Το αμερικάνικo όνειρο στο ποδόσφαιρο

Γράφει ο Μάνος Καβακλής*

Τα τελευταία χρόνια το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο κοιτάζει προς την απέναντι μεριά του Ατλαντικού και η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να ξεφύγει από αυτή την τάση. Μετά την έλευση του νέου προπονητή της ΑΕΚ, Ματίας Αλμέιδα, ίσως είναι ευκαιρία να αρχίσουμε να αξιολογούμε, και στη χώρα μας διαφορετικά τα βήματα που γίνονται τα τελευταία χρόνια στο κορυφαίο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου των ΗΠΑ, το MLS (Mayor League Soccer).

Μεγάλοι ευρωπαϊκοί σύλλογοι πλέον διαθέτουν στο δυναμικό τους παίκτες που καταξιώθηκαν είτε ξεκινώντας είτε περνώντας κάποια στιγμή από το MLS. Ο Καναδός Αλφόνσο Ντέιβις της Μπάγερν Μονάχου, ο τερματοφύλακας Ζακ Στέφεν της Μάντσεστερ Σίτυ, ο Τάιλερ Άνταμς της Λειψίας, ο Ρικάρντο Πέπι της Άουγκσμπουργκ και αρκετοί άλλοι είναι μερικοί από τους παίκτες που βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Άλλοι Αμερικανοί μπορεί να μην έχουν παίξει στο MLS, αλλά αγωνίζονται κι αυτοί στο κορυφαίο επίπεδο. Ενδεικτικά κάποια γνωστά σε όλους ονόματα: Πούλισιτς (Τσέλσι), Ντεστ (Μπαρτσελόνα) Μακένι (Γιουβέντους), Ρέινα (Μπορούσια Ντόρτμουντ). Αξίζει, ακόμα, να σημειωθεί ότι στο χειμερινό μεταγραφικό παζάρι του 2022 οι μεταγραφές από το MLS στις ευρωπαϊκές ομάδες ήταν στο σύνολό τους 33, μεταξύ των οποίων ο τερματοφύλακας Μάρκο Μάριτς του Ατρομήτου και o Αμερικάνος μέσος Στάνκο, που αγωνίζεται συστηματικά στον ΠΑΣ Γιάννενα.

Γιατί όμως να σταθούμε σε όλα αυτά; Τι αξία έχουν και τι θέλουμε να αποδείξουμε; Αυτό που πρέπει κάποιος να ξεχωρίσει είναι ότι σήμερα το ποδόσφαιρο στις ΗΠΑ δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από το ευρωπαϊκό σε θέματα οργάνωσης ενός σύγχρονου κλαμπ, την ανάπτυξη των υποδομών, τη γνώση σε ζητήματα εργοφυσιολογίας. Πλέον μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι από άποψη παροχών σε ένα ταλέντο οι ΗΠΑ βρίσκονται σίγουρα στο τοπ 10 παγκοσμίως. Κι αυτό γιατί υπάρχει αντίληψη της σημαντικότητας όλων αυτών, ακριβώς επειδή είναι πολύ ανεπτυγμένα τα άλλα πιο δημοφιλή στην αμερικανική κουλτούρα αθλήματα (μπάσκετ, μπέιζμπολ, αμερικάνικο ποδόσφαιρο, χόκεϊ) και επομένως και της ανάγκης να παραχθεί το καλύτερο δυνατό αθλητικό αποτέλεσμα.

Συγκριτικά με άλλα πρωταθλήματα, που θεωρούνται οι τελευταίοι σταθμοί για την καριέρα ποδοσφαιριστών με σημαντική παρουσία στην Ευρώπη, το MLS έχει ακριβώς αυτό το πλεονέκτημα: εξαιρετικές συνθήκες για δουλειά. Αυτές οι καλές συνθήκες επιτρέπουν και στα μεγάλα ονόματα να διατηρηθούν σε αρκετά υψηλό επίπεδο. Ο Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς, μετά το πέρασμά του από τους Λος Άντζελες Γκάλαξι, μπόρεσε να ξαναπαίξει σε μια μεγάλη ευρωπαϊκή ομάδα, όπως η Μίλαν.

Από άποψη εμπορικότητας το προϊόν ανεβαίνει συνεχώς. Τηλεοπτικά δικαιώματα αποκτώνται από όλο και περισσότερες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Αν συνυπολογίσουμε και τα γεμάτα γήπεδα που είναι συνεχές φαινόμενο, θα αντιληφθούμε και γιατί κολοσσοί, όπως η Μάντσεστερ Σίτυ, η Red Bull και ο…Μπέκαμ έχουν στην κατοχή τους συλλόγους που αγωνίζονται στο MLS. Όμως το βασικό που πρέπει να τονίσουμε είναι το εξής: καλές συνθήκες ανάπτυξης ταλέντων σημαίνει καλές συνθήκες εργασίας και προοπτικές εξέλιξης. Σπουδαίοι ανερχόμενοι παίκτες, γεννημένοι στη Λατινική Αμερική, που θέλουν να κάνουν το άλμα στην Ευρώπη, πολύ συχνά επιλέγουν το MLS, συγκριτικά με μια καριέρα σε ένα μεγάλο σύλλογο στη χώρα τους. Ο λόγος απλός, αφού πέρα από τα καλύτερα χρήματα που παρέχονται, πλέον όλο και περισσότεροι ευρωπαϊκοί σύλλογοι παρακολουθούν το MLS. Επιπλέον τα δίκτυα των ατζέντηδων που συνεργάζονται με το MLS ενδεχομένως είναι και πιο απλά από αυτά της Λατινικής Αμερικής.

