Ίβιτσα Όσιμ: Ο τελευταίος μεγάλος Γιουγκοσλάβος προπονητής

Από την Ελλάδα έχουν περάσει διαχρονικά μεγάλες προσωπικότητες του παγκοσμίου ποδοσφαίρου, είτε πρόκειται για παίκτες είτε για προπονητές. Ειδικότερα τις προηγούμενες δεκαετίες και σε εποχές που ο ρομαντισμός στον αθλητισμό ήταν πιο εμφανής, αυτό ήταν ακόμα πιο σύνηθες. Χωρίς αμφισβήτηση μία από αυτές ήταν ο άλλοτε προπονητής του Παναθηναϊκού Ίβιτσα Όσιμ. Η είδηση του θανάτου για τον τελευταίο μεγάλο Γιουγκοσλάβο προπονητή κάνει ολόκληρη την ποδοσφαιρική οικογένεια του πλανήτη να θρηνεί.

Ο Ίβιτσα Όσιμ ανήκει με σιγουριά στις πιο εμβληματικές φιγούρες, που πέρασαν απο τη χώρα μας. Γεννήθηκε μέσα στην καρδιά του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου και πιο συγκεκριμένα στις 6 Μαΐου 1941 στο Σαράγεβο της Βοσνίας. Προερχόταν από πολύ φτωχή οικογένεια και μετά το τέλος του πολέμου, ξεκίνησε να παίζει ποδόσφαιρο στην τοπική Ζελέζνιτσαρ. Εκεί δεν άργησε να διακριθεί και ξεκίνησε να μεταπηδά γρήγορα τις ηλικιακές κατηγορίες. Τη σεζόν 1959-1960 κάνει το ντεμπούτο του με την πρώτη ομάδα, η οποία αποτέλεσε και το σπίτι του για 11 χρόνια. Στον τοπικό σύλλογο έγραψε 250 εμφανίσεις και έπειτα αναζήτησε την τύχη του σε άλλες πολιτείες. Επόμενος προορισμός ήταν η Γαλλία και πιο συγκεκριμένα οι Στρασβούργο, Σεντάν και Βαλενσιέν. Παράλληλα ήταν και ένα από τα βασικά και αναντικατάστατα στελέχη της εθνικής Γιουγκοσλαβίας. Σημείωσε 16 συμμετοχές μαζί με 8 γκολ με το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα και ήταν ένας από τους βασικούς λόγους, για το ότι η ομάδα του έφτασε μεχρι τον τελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος το 1968.

Αυτό που τον ξεχώριζε αμέσως από συμπαίκτες και αντιπάλους ήταν το ύψος του (1.90), που του έδωσε και το προσωνύμιο «Strauss» (στρουθοκάμηλος). Παρά το μεγάλο του ανάστημα γέμιζε τα πλήθη ενθουσιασμό με την τεχνική του κατάρτιση και την ικανότητα να κολλάει τη μπάλα στα πόδια του συνεχώς. Τα μέσα της εποχής κάλυπταν πολύ συχνά τα κατορθώματά του και το 1967 αναδείχθηκε ο καλύτερος παίκτης στη χώρα του. Του άρεσε να μοιράζει τελικές πάσες και για πολλούς αυτός ήταν ο λόγος, που δεν πέτυχε περισσότερα τέρματα στην καριέρα του. 

Η προπονητική καριέρα, το παράπονο για τη Γιουγκοσλαβία και ο Παναθηναϊκός

Ο Ίβιτσα Όσιμ αγαπούσε υπερβολικά πολύ το ποδόσφαιρο για να μείνει μακριά απ΄αυτό μετά το πέρας των περιπετειών του σαν επαγγελματίας παίκτης και έτσι θέλησε να ακολουθήσει την προπονητική. Το 1978 κρέμασε και επίσημα τα παπούτσια του και ανέλαβε τον πάγκο της Ζελέζνιτσαρ, απ΄όπου ξεκίνησε τη διαδρομή του στο άθλημα. Κατάφερε να την κάνει υπολογίσιμη δύναμη στο εσωτερικό της χώρας και να τη φτάσει για μία σεζόν στα ημιτελικά του Κυπέλλου Κυπελλούχων. 

