Αν θυμώνεις εύκολα, μην δεις το «When they see us»

Έχουν περάσει μόλις είκοσι λεπτά. Ο πιτσιρικάς με το «βουλωμένο» από το κράνος ενός αστυνομικού μάτι, ανακρίνεται. Τραμπουκίζεται. Είναι δεκατεσσάρων ετών και μοιάζει για δέκα. Είναι κοντούλης, μικρόσωμος, φοβισμένος και μαύρος. Σε αυτό το σημείο, εμφανίζεται ο πιο σιχαμένος λευκός ντετέκτιβ στην ιστορία των λευκών ντετέκτιβ και αναλαμβάνει το ρόλο του «καλού μπάτσου». Εξηγεί στον μικρό ότι είναι με το μέρος του και ότι πρέπει να τον βοηθήσει για «να τον βοηθήσει».

Το κείμενο περιέχει σπόιλερ του πρώτου επεισοδίου της σειράς.

Τι βοήθεια όμως μπορεί να δώσει ένας ανήλικος που μοιάζει με μωρό σε έναν μεσήλικα αστυνομικό; Εδώ είναι που μπαίνουμε στη ζώνη του Λυκόφωτος. Ή μάλλον, της παράνοιας. Ή δυστυχώς, της λογικής της αμερικανικής αστυνομίας του 1989. Ή μήπως της αμερικανικής αστυνομίας γενικότερα; Ή της εξουσίας σε ένα ευρύτερο πλαίσιο;

Το «When they see us», παρότι καινούργιο στη λίστα επιλογών του Netflix, έχει ήδη βαθμολογία 9.1 στο IMDB. Την ίδια ώρα, έχει τσακίσει τα νεύρα σχεδόν όλων όσων το έχουν παρακολουθήσει. Η ρεαλιστικά ωμή εκδοχή με την οποία παρουσιάζει αληθινά γεγονότα ίσως είναι ένας από τους λόγους. Ο τρόμος ότι μπορεί αντίστοιχες φρικιαστικές ενέργειες να συμβαίνουν μέχρι σήμερα είναι ένας ακόμη.

Η μεγάλη ιστορία
Σέντραλ Παρκ, 1989. Μία κοπέλα βγαίνει για τζόκινγκ. Δέχεται επίθεση βιασμού. Λίγες ώρες μετά, εντοπίζεται αιμόφυρτη. Μεταφέρεται στο νοσοκομείο. Δεν ξέρουμε εάν θα ζήσει. Το όνομά της βρίσκεται πλέον στον μακρύ κατάλογο των καταγεγραμμένων περιστατικών βιασμού της χρονιάς. Ο αριθμός έχει ξεπεράσει τις 4.000. Πρέπει να βρεθεί ο υπεύθυνος. Πρέπει να βρεθεί ο Δράκος.

Την ίδια ώρα, λίγα χιλιόμετρα πέρα από το συμβάν, μερικές δεκάδες μαύρων πιτσιρικάδων κάνουν «απόβαση» στο Σέντραλ Παρκ. Με την εφηβική χαζομάρα να τους κυριεύει κάνουν «wilding», όπως αναφέρεται στη σειρά, σε κάποιους λευκούς περαστικούς του πάρκου. Στοχεύουν τα ποδήλατα τα οποία και «τρομάζουν» με κάποιες κραυγές και κάποιες φωνές. Είναι παιδιά. Που μεγαλώνουν σε μία πόλη που τους μαθαίνει πώς να επιτίθενται.

Η μικρή ιστορία
Η αστυνομία της Νέας Υόρκης πρέπει να βρει τον βιαστή. Επαναδιατυπώνω. Η αστυνομία της Νέας Υόρκης πρέπει να βρει το θύμα που θα γίνει ο βιαστής. Κάπου εδώ, η επικεφαλής της έρευνας φέρνει κοντά τα κομμάτια του παζλ – αδιαφορώντας εάν αυτά δεν συνδέονται ούτε με κόλλα: «Δεν γίνεται να είναι όλοι στο ίδιο μέρος και να μην σχετίζεται το ένα γεγονός με το άλλο» λέει. «Κάποιος ή κάποιοι από τους ανήλικους μαύρους το έκαναν» λέει. Και συλλαμβάνονται οι ανήλικοι μαύροι – όχι με τον καλύτερο τρόπο φυσικά. Και ανακρίνονται οι ανήλικοι μαύροι. Και βάζουν τα κλάματα οι ανήλικοι μαύροι. Και κάποιοι από αυτούς δεν είναι καν συνοδευόμενοι ως ανήλικοι μαύροι. Και σε αυτό το σημείο εμφανίζεται ο «καλός μπάτσος» που λέγαμε παραπάνω και προτείνει με όλη τη χυδαιότητα που μπορεί να κρύβεται μέσα σε ένα κεφάλι σε πέντε παιδάκια, σε πέντε ανήλικα μαύρα παιδάκια, τη λύση της ψευδορκίας. «Για να σωθούν», «για να επιστρέψουν στο σπίτι τους».

