ΠΑΣ Πρέσπα: Ποδόσφαιρο στα σύνορα

Πώς είναι, άραγε, να παίζεις ποδόσφαιρο ακριβώς πάνω στη συνοριογραμμή; Πριν ξεσπάσει η πανδημία του νέου κορωνοϊού, ταξιδέψαμε ως τις μαγευτικές Πρέσπες και περάσαμε τρεις μέρες με τους ακρίτες, συζητώντας για την μπάλα και τη ζωή δίπλα στη λίμνη. Περπατήσαμε όλα τα χωριά της, φάγαμε τα πεντανόστιμα φασόλια της και παρακολουθήσαμε τον αγώνα του ΠΑΣ Πρέσπα σ’ ένα γήπεδο με θέα τα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας.

4 το μεσημέρι. Λίγο έξω από την Ελασσόνα. Το λεωφορείο σταματά. Μπροστά μας υψώνεται ένα ρεστοράν. Ο δρόμος είναι μακρύς και πρέπει να φάμε κάτι μέχρι να φτάσουμε στη Φλώρινα. Μπαίνω μέσα. Πρόκειται για το κλασικό εστιατόριο εθνικής οδού. Λίγοι πελάτες και τραπεζομάντιλα έτοιμα για να υποδεχθούν τους πεινασμένους ταξιδιώτες. Στην τηλεόραση παίζει αγώνα της Γ’ Εθνικής. Δυο ντόπιοι πελάτες φαίνεται να τον κοιτούν με μεγάλη προσοχή, παρόλο που η τηλεόραση βρίσκεται σε λειτουργία σίγασης.

Φτάνω μπροστά από τον πάγκο με τα φαγητά. Η ποικιλία δεν είναι μεγάλη. Πέφτω πάνω στα μπριζολάκια κατευθείαν. Λίγο δίπλα έχει και μπιφτέκια, ωστόσο, τα απορρίπτω καθώς δεν θα ήθελα να περάσω τις επόμενές μου μέρες σε κάποιο τοπικό νοσοκομείο ελέω τροφικής δηλητηρίασης. Οι μπριζόλες πρέπει να έχουν ψηθεί εδώ και ώρες, καθώς πριν ετοιμάσει το πιάτο, τις περνά μερικά λεπτά από τον φούρνο μικροκυμάτων. «Τζατζίκι ή τυροκαυτερή;» με ρωτάει. Διαλέγω ασυναίσθητα το πρώτο. Με το που με ακούει γυρνάει και ανοίγει ένα μεγάλο μπολ. Παίρνει μια μεγάλη κουταλιά από τζατζίκι να την πετάει άγαρμπα στην άκρη του πιάτου. Στέκομαι να φάω. Δίπλα μου κάθεται ο οδηγός του λεωφορείου, ο οποίος έτρωγε για δεύτερη φορά καθώς είχε προλάβει ήδη να τσιμπήσει λίγο κοτόπουλο με πατάτες στη πρώτη στάση μας, στη Λαμία. Με ρωτάει τον λόγο της επίσκεψής μου στην πόλη. Του απαντάω πως είμαι δημοσιογράφος και έρχομαι για να κάνω ένα οδοιπορικό. Δεν φαίνεται να δείχνει ενδιαφέρον. Η σιωπή επανέρχεται. Σηκώνομαι να πληρώσω. «6 και 10 παρακαλώ». Της δίνω δεκάρικο. Ο κρότος από τα κέρματα πάνω στο ανοξείδωτο σπάει τη σιωπή στον χώρο. Φοράω το παλτό μου και βγαίνω λίγο θυμωμένος μην μπορώντας να δικαιολογήσω τον εαυτό μου για τη σπατάλη που μόλις έκανα. Μπαίνουμε στο λεωφορείο. Ήξερα πως αυτή θα ήταν η τελευταία φορά που θα έμπαινα στο συγκεκριμένο εστιατόριο.