Η δουλειά που τον έβαλε στις συνειδήσεις των ποδοσφαιρόφιλων ήταν εκείνη στον πάγκο της Γιουγκοσλαβίας. Στην αρχή ξεκίνησε σαν βοηθός προπονητή, όμως γρήγορα φάνηκε πως το πεπρωμένο του ήταν να οδηγήσει τους συμπατριώτες του σε επιτύχιες με την εθνική. Ανέλαβε πρώτος το 1986 και στο διάστημα που βρέθηκε στον πάγκο της, οι Γιουγκοσλάβοι μπήκαν σε πολλές τηλεοράσεις του πλανήτη εξαιτίας της συμμετοχής τους στα μεγάλα τουρνουά. Το 1990 έφτασε μέχρι τα προημιτελικά του Μουντιάλ και εκεί η ομάδα του λύγισε από την Αργεντινή του Ντιέγκο. Αυτό το παιχνίδι με την «Αλμπισελέστε» ήταν η τελευταία παράσταση εκείνης της ομάδας. Δύο χρόνια αργότερα η Γιουγκολαβία είχε πάρει πανηγυρικά την πρόκριση για τα τελικά του Euro, όμως δεν της επιτράπηκε η συμμετοχή εξαιτίας του πολέμου.

 Ο  Ίβιτσα Όσιμ αναγκάστηκε να πάρει μία από τις δυσκολότερες αποφάσεις στην καριέρα του και παραιτήθηκε. «Δεν γίνεται εγώ να ασχολούμαι με το ποδόσφαιρο. Η χώρα μου δεν γίνεται να παίζει στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα» ανέφερε με δάκρυα στα μάτια στη συνέντευξη τύπου και την ώρα που βόμβες έπεφταν στο Σαράγεβο χωρίς σταματημό. Αργότερα είχε δηλώσει για εκείνο το παιχνίδι με την Αργεντινή πως «Ακόμα αναρωτιέμαι τι θα μπορούσε να είχε γίνει αν περνούσαμε την Αργεντινή. Ίσως είμαι υπερβολικά αισιόδοξος αλλά πιστεύω, πως τα πράγματα στη χώρα θα ήταν διαφορετικά αν παίζαμε στον τελικό ή κατακτούσαμε το Μουντιάλ. Ίσως δεν ξεσπούσε ο πόλεμος. Όποτε ξαπλώνω στο κρεβάτι τη νύχτα, το σκέφτομαι».

Παράλληλα με τη Γιουγκοσλαβία προπονούσε την Παρτιζάν και μετά τη φυγή του από την εθνική διαδέχτηκε τον Βασίλη Δανιήλ στον Παναθηναϊκό. Στην Ελλάδα παρούσιασε μία εξαιρετική δουλειά και όλοι είχαν να λένε για τον τρόπο που έκανε τις προπονήσεις του και πόσο μπροστά ήταν από την τότε εποχή. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκφράζουν την άποψη ότι ο Όσιμ ήταν ο βασικός λόγος, που ο Παναθηναϊκός έφτασε στα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1994. Μπορεί ο Χουάν Ραμόν Ρότσα να είχε πάρει τη θέση του, όμως οι αρχές και η εκπληκτική φυσική κατάσταση των παικτών, είχαν μείνει ως αρετές στους παίκτες και το επιτελείο. 

Μετά τους «Πράσινους» ανέλαβε την τεχνική ηγεσία της Στουρμ Γκρατζ για μία οκταετία και το 2002 συστήθηκε στους φίλους της Ιαπωνίας. Για τρία χρόνια ήταν στο τιμόνι της Ιτσιχάρα και στις 21 Ιουλίου 2006 έγινε προπονητής στην εθνική Ιαπωνίας. Το πάθος και η τρέλα του για το ποδόσφαιρο κατάφεραν να τον φτάσουν μέχρι την Ασία ακόμα και στην ηλικία των 65 ετών.

