12 Δεκεμβρίου 1943: Σαν σήμερα η σφαγή των Καλαβρύτων

Στις 13 Δεκεμβρίου 1943, προτελευταίο χρόνο της Κατοχής, έγινε η μεγάλη σφαγή των Καλαβρύτων: άντρες της 117ης μεραρχίας της Βέρμαχτ (γερμανικός ναζιστικός στρατός), ασκώντας αντίποινα για την εκτέλεση 75 Γερμανών αιχμαλώτων από τον ΕΛΑΣ, εκτέλεσαν 697 άτομα στην ευρύτερη περιοχή των Καλαβρύτων, από τα οποία  499 στην ίδια την πόλη.

Λεπτομερέστερα, τα γεγονότα συνοπτικά έχουν ως εξής:

Τον Οκτώβρη του 1943 ένα απόσπασμα 100 περίπου ελαφρά οπλισμένων Γερμανών, Αυστριακών και Αλσατών στρατιωτών ξεκίνησε αναγνωριστική - χαρτογραφική επιχείρηση που ήταν προγραμματισμένη να κρατήσει το Σαββατοκύριακο 16-17 του μήνα. Το απόσπασμα χτυπήθηκε αρχικά από 200 άντρες του ΕΛΑΣ, που αργότερα υπερδιπλασιάστηκαν αλλά μετά από μια μέρα μάχης ηττήθηκε. Περίπου 80 επιζώντες, μεταξύ τους και τραυματίες, παραδόθηκαν.

Για δυο περίπου μήνες, η τύχη αυτών των αιχμαλώτων παίχτηκε σε διαπραγματεύσεις μεταξύ ΕΛΑΣ - Γερμανών με ποικίλες διαμεσολαβήσεις προυχόντων, γερμανομαθών Ελλήνων και ελληνομαθών Γερμανών και προβολή εξωπραγματικών όρων που δεν θα οδηγούσαν ούτε στην απελευθέρωση, ούτε στην ανταλλαγή των αιχμαλώτων. Τελικά οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν, οι λίγοι τραυματίες αιχμάλωτοι εκτελέστηκαν, οι Γερμανοί ξεκίνησαν με μεγάλες δυνάμεις από Αίγιο, Τρίπολη και Πάτρα εκστρατεία απελευθέρωσης των στρατιωτών τους με τη βία και ο ΕΛΑΣ αποφάσισε να εκτελέσει τους αιχμαλώτους. Έτσι κι έγινε αλλά δυο άτομα γλίτωσαν και ανέφεραν τι είχε γίνει.

Μετά απ' αυτό, οι Γερμανοί, εξαγριωμένοι, προχώρησαν σε τρομερά αντίποινα: Εκτελούσαν όσους έβρισκαν στα πέριξ των Καλαβρύτων, ενώ στην ίδια την πόλη πολυβόλησαν μαζικά τους άντρες (ελάχιστοι μόνο γλίτωσαν, πλακωμένοι από πτώματα συντοπιτών τους), προσπάθησαν ανεπιτυχώς να κάψουν γυναικόπαιδα στο σχολείο και τελικά έβαλαν φωτιά σε όλη την πόλη, καταστρέφοντας το 90% των κτισμάτων.

Πρόκειται για μια από τις χειρότερες σφαγές αμάχων στην Ευρώπη, τα ψυχολογικά χνάρια της οποίας διατηρούνται μέχρι σήμερα βαθύτατα. 

Αξίζει να διαβάσει κανείς για το θέμα: από Ιστορία το βιβλίο του Γερμανού (μη επαγγελματία) ιστορικού Χανς Φρανκ Μάγερ «Από τη Βιέννη στα Καλάβρυτα. Τα αιματηρά ίχνη της 117ης μεραρχίας καταδρομών στη Σερβία και την Ελλάδα» (μετάφραση Γιάννης Μυλωνόπουλος, Εστία 2003) και από Λογοτεχνία το βραβευμένο με κρατικό βραβείο μυθιστορήματος «Άθος, ο δασονόμος» της Μαρίας Στεφανοπούλου («Το Ροδακιό», 2013).