Είμαστε στο μέσον περίπου του πρώτου επεισοδίου και ουρλιάζω στο δωμάτιο. Από νεύρα, από θυμό και από ένα «όχι ρε γαμώτο, δεν είναι δυνατόν». Μετά το σύντομο διάλειμμα για ξέσπασμα, συνεχίζουμε.

Τα πέντε ανήλικα μαύρα παιδάκια «δίνουν» το ένα το άλλο ότι διέπραξε το έγκλημα. Δεν ξέρουν καν τη φάτσα, το σουλούπι, την ηλικία, το σχολείο εκείνου που κατονομάζουν. Μόνο ότι είναι και αυτός μαύρος. Και ότι μερικά βράδια πίσω βρέθηκαν στο ίδιο λάθος σημείο, την ίδια λάθος στιγμή.

Η συγκλονιστική κινηματογραφική περιγραφή με την οποία τα παιδάκια με κλάματα στα μάτια προσπαθούν να φτιάξουν μία καθόλα ψεύτικη ιστορία, σχεδόν δεν σε αφήνουν να πάρεις ανάσα. Και ύστερα, έρχονται οι γονείς. Και ένα μεγάλο κεφάλαιο ανοίγει. Γιατί τα παιδιά που θα σωθούν από τα δίχτυα της ειδεχθούς πλεκτάνης, είναι τα παιδιά των οποίων οι γονείς όχι μόνο στέκονται δίπλα τους αλλά και ξέρουν πώς να διαχειριστούν μία συνθήκη πανικού. Δυστυχώς, δεν διαθέτουν όλοι οι γονείς αυτή τη δεξιότητα ή, μάλλον, ετοιμότητα.

Δεν θα χρησιμοποιήσω κεφαλαία γράμματα. Δεν θα βάλω bold. Δεν θα κρεμάσω κουδούνια. Παρ' όλα αυτά, αν μπορεί μία σειρά να βοηθήσει γονείς και παιδιά τότε αυτή είναι σίγουρα το «When they see us»

Πριν τους τίτλους τέλους του πρώτου επεισοδίου τα τέσσερα από τα πέντε παιδιά, χάρη στην ευγενική χορηγία της αστυνομίας, έχουν ψευδορκίσει ενάντια σε συνομηλίκους τους που δεν γνωρίζουν καν ότι βρίσκονται στο ίδιο δωμάτιο. Δειλά δειλά ανταλλάσσουν ονόματα. Και, η τρίχα σηκώνεται στο «Τρον όπως Άντρον; Ξέρεις, συγγνώμη αλλά σε έδωσα». Και συναντάει το σοκ στο «Συγγνώμη, αλλά και εγώ σε έδωσα». Και αυτό συνεχίζεται μέχρι να κλείσει ο κύκλος. Ούτε φωνές ούτε επιθέσεις τύπου «θα σε σκοτώσω, κ.τ.λ.» αλλά και μία υπέροχη δυνατή τόλμη. Η τόλμη της ανάληψης ευθύνης. Της ανάληψης πραγματικής ευθύνης.

Ακριβώς τριάντα χρόνια πριν, στη Νέα Υόρκη μερικοί μαύροι ανήλικοι παρέδιδαν μαθήματα θάρρους και τόλμης όντας κυριευμένοι από το φόβο την ώρα που μερικοί λευκοί ενήλικοι έφταναν τη χυδαιότητα και το ρατσισμό σε εκείνο το επίπεδο που, μάλλον, δεν υπάρχει πιο κάτω. Ένας από τους λόγους που αξίζει να δει κάποιος το «When they see us» είναι αυτό το κοντράστ ωριμότητας σε ηλικίες και χρώματα. Ένας ακόμη είναι γιατί πρόκειται για μία παραγωγή που θα μπορούσε εύκολα να βρίσκεται στις ταινιοθήκες ή τις βιβλιοθήκες των εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων. Ή μάλλον θα έπρεπε. Είμαι σίγουρη ότι ο «Σπάρτακος» και «ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ» μπορούν να παραχωρήσουν τη θέση τους στη σύγχρονη πραγματικότητα.