Σαν σήμερα: 16 Μαρτίου 1978 οι Ερυθρές Ταξιαρχίες απαγάγουν τον Άλντο Μόρο

Σαν σήμερα στις 16 Μαρτίου το 1978, συνέβη η απαγωγή του Άλντο Μόρο από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες στην Ιταλία. Λίγες εβδομάδες αργότερα η εξτρεμιστική οργάνωση δολοφονεί τον Ιταλό πρώην πρωθυπουργό.

Η απαγωγή του Άλντο Μόρο και η μετέπειτα δολοφονία του είχε συνταράξει την Ιταλία και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην πολιτική ιστορία της χώρας.

Όλα συνέβησαν το πρωί της 16ης Μαρτίου 1978. Το αυτοκίνητο του Άλντο Μόρο, πρώην πρωθυπουργού και τότε προέδρου των Χριστιανοδημοκρατών στην Ιταλία, δέχτηκε επίθεση από ομάδα τρομοκρατών των Ερυθρών Ταξιαρχιών στη Via Fani στη Ρώμη. Οι ένοπλοι πυροβολώντας με αυτόματα όπλα, σκότωσαν τους σωματοφύλακες του Μόρο (δύο Καραμπινιέρους στο αυτοκίνητο του Μόρο και τρεις αστυνομικούς που ακολουθούσαν σε άλλο αυτοκίνητο) και τον απήγαγαν.

Στις 9 Μαΐου 1978 η σορός του Μόρο βρέθηκε στο πορτμπαγκάζ ενός Renault 4 στη Via Caetani μετά από 54 ημέρες φυλάκισης, κατά τις οποίες ο Μόρο πέρασε από πολιτική δίκη - εξπρές από το λεγόμενο «λαϊκό δικαστήριο» που είχε συσταθεί από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες και οι οποίες είχαν ζητήσει από την ιταλική κυβέρνηση να γίνει ανταλλαγή αιχμαλώτων. Κατά τη διάρκεια των 55 ημερών της κράτησης του Μόρο, οι Ερυθρές Ταξιαρχίες εξέδωσαν εννέα «Επικοινωνίες». Στην τελευταία ανέφεραν:

«Για ό,τι αφορά την πρότασή μας για ανταλλαγή πολιτικών κρατουμένων με σκοπό την αναστολή της καταδίκης και την απελευθέρωση του Άλντο Μόρο, δεν μπορούμε παρά να καταγράψουμε τη σαφή άρνηση της Χριστανοδημοκρατίας. Ολοκληρώνουμε έτσι τη μάχη που ξεκίνησε στις 16 Μαρτίου, εκτελώντας την ποινή στην οποία καταδικάστηκε ο Άλντο Μόρο».

Η επίθεση και η απαγωγή του Άλντο Μόρο στις 16 Μαρτίου 1978

Οι τρομοκράτες είχαν προετοιμάσει την ενέδρα, παρκάροντας δύο αυτοκίνητα στη Via Mario Fani τα οποία, καθώς μετακινούνταν, θα εμπόδιζαν τα αυτοκίνητα του Μόρο να διαφύγουν.

Στις 08:45 τα μέλη των Ερυθρών Ταξιαρχιών πήραν τις θέσεις τους στο τέλος της Via Fani, ενός κατηφορικού δρόμου στη βόρεια συνοικία της Ρώμης.

Τέσσερις από αυτούς (Μορούτσι, Γκαλινάρι, Φιόρε και Μπονισόλι) φορούσαν στολές πληρώματος της αεροπορικής εταιρείας Alitalia. Δεδομένου ότι δεν γνωρίζονταν όλα τα μέλη της ομάδας μεταξύ τους, οι στολές χρειάζονταν για να αποφευχθούν τα φιλικά πυρά.

