Ο Ηλίας Μάστορας έχει στόχο να παίξουν μπάλα όλα τα τυφλά παιδιά

Ο Ηλίας Μάστορας μόλις έχει γράψει το πρώτο του σκακιστικό του παραμύθι για τυφλά παιδιά. Σε μία θεατρική αφήγηση του βιβλίου του γνωρίζει τον τρίχρονο Λέανδρο. Για να τον ευχαριστήσει, στο τέλος της βραδιάς, του δίνει μια μπάλα ποδοσφαίρου. Εκείνη, όμως, είναι πολύ βαριά. Δεν μπορεί καν να τη κλωτσήσει.

Τότε σκέφτεται για πρώτη φορά να δημιουργήσει μια μπάλα πιο μικρή και ελαφριά για να μπορούν να τη χρησιμοποιούν τα τυφλά παιδιά που παίζουν ποδόσφαιρο. Και τα καταφέρνει, καθώς σήμερα, 3 χρόνια μετά, η μπάλα του έχει ταξιδέψει σ’ όλη τη γη και έχει δώσει χαρά σε χιλιάδες παιδιά στην Αφρική, την Αμερική ακόμη και την Ωκεανία.

Όλα ξεκινούν πριν από 25 χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Ως προπονητής σκάκι στη λέσχη τυφλών της πόλης γνωρίζει τον Στράτο Χατζηαποστολίδη. Υπό τις οδηγίες του αναδεικνύεται πανελλήνιος πρωταθλητής και μέσα στα επόμενα δύο χρόνια γυρνούν παρέα όλο τον κόσμο και συμμετέχουν σε διάφορα διεθνή τουρνουά σκάκι.

Σ’ ένα από αυτά ακούν πως πρόκειται να δημιουργηθεί ποδόσφαιρο τυφλών. Η σκέψη τελικά θα ευοδωθεί και το 1997 διοργανώνεται το πρώτο επίσημο πρωτάθλημα στις ΗΠΑ. Η Ελλάδα, μάλιστα, είναι μία από τις πρωτοπόρους στο άθλημα καθώς ήδη από το 1996, είχαν προλάβει να στηθούν δύο ομάδες: της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.

Οι κανόνες του αθλήματος δεν έχουν αλλάξει μέχρι σήμερα: 4 ολικά τυφλοί ποδοσφαιριστές μέσα στο γήπεδο και ένας αθλητής με όραση στο τέρμα. Ο Ηλίας αποφασίζει να ασχοληθεί ενεργά και γίνεται ο τερματοφύλακας της ομάδας. Στον πρώτο αγώνα μεταξύ των δύο ομάδων στην Αθήνα, η ομάδα της Θεσσαλονίκης ηττάται.

Εκείνος αφήνει τα γκολ ποστ - δεν ήταν και ο καλύτερος, όπως παραδέχεται γελώντας - και αποφασίζει να γίνει διαιτητής των αγώνων. Στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004, το ποδόσφαιρο τυφλών συμπεριλαμβάνεται για πρώτη φορά στο καλεντάρι της διοργάνωσης και εκείνος έχει την τύχη να σφυρίξει τον τελικό μεταξύ Βραζιλίας και Αργεντινής, ο οποίος λήγει με νικήτρια την πρώτη.

Η Ελλάδα μπορεί να μην φτάνει στα μετάλλια, ωστόσο, κατακτά την, ιδιαίτερα τιμητική, τέταρτη θέση, η οποία αποτελεί μέχρι σήμερα την καλύτερη επίδοσή τους σε Παραολυμπιακούς αγώνες.