7 το βράδυ. Φλώρινα. Το ταξίδι 8 ωρών από την Αθήνα έως την ακριτική πόλη έχει τελειώσει. Στο κέντρο της πόλης μας περιμένει ο Στέφανος Ναλπαντίδης, ο πρόεδρος του ΠΑΣ Πρέσπα, της μοναδικής ποδοσφαιρικής ομάδας της λίμνης, η οποία αγωνίζεται εδώ και μερικά χρόνια στο δεύτερο τη τάξει ερασιτεχνικό πρωτάθλημα της ΕΠΣ Φλώρινας. Μαζί του πρόκειται να ανεβούμε και να κατεβούμε τις οροσειρές προκειμένου, μία ώρα μετά, να φτάσουμε τελικά στις Πρέσπες, λίγα μέτρα μακριά από τα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία. Ο «Στέφος», όπως τον αποκαλούν οι φίλοι του, προθυμοποιήθηκε να μας μεταφέρει εκείνος καθώς το λεωφορείο που εκτελεί το δρομολόγιο από τα χωριά της λίμνης μέχρι την Φλώρινα κάνει τη διαδρομή μόνο μια φορά την εβδομάδα πια, κάθε Τετάρτη. Κατεβάζουμε τις βαλίτσες από το ΚΤΕΛ και τις τοποθετούμε στο πορτ μπαγκάζ του αυτοκινήτου του. Οι δρόμοι είναι ιδιαίτερα σκοτεινοί και το μόνο που λαμπυρίζει είναι μερικά φωτεινά κοντάρια που έχουν τοποθετηθεί στην άκρη του δρόμο για να προσανατολίζουν τους οδηγούς σε περίπτωση μεγάλης ομίχλης.

Ανεβαίνοντας το βουνό, βλέπουμε και τα πρώτα χιόνια. Η πυκνότητά τους, όμως, δεν είναι πολύ μεγάλη. Όπως μας ενημερώνει ο Στέφανος, εδώ και μερικά χρόνια, το χιόνι που πέφτει στη Φλώρινα είναι πολύ λιγότερο σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. «Έχει αλλάξει το κλίμα» λέει και ξεφυσάει. Ο ίδιος, αγρότης στο επάγγελμα, κάνει σχεδόν καθημερινά το δρομολόγιο. Μια φορά, μάλιστα, είχε πετύχει και μερικές αρκούδες στο διάβα του. Πρόκειται για ένα συχνό θέαμα για τους ντόπιους, μας λέει και γελάει καθώς καταλαβαίνει την παγωμάρα στο βλέμμα μας. Ελπίζουμε να μην έχουμε την τύχη να συναντήσουμε κάποια από αυτές σήμερα.

9μιση το βράδυ, σχεδόν 10 παρά. Τα βουνά πια είναι παρελθόν. Πλέον το αυτοκίνητο κινείται πάνω στην κοιλάδα. Η θέαση της λίμνης δεν είναι εύκολη καθώς όλα γύρω από το δρόμο είναι σκοτεινά. Το μόνο που μπορείς να δεις είναι η αντανάκλαση του φωτός του φεγγαριού πάνω στα νερά της. Έχουμε φτάσει πια στις Πρέσπες.

Προορισμός και βάση μας για τις επόμενες δυο μέρες, ο Άγιος Γερμανός, το κεφαλοχώρι της περιοχής. Φτάνουμε έξω από τον ξενώνα. Ο Στέφανος μάς αφήνει. Στο χώρο επικρατεί νεκρική σιγή και το μόνο που ακούς είναι το νερό από το ρυάκι που περνά κάτω από το σπίτι.

Τη σιωπή σπάει η ιδιοκτήτρια του ξενώνα η οποία μας καλωσορίζει και μας δείχνει το δωμάτιο. Έχει και τζάκι. Μακάρι να ξέραμε να το ανάψουμε. Λίγη ώρα μετά μας έχει πάρει ο ύπνος. Δεν ήταν και μικρό το ταξίδι μέχρι να φτάσουμε.

Σάββατο, 8 το πρωί. Μας ξυπνάει ο θόρυβος των φλιτζανιών. Η σπιτονοικοκυρά έχει ετοιμάσει το πλούσιο πρωινό μας στην τραπεζαρία, έξω από το δωμάτιο. Αρχίζουμε να τρώμε στο κρύο δωμάτιο.

Απέναντί μας βρίσκεται ένας χάρτης της Ελλάδας. Μου προξενεί εντύπωση πως τη γειτονική χώρα την αναγράφουν «Δημοκρατία των Σκοπίων» χωρίς καμία αναφορά στον όρο Μακεδονία, έστω με την μορφή της ΠΓΔΜ. «Τα ιδία φυλλάτε» σημειώνεται από κάτω. Πατάμε ακριβώς πάνω στα σύνορα καθώς πίσω από το βουνό που αγναντεύουμε βρίσκονται εδάφη της Βόρειας Μακεδονίας.

