Πέρα Κλουμπ: Mια από τις πιο «αφανείς» ιστορικές ομάδες της Ελλάδας

Άνοιξη του 1922. Λίγους μήνες πριν από την καταστροφή της Σμύρνης. Η Πέρα Κλουμπ, μια ποδοσφαιρική ομάδα από την περιοχή Πέρα της Κωνσταντινούπολης, στην οποία ζουν πάρα πολλοί Έλληνες της Πόλης, καταφέρνει το ακατόρθωτο και κατακτά το πρωτάθλημα Τουρκίας. Τόσο τα τουρκικά όσο και τα διεθνή μέσα εντυπωσιάζονται με το επίτευγμά της, με διάφορες εφημερίδες να κάνουν λόγο για «την Ελληνίδα πρωταθλήτρια Τουρκίας».

Η κατάκτηση του πρωταθλήματος τής δίνει τη δυνατότητα να συμμετάσχει σ’ ένα ευρωπαϊκό τουρνουά στην πόλη της Νις στην Γαλλία. Τα πράγματα, ωστόσο, πίσω στην Πόλη δεν πάνε καλά. Ήδη οι Νεότουρκοι έχουν αρχίσει να δείχνουν τις εχθρικές τους διαθέσεις στους Έλληνες τόσο στα παράλια όσο και στην Κωνσταντινούπολη. Μερικοί παίκτες της Πέρα Κλουμπ το έχουν αντιληφθεί και ζητούν άσυλο στη Γαλλία.

Μερικούς μήνες μετά, οι φόβοι τους θα επιβεβαιωθούν. Η Σμύρνη, τον Σεπτέμβριο του 1922, καταστρέφεται και χιλιάδες Έλληνες που ζούσαν για αιώνες στην περιοχή εκδιώκονται από τα σπίτια τους και φτάνουν στην Ελλάδα. Η Πέρα Κλουμπ διακόπτει βίαια τη λειτουργία της από τις τουρκικές αρχές και αλλάζει το όνομά της σε Πέρα Σπορ Κουλουμπού, ώστε να αποτινάξει κάθε ελληνικό στοιχείο από πάνω της. 

Δυο χρόνια μετά, όλοι σχεδόν οι πρώην πρωταθλητές της Πέρα Κλουμπ που κατάφεραν να γλιτώσουν από τις διώξεις των Τούρκων έχουν φτάσει στην Ελλάδα και προσπαθούν να χτίσουν από την αρχή μια νέα ζωή. Το ποδόσφαιρο δεν έχει φύγει ποτέ από το μυαλό τους. 

Στις 13 Απριλίου του 1924, λοιπόν, μια παρέα Κωνσταντινουπολιτών της Αθήνας συγκεντρώνεται στο κατάστημα αθλητικών ειδών του Κωνσταντίνου Δημόπουλου και των αδερφών Αιμίλιου και Μενελάου Ιωνά στην Οδό Βερανζέρου 24 και αποφασίζει να ιδρύσει ένα σωματείο που θα θύμιζε τις χαμένες πατρίδες. Το όνομά της, ΑΕΚ, Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως, έμβλημά της ο δικέφαλος αετός της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και χρώματά της, το κίτρινο και το μαύρο. Την ίδια ώρα, ωστόσο, πρόσφυγες που είχαν παραμείνει στα προσφυγικά της Πανόρμου και των Αμπελοκήπων και συγκεκριμένα στο Γηροκομείο Αθηνών θέλουν να μη χαθεί το όνομα της Πέρα Κλουμπ αποφασίζουν να ιδρύσουν την Πέρα Κλουμπ Αθηνών, με έμβλημά της κι αυτή τον δικέφαλο αετό και χρώματα, το κίτρινο και το μαύρο.

