Η ανάπλαση είναι διπλή, αλλά δεν είναι Παναθηναϊκή

Είχα την τύχη να μεγαλώσω μέσα στον Παναθηναϊκό. Να γεννηθώ στο μαιευτήριο Έλενας Βενιζέλου, να ζω στο Λυκαβηττό, να μου μάθει ο Δομάζος πώς να κλωτσάω την μπάλα, να παίζω ποδόσφαιρο στον κήπο του Απόστολου Νικολαΐδη, να τρώω πρωινό με την ομάδα και τον Αντώνη Μαντζαβελάκη στο Saint George Lycabettus, να βλέπω τον Γκόρσκι και τον Σενέκοβιτς πώς χτίζουν μια ομάδα, να νιώθω σαν οικογένεια τον Παύλο και τον Θανάση Γιαννακόπουλο, να ανεβοκατεβαίνω για ζέσταμα τις εξέδρες στον Τάφο του Ινδού, να με παίρνει από το χέρι ο Καπετάνιος, να ρωτάω για το χορτάρι τον Μπακούρο και τον Αγριμάκη, να προπονούμαι στην Παιανία με την ομάδα του Γαλάκου, να πηγαίνω στο γήπεδο με τον Γιώργο Κατσαρό, να πανηγυρίζω με τον Γιάννη Πάριο και τον Νίκο Κούρκουλο, να ακούω την ανάλυση μετά τον αγώνα από τον Αλέξανδρο Λυκουρέζο και τον Φρέντυ Γερμανό. Να ταξιδεύω από μικρός σε όλη την Ευρώπη μαζί με τον Παναθηναϊκό. Δίπλα σε όλους τους μεγάλους, μοιάζουν οι άλλοι τόσο μικροί. Μαθήματα ζωής. Τα οφείλω όλα στον πατέρα μου, τον Λεωνίδα. «Είναι σαν να ντύνεσαι στην Ευρώπη», ακουγόταν η φωνή του Σούρλου από τα μεγάφωνα. Αυτές ήταν οι δικές μας Κυριακές. Άλλες εποχές. Μια ιστορία σαν παραμύθι. «Εκεί που έχω ταξιδέψει εγώ…», ήταν το δικό μας τραγούδι.

Τα πρότυπά μας, ο Καπετάνιος, ο Παύλος, ο Δομάζος, ο Γκάλης, έβγαιναν πάντα μπροστά. Δεν φοβήθηκαν κανέναν, όποιος κι αν ήταν ο αντίπαλος. Ακόμα και όταν είχαν όλο το γήπεδο απέναντί τους. Ήταν άντρες. Από την ίδρυσή του, αυτός ο Σύλλογος πλάσθηκε από Ολυμπιονίκες. Η ιδέα με το τριφύλλι στο στήθος γεννήθηκε στον τερματισμό του Μαραθωνίου μέσα στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Εκεί που οι πρόγονοί μας διοργάνωναν Αγώνες πριν από 2.500 χρόνια.

Έντεκα αυτοί, έντεκα κι εμείς έλεγε ο Πούσκας στην πορεία προς το Wembley. Σύλλογος μεγάλος δεν υπάρχει άλλος. Σε αυτό τον άθλο ένιωσε για πρώτη φορά η κοινωνία μας τη σχέση με την Ευρώπη. Με αυτές τις αξίες ανατραφήκαμε. Αυτές ήταν οι αρχές στην ακαδημία της Παιανίας. Aυτά τα ιδανικά είχαν οι ήρωες του Euro. Εμείς ήμασταν στη Δύση, όταν οι άλλοι ήταν ακόμα στην Ανατολή. «Ελλάς, Ευρώπη, Παναθηναϊκός». Σπίτι μας ήταν η Λεωφόρος.

Το σχέδιο της Διπλής Ανάπλασης, παρότι προβάλλεται σαν την μεγαλύτερη πολεοδομική, αναπτυξιακή και  κοινωνική παρέμβαση την οποία έχει ποτέ επιχειρήσει Δήμος στην Ελλάδα, δεν αγγίζει τις καρδιές των Παναθηναϊκών. Είναι ένα κρύο project, σαν να κατασκευάζεται  μόνο ένα εμπορικό κέντρο. Δεν έχει όραμα, δεν έχει ταυτότητα. Σαν να μη νιώθουν, αυτοί που το σχεδίασαν, τι σημαίνει Παναθηναϊκός. Λείπει το συναίσθημα. Είναι ένα πουκάμισο αδειανό.

Η κατεδάφιση της ζωντανής ιστορίας του τριφυλλιού όχι μόνο δεν εκφράζει τα όνειρα των φιλάθλων του, αλλά ανοίγει μια πληγή που δύσκολα θα επουλωθεί. Μας ξεριζώνει από το σπίτι μας, όπως τους πρόσφυγες με τους οποίους συνδεθήκαμε πριν από 100 χρόνια, όταν ξεκίνησε το χτίσιμο της Λεωφόρου. Έναν τόπο που θεωρούσαν όλοι ιερό. Με το χώμα αυτού του γηπέδου σκέπαζαν τους δικούς μας ήρωες όταν έφευγαν από τη ζωή.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Διπλής Ανάπλασης βρίσκεται στην αντίληψή της για τους δύο μητροπολιτικούς πόλους. Τόσο η Λεωφόρος όσο και ο Βοτανικός γίνονται αντιληπτοί μόνον ως άψυχοι χώροι. Από όλες τις συμβάσεις και τα σχέδια έχουν αφαιρεθεί οι συμβολισμοί και τα βιώματα. Η ίδια η ζωή και το νόημα που αποκτά ο χώρος μέσα από την κοινή δράση των ανθρώπων, γινόμενος τόπος. Αφαιρώντας τις αξίες και το νόημα της ανθρώπινης δράσης, τα σχέδια για τις δύο παρεμβάσεις καταλήγουν να μη σημαίνουν τίποτα. Διαγράφουν την Παναθηναϊκή πολιτισμική κληρονομιά. Αυτή η μορφή της ανάπλασης είναι διπλή, αλλά δεν είναι Παναθηναϊκή.

Στη Γενική Συνέλευση που θα κρίνει το μέλλον του συλλόγου για τα επόμενα 100 χρόνια θα απουσιάζουν οι μεγάλοι. Δική μας ευθύνη είναι να μη χωριστούμε. Να μην υπάρχει το Υπέρ και το Κατά. Αυτή την απόφαση να την πάρουμε με βάση τις αξίες και τα ιδανικά μας, όλοι μαζί, παμψηφεί.