Τρώμε βιαστικά και βγαίνουμε έξω για να ξεκινήσουμε το περπάτημα. Ο καιρός είναι ηλιόλουστος και, όπως έχουμε μάθει από τα δελτία καιρού, έτσι θα παραμείνει μέχρι την Κυριακή, με τα χιόνια να τους επισκέπτονται από την Τετάρτη, όταν και θα έχουμε φύγει πια.

Στον Άγιο Γερμανό σήμερα ζουν μόνιμα περίπου 100 άνθρωποι, ενώ συνολικά υπολογίζεται πως σε όλα τα ελληνικά χωριά των Πρεσπών κατοικούν 1000 άτομα. Η περιοχή είχε φτάσει να φιλοξενεί μέχρι και 15 χιλιάδες τον περασμένο αιώνα, ωστόσο, αρκετοί από τους κατοίκους της περιοχής μετανάστευσαν στην υπόλοιπη Ελλάδα και στο εξωτερικό, μειώνοντας έτσι αισθητά τον πληθυσμό της. Στο χωριό, σήμερα, λειτουργεί υποκατάστημα των ΕΛΤΑ και δυο - τρία μαγαζιά για καφέ και παραδοσιακά προιόντα, μεταξύ των οποίων τα φασόλια της Πρέσπας που είναι διάσημα για τη νοστιμιά τους σ’ όλη τη χώρα.

Μπαίνουμε σ’ ένα απ’ αυτά. Η ιδιοκτήτριά του μας κοιτά σαστισμένα λες και δεν περίμενε επισκέπτες. Με το που καθόμαστε αρχίζει τα κεράσματα. Λικέρ τριαντάφυλλο και γλυκό του κουταλιού κολοκύθι. Όλα δικιά της παραγωγής. Ο άντρας της στέκεται λίγο δίπλα. Μας χαιρετά αλλά γυρνά γρήγορα πίσω στο τραπέζι του για να δει σε επανάληψη τον αγώνα μεταξύ Μαν. Γιουνάιτεντ και Τσέλσι για το αγγλικό κύπελλο στην ΕΡΤ. Μοιάζει λες και το βλέπει για πρώτη φορά.

Λίγο πιο κάτω στεγάζεται το δημοτικό σχολείο της περιοχής, στο οποίο φοιτούν σήμερα περίπου 40 μαθητές. Ακριβώς δίπλα του βρίσκεται μια μεγάλη αλάνα. Δυο σκουριασμένα τέρματα θυμίζουν πως κάποτε υπήρξε γήπεδο ποδοσφαίρου. Απ’ ό,τι μαθαίνουμε αργότερα, σ’ αυτό το τερέν κάποτε έδινε αγώνες η Θύελλα Αγίου Γερμανού, η ποδοσφαιρική ομάδα του χωριού η οποία εξαφανίστηκε μετά την μαζική μετανάστευση των κατοίκων της.

Αρχίζουμε να κάνουμε βόλτες πάνω του. Η θέα είναι μαγευτική. Δίπλα μας το βουνό που χωρίζει Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία και στο βάθος η λίμνη. Πρόκειται για το τελευταίο γήπεδο της χώρας.

2 το μεσημέρι. Ο Στέφανος μαζί με τον Χρήστο Σάββα, τον αντιπρόεδρο της ομάδας και ενίοτε ποδοσφαιριστή της, θα μας ξεναγήσουν στον τόπο μέχρι τους Ψαράδες, το φημισμένο χωριό για τις πεντανόστιμες ταβέρνες του. Πριν φτάσουμε στο χωριό, σταματούν σ’ ένα ύψωμα για να δούμε τη λίμνη. Το τοπίο γεμίζει τα μάτια σου. Τα βουνά αντανακλούν πάνω στη λίμνη, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση πως συνεχίζουν και κάτω από τα νερά. Πιάνω το τηλεσκόπιο που βρίσκεται εγκατεστημένο στη βουνοκορφή. Το μάτι μου πέφτει πάνω σ’ ένα χωριό που δεν μοιάζει μ’ όλα τα άλλα που ‘χα δει από κοντά πριν. Ο Χρήστος που στέκεται δίπλα μου, μου λέει πως πρόκειται για «σκοπιανό». Είναι το πρώτο μετά τα σύνορα.

