείου να τον πάρει στην ομάδα, ακόμα κι αν δεν ήταν ο μεγαλύτερος φαν του. Στο σχολείο ανακάλυψε το ταλέντο που έχει στην άμυνα και το παιχνίδι πάνω από τη στεφάνη, το οποίο πλέον πρωταγωνιστεί όχι μόνο στο NBA αλλά και στην Ευρώπη. «Στην αρχή όλοι μου έλεγαν πως για να παίξω καλή άμυνα πρέπει να πατάω καλά στο έδαφος και να αντιδράω γρήγορα. Όταν ξεκίνησα να πηδάω ψηλά στις προσπάθειες για άμυνα και να κάνω πολλά μπλοκ, μου άρεσε και έτσι μου έμεινε» είχε πει και ο ίδιος για τα σχολικά του χρόνια. Παράλληλα το σώμα του άρχισε να αναπτύσσεται παίρνοντας ύψος και όταν ενηλικιώθηκε άγγιζε τα 2 μέτρα και 8 εκατοστά. Αυτό τον έκανε και βασικό υποψήφιο για τη θέση του σέντερ.

Η ζωή στο Σαν Φρανσίσκο

Ο παίκτης που άλλαξε μια και καλή το μπάσκετ στην Αμερική τη δεκαετία του ΄60, δεν είχε σχεδόν καθόλου προτάσεις για να συνεχίσει να παίζει σε κάποιο κολλέγιο της χώρας. Στην εποχή που το χρώμα του δέρματος είχε μεγαλύτερη σημασία από την ικανότητα ενός παίκτη μέσα στο γήπεδο, όλα μπορούσαν να συμβούν. Τελικα το μόνο πρόγραμμα που τον εμπιστεύτηκε ήταν εκείνο του πανεπιστημίου του Σαν Φρανσίσκο. Το scouting report ήταν αμείλικτο για τον νεαρό τότε Ράσελ και εν ολίγοις έλεγε πως «έχει πολύ λίγες γνώσεις των βασικών και δεν σκοράρει πολύ». Παρ ΄όλα αυτά τα στελέχη των Σαν Φρανσίσκο Ντονς διέκριναν πως αντιλαμβάμνεται το παιχνίδι διαφορετικά από τους άλλους.

Ο μύθος του άρχιζε να χτίζεται σιγά - σιγά στην περιοχή αν και υπήρξαν εμπόδια στη διαδρομή. Με τους συμπαίκτες του έπεφταν συχνά θύματα ρατσιστικών επιθέσεων ειδικότερα στα εκτός έδρας παιχνίδια. Ο ίδιος εξηγούσε αργότερα ότι «Δεν μπορούσαν να δεχτούν πως ένας μαύρος παίκτης είναι καλύτερος από αυτούς». Πώς να γίνει διαφορετικά άλλωστε, όταν είχε μέσο όρο σχεδόν 20 πόντους και 20 ριμπάουντ στα κολλεγιακά του χρόνια; Τις σεζόν 1955 και 1956 η ομάδα του έφτασε ως το τέλος με τον ίδιο να μετρά 26 πόντους, 27 ριμπάουντ, 20 κοψίματα 3 κλεψίματα και μία ασίστ. Οι αμυντικές του ικανότητες ήταν αυτό που τον ξεχώριζαν από το σύνολο. Διέθετε το ταλέντο να διαβάζει τις φάσεις και να κόβει τον αντίπαλό του στον αέρα την κατάλληλη στιγμή. Μάλιστα ήταν η αιτία να αλλάξουν οι κανονισμοί του κολλεγιακού μπάσκετ και τότε ήταν που μπήκε στο παιχνίδι ο κανονονισμός του basketball interference.

Το 1956 οι Σέλτικς τον επιλέγουν στο Draft χάρη στον προπονητή θρύλο τους, Ρεντ Άουερμπαχ, αλλάζοντας μία για πάντα το φρανσάιζ τους. Πριν τη Rookie του σεζόν το καλοκαίρι του 1956 στους Ολυμπιακούς της Μελβούρνης κατακτάει το χρυσό μετάλλιο με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών

