Euro 2021: Η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα

Αυτό ήταν. Ο Ντοναρούμα έπιασε το πέναλτι του Σάκα και το Euro 2020 (που λόγω Covid-19 έγινε το ’21) πέρασε οριστικά στην ιστορία. Ήταν δίχως άλλο μια ξεχωριστή διοργάνωση. Και όχι μόνο εξαιτίας της πανδημίας που άφησε έντονο το αποτύπωμά της, καθώς είτε εστιάσουμε στα αμιγώς ποδοσφαιρικά, είτε απομακρυνθούμε λίγο και επιχειρήσουμε μια ματιά στη μεγάλη, τη μη ποδοσφαιρική εικόνα, θα παρατηρήσουμε πράγματα πρωτόγνωρα ή αν μη τι άλλο ενδιαφέροντα.

Κατ' αρχάς, σε αμιγώς ποδοσφαιρικό επίπεδο είδαμε να καταρρίπτονται αρκετά στερεότυπα. Η νικήτρια Ιταλία μοιάζει να έχει αφήσει πίσω της το στιλ ποδοσφαίρου που την έκανε διάσημη και να παίζει −όταν βέβαια είναι στη μέρα της− ένα παιχνίδι γρήγορο και κεφάτο με παίκτες που τρέχουν πολύ και δείχνουν να απολαμβάνουν τον κάθε αγώνα. Οι Άγγλοι, πάλι, παρουσιάστηκαν απρόσμενα στιβαροί και αποτελεσματικοί και αν ο προπονητής της δεν είχε την ατυχή έμπνευση να βάλει επίτηδες την τελευταία στιγμή τους κρύους και ίσως ελαφρώς τσαντισμένους από την απραξία Ράσφορντ και Σάντσο για να χτυπήσουν τα κρίσιμα πέναλτι −ή αν δεν έβαζε τον δεκαεννιάχρονο Σάκα να εκτελέσει τελευταίος− ίσως τώρα να ήταν εκείνοι οι πρωταθλητές. Μπορεί και να το άξιζαν. Θα έλεγε κανείς ότι σε αυτό το Euro, οι Άγγλοι παρουσιάστηκαν λίγο σαν Γερμανοί, αρνούμενοι όμως την τελευταία στιγμή να απεμπολήσουν την αιώνια αγγλική τους γκαντεμιά.

Οι Γερμανοί, από τη μεριά τους, δεν έδειξαν ούτε ένα από τα στοιχεία που δικαιολογούν τον κουραστικό πια χαρακτηρισμό «πάντσερ» − κάτι βέβαια που δε θα εμποδίσει τους αθλητικογράφους να συνεχίσουν να τους αποκαλούν έτσι. Οι δε Γάλλοι μοιάζει να επέστρεψαν στο στιλ της εποχής Πλατινί. Είναι μια ομάδα με παίχτες εξαιρετικούς και συμπαθείς που χαίρεσαι να τη βλέπεις, αλλά που στα δύσκολα μπλοκάρει. Το ίδιο και το Βέλγιο. Η δε νεανική ομάδα της Ισπανίας εφάρμοσε μια καινούρια και κάπως πιο ευχάριστη βερσιόν του στιλ παιχνιδιού με τις ατελείωτες πασούλες, που τους είχε κάνει αντιπαθείς σε ολόκληρη την οικουμένη.

Σε ό,τι αφορά στα μη ποδοσφαιρικά, είδαμε να αποτυπώνεται ξεκάθαρα ο βαθύς διχασμός ανάμεσα στα ευρωπαϊκά έθνη. Οι Ούγγροι οπαδοί, για παράδειγμα, ακολούθησαν πιστά τα βήματα του πρωθυπουργού τους, βροντοφωνάζοντας τις ομοφοβικές, ρατσιστικές και μισαλλόδοξες απόψεις τους. Κάτι ανάλογο συνέβη και με τους Ρώσους και εν μέρει και με τους Κροάτες, ενώ τελείως αντίθετη στάση κράτησαν οι περισσότεροι οπαδοί των πολυπολιτισμικών ομάδων της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας κ.ά. Σηκώνεται έτσι, σιγά-σιγά, ένα καινούριο σιδηρούν παραπέτασμα που χωρίζει ιδεολογικά, αλλά με τρόπο τελείως διαφορετικό σε σχέση με το παρελθόν, την Ανατολή με τη Δύση. Όχι βέβαια πως στη δυτική Ευρώπη δεν ανθίζουν ανάλογα μπουμπούκια. Παράδειγμα οι Άγγλοι οπαδοί που εξαπέλυσαν έναν ρατσιστικό οχετό ενάντια στους τρεις παίκτες που έχασαν τα κρίσιμα πέναλτι στον τελικό.

Είδαμε επίσης έναν καινούριο λάιτ εθνικισμό να γίνεται μόδα παντού. Φαίνεται ακόμη και από τα μικρά, από το γεγονός ας πούμε ότι οι ποδοσφαιριστές όλων σχεδόν των ομάδων τραγουδούν φωναχτά και παθιασμένα τον εθνικό ύμνο της χώρας τους, κάτι που δεν συνέβαινε στις παλαιότερες διοργανώσεις − μόνο οι Ιταλοί είχαν τη συνήθεια να το κάνουν, αλλά με τρόπο μάλλον χαριτωμένο. Φυσικά, την τάση αυτή έσπευσαν αμέσως να την εκμεταλλευτούν διάφοροι πολιτικοί. Και όχι μόνο οι Ερντογάν, Πούτιν και Ορμπάν, αλλά και ο Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος έχοντας επενδύσει πολλά σε έναν ενδεχόμενο θρίαμβο της Αγγλίας περιφερόταν παντού φορώντας μία, ειδικά σχεδιασμένη για τον σωματότυπό του, φανέλα της Αγγλίας. Τελικά, όλοι οι παραπάνω −όπως και ο Μπολσονάρο στο Κόπα Αμέρικα− έμειναν απογοητευμένοι και θριάμβευσε η Γερμανίδα πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία φόρεσε επιδεικτικά πριν από τον τελικό τη φανέλα της Ιταλίας.

Σε αυτό το Euro, λοιπόν, φάνηκε ολοκάθαρα ότι το ποδόσφαιρο εκλαμβάνεται και επισήμως πια σαν η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα, όπως θα έλεγε ο Κλαούζεβιτς. Δεν είναι βέβαια και πολύ ευχάριστο. Μεταξύ μας όμως, ακόμη και έτσι είναι απείρως προτιμότερο από τον πόλεμο.