Οι περισσότεροι, όταν τους ρωτώ σχετικά με τους δεσμούς με τη Βόρεια Μακεδονία, απαντούν αμήχανα, πλην ενός, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι πηγαίνει συχνά απέναντι και πως εκεί ζουν συγγενείς του, οι οποίοι είχαν μεταναστεύσει μετά τον πόλεμο του ‘40. Οι πληθυσμιακές μεταβολές στην περιοχή ήταν συχνό φαινόμενο κατά τον 20ό αιώνα, καθώς μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922, στις Πρέσπες εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες ενώ αργότερα έφτασαν Βλάχοι από την υπόλοιπη χώρα, συνθέτοντας έτσι το σημερινό μείγμα πολιτισμών.

Στους Ψαράδες φτάνουμε μετά από 10 λεπτά. Δίπλα στον οικισμό και τις ταβέρνες υπάρχει ένα καταπράσινο λιβάδι το οποίο έχουν «καταλάβει» δεκάδες βραχυκέρατες αγελάδες, τις οποίες μπορεί να συναντήσει κανείς μόνο στις Πρέσπες. Εκεί πριν από ένα χρόνο είχε στηθεί το κιόσκι στο οποίο υπογράφηκε η Συμφωνία των Πρεσπών. Οι ίδιοι θυμούνται πολύ καλά εκείνες τις μέρες και κυρίως τους χιλιάδες αστυνομικούς, τους κλειστούς δρόμους και τα πολύ αυστηρά μέτρα ασφαλείας που επικρατούσαν στην περιοχή. Η ταβέρνα είναι γεμάτη κυρίως από τουρίστες που είχαν φτάσει στο χωριό για να αντικρίσουν τη θέα, να κάνουν τη καθιερωμένη βαρκάδα στη λίμνη και να γευτούν τα παραδοσιακά πιάτα της Πρέσπας. Δοκιμάζουμε τις περίφημους γίγαντες. Πρόκειται για τους πιο νόστιμους που έχω φάει ποτέ στη ζωή μου. Το ίδιο και τα κεμπάπια, όπως τα λένε οι ντόπιοι. Βαριά και μερακλίδικα, σαν κι όλα τ’ άλλα φαγητά, άλλωστε, στη βόρεια Ελλάδα. Με φουσκωμένο το στομάχι μπαίνουμε ξανά στο αυτοκίνητο. Προορισμός τώρα, ο Λευκώνας, το χωριό στο οποίο είναι εγκατεστημένο το γήπεδο του ΠΑΣ Πρέσπα. Φτάνοντας, μπορεί κανείς να αντικρίσει πως το γήπεδο δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Αποδυτήρια ετοιμόρροπα, πάγκοι μισοχαρβαλώμενοι και πολλές σιδερένιες μπλε πόρτες κατά μήκος του για να το συνδέουν με τον έξω κόσμο. «Μακάρι να μπορούσαμε να κάνουμε κάτι καλύτερο. Είναι δύσκολα, όμως, τα χρόνια» εξηγεί ο πρόεδρος της ομάδας.

Μπορεί οι εγκαταστάσεις να μην είναι και οι πιο σύγχρονες, ωστόσο, η θέα τα κάνει όλα στην άκρη, καθώς από την βόρεια πλευρά του γηπέδου μπορεί να δει κανείς τη μεγάλη και τη μικρή Πρέσπα και στο βάθος τα χιονισμένα αλβανικά βουνά. Σήμερα πρόκειται να παρακολουθήσω την προπόνηση της παιδικής ομάδας του ΠΑΣ. Το τμήμα, συνολικά, αποτελείται από 20 παιδιά και, όπως, εξηγεί ο προπονητής της ομάδας κ. Μπογδάνης, το ποδόσφαιρο για εκείνα είναι μία από τις αφορμές για να συναντηθούν όλα μαζί, καθώς τα περισσότερα από αυτά ζουν σε μικρούς οικισμούς μόνα τους, μακριά από όλα τα άλλα.

