Το τέλος της Έλεν ΝτεΤζένερις

Αν πολλαπλασιάσεις τα 42 λεπτά με τις 3.000 τουλάχιστον εκπομπές, θα βρεις περίπου πόσες ώρες ήταν η Έλεν ΝτεΤζένερις στον αέρα. Έπειτα από 18 χρόνια, από το 2003 όταν και ξεκίνησε το ομώνυμο σόου της, ανακοίνωσε ότι η επόμενη σεζόν θα είναι η τελευταία της. Στην πορεία αυτών των 18 χρόνων με τα δεκάδες ΕΜΜΥ, τα τρανταχτά γέλια, τις αποκαλύψεις, τα δώρα στο πιστό κοινό, το τηλεοπτικό slot των 4 θα αδειάσει. Η μουσική παύει. Από το coffee table δεν θα πεταχτεί ο Τζάστιν Μπίμπερ να τρομάξει τον Ντέιβιντ Μπέκαμ. Δεν θα χορέψει με τη Μισέλ Ομπάμα, δεν θα κάνει φάρσα στην JLo. Το μότο της «Be Kind», έχει ήδη λερωθεί. «Αυτό το σόου άλλαξε τη ζωή μου. Χρειάζεται να κάνω ένα διάλειμμα. Γιατί τώρα; Γιατί εμπιστεύομαι το ένστικτό μου. Ως κωμικός, καταλαβαίνω τη σημασία του timing». Είναι ώρα να φύγει από την παραδοσιακή τηλεόραση, από το daytime show που δημιούργησε ανακατεύοντας με μαεστρία σάτιρα, συγκίνηση, άφθονες (περισσότερες από 2500) συνεντεύξεις με σελέμπριτιζ, επικοινωνία με το κοινό που τη λάτρευε και χορό. Πολύ χορό.

Το ιστορικό των αποκαλύψεων

«Όταν είσαι δημιουργικός άνθρωπος, πρέπει να αισθάνεσαι συνεχώς πρόκληση. Όσο καταπληκτικό κι είναι το σόου, όσο διασκεδαστικό κι αν είναι, δεν είναι πια πρόκληση» θα πει η Έλεν στο Hollywood Reporter την ημέρα ανακοίνωσης της διακοπής. Βάζοντας τελεία στις φήμες που ξεκίνησαν τον Ιούλιο του 2020, όταν το website BuzzFeed News δημοσίευσε μια μεγάλη του έρευνα στην οποία αποκάλυπτε ότι 36 πρώην και νυν υπάλληλοι της παραγωγής μιλούσαν για τοξικό περιβάλλον και περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης από μέλη της παραγωγής. Είναι το καλοκαίρι της καραντίνας, το κοινό περιμένει μια απάντηση από την Έλεν, για τον πλανήτη είναι το είδωλο που δίνει χαμόγελο. Γνώριζε για αυτά τα περιστατικά και δεν μιλούσε; Πόσο μάλλον προκαλούσε η ίδια αυτό το απελπιστικό κλίμα με εντολές να μην την κοιτάζουν στα μάτια; Ήδη από τα τέλη Ιουλίου είχε στείλει επιστολή στο προσωπικό, περισσότερα από 270 άτομα, που αναλάμβανε την ευθύνη για όσα αποκαλύφθηκαν. Η έρευνα της μαμάς εταιρείας Warner είχε ξεκινήσει. Στις 21 Σεπτεμβρίου και στην πρεμιέρα της εκπομπής της, αμήχανη, σ’ ένα στούντιο χωρίς κοινό, συγκινημένη κι άβαφη θα πει: «Έμαθα ότι έγιναν πράγματα εδώ που δεν έπρεπε να γίνονται κι απολογούμαι. Καταλαβαίνω ότι μαζί με τη δύναμη και τα προνόμια που απολαμβάνω, έρχεται η ευθύνη και την αναλαμβάνω. Σήμερα ξεκινάμε ένα νέο κεφάλαιο. Είμαι ο άνθρωπος που βλέπετε στην τηλεόραση αλλά και πολλά άλλα πράγματα μαζί: θυμώνω, στεναχωριέμαι, εξοργίζομαι, γίνομαι ανυπόμονη. Όμως δουλεύω πάνω σε όλα αυτά. Δεν μπορεί να σας κοροϊδεύω 17 χρόνια. Σας ζητώ συγνώμη αν έχω αδικήσει κάποιον. Σας λέω το εξής: αν θέλει κάποιος να σας δώσει το παρατσούκλι Be Kind, μην το δεχτείτε», σε έναν γλυκόπικρο μονόλογο μιας πρεμιέρας που παρακολούθησαν 2,5 εκατομμύρια τηλεθεατές, οι οποίοι ξεκίνησαν να φυλλορροούν από την επόμενη κιόλας μέρα. Μαζί με τα διαφημιστικά έσοδα τα οποία κι αυτά μειώθηκαν κατά 40%.