Ομοίως αυτό μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ισχύει για τους προπονητές. Για παράδειγμα ο νέος προπονητής της ΑΕΚ Ματίας Αλμέιδα, ο οποίος διέπρεψε στο Μεξικό σαν προπονητής της Chivas Guadalajara κατακτώντας μέχρι και το Champions League της Κεντρικής Αμερικής, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα, ότι το να πας στο MLS πλέον αποτελεί βήμα που μπορεί να οδηγήσει στο ευρωπαϊκό όνειρο. Τα λεφτά που θα μπορούσε να πάρει επιστρέφοντας στο Μεξικό υπολογίζεται ότι θα ήταν τα διπλάσια από αυτά που του προσέφερε η ΑΕΚ, αλλά ο ίδιος προτίμησε να κάνει αυτό στο οποίο στόχευε εδώ και καιρό, να κυνηγήσει μια καριέρα στην Ευρώπη. Αντίστοιχα στο MLS υπάρχουν αρκετοί νέοι προπονητές, πρώην ποδοσφαιριστές, λατινοαμερικανικής καταγωγής και μη, που επιλέγουν να ξεκινήσουν την επαγγελματική προπονητική τους καριέρα από τις ΗΠΑ.

Παράλληλα, πέρα από το γεγονός ότι ξένοι ποδοσφαιριστές και προπονητές επιλέγουν το MLS για να εξελίξουν την καριέρα τους, φαίνεται ότι και γηγενείς Αμερικανοί προπονητές είναι έτοιμοι να κάνουν το βήμα στην Ευρώπη. Αυτό τουλάχιστον δείχνει η πορεία του Αμερικανού τεχνικού Τζέσε Μαρς, πρώην προπονητή της Νιου Γιορκ Ρεντ Μπουλ. Ο Μαρς από τη Νέα Υόρκη μεταπήδησε στις Ρεντ Μπουλ της Ευρώπης, υπογράφοντας με τη Ρεντ Μπουλ Σάλτσμπουργκ και με τη Λειψία. Πλέον προπονεί την Λιντς Γιουνάιτεντ και βρίσκεται στο κορυφαίο πρωτάθλημα του πλανήτη, την Πρέμιερ Λιγκ. Κάτι τέτοιο οπωσδήποτε δείχνει ότι μόνο αμελητέα δεν είναι η δουλειά που γίνεται στις ΗΠΑ, αφού πέρα από το αθλητικό κομμάτι, φαίνεται ότι και σε τακτικό επίπεδο η κατάσταση δείχνει να αλλάζει. Ενδεχομένως σύντομα και άλλοι Αμερικανοί προπονητές θα βρίσκονται σε ευρωπαϊκούς συλλόγους.

Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι η επιχείρηση για ανάπτυξη της δημοτικότητας του ποδοσφαίρου στις ΗΠΑ, που ξεκίνησε με το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1994, μάλλον προχωράει με επιτυχία. Μπορεί ακόμα και τώρα που μιλάμε να υπάρχουν άλλα πιο δημοφιλή αθλήματα, που είναι συνυφασμένα με την αθλητική κουλτούρα του μέσου Αμερικανού, αλλά αν κανείς αναλογιστεί πού βρισκόταν το αμερικανικό ποδόσφαιρο 25 χρόνια πριν και πού βρίσκεται τώρα θα αντιληφθεί το μέγεθος της ανάπτυξης αυτής. Άλλωστε, οι συνεπείς παρουσίες σε Παγκόσμια Κύπελλα και το γεγονός ότι η εθνική ομάδα των ΗΠΑ στέκεται αξιοπρεπώς, συμμετέχοντας ορισμένες φορές και στις νοκ άουτ φάσεις (2002, 2010, 2014), μόνο τυχαίο δε μπορεί να είναι και αποδεικνύουν την παρουσία μιας ποδοσφαιρικής παιδείας. Οι ΗΠΑ αποτελούν μια τεράστια αγορά που δε θα μπορούσε να αφεθεί ανεκμετάλλευτη. Χρήματα, όμορφα και γεμάτα γήπεδα, παραγωγή ποδοσφαιριστών υψηλού επιπέδου, μεγάλες μεταγραφές, όλα αυτά δείχνουν ότι το MLS κατέχει σημαντική θέση στο σύγχρονο ποδόσφαιρο και αντιμετωπίζεται με σοβαρότητα από τις ευρωπαϊκές ομάδες.

Ο ερχομός του Ματίας Αλμέιδα ίσως να προξένησε εντύπωση σε κάποιους που έχουν μείνει με το στερεότυπο του «άμπαλου» Αμερικανού στο μυαλό τους, θεωρώντας το MLS υποδεέστερο πρωτάθλημα. Πλέον όμως το MLS αποτελεί έναν ακόμα σημαντικό «πάροχο» για τις ευρωπαϊκές ομάδες και η Ελλάδα δε θα αργούσε να συμμετάσχει στο χορό αυτό.

* Ο Μάνος Καβακλής είναι απόφοιτος του Παντείου Πανεπιστημίου και τερματοφύλακας.