Έκτοτε, ο Ηλίας Μάστορας έχει συμμετάσχει ανελλιπώς σ’ όλες τις Παραολυμπιάδες είτε από τη θέση του διαιτητή, είτε από εκείνη του υπεύθυνου διαιτητών. Ο ίδιος δεν πρόκειται να ξεχάσει ποτέ την ατμόσφαιρα του Πεκίνου το 2008. «Όλα τα γήπεδα ήταν γεμάτα. Η Κίνα, μάλιστα, είχε φτάσει μέχρι τον τελικό και δεν έπεφτε καρφίτσα. Στην τελετή λήξης υπήρχαν στο στάδιο 80 χιλιάδες άνθρωποι. Δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε να κλαίμε από την συγκίνηση» θυμάται ο ίδιος σήμερα.

«Το ποδόσφαιρο τυφλών είναι ένα extreme άθλημα. Πρόκειται για ολικά τυφλούς ανθρώπους οι οποίοι πρέπει να αποδεχθούν ότι θα παίξουν και θα χτυπήσουν. Το goalball, για παράδειγμα, ένα αγώνισμα παρόμοιο, απευθύνεται σ’ όλες τις κατηγορίες των τυφλών αθλητών και, από την άλλη, δεν υπάρχει σωματική επαφή, καθώς οι δύο ομάδες απέχουν 20 μέτρα μεταξύ τους».

» Το άθλημα, όμως, αυτό μας ξεπερνά. Όλοι έχουμε την εικόνα ενός τυφλού ανθρώπου να κινείται στην πόλη μ’ ένα μπαστούνι ή έναν σκύλο - οδηγό. Όταν μπαίνει, όμως, στο γήπεδο, όλα αυτά αλλάζουν. Αφήνει το μπαστούνι απ’ έξω και αρχίζει να τρέχει αυτόνομος. Συνεργάζεται με άλλους παίκτες και σκοράρει απέναντι σ’ έναν τερματοφύλακα που βλέπει. Όλα αυτά είναι φοβέρα» συμπληρώνει.

Στους αγώνες, ωστόσο, του ποδοσφαίρου τυφλών μπορούν να αγωνιστούν μόνο όσοι έχουν συμπληρώσει το 16ο έτος ηλικίας. Το περιστατικό με τον μικρό Λέανδρο τον κάνει να αλλάξει μυαλά. «Πώς γίνεται, άραγε, ένα τρίχρονο παιδί να παίξει με μια μπάλα που ζυγίζει πάνω από 500 γραμμάρια; Είναι αδύνατο».

Μέχρι εκείνη τη στιγμή στο εμπόριο κυκλοφορούσαν μπάλες για ενηλίκους τυφλούς με προέλευση κυρίως την Ισπανία και τη Βραζιλία - οι οποίες διαθέτουν τις καλύτερες ομάδες σήμερα στο άθλημα - που, όμως, κόστιζαν περισσότερα από 60 ευρώ με αποστολή από το εξωτερικό.

Ο ίδιος, ωστόσο, ήθελε, την μπάλα που θα δημιουργούσε για τα μικρά παιδιά, να μπορούν να την προμηθεύονται εντελώς δωρεάν. Στην καμπάνια του «Μια μπάλα για όλους», αρωγοί στέκονται η διοργανώτρια αρχή του Μουντιάλ 2022 στο Κατάρ και η UEFA Foundation.

Η μπάλα παίρνει σάρκα και οστά. Πρόκειται για ένα μικρό και ελαφρύ τόπι βάρους 250 γραμμαρίων το οποίο εντός του έχει τέσσερις ειδικούς μηχανισμούς, μέσω του οποίου, κάθε φορά που κινείται προκαλεί έναν ήχο ικανό για να τον ακούσει ένα τυφλό παιδί που στέκεται στο διάβα της.

Τα πράγματα σήμερα, όπως εξηγεί, δεν έχουν καμία σχέση με την εποχή που ξεκινούσε να ασχολείται με το άθλημα. Ο ίδιος θυμάται μικρά παιδιά να δένουν πλαστικές σακούλες γύρω από την μπάλα για να μπορούν να παίξουν και άντρες να τρυπούν άλλες και να τους βάζουν καπάκια από αναψυκτικά για να τις ακούν. «Ήταν πολύ δύσκολο να παίξεις έτσι, όμως, γιατί κάθε φορά που ρόλαρε πάνω στο καπάκι, άλλαζε πορεία. Άσε που είχα γεμήσει με “τατουάζ” από τα χτυπήματα της μπάλας πάνω μου στο τέρμα».

