Γράφοντας για την πρώτη επαφή μου με το kendo, ο τίτλος θα μπορούσε να είναι «έξω από τα νερά μου σε ένα γήπεδο στο Περιστέρι με ανθρώπους χωρίς πρόσωπο και τεράστια καλαμωτά σπαθιά που βγάζουν (εκκωφαντικές) άναρθρες κραυγές». Ενώ είχα σκιαχτεί και σκεφτόμουν να φύγω, αποφάσισα να μη λυγίσω για να μάθω τελικά τι ακριβώς σήμαινε αυτός ο χαμός που συνάντησα ένα ήσυχο απόγευμα κάπου στην Αθήνα, χωρίς κανείς να το έχει πάρει χαμπάρι.
Βρισκόμουν έξω από ένα γήπεδο (μπάσκετ!) στο Περιστέρι, όπου εκτυλισσόταν η τελευταία μέρα της ετήσιας πανελλαδικής εκπαιδευτικής συνάντησης kendo που είχε οργανώσει η Ομοσπονδία Kendo, Iaido, Jodo, Naginata. Έκανα ερωτήσεις, άκουσα πολλές ιαπωνικές άγνωστες λέξεις, έμαθα τα πάντα και κατέληξα ότι τελικά κάτι μας κάνει το ξίφος και η στολή «Σαμουράι». 21 Σύλλογοι σε 9 πόλεις της Ελλάδας και πολλοί πωρωμένοι μαχητές μυούνται στις αρχές του ιαπωνικού ξίφους μαθαίνοντας τις πολεμικές τέχνες kendo, iaido, jodo και naginata, που αποτελούν τέσσερις διαφορετικές εκδοχές της τέχνης «που διατηρεί μέχρι σήμερα το πνεύμα των πολεμιστών Σαμουράι» μου εξηγεί ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας, Σπύρος Δροσουλάκης.
Η μεγάλη μου απορία είναι πώς οι περισσότεροι δεν τα είχαμε ούτε ακουστά όλα αυτά, αφού έχω μία αίσθηση ότι ανακάλυψα κάποιου είδους fight club που συμβαίνει αθόρυβα κάτω απ’ τη μύτη μας. Βέβαια, ο λόγος που δεν είναι διαδεδομένη πρακτική, βρίσκεται κυρίως στο κόστος. Ο εξοπλισμός αγγίζει τα €500 αλλά μένει για χρόνια, υπάρχει όμως ακόμα ένα ζήτημα που αφαιρεί πόντους από το kendo. «Δεν προσφέρει αυτό που αναζητούν οι περισσότεροι από τις πολεμικές τέχνες, δηλαδή αυτοάμυνα» εξηγεί ο κ. Δροσουλάκης. «Αυτό το στοιχείο λείπει λόγω του ξίφους shinai, που κατασκευάζεται από ξύλο μπαμπού και δεν προσφέρεται για χρήση στην καθημερινή ζωή».
Στην Ελλάδα πάντως το kendo ξεκίνησε το 1999 με τη δημιουργία της Oμοσπονδίας και σήμερα υπάρχουν αρκετά dojo, δηλαδή χώροι άσκησης, κυρίως στην Αθήνα αλλά και σε άλλες πόλεις. Εκεί ασκείται είτε ένα είτε όλα τα είδη των πολεμικών τεχνών που αποτελούν συγγενείς μορφές έκφρασης του ιαπωνικού ξίφους. «Για παράδειγμα στο kendo αντιμετωπίζεις τον αντίπαλο με τον προστατευτικό εξοπλισμό με στόχο ένα ζωτικό χτύπημα που δίνει τον πόντο. Στο iaido, όμως, δεν χρησιμοποιείται ξύλινο ξίφος, αλλά κανονικό και εκτυλίσσεται με αυτό κάτι σαν χορογραφία μάχης. Στο jodo, πάλι, που είναι η τρίτη τέχνη της ομοσπονδίας, προσπαθείς με ένα ραβδί 128 εκατοστών να αντιμετωπίσεις έναν ξιφομάχο» διευκρινίζει ο κ. Δροσουλάκης.
Μετά από όλα αυτά αναρωτιέμαι τι μπορεί να συγκινήσει έναν Έλληνα σε τέτοιου είδους πολεμικές τέχνες και αποφάσισα να ρισκάρω ρωτώντας σχετικά έναν Ιάπωνα, που ζει στην Ελλάδα. Ο Ryo Arai ασχολείται με το kendo 22 χρόνια και παραδέχεται ότι απέχουμε πολύ από την ιαπωνική κουλτούρα. «Οι Ιάπωνες είναι ντροπαλοί, ενώ οι Έλληνες ομιλητικοί και εξωστρεφείς. Όσο περιμένουν στον αγωνιστικό χώρο και δεν αγωνίζονται μιλούν μεταξύ τους, ενώ στην Ιαπωνία τα dojo λειτουργούν σαν εκκλησίες».