Ένα από τα παιδιά της Κ14 είναι ο Θανάσης Πατσέας, ο οποίος φοιτά στην Α’ Γυμνασίου. Του αρέσει η ζωή στις Πρέσπες, ωστόσο, θέλει πολύ κάποια στιγμή να «βγει» παραπέρα. Στον ελεύθερό του χρόνο διαβάζει αλλά δεν είναι λίγες οι φορές που, όταν έχει καλό καιρό, παίρνει το ποδήλατο και μαζί με τους φίλους του κάνουν βόλτα στην παραλία της λίμνης για να παίξουν. Μια φορά, μάλιστα, με τα ποδήλατά τους έφτασαν μέχρι τα σύνορα και έκατσαν να δουν πώς μοιάζει το χωριό της Βόρειας Μακεδονίας που βρίσκεται ακριβώς δίπλα και το οποίο δεν έχουν επισκεφθεί ποτέ. «Το τοπίο απέναντι ήταν ίδιο, τα σπίτια, όμως, ήταν διαφορετικά. Ήταν από πέτρα και όχι τούβλα και βαμμένα με πολύ περίεργα χρώματα» θυμάται.

Μέχρι πέρυσι, η ομάδα διέθετε δύο ξεχωριστά τμήματα Κ12 και Κ14, ωστόσο, αποφάσισαν να τα κάνουν ένα για να δημιουργηθεί ένα ενιαίο πιο ανταγωνιστικό σύνολο. «Εμείς δεν ξεχωρίζουμε τα παιδιά ανάλογα τη σωματοδομή τους. Θέλουμε όλα να έρχονται στο γήπεδο για να αθληθούν. Δεν έχουμε, άλλωστε, την πολυτέλεια να διαλέξουμε όπως σ’ άλλες περιοχές» εξηγεί ο κ. Ναλπαντίδης.

Η προπόνηση διαρκεί περίπου μια ώρα. Τα παιδιά τρέχουν και αυτό που μου προξενεί εντύπωση είναι πως δεν σταματούν να γελούν ούτε στιγμή όσο παίζουν. Τα περισσότερα από αυτά θα τα συναντήσω ξανα την επόμενη μέρα για τον αγώνα της ανδρικής ομάδας. Γυρνάμε σπίτι και εξουθενωμένοι, πέφτουμε για ύπνο. Η μεγάλη μέρα φτάνει.

Κυριακή, 1 το μεσημέρι. Ξανά στον Λεύκωνα. Ήδη οι παίκτες του ΠΑΣ Πρέσπα έχουν αρχίζει να μαζεύονται. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς, λυκειόπαιδα, τα οποία φέτος δίνουν πανελλήνιες, γι’ αυτό και το μεσοβδόμαδο δεν προλαβαίνουν να μαζευτούν ούτε για μία προπόνηση. Αντίπαλός τους, σήμερα, ο Τροπαιούχος Τροπαιοφόρος, ομάδα όνομα και πράγμα. Οι φιλοξενούμενοι έρχονται από την Φλώρινα, η οποία απέχει περίπου 50 χιλιόμετρα. Κι αν γι’ αυτούς, το συγκεκριμένο δρομολόγιο φαίνεται μακρινό, για τους παίκτες του ΠΑΣ Πρέσπα είναι συνηθισμένο, καθώς σε κάθε εκτός έδρας αναμέτρηση καλούνται να διανύσουν μια απόσταση συνολικά 100 χιλιομέτρων, οι οποίες μπορούν να φτάσουν και τα 200 αν πρόκειται για αγώνες στο Αμύνταιο.

Εδώ και ένα χρόνο, ύστερα από δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, η ομάδα έχει στη διάθεσή της ειδικό βανάκι με το οποίο μεταφέρονται δωρεάν οι ποδοσφαιριστές της, ωστόσο, παλιότερα, δεν είχαν λείψει και οι φορές που έμπαιναν οκτώ - οκτώ στα αυτοκίνητα για τα ποδοσφαιρικά ταξίδια στον νομό.

«Οι επιχορηγήσεις έχουν πια κοπεί και όλα τα βάζουμε από την τσέπη μας. Ξέρεις ότι ο Χρήστος δίνει κάθε χρόνο περισσότερα από χίλια ευρώ για την ομάδα;» επισημαίνει ο Στέφανος, με τον Χρήστο να παίρνει τον λόγο: «Για μένα, αγάπη για το ποδόσφαιρο είναι όταν αφήνω τα αλώνια, τη δουλειά μου και το ψωμί μου για να ‘ρθω να παίξω μπάλα και να βοηθήσω την ομάδα. Τίποτε άλλο».