Η ομάδα συμμετέχει κανονικά στα τοπικά πρωταθλήματα εκείνης της εποχής και μπορεί ποτέ της να μην κατάφερε να αγωνιστεί στα μεγάλα πρωταθλήματα της χώρας, ωστόσο, έχει να υπερηφανεύεται πως την φανέλα της έχουν φορέσει σημαντικοί παίκτες του ελληνικού ποδοσφαίρου, όπως ο Γιώργος Πετρίδης που αργότερα αγωνίστηκε στην ΑΕΚ και ο Μιχάλης Καραγιάννης ο οποίος πήρε μεταγραφή στον ΠΑΟΚ.

Την κατοχική περίοδο του ‘40, η ομάδα διοργανώνει ποδοσφαιρικούς αγώνες για τη βοήθεια και τη στήριξη φυματικών αθλητών της Αθήνας, ωστόσο, τα στοιχεία από την αντιστασιακή της δράσης χάνονται μετά τη διάλυση της Πέρα Κλουμπ από την δικτατορία του 1967. Η Χούντα καταργεί τις διοικήσεις των σωματείων και αποφασίζει να τις συγχωνεύσει, με αποτέλεσμα εν μία νυκτί, η Πέρα Κλουμπ να μετονομαστεί σε «ΑΟ Βυζάντιο» και να παραμένει έτσι μέχρι το 1975. Τα επόμενα χρόνια η ομάδα θα αλλάξει έδρες, διοικήσεις και σήμερα, 96 χρόνια από την ίδρυσή της, αγωνίζεται στο Γ' Τοπικό της ΕΠΣ Αθηνών, τη χαμηλότερη τη τάξει ερασιτεχνική κατηγορία της πόλης και έχει στόχο την άνοδό της στο Β’ με το τέλος της σεζόν.

Τους συναντάμε ένα κρύο πρωινό του Φεβρουαρίου στο γήπεδο της Αλεπότρυπας. Η θέα μπορεί να είναι εκπληκτική, καθώς από ‘δω μπορείς να δεις όλη την Αττική, ωστόσο, ο βοριάς είναι λες και σου τρυπάει τα κόκαλα. Το γήπεδο είναι χτισμένο στην κορυφή του λόφου. Γύρω μας υψώνονται μεγάλες πολυκατοικίες, ενώ υπάρχουν και μερικά χαμόσπιτα τα οποία είναι φτιαγμένα ακριβώς πάνω στους φημισμένους βράχους της περιοχής. Αν τους παρατηρήσει, μάλιστα, καλύτερα, μέσα σ’ αυτούς υπάρχουν πολλές τρύπες και εσοχές, στις οποίες, σύμφωνα με τις μαρτυρίες ντόπιων - κάτι ανάμεσα σε αστικό μύθο και πραγματικότητα - ζούσαν παλιά αλεπούδες, εξ ου και το Αλεπότρυπα.

Η ώρα είναι περίπου 11 το πρωί και στο γήπεδο έχουν αρχίσει να καταφθάνουν οι παίκτες της Πέρα Κλουμπ με τις ζακέτες και τις στολές τους. Αν δεν βρισκόμουν στο γήπεδο για τον αγώνα, μπορεί και να τους περνούσα για παίκτες των ακαδημιών της ΑΕΚ, καθώς οι εμφανίσεις τους είναι σχεδόν ίδιες: κιτρινόμαυρες με τον δικέφαλο αετό στην καρδιά. «Βλέπουν τον κιτρινόμαυρο αετό και ψαρωνουν» λέει γελώντας ένας από τους βενιαμίν της ομάδας όταν πάω κοντά του κατά την προθέρμανση. Μπορεί τα χρόνια να έχουν περάσει, ωστόσο, οι δεσμοί της Πέρα Κλουμπ με το προσφυγικό της παρελθόν δεν έχουν σπάσει, καθώς ανάμεσα στα μέλη της ομάδας υπάρχουν ακόμη απόγονοι των Κωνσταντινουπολιτών που επανίδρυσαν το σύλλογο στην Αθήνα. Μεταξύ αυτών, οι δύο αντιπρόεδροί της, ο Θανάσης και ο Αντώνης Πολίτης, εγγόνια του Αντώνη Γρηγοριάδη, εκ των ιδρυτών της. 