Εντάξει αυτό, αναμενόμενο, από επίδοση πώς τα πάμε;
Είδα πολύ πάθος… «Oι Έλληνες είναι, θα έλεγα, στο μέσο του ευρωπαϊκού επιπέδου. Αυτό δικαιολογείται από τη μικρή παράδοση που έχει η Ελλάδα, εφόσον η ελληνική ομοσπονδία έχει ιστορία μικρότερη των 20 χρόνων και αναλογικά το επίπεδο είναι υψηλό. Φυσικά υπάρχουν πιο ανεπτυγμένες χώρες, όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Αγγλία».
Τι είναι για εσάς το kendo;
«Είναι μέρος της ζωής μου. Χαλαρώνω και δυναμώνω το σώμα μου, με βοηθάει να ελέγχω τον εαυτό μου και να είμαι ταπεινός».
Αυτό το στοιχείο της ταπεινότητας σε συνδυασμό με την αυτοπεποίθηση φαίνεται να συγκινεί τους περισσότερους. «Σου δίνει μία καλή φυσική κατάσταση, αλλά μαθαίνεις να σέβεσαι τον περίγυρό σου, να ελέγχεις τους φόβους σου και να παίρνεις γρήγορες αποφάσεις. Όλη αυτή η διαδικασία ενισχύει την αυτοπεποίθηση και σου μαθαίνει να χάνεις, που είναι πολύ σημαντικό. Τελικά γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος» λέει ο κ. Δροσουλάκης και επιβεβαιώνουν άπαντες.
Η κυρία Αντιγόνη Τσίντζα, η πιο υψηλόβαθμη γυναίκα της Ελλάδας με 4 νταν, στέκεται στο στοιχείο της ανατροπής και λέει χαρακτηριστικά ότι ένας αγώνας θυμίζει παρτίδα σκάκι μέχρι να φτάσει κανείς στη νίκη και η κόρη της Αστερία Ακύλα τονίζει ότι το kendo έχει διαμορφώσει σε μεγάλο βαθμό την προσωπικότητά της δίνοντάς της μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, βοηθώντας την παράλληλα να είναι ταπεινή. «Αυτό είναι και το πιο σημαντικό, να μη θεωρείς ότι είσαι κάποιος, γιατί πάντα θα υπάρχει κάποιος που θα μπορεί να σε κερδίσει, ακόμα κι αν είναι σε μικρότερο επίπεδο, ο καθένας έχει κάτι να σου μάθει» καταλήγει, ενώ θυμάται πόσο συγκινημένη ήταν όταν αγωνιζόταν κάποτε ενάντια στη μητέρα της και έκλαιγε από τη συναισθηματική φόρτιση κάτω από το κράνος.
ΤO ΚENDO
Το kendo είναι μία πολεμική τέχνη που έχει τις ρίζες της στη μεσαιωνική Ιαπωνία. Ξεκίνησε ως τέχνη που αφαιρούσε τη ζωή, αλλά σήμερα έχει μετεξελιχθεί σε έναν τρόπο σφυρηλάτησης και καλλιέργειας του ανθρώπινου χαρακτήρα, που εξελίσσεται υπό τις αρχές της ιαπωνικής ξιφασκίας. Αποτελεί φυσική δραστηριότητα, άρα είναι είδος άσκησης στο οποίο απαιτείται όμως συμμετοχή του πνεύματος. Οφείλουν να αντιμετωπίζονται οι δυσκολίες της άσκησης, ενώ πρέπει να πειθαρχεί η ανθρώπινη φύση και να υπάρχει σεβασμός τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και μεταξύ των αντιπάλων. Γι’ αυτό υπάρχει κι ένα ολόκληρο εθιμοτυπικό χαιρετισμού μετά το τέλος κάθε προπόνησης και μάχης.
Ο αγώνας τελειώνει όταν ο ένας από τους δύο αντιπάλους πετύχει δύο ζωτικά χτυπήματα είτε στο κεφάλι είτε στον πήχη και τα πλευρά ή κάρφωμα στο λαιμό. Όμως η απλή επαφή δεν αρκεί, υπάρχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές και είναι σημαντικό να υπάρχει έλεγχος στη διαφορά των πόντων.