Ο ΠΑΣ δεν διαθέτει προπονητή γι’ αυτό και τον ρόλο του, τον αναλαμβάνει κάθε φορά και κάποιος άλλος, συνήθως, πρώην παίκτης την ομάδα που έχει φάει τα κακοτράχηλα γήπεδα της Φλώρινας με το κουτάλι. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με την θέση του τερματοφύλακα, την οποία σήμερα θα καλύψει ο Αλέξανδρος, άλλοτε επιθετικός του συλλόγου.

3 το μεσημέρι. Ο αγώνας ξεκινάει. Η ατμόσφαιρα είναι πολύ καθαρή, με το βλέμμα να φτάνει μέχρι τη λίμνη όπου οι αγρότες καίνε τα φασολόφυλα. Ο Τροπαιοφόρος μπαίνει πολύ δυνατά στο ματς, ωστόσο, κανένα από τα σουτ των παικτών του δεν μπορεί να βρει δίχτυα. Λίγο πριν από το τέλος αρχίζουν οι πρώτες διαμαρτυρίες προς τον διαιτητή από τους φιλοξενούμενους. Ποιος να ήξερε τι θα επακολουθούσε στο δεύτερο. Το ημίχρονο λήγει 0-0. Με το που ξεκινάει το δεύτερο, εμφανίζεται στο γήπεδο ο Χρήστος Σάββας, ο οποίος είχε αργήσει στη δουλειά και δεν πρόλαβε να ‘ρθει απ’ την αρχή. Κάνει ένα τσιγάρο στα γρήγορα δίπλα στον ατάραχο επόπτη για να πάρει δύναμη και μπαίνει αλλαγή. Το τσιγάρο πράγματι του φέρνει γούρι, καθώς μερικά λεπτά μετά σηκώνεται στον αέρα, παίρνει την κεφαλιά και πανηγυρίζει σαν παιδί το γκολ που πετυχαίνει.

Το γκολ αυτό ήταν η αφορμή για να ανάψουν τα αίματα. Μέσα στα επόμενα 30 λεπτά, το σκορ από 0-0 έγινε ήδη 3-3. Κοκορομαχίες, διαπληκτισμοί, πέναλτι και πολλές κόκκινες κάρτες. Το ματς τελικά λήγει στο 80’ καθώς ο διαιτητής δεν μπορούσε να ελέγξει άλλο την κατάσταση.

Λίγα λεπτά μετά, όλα είχαν κοπάσει. Οι πιο πολλοί από τους γηπεδούχους έκαναν πλάκα με τους λιγοστούς ακολούθους της ομάδας που βρισκόντουσαν μια ανάσα από τον λάισμαν για να δουν το ματς, ενώ οι αντίπαλοι έφευγαν βιαστικά για να μην ξεσπάσει νέος κύκλος λογομαχιών.

7 το βράδυ, Λαιμός. Μαζί με τον Στέφο και τον Χρήστο, ο οποίος τελικά αποβλήθηκε με κόκκινη κάρτα, εξαιτίας της λογομαχίας του με ποδοσφαιριστές του Τροπαιούχου, βρισκόμαστε στο μοναδικό ταχυφαγείο της περιοχής για να δούμε το ντέρμπι μεταξύ Παναθηναϊκού και ΠΑΟΚ και να φάμε πίτσα. Το μαγαζί είναι γεμάτο με τα παιδιά της Κ14. «Ρε αυτοί τσακώνονται χειρότερα από μας» λένε και γελούν όσο βλέπουν στην τηλεόραση να διαπληκτίζονται ποδοσφαιριστές των δύο ομάδων.

8 το πρωί. Δεύτερα. Πίσω στη Φλώρινα. Η βαλίτσα πια είναι πιο βαριά, καθώς μέσα σ’ αυτή έχουμε χωρέσει τις τσάντες με τα φασόλια που μας δώρισε ο Χρήστος φεύγοντας. Μπαίνουμε στο λεωφορείο για Αθήνα. Αφήνουμε πίσω τις Πρέσπες. Το πιο ζεστό ταξίδι της ζωής μου.