Εδώ και ένα χρόνο, την δράση έχει αγκαλιάσει και το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, σε συνεργασία με το οποίο σήμερα, προσπαθούν να χαρτογραφήσουν όλα τα σχολεία στα οποία φοιτούν μαθητές με προβλήματα όρασης στην Ελλάδα.

Δυστυχώς, όπως επισημαίνει, η οικονομική κρίση δεν άφησε το ποδόσφαιρο τυφλών να αναπτυχθεί ιδιαίτερα μετά την επιτυχία του 2004. «Όλα τα ομαδικά παραολυμπιακά αθλήματα γνώρισαν τεράστια κάμψη από το 2008 και έπειτα, διότι, σ’ αντίθεση με τα ατομικά, για να σταθούν χρειάζονται αρκετά χρήματα για τον εξοπλισμό των ομάδων, τη συντήρηση των γηπέδων και τις αποστολές».

Αυτή τη στιγμή, στην Ελλάδα υπάρχουν ακόμη οι δυο ομάδες στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη ενώ μόνιμο γήπεδο αποκλειστικά για ποδόσφαιρο τυφλών υπάρχει μόνο στη Μίκρα της Θεσσαλονίκης, με τους τυφλούς αθλητές της πρωτεύουσας να προπονούνται εδώ και 3 χρόνια σ’ έναν ειδικό χώρο στο Ρουφ.

Με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, ο Ηλίας Μάστορας και το Όραμα Νέων Youthorama έχουν εντοπίσει, έως τώρα, περισσότερα από 500 παιδιά σ’ όλη τη χώρα, ωστόσο, δεν πρόκειται να σταματήσουν εκεί. «Υπάρχουν πολλοί μαθητές με προβλήματα όρασης που φοιτούν σε γενικά σχολεία. Μπορεί να υπάρχει υποστηρικτικός δάσκαλος που τα βοηθά στα μαθήματα, ωστόσο, όταν έρχεται η ώρα της γυμναστικής, ο καθηγητής είναι ένας για όλα τα παιδιά. Μπορεί να έχουν την καλή διάθεση, πώς, όμως, θα παίξουν όλοι μαζί όταν δεν υπάρχει αυτή η μπάλα;» αναρωτιέται ο ίδιος.

Όπως σημειώνει, στόχος της δράσης δεν είναι να παίζουν μεταξύ τους μόνο τα τυφλά παιδιά αλλά όλοι οι μαθητές της τάξης. Να κάνουν πάσες, να παίξουν μπόουλινγκ ακόμη και να εκτελέσουν πέναλτι. Γι’ αυτό και στα εν λόγω σχολεία αποστέλλονται δύο μπάλες. Μία για το παιδί και άλλη μία για τη σχολική μονάδα.

«Σήμερα το πρωί, με πήρε η διευθύντρια ενός σχολείου. Ήταν ενθουσιάσμενη. Δεν περίμενε να αγκαλιάσουν αυτή η μπάλα όλα τα παιδιά». Η επικοινωνία του με ανθρώπους που θέλουν να την προμηθευτούν είναι σχεδόν καθημερινή. «Θυμάμαι μια τυφλή μαμά που ήρθε και μου είπε πως δεν μπορούσε να παίξει με τα παιδιά της που βλέπουν. Ο επόμενός μας στόχος, λοιπόν, είναι να συμπεριλάβουμε κι όλες αυτές τις οικογένειες στη λίστα».

«Αυτό που ζω τώρα είναι ένα όνειρο. Κάθε μέρα λαμβάνω φωτογραφίες δασκάλων που παίζουν με τους τυφλούς μαθητές τους από όλο τον κόσμο. Όλα αυτά δεν ανταλλάσσονται με τίποτα άλλο».