Στο πάνω μέρος του δρόμου και στη δεξιά πλευρά, ο Μάριο Μορέτι βρισκόταν μέσα σε ένα Fiat 128 με ψεύτικη διπλωματική πινακίδα. Ο Αλβάρο Λοτζακόνο και ο Αλέσιο Κασιμίρι ήταν σε ένα άλλο Fiat 128 μερικά μέτρα μπροστά του. Στην απέναντι πλευρά υπήρχε ένα τρίτο Fiat 128, με την Μπάρμπαρα Μπαλζεράνι μέσα, κοιτώντας την υποτιθέμενη κατεύθυνση από την οποία θα έφτανε ο Μόρο. Ο Μπρούνο Σετζέτι κατέλαβε ένα τέταρτο αυτοκίνητο, ένα Fiat 132 , κοντά στο σταυροδρόμι όπου τελείωνε ο δρόμος.

Ο Μόρο έφυγε από το σπίτι του λίγα λεπτά πριν τις 09:00. Καθόταν σε ένα μπλε Fiat 130 που οδηγούσε ο Ντομένικο Ρίτσι. Ένας άλλος καραμπινιέρος, ο Ορέστε Λεονάρντι, κάθισε δίπλα του, ο οποίος ήταν επικεφαλής της ομάδας σωματοφυλάκων. Το Fiat 130 ακολούθησε μια λευκή Alfetta με τους υπόλοιπους σωματοφύλακες: Φρανσέσκο Ζίτσι, Τζούλιο Ριβέρα και Ραφαέλε Ιοτσίνο.

Η ενέδρα ξεκίνησε όταν τα δύο αυτοκίνητα μπήκαν στη Via Fani και οι τρομοκράτες ειδοποιήθηκαν από την Ρίτα Αλγκρανάτι που βρισκόταν στη γωνία με τη via Trionfale, η οποία κουνούσε ένα μάτσο λουλούδια και στη συνέχεια απομακρύνθηκε με ένα μοτοποδήλατο. Το Fiat 128 του Μορέτι έκοψε τον δρόμο μπροστά από το αυτοκίνητο του Μόρο, το οποίο έπεσε στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου του Μορέτι και παρέμεινε αποκλεισμένο μεταξύ αυτού και της Alfetta των σωματοφυλάκων. Ο Ρίτσι προσπάθησε να κάνει έναν ελιγμό διαφυγής, αλλά τον απέτρεψε ένα Mini Minor που στάθμευσε αδιάφορα στο σταυροδρόμι.

Τα αυτοκίνητα του Μόρο παγιδεύτηκαν τελικά από πίσω από το 128 του Λοτζακόνο. Σε αυτό το σημείο τέσσερις ένοπλοι τρομοκράτες πήδηξαν έξω από τους θάμνους στις πλευρές του δρόμου, πυροβολώντας προς τους σωματοφυλάκες. Οι δικαστικές έρευνες ταυτοποίησαν τους τρομοκράτες ως τους Βαλέριο Μορούτσι, Ραφαέλε Φιόρε, Προσπέρο Γκαλινάρι και Φράνκο Μπονισόλι. Ο τρόπος της επίθεσης έδειξε μια αναλογία, παρόμοια με αυτήν της γερμανικής ακροαριστερής τρομοκρατικής οργάνωσης RAF. Ένας άγνωστος μάρτυρας δήλωσε ότι κατά τη διάρκεια της ενέδρας ακούστηκε μια γερμανική φωνή, η οποία οδήγησε στην υπόθεση της παρουσίας πολιτοφυλακών της RAF στην ενέδρα.

Συνολικά έπεσαν 91 σφαίρες από τις οποίες οι 45 έπληξαν τους σωματοφύλακες. Οι 49 σφαίρες προήλθαν από ένα μόνο όπλο, ένα υποπολυβόλο FNAB-43 και 22 από ένα άλλο του ίδιου μοντέλου. Οι υπόλοιπες 20 προήλθαν από άλλα όπλα που περιελάμβαναν μια Beretta M12.