Το ότι ο Μπιλ Ράσελ μεγαλούργησε με τα χρώματα της Βοστώνης και έγινε θρύλος  με τους Κέλτες οφείλεται στην επιμονή του Ρεντ Άουερμπαχ. Ο προπονητής των Σέλτικς έψαχνε εναγωνίως έναν ψηλό, που θα χαρακτηρίζεται από τη σκληράδα του στην αμύνα και έτσι το μάτι του δεν γινόταν να μην πέσει πάνω στον νεαρό από τη Λουϊζιάνα. Το πρόβλημα ήταν όμως, πως θα ήταν δύσκολο να τον επιλέξουν μέσω της διαδικασίας της λοταρίας. Εκεί μπαίνουν στην ιστορία οι Χοκς του Σαν Λιούς, οι οποίοι επιλέγουν τον Ράσελ με την προοπτική να τον ανταλλάξουν με τον έξι φορές All Star Έντ Μακόλεϊ. Η ανταλλαγή στέφθηκε με επιτυχία και όπως λένε πολλοί σε αυτές τις περιπτώσεις, the rest is history.

Στα 13 του χρόνια με τους Σέλτικς ο Μπιλ Ράσελ έσπασε όλα τα κοντέρ. Κατέκτησε το δαχτυλίδι του πρωταθλητή 11 φορές, γεγονός που τον κάνει τον πιο πολυνική στην ιστορία του αθλήματος. Την ίδια ώρα έγινε 12 φορές All Star και ανακυρήχθηκε πολυτιμότερος παίκτης της λίγκας 5 σεζόν. Αγωνιζόταν κατά βασή 42.3 λεπτά, σκόραρε 15,1 πόντους, κατέβαζε 22.5 ριμπάουντ, είχε 4.3 ασιστ και σούταρε με ποσοστό 44%. Το χαρακτηριστικό του όμως ήταν πάντα, πως ανέβαζε κατακόρυφα τα νούμερα του, όταν έρχοταν τα πλέι οφς.

Οι θεατές του αθλήματος εκείνη την εποχή ξεχωρίζουν τις μονομαχίες του με τον έτερο θρύλο Γουίλτ Τσάμπερλειν. Το σύστημα διεξαγωγής ήταν διαφορετικό και οι δύο αντίπαλοι ερχόντουσαν αντιμέτωποι 12 φορές μέσα στη σεζόν. Οι μάχες τους είχαν μεγάλο ενδιαφέρον και έγιναν το επίκεντρο.

Ο Μπιλ Ράσελ άλλαξε τον τρόπο, που ο κόσμος έβλεπε το μπάσκετ και το NBA σύμφωνα με τον προπονητή του Ρεντ Άουερμπαχ διότι «Έκανε σημαντικό το κομμάτι της άμυνας».

Ο δρόμος προς την κορυφή δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα

Ο Μπιλ Ράσελ σε μία δήλωση του παρελθόντος είχε αναφέρει ότι «Η επιτυχία είναι ένα αποτέλεσμα που έρχεται έπειτα από σκληρή δουλειά και επιμονή. Δεν υπάρχει κανένα θαύμα στην πορεία και η τύχη δεν παίζει κανένα ρόλο» κάνοντας μας να καταλάβουμε το mentality από το οποίο ήταν φτιαγμένος. Πολλοί τον χαρακτήριζαν ως ακραία ανταγωνιστικό και σκληρό αντίπαλο, ο οποίος συχνά έκανε εμετό πριν από τα παιχνίδια εξαιτίας της πίεσης.

Στη Βοστώνη είχε μερικούς εξαιρετικούς συμπαίκτες όπως οι Μπομπ Κούζι, Σαμ Τζόουνς και Τομ Χέινσολμπ αλλά εκείνος ήταν με διαφορά ο καλύτερος. Παρ΄όλο που άνηκε στην πιο επιτυχημενή ομάδα όλων των εποχών στην ιστορία του μπάσκετ, ήταν πολύ προσεκτικός με τους ανθρώπους που είχε παρτίδες. Τα βιώματά του σαν παιδί στη Λουϊζιάνα και ο ρατσισμός, που υπέστη, τον έκαναν απόμακρο. Αυτό έγινε πιο έντονο την περίοδο που άγνωστοι βανδάλισαν το σπίτι του. Δεν μιλούσε σε κανέναν εκτός των αποδυτηρίων της ομάδας του και παράλληλα δεν ήθελε να υπογράφει αυτόγραφα, για να ξεχωρίζει με αυτόν τον τρόπο τους πραγματικούς φανς του.