Οι ίδιοι θυμούνται με κάθε λεπτομέρεια τη ζωή του παππού τους, ο οποίος πριν εκδιωχθεί ήταν γραμματέας στο Φανάρι, και θεωρούν υποχρέωσή τους απέναντι σε εκείνον να κρατήσουν ζωντανό το όνομα και την ιστορία της ομάδας. 

Σχέσεις μεταξύ της ΑΕΚ και της ομάδας δεν υπάρχουν σήμερα, ωστόσο, κατά καιρούς η πρώτη έχει βοηθήσει τον προσφυγικό σύλλογο των Αμπελοκήπων, δανείζοντάς του μερικούς νέους ποδοσφαιριστές της. Μεγάλος φαν της ομάδας, μάλιστα, είναι ο, γνωστός για τα κιτρινόμαυρα αισθήματά του, Παντελής Θαλασσινός, ο οποίος έχει επιτρέψει να αναπαράγει η Πέρα Κλουμπ «Τα σμυρνέικα τραγούδια» χωρίς να πληρώνει για τα πνευματικά του δικαιώματα. «Οι περισσότεροι πρόεδροι, όμως, είναι επιχειρηματίες. Σιγά μην ασχοληθούν με μας» εξηγούν και οι δύο, στεκόμενοι στην τσιμεντένια εξέδρα που βρίσκεται ακριβώς κάτω από τους βράχους. 

Η ομάδα, πια, όπως εξηγούν όλοι τους, στηρίζεται κατά βάση στη γειτονιά των Αμπελοκήπων, απ’ όπου και κατάγονται σχεδόν όλοι οι παίκτες της σήμερα. «Εμείς, δυστυχώς, δεν έχουμε την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουμε τους ποδοσφαιριστές» σημειώνει ο Γιώργος Παυλόπουλος, γενικός αρχηγός της ομάδας. «Οι παίκτες μένουν στο σύλλογο επειδή τον αγαπούν. Γι’ αυτό και εμείς δεν κρατάμε δελτία και δεν ζητάμε χρήματα για να τους τα δώσουμε, όπως κάνουν άλλοι. Δώσαμε μάχη για να αλλάξει αυτό. Παλιά, έπαιζε, δεν έπαιζε κάποιος, δεν του έδιναν το δελτίο χωρίς να πληρώσει πρώτα. Θυμάμαι την περίπτωση ενός παιδιού που έφυγε καθώς μια ομάδα του έδινε πολλά λεφτά. Σε πληροφορώ πως μετά από ένα χρόνο επέστρεψε σε μας πάλι, καθώς τελικά τον πλήρωσαν μόνο για 2-3 μήνες. Έτσι γίνεται στα τοπικά. Πηγαίνεις καλά, σε πληρώνουν. Χάνεις, σταματούν» προσθέτει. 

Το μεγάλο τους πρόβλημα, ωστόσο, είναι το γηπεδικό, καθώς μπορεί η έδρα τους να είναι στους Αμπελόκηπους, αλλά εξαιτίας έλλειψης αγωνιστικών χώρων στην περιοχή, οι ίδιοι κάθε βδομάδα πρέπει να πηγαίνουν μέχρι την Κυψέλη για να κάνουν προπονήσεις και να δίνουν αγώνες. Σήμερα, στην Αλεπότρυπα, ένα γήπεδο που δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ‘90 για να καλύψει τις ανάγκες των ποδοσφαιρικών σωματείων της Αθήνας, αγωνίζονται συνολικά 8 ομάδες από την Κυψέλη, τα Εξάρχεια, τους Αμπελόκηπους και του Γκύζη. Αποτελεί το τρίτο «μεγάλο» γήπεδο της Αθήνας, μετά απ’ αυτό του Ρουφ και του Κολωνού, ωστόσο, όπως εξηγούν όλοι τους, δεν αρκεί.

