«Διαφωνώ με αυτό που λες, αλλά…» - Αλλά δεν το είπε ο Βολταίρος

Φρανσουά Μαρί Αρουέ, ευρύτερα γνωστός με το ψευδώνυμο Βολταίρος. Συγγραφέας, ιστορικός και φιλόσοφος, διάσημος για την υπεράσπιση της ανεξιθρησκίας, της ελευθερίας του λόγου και του διαχωρισμού εκκλησίας και κράτους.

Όμως να ξέρετε ότι αυτό δεν το είπε:
«Διαφωνώ με αυτό που λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες».

ή θα το βρείτε σε άλλα «αποφ(θ)ευγματικά sites ως εξής: «Δε συμφωνώ ούτε με μια λέξη από όσα λες, αλλά θα υπερασπίζω και με το τίμημα της ζωής μου ακόμη, το δικαίωμά σου ελεύθερα να λες όσα πρεσβεύεις»

Συγγνώμη που σας το χαλάμε, ξέρουμε ότι το πιστεύατε χρόνια (όπως κι εμείς άλλωστε), αλλά ο Βολταίρος ούτε έγραψε, ούτε είπε, αυτή τη φράση.

Τότε από πού μας προέκυψε;

Απ ότι φαίνεται την «δουλειά» την έκανε η Βρετανίδα Evelyn Beatrice Hall η οποία σε ένα σύγγραμμα του 1906 αφιερωμένο στον Βολταίρο (ουσιαστικά βιογραφικό βιβλίο) γράφει ακριβώς αυτά τα λόγια:

«I disapprove of what you say, but I will defend to the death your right to say it».

Ο CharlesWirz έφορος του μουσείου Βολταίρου της Γενεύης, επιβεβαιώνει σε ένα ντοκιμαντέρ της TSR ότι ο φιλόσοφος στην πραγματικότητα δεν είπε ποτέ αυτή τη φράση. Μάλιστα παρουσιάζει την Evelyn Beatrice Hall να εξομολογείται πως η περίφημη φράση δεν θα έπρεπε να είχε μπει σε εισαγωγικά καθώς αποτελεί δική της έκφραση.

Η Evelyne Beatrice Hall λοιπόν, προσπάθησε στο σύγγραμμά της «The Friends of Voltaire» (κι εδώ) να συνοψίσει την σκέψη του Βολταίρου που αφορούσε τη στάση του στην υπόθεση Helvetius (ένας από τους φιλόσοφους που συνείσφερε στην προσπάθεια της εγκυκλοπαίδειας) σε αυτή τη φράση.

Διαβάστε τη συνέχεια στα Ellinika Hoaxes.