Η αρχή του τέλους

Φαίνεται πως το κίνημα αποκαθήλωσής της ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2020 όταν η Youtuber Nikkie de Jager περιέγραψε την εμπειρία της ως καλεσμένη μιλώντας για την απόμακρη και ψυχρή ΝτεΤζένερις και πως τελικά δεν έλαβε τη VIP συμπεριφορά που περίμενε. Ένα tweet που ρωτούσε αν η Έλεν είναι ο πιο κακός άνθρωπος στον κόσμο μάζεψε χιλιάδες retweets και απαντήσεις. Το πουλόβερ άρχισε να ξηλώνεται. Τον Απρίλιο έκανε η ίδια παρουσιάστρια ένα αστείο, ούσα σε καραντίνα, ότι αισθάνεσαι σαν βρίσκεται σε φυλακή και η επίθεση πια ήταν ευθεία. Αργότερα μέσα στο καλοκαίρι, δημοσιεύτηκε και η έρευνα για το τοξικό περιβάλλον και την κακοποίηση.

Πόσο χιούμορ αντέχετε;

Προσωπικά δεν ανέχομαι τη βία, δεν την ξεπλένω, δεν υπονοώ καν ότι μπορεί να μην υπήρξε. Ως τηλεθεατής που την εκτιμά και τη σέβεται, τρυπώνω στην καρδιά της Έλεν και προσπαθώ να εξηγήσω. Καταλαβαίνω τις απαιτήσεις που έχουν οι πολύ μεγάλες παραγωγές και πιστεύω ότι ήρθε η ώρα, μια πανδημία αργότερα, να αλλάξει η τοξική φιλοσοφία «συμβαίνουν αυτά» και να κανονικοποιείται η υποτίμηση, η λεκτική βία και η πίεση. Η Έλεν δεν είναι Γουαϊνστάιν. Η Έλεν που έγραψε δίπλα στην Όπρα, ή μάλλον μαζί με την Όπρα, ιστορία παίρνοντας τη σκυτάλη από το χέρι της Τζόαν Ρίβερς και της Λουσίλ Μπολ και που άνοιξε τον δρόμο στην Τίνα Φέι και τις δημοφιλείς κωμικούς και standuppers, ξεδίπλωσε το τραύμα της, εκείνο το τραύμα που έχουν όλοι οι σπουδαίοι και τους κάνει να δημιουργούν, να λάμπουν και να στέκονται λίγο πιο ψηλά από τους υπόλοιπους. Χωρίς τραύμα, τέχνη δεν γίνεται και η αμερικανική τηλεόραση μπορεί να είναι τέχνη.

Το τραύμα της το καθάρισε και το περιποιήθηκε στον Λέτερμαν στο σόου του στο Netflix. Όμως, μέσα στα χρόνια, η Έλεν, από την πρώτη λεσβία που μίλησε ανοιχτά για τη σεξουαλικότητά της σε μια εποχή που τα sitcoms δεν τολμούσαν να περιλάβουν gay χαρακτήρες, ρισκάροντας την καριέρα και την ύπαρξή της, έγινε για τους Αμερικανούς μια πολύ βολεμένη, πολύ πλούσια, πολύ λευκή εξηντάρα με ακραίο χιούμορ και αυταρχική συμπεριφορά. Έγινε βορά στα social media που το γεγονός με την εντύπωση και το ψέμα συγκατοικούν κι αλληλοσυμπληρώνονται. Ενδεχομένως να μην είναι πια relevant, αλλά αν το χιούμορ το κλειδώσεις στην πολιτική ορθότητα, δεν είναι χιούμορ. Είναι Wikipedia.