Η Βοστώνη αγαπήσε τον Ράσελ όμως και εκείνος δέθηκε πολύ με τους ανθρώπους και το φρανσάιζ. Το 1966 ο Ρεντ Άουερμπαχ αναγκάστηκε να αφήσει τη θέση του προπονητή στα μέσα της σεζόν και έτσι ανέλαβε σαν παίκτης και head coach όντας εκείνη τη στιγμή ο πρώτος μαύρος προπονητής στην ιστορία του NBA.

Η δράση του εκτός παρκέ

Ο Μπιλ Ράσελ ήταν κάτι πολύ παραπάνω από ένας αθλητής. Υπήρξε σύμβολο για τα δικαιώματα της κοινότητας των μαύρων σε μία πολύπαθη αμερικανική κοινωνία. Εκείνος και οι Σέλτικς συνδέθηκαν με την έκρηξη των ανθρώπινων δικαιωμάτων, που σημειώθηκε στα 1960’s. Στα χρόνια της δυναστείας τους στο NBA οι Κέλτες ήταν η πρώτη ομάδα, που διέθετε αποκλειστικά μαύρους αθλητές στη βασική πεντάδα της.

Πρωτοστάτησε μαζί με τους συμπαίκτες τους σε διάφορες διαμαρτυρίες σε όλη την καριέρα του. Μαζί αποφάσισαν να μην κατέβουν σε αναμέτρηση στο Κέντακι, όταν ένα εστιατόριο της περιοχής αρνήθηκε να τους εξυπηρετήσει. Μαζί με πολλούς άλλους μαύρους αθλητές στάθηκαν στο πλευρό του Μοχάμεντ Άλι, όταν εκείνος αρνήθηκε να συμμετέχει στον πόλεμο του Βιετνάμ. Επίσης στην ιστορική ομιλία «I Have a Dream» του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στην Ουάσινγκτον δεν γίνεται να μην τον προσέξει κάποιος στις πρώτες σειρές.

Το 1965 κυκλοφορεί η αυτοβιογραφία του Go Up For Glory, στην οποία καταγράφει πολλά πράγματα από τη ζωή του αλλά όχι αποκλειστικά για το μπάσκετ. Για πολλούς είναι ο πρώτος αθλητής, που εκφράζει απόψεις για την πολιτική, τις κοινωνικές ανησυχίες, θίγει την αδικία και δεν περιοριζόταν στο να παίζει μπάσκετ.

Η δολοφονία των αδελφών Κένεντι και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, τον έκαναν να σιχαθεί πολλά πράγματα στη χώρα του. Αυτό αποτέλεσε και την αιτία να αφήσει μία πικρία στα χείλη των οπαδών των Σέλτικς, καθώς δεν συμμετείχε στους εορτασμούς για το πρωτάθλημα του 1969 παρατώντας την ομάδα στα κρύα του λουτρού. Οι κάτοικοι της πόλης έκαναν πολλά χρόνια να του το συγχωρέσουν αυτό αν και δεν τον ενδιέφερε και τόσο.

Η δίψα του να βοηθάει τους αδύναμους και να στέκεται στο πλευρό τους δεν έσβησε ποτέ και το 2020 σε ηλικία 86 ετών έγραψε στο περιοδικό Slam μερικές γραμμές αφιερωμένες στον Τζορτζ Φλόιντ. «Τι μπορούμε να κάνουμε όμως γι΄αυτό; Ο ρατσισμός δεν μπορεί να φυγεί από την κοινωνία όπως ένας λεκές από το χαλί, καθώς διαλύεται στον αέρα και πηγαίνει στην αρχική τού θέση ακόμα πιο έντονος. Οι αλλαγές στην αστυνομία είναι μία αρχή αλλά δεν είναι αρκετή. Πρέπει να κάνουμε τις φωνές μας να ακουστούν χρησιμοποιώντας διαφορετικές τακτικές. Πρέπει να απαιτήσουμε η Αμερική να αγοράσει ένα νέο χαλί» ήταν ένα κομμάτι από το κείμενο του, που έκανε αίσθηση.

Ο Μπιλ Ράσελ είναι αδιαμφήσβητητα μία από τις πιο έντονες προσωπικότητες, που έπαιξαν μπάσκετ στον πλανήτη. Έγινε θρύλος σε μία πού δύσκολη εποχή για τον ίδιο και το έκανε με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο. Ξεχώρισε για τη μαχητικότητά του, το πάθος του, της ηγετικές ικανότητες και έγινε πρότυπο για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Ήταν ένας πραγματικά σπουδαίος.