Τις μέρες που η Εθνική μας ομάδα σήκωνε την κούπα στην Πορτογαλία, ο Φερνάντο Σάντος έκανε βόλτες από κανάλι σε κανάλι κι από εκπομπή σε εκπομπή αναλύοντας τα προσόντα και τα μειονεκτήματα του Ζαγοράκη, του Χαριστέα, του Γιούρκα και των άλλων παιδιών. Αυτός κι ο Πάουλο Σόουζα, που είχε περάσει από τον Παναθηναϊκό, ήταν οι δύο «ειδικοί» που ήξεραν πέντε πράγματα παραπάνω για τους Έλληνες, το καινούργιο φρούτο που εμφανίστηκε τότε από το πουθενά ανατρέποντας τις ισορροπίες στο Euro του 2004.
Όσο κι αν ακούγεται σήμερα υπερβολικό, η καριέρα του βρισκόταν εκείνη την εποχή στα κάτω της. Παρότι είχε πάρει ένα πρωτάθλημα το 1998 με την Πόρτο, το ποδόσφαιρο που έπαιξε η ομάδα του και οι απαιτήσεις που υπήρχαν από τους οπαδούς δεν άφησαν περιθώρια για κολακευτικά σχόλια. Στην πραγματικότητα κρινόταν σαν ένας προπονητής ικανός να κουμαντάρει μικρές ομάδες της α΄ κατηγορίας με χαμηλές φιλοδοξίες, όπως η Εστορίλ της ιδιαίτερης πατρίδας του (εκεί που έπαιξε ποδόσφαιρο στη θέση του δεξιού μπακ...) και η Εστρέλα Αμαδόρα.
Στον ένα μήνα που έμεινα στη Λισαβόνα και στο Πόρτο εκείνο το καλοκαίρι, σπάνια συναντούσα άνθρωπο που να έχει καλή άποψη γι’ αυτόν. Τον χαρακτηρισμό «καρπουζάς του Εστορίλ» δεν τον απέκτησε εδώ. Τον κουβάλησε μαζί του από την πατρίδα του. Και μόνο όταν η δουλειά του αναγνωρίστηκε στη δική μας Εθνική, τον εκτίμησαν και τον αξιοποίησαν οι ίδιοι...
Στην Αθήνα τον είχε φέρει το 2001 ο Μάκης Ψωμιάδης για την ΑΕΚ. Με Ντέμη, Ζαγοράκη, Τσιάρτα και Κάρλος Γκαμάρα πήγαινε φουλ, ώσπου έχασε το πρωτάθλημα προς το τέλος, με 4-3 από τον Ολυμπιακό. Ισοβάθμισε μαζί του στην 1η θέση, αλλά η ομάδα ήρθε δεύτερη με χειρότερους συντελεστές.
Παντού όπου δούλεψε από κει και πέρα, δηλαδή και στη Σπόρτινγκ Λισαβόνας (όπου πήγε μόλις έφυγε ο Κριστιάνο Ρονάλντο για τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ...) και στην Μπενφίκα και πάλι στην ΑΕΚ, συνήθιζε να χάνει «σίγουρα» πρωταθλήματα τις τελευταίες αγωνιστικές, κάτι που άφησε μαύρα σημάδια στο βιογραφικό του.
Κέρδισε όμως την εκτίμηση όλων των τοπ Ελλήνων παικτών με τους οποίους συνεργάστηκε. Ο Ντέμης Νικολαΐδης («είναι ο καλύτερος προπονητής που γνώρισα στην καριέρα μου») και ο Θοδωρής Ζαγοράκης τον πήραν αργότερα στις ομάδες τους όταν έγιναν πρόεδροι, ο ένας στην ΑΕΚ, ο άλλος στον ΠΑΟΚ. Κι ο Κατσουράνης με τον Καραγκούνη που τον είχαν συναντήσει στην Μπενφίκα απαίτησαν και πέτυχαν να προσληφθεί στην Εθνική ομάδα μόλις έφυγε ο Ρεχάγκελ.
Στις μέρες του η Εθνική έπαιξε τη χειρότερη μπάλα που μπορούσε να περιμένει κανείς, με βάση τις διακρίσεις της. Κατάφερνε όμως να παίρνει αποτελέσματα την ώρα που ο κόσμος στην εξέδρα έβριζε και έκραζε. Αποτέλεσμα: ο Σάντος να έχει σήμερα το ρεκόρ των περισσότερων αγώνων χωρίς ήττα. Συνολικά 17 ματς!
Στη Βραζιλία έφτασε στο pick του. Έφερε την ομάδα μας στις «16» καλύτερες του κόσμου και αποκλείστηκε από την Κόστα Ρίκα στα πέναλτι, απέναντι στον Κέιλορ Νάβας, τερματοφύλακα πια της Ρεάλ Μαδρίτης.
Ο απολογισμός σε επίπεδο αποτελεσμάτων ήταν περισσότερο από θετικός, άσχετα αν η... αγία μας ΕΠΟ δεν φιλοτιμήθηκε να του βγάλει ένα εισιτήριο για να γυρίσει στην Ελλάδα μαζί με τους παίκτες και να τους αποχαιρετήσει. Τον άφησε να φύγει μόνος από το Ρίο για τη Λισαβόνα!
Η διάδοχη κατάσταση με τον Ρανιέρι (που δικοί μας ξυπνητζήδες τον έκαναν... μαλάκα μέσα σ’ ένα μήνα και τον έδιωξαν) δικαίωσε την περίοδο Σάντος, παρά την άθλια μπάλα που έπαιζε η Εθνική μας, νικώντας στα περισσότερα ματς με... μισό - μηδέν. Και η απόφαση των Πορτογάλων να του αναθέσουν τη δική τους ομάδα για να φτάσουν μαζί του στα τελικά του Euro της Γαλλίας ήταν αποτέλεσμα της ελληνικής του πορείας. Εκεί που έδειξε με ποιο τρόπο παίρνει μια ομάδα αποτελέσματα στις κακές της βραδιές, αλλά και πώς χτίζονται οι σχέσεις εμπιστοσύνης με τους ποδοσφαιριστές πάνω στους οποίους ο προπονητής ξέρει ότι θα βασιστεί.
Δεν είναι μόνο ο Νικολαΐδης, ο Ζαγοράκης, ο Καραγκούνης ή ο Κατσουράνης που λένε τα καλύτερα. Ο χειρισμός του Κριστιάνο Ρονάλντο τις τελευταίες μέρες είναι χαρακτηριστικός. Μετά τον τελικό του Champions League, έτσι όπως τον είδε κουρασμένο και τραυματία, τον άφησε να πάει διακοπές στην Ιμπίθα και του ζήτησε να βρεθεί μαζί με την υπόλοιπη Εθνική Πορτογαλίας στις 14 Ιουνίου. Τη μέρα του πρώτου ματς με την Ισλανδία. Ξέρει ότι ο σόουμαν της ομάδας χρειάζεται αυτή την εποχή περισσότερο ξεκούραση, χαλάρωση και αποθεραπεία παρά προπονήσεις...
Σήμερα, όταν τον ρωτούν για τις πιθανότητες να το σηκώσει ο ίδιος στο Stade de France, απαντά με... Ελλάδα: «Δείτε το παράδειγμά της. Ποτέ κανείς δεν σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να στεφθεί πρωταθλήτρια Ευρώπης».