Out and about: από την αναλογική στην ψηφιακή

Οξυδερκής, θαρραλέα, αστεία. Η Έλεν γεννήθηκε στη Λουιζιάνα και πολύ γρήγορα κυνήγησε το όνειρό της: να κάνει τον κόσμο να γελάει. Με παιδικά χρόνια δύσκολα –το τραύμα που αναφέρω παραπάνω ήταν η κακοποίηση από τον πατριό της– και με αστείρευτο ταλέντο, ξεκινά τις δοκιμές: stand up κωμωδία, μια εμφάνιση στο late night show του Κάρσον, το δικό της σίριαλ. Είναι 1994 κι εκείνη υποδύεται μια ιδιοκτήτρια βιβλιοπωλείου με καλούς φίλους που είναι όμως άτυχη στον έρωτα. Στην τέταρτη σεζόν, αποφασίζει να κάνει κάτι πρωτοποριακό: λίγες ημέρες μετά την αποκάλυψή της με εξώφυλλο στο περιοδικό Time ότι είναι λεσβία, έκανε coming out. «Σκεφτείτε πόσο σημαντικό ήταν, σχεδόν είκοσι χρόνια πριν, να βλέπεις ένα πρόσωπο γεμάτο ευγένεια και φως, κάποια που μας αρέσει πολύ, που θα μπορούσε να είναι η γειτόνισσα, η συνάδελφος ή η αδελφή μας να αμφισβητεί τις υποθέσεις μας, να οδηγήσει τη χώρα στον δρόμο της δικαιοσύνης, να υπογραμμίσει πόσα είναι εκείνα που μας ενώνουν», είπε για εκείνη ο Ομπάμα κατά τη βράβευσή της με το μετάλλιο της Ελευθερίας το 2016. 

Τα χρόνια μετά την αποκάλυψή της ήταν για εκείνη δύσκολα. Το σίριαλ δεν προχώρησε, οι προτάσεις δεν έρχονταν, το τηλέφωνο σιώπησε. Μέχρι που μια πρόταση το 2003 να κάνει τη φωνή Ντόλι στην παιδική ταινία «Finding Nemo» τη φέρνει στο προσκήνιο.

Τότε έρχεται η πρόταση που την έφερε καθημερινά στους τηλεοπτικούς δέκτες. Το Ellen DeGeneres Show που έπειτα έγινε The Ellen Show και για όλον τον πλανήτη ήταν η Έλεν, αποτέλεσε το όχημά της για να τη γνωρίσει καλύτερα ο κόσμος. Η τεράστια επιτυχία της τής εξασφάλισε μια ζωή ονειρεμένη: δόξα, χρήματα, διακοπές με (άλλους σταρ), τα αδιανόητα σπίτια που άλλαζε από καιρό σε καιρό, ο λαμπερός και συμβολικός γάμος με την αγαπημένη της Πόρσια.

Παράλληλα θα έρχονταν οι παρουσιάσεις των τελετών Όσκαρ, με την περίφημη σέλφι που τράβηξε το 2014 να αποτελεί μνημείο της κινηματογραφικής ιστορίας και των Emmy, σε καθεμία από τις οποίες αφήνει το κοφτερό της σημάδι. Η εκπομπή της είχε δημιουργήσει μια ολόκληρη νέα επιχείρηση: merchandise αλλά και σειρά με δικά της ρούχα ενίσχυαν το εισόδημά της κατά εκατομμύρια.

Δεν ξέρω αν η Έλεν ονειρεύτηκε όλα όσα ζει: τον εφιάλτη που ξεκίνησε πέρυσι κι ακολούθησε τη σκληρή δουλειά της, την επιτυχία, την αποδοχή. Την Τετάρτη το απόγευμα περιέγραψε στην εκπομπή της δυο όνειρα που συνδέουν τη ζωή της, το τότε και το αύριο. «Το 1997 αισθανόμουν ότι ήταν η σωστή στιγμή για να πω ότι είμαι ομοφυλόφιλη. Ήταν σαν να έβλεπα ένα όνειρο ότι ένα πουλί που βγήκε από το κλουβί του κι απελευθερώθηκε. Πρόσφατα, είδα ένα όνειρο όπου ένα πουλί με όμορφα, κόκκινα φτερά ήρθε στο παράθυρό μου και μου είπε: μπορείς να κάνεις πράγματα στο Netflix», θα πει στην ανακοίνωση του τέλους του σόου και υποσχέθηκε μια σεζόν - γιορτή.