Στο kendo δεν γίνονται διακρίσεις φύλου, βάρους και ηλικίας. Απευθύνεται σε όλους. Στην Ιαπωνία αποτελεί, μάλιστα, εκπαιδευτικό εργαλείο και εντάσσεται στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Στο δημοτικό και το γυμνάσιο διδάσκεται υποχρεωτικά kendo ή τζούντο, ενώ υπάρχουν δάσκαλοι που εξακολουθούν να ασκούνται στα 80 και 90 τους χρόνια.
Στην Ελλάδα η πλειονότητα όσων εξασκούνται είναι ενήλικες, υπάρχουν κάποια dojo με παιδικά τμήματα αλλά είναι περιορισμένα και πάλι λόγω κόστους, καθώς τα παιδιά αναπτύσσονται γρήγορα και δεν είναι εύκολο να αλλάζουν κάθε τόσο τον εξοπλισμό τους.
«Το kendo συμμετέχει στο Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα από τις αρχές του 2000 και στο iaido από τις αρχές του 2007. Στο kendo δεν έχουμε πετύχει τόσο πολλά όσα έχουμε πετύχει στο iaido με ευρωπαϊκές διακρίσεις, μετάλλια, πρώτες θέσεις, όπου έχουμε καλύτερη παρουσία. Φιλοδοξούμε να μπορέσει και το kendo να ακολουθήσει. Θέλουμε επίσης να πετύχουμε και βελτίωση που να πιστοποιεί περισσότερους ανθρώπους, κατάλληλους να το διαδώσουν. Γι’ αυτό δεν απαιτείται μόνο τεχνική, αλλά χρειάζεται να είναι κανείς ένας πιο ολοκληρωμένος άνθρωπος. Δεν είναι όλοι έτοιμοι να αναλάβουν τη μεγάλη ευθύνη».
Στην ερώτηση πόσα χρόνια απαιτούνται για να γίνει κανείς καλός kendoka η απάντηση του κ. Δροσουλάκη είναι ερώτηση: «Πόσα χρόνια χρειάζεται να γίνει κανείς καλός ζωγράφος;» Όλα είναι θέμα επιμονής, προσπάθειας και πολλών άλλων αστάθμητων παραγόντων.
Η ΚΡΑΥΓΗ
Η κραυγή των μαχητών την ώρα της επίθεσης ονομάζεται kiai και αποτελείται από δύο ιαπωνικά ιδεογράμματα. Το ki δηλώνει την εσωτερική ενέργεια και το ai την εναρμόνιση. Σημαίνει δηλαδή εσωτερική δύναμη και αρμονία. Η κραυγή αποτελεί εναρμόνιση της εσωτερικής δύναμης με την κίνηση και την τεχνική ή ακόμα και μία προσπάθεια να ενθαρρύνει κανείς τον εαυτό του να επιτεθεί. Άλλωστε το kendo είναι μία πολεμική τέχνη και σε κάθε πολεμική δραστηριότητα υπάρχει μία πολεμική κραυγή.
«Είναι το πιο δύσκολο πράγμα να σου βγει. Ο σύγχρονος άνθρωπος από τη φύση του ντρέπεται να φωνάξει, αλλά πέραν αυτού του παράγοντα υπάρχουν και τεχνικές δυσκολίες, γιατί η κραυγή δεν βγαίνει από τον λάρυγγα αλλά από το διάφραγμα. Όταν σήμερα διστάζουμε να φωνάξουμε, πώς να βγάλουμε κραυγή;» λέει ο κ. Δροσουλάκης.
ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ
Ο ιδρυτής της Ομοσπονδίας, κύριος Γιάννης Παπαδημητρίου προσθέτει νέα στοιχεία στη συζήτηση. Το μεγάλο αίτημα της Ομοσπονδίας είναι να αναγνωριστεί το kendo ως άθλημα από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού. Παραδέχεται ότι οι προϋποθέσεις είναι πάρα πολλές, αλλά αν δεν αναγνωριστεί δεν μπορεί να προχωρήσει, δεδομένης και της ιδιαιτερότητάς του για τα ελληνικά δεδομένα. «Είναι τέτοια η φύση του, που χάνεται από άλλα πιο παραδοσιακά, παλιά και γνωστά αθλήματα και δεν είμαι πολύ αισιόδοξος αν θα τα καταφέρουμε».
ΙΝFO στο site της Ελληνικής Ομοσπονδίας Kendo, Iaido, Jodo, naginata, www.eokin.gr