Ίβιτσα Όσιμ: Η ατάκα που έγραψε ιστορία

Εκτός από τις προπονητικές του γνώσεις και ικανότητες ο Βόσνιος προπονητής έμεινε στην ιστορία για τις ατάκες του. Μία από αυτές μάλιστα ειπώθηκαν στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στο Καυτατζόγλειο. Ο Παναθηναϊκός επισκέφτηκε τη Θεσσαλονίκη για ένα παιχνίδι με τον Ηρακλή και κατάφερε να φύγει με την ισοπαλία, αν και βρέθηκε πίσω στο σκορ με 2-0. Στη συνέντευξη τύπου ο Ίβιτσα Όσιμ κλήθηκε να σχολιάσει τα τεκταινόμενα της αναμέτρησης και πραγματικά άφησε όλους τους παρευρισκόμενους άφωνους με τα λεγόμενά του. «Ο Ηρακλής έχασε ένα παιχνίδι που είχε στην τσέπη του. Είχε την ευκαιρία να νικήσει αλλά δεν τα κατάφερε. Σε καμία περίπτωση όμως δεν φταίει ο προπονητής των αντιπάλων μας. Αυτά έχει το ποδόσφαιρο. Είναι σαν την πόρνη που έχει μεταπτώσεις» ανέφερε στη συνέντευξη τύπου. 

Πριν μερικά χρόνια σε μία ακόμα συνέντευξή του, έδωσε συνέχεια στην ιστορία για την δήλωση στο Καυτατζόγλειο που έμεινε για πάντα στην ελληνική πραγματικότητα. «Εγώ ήθελα να πω πως η μπάλα είναι η μεγαλύτερη πουτ@ν@ αλλά ο μεταφραστής έκανε πιο γλυκιά τη δήλωση στα αυτιά των δημοσιογράφων» είπε γελώντας ο Όσιμ. Ο αντισυμβατικός του χαρακτήρας ήταν και εκείνος που τον έκανε διαφορετικό από τους υπόλοιπους συναδέλφους του, ενώ ήταν αθυρόστομος με όλους να περιμένουν τις καυτές του ατάκες μετά το τέλος των αγώνων.

Ίβιτσα Όσιμ: Το τέλος μιας μεγάλης καριέρας

Το τέλος της προπονητικής σταδιοδρομίας του Όσιμ έγινε πολύ ξαφνικά το 2007. Ήταν στον πάγκο της εθνικής Ιαπωνίας και την προετοίμαζε πυρετωδώς για το Μουντιάλ του 2010 στη Νότια Αφρική. Στο σημείο εκείνο η ασθένεια του χτύπησε την πόρτα, όταν υπέστη σοβαρό εγκεφαλικό επεισόδιο. Αναγκάστηκε να αφήσει τη θέση του για να αφοσιωθεί πλέον στην υγεία του. Το ποδόσφαιρο του έλειπε πάρα πολύ και σε μία τηλεοπτική εμφάνιση λίγα χρόνια αργότερα εξέφρασε, πως ήθελε όσο τίποτα να γυρισεί στα γήπεδα. Μάλιστα δεν τον ένοιαζε ακόμα και αν ήταν για μία ομάδα δεύτερης ή τρίτης κατηγορίας. Δυστυχώς για τον ίδιο δεν κατάφερε να κάνει ποτέ το come back στα γήπεδα αν και πάντα θα μνημονεύεται από πολλούς φίλους του ποδοσφαίρου.

Ο Ίβιτσα Όσιμ ανήκει στις μεγάλες προσωπικότητες, που κόσμησαν τα ελληνικά γήπεδα στο πέρασμα των χρόνων. Πρέσβευε με πάθος τον σεβασμό στον αντίπαλο και ποτέ δεν μπήκε στο επίκεντρο για κάποιον αρνητικό λόγο. Έπαιξε ποδόσφαιρο και έπειτα προπόνησε τους παίκτες του με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο δίνοντας του και το προσωνύμιο «Δάσκαλος». Η είδηση του θανάτου του σίγουρα γεμίζει με στεναχώρια και νοσταλγία όσους έζησαν την εποχή του.