Το γηπεδικό ζήτημα αποτελεί, ακόμη μέχρι σήμερα, ένα μεγάλο βάσανο για τα 30 περίπου ποδοσφαιρικά σωματεία που δραστηριοποιούνται στα σύνορά της Αθήνας, με αρκετά από αυτά να τρέχουν για χρόνια να βρουν στέγη που θα φιλοξενήσει τους αγώνες τους και άλλα να μην αντέχουν και να διαλύονται. «Υπάρχει το γήπεδο στου Παπάγου, το οποίο, όμως, είναι χωμάτινο. Θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα στην περιοχή των Αμπελοκήπων και να λύσει τα χέρια στις 4 ομάδες της περιοχής. Όλα έχουν μείνει, όμως, στις υποσχέσεις» συμπληρώνει. 

Στο γήπεδο της Αλεπότρυπας κάθε Σαββατοκύριακο γίνονται 4 αγώνες, με αποτέλεσμα πολλές φορές, οι ομάδες να αναγκάζονται να παίζουν στις 9 το πρωί για να προλάβουν όλοι. Όσον αφορά τις προπονήσεις, εκεί τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, καθώς τόσο η Πέρα Κλουμπ όσο και οι υπόλοιποι σύλλογοι που το χρησιμοποιούν ως έδρα, κάνουν πάντα προπονήσεις στο μισό γήπεδο. «Κάθε χρόνο χρειαζόμαστε 10 με 12 χιλιάρικα για να βγει η χρονιά. Εμείς επειδή δεν έχουμε δικό μας γήπεδο, δεν έχουμε πολλά παιδιά στις ακαδημίες. Όλες οι ομάδες, να ξέρεις, στηρίζονται οικονομικά κυρίως στις υποδομές τους. Άσε αυτά που λένε. Τις έχουνε καθαρά για εισπρακτικούς λόγους. Σε μας, αν δεις σήμερα, υπάρχουν 6 παιδιά που τα είχαμε από μωρά στην ομάδα. Και οι 35αρηδες, από ‘μας είχαν ξεκινήσει. Πήγαν, έπαιξαν σε μεγαλύτερες κατηγορίες και επέστρεψαν. Είμαστε μια οικογένεια».

Σήμερα αγωνίζονται κόντρα στον Κρόνο Αμπελοκήπων, μια ομάδα με την οποία γνωρίζονται πολύ καλά. Οι διοικούντες των συλλόγων κάνουν πλάκα μεταξύ τους πριν από την έναρξη του ματς. «Προφανώς και ο καθένας κοιτάει το καλό της ομάδας του, αλλά πάνω απ’ όλα είμαστε μια γειτονιά. Δηλαδή να κάτσουμε να τσακωθούμε, ενώ κάνουν απέναντί μας προπόνηση κάθε βδομάδα;» αναρωτιέται ο κ. Παυλόπουλος. Το ματς μπορεί να είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για την Πέρα Κλουμπ, ωστόσο, στο γήπεδο δεν πρέπει να βρίσκονται περισσότερα από 100 άτομα.

Στις εξέδρες, οι οπαδοί και των δύο ομάδων στέκονται δίπλα - δίπλα. Το ματς τελικά λήγει με σκορ 1-0 υπέρ της Πέρα Κλουμπ, χωρίς πολλές ευκαιρίες. Μόλις τελειώνει το ματς, ο πρόεδρος του Κρόνου πλησιάζει τον Γιώργο Παυλόπουλο του δίνει το χέρι του και του λέει πως τους περίμενε καλύτερους. Εκείνος γελάει, προσπαθεί να δικαιολογηθεί και φεύγουν μαζί προς τα αποδυτήρια.