Ο Ρίτσι και ο Λεονάρντι, που κάθονταν στο μπροστινό κάθισμα του πρώτου αυτοκινήτου, πέθαναν πρώτοι. Ο Μόρο απήχθη αμέσως και αναγκάστηκε να μπει στο Fiat 132 που ήταν δίπλα στο αυτοκίνητό του. Την ίδια στιγμή οι τρομοκράτες πυροβόλησαν τους άλλους τρεις αστυνομικούς. Ο μόνος αστυνομικός που μπόρεσε να αντεπιτεθεί δύο φορές ήταν ο Ιοτζίνο, αλλά αμέσως χτυπήθηκε στο κεφάλι από τον Μπονισόλι.

Όλοι οι σωματοφύλακες πέθαναν στην ένεδρα, με εξαίρεση τον Φρανσέσκο Ζίτσι, ο οποίος πέθανε στο νοσοκομείο λίγες ώρες αργότερα. Το μπλε Fiat 132 βρέθηκε στις 09:40 στη Via Licinio Calvo με μερικές κηλίδες αίματος μέσα. Τα άλλα αυτοκίνητα που χρησιμοποιήθηκαν για την ενέδρα βρέθηκαν επίσης τις επόμενες ημέρες στον ίδιο δρόμο.

Γιατί οι Ερυθρές Ταξιαρχίες στην Ιταλία επέλεξαν τον Άλντο Μόρο

Την εύθυνη της απαγωγής ανέλαβαν οι Ερυθρές Ταξιαρχίες σε μια τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν με το ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων ANSA. Στις 10:00 ο Πιέτρο Ινγκράο, πρόεδρος της Ιταλικής Βουλής των Αντιπροσώπων, διέκοψε τη συνεδρίαση και ανακοίνωσε ότι ο Μόρο είχε απαχθεί. Την ίδια ημέρα, η κυβέρνηση του Ιταλού πρωθυπουργού Τζούλιο Αντρεότι συγκέντρωσε μεγάλη πλειοψηφία ψήφων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των παραδοσιακών «εχθρών» του, ιδίως του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος.

Πριν από την απαγωγή, οι κομμουνιστές έπρεπε να εισέλθουν στην κυβέρνηση με άμεσο ρόλο, ωστόσο η κατάσταση έκτακτης ανάγκης άλλαξε τα δεδομένα, με αποτέλεσμα να υπάρξει ένα νέο δεξιό υπουργικό συμβούλιο υπό τον σταθερό έλεγχο των Χριστιανοδημοκρατών.

Εκτιμάται ότι οι Ερυθρές Ταξιαρχίες επέλεξαν τον Μόρο λόγω του ρόλου του ως μεσολαβητή μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών και του Κομμουνιστικού Κόμματος, τα δύο κύρια κόμματα στην Ιταλία εκείνη την εποχή, τα οποία είχαν συμμετάσχει και τα δύο στο 4ο Υπουργικό Συμβούλιο του Αντρεότι. Ήταν η πρώτη φορά από το 1947 που οι Ιταλοί κομμουνιστές είχαν κυβερνητική θέση, έστω και έμμεση. Η επιτυχία της απαγωγής θα σταματούσε έτσι την άνοδο των κομμουνιστών στους ιταλικούς κρατικούς θεσμούς, καθησυχάζοντας τις Ερυθρές Ταξιαρχίες ως βασικό σημείο σε έναν μελλοντικό επαναστατικό πόλεμο ενάντια στον καπιταλισμό.

Η άμεση συνέπεια της απαγωγής ήταν ο αποκλεισμός του Κομμουνιστικού Κόμματος από οποιοδήποτε κυβερνητικό υπουργικό συμβούλιο τα επόμενα χρόνια. Αν και όλο και πιο αποδυναμωμένο, παρέμεινε το κύριο κυβερνητικό κόμμα μέχρι το 1994 (αν και το 1981, για πρώτη φορά από τον σχηματισμό της Ιταλικής Δημοκρατίας, ο Τζιοβάνι Σπαντολίνι, ένας μη Χριστιανοδημοκράτης, έγινε πρωθυπουργός σε μια συμμαχία με επικεφαλής το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα).