Συνέντευξη με τον Γιάννη Καλαβριανό, συγγραφέα και σκηνοθέτη για το «Hotel Éternité» που ανεβάζει στο Εθνικό Θέατρο με τους Α. Ξάφη, Γ. Γλάστρα, Δ. Γιαννοπούλου
Μια αιωνιότητα και καμία μέρα για χάσιμο. Σε έναν κόσμο που βομβαρδίζεται και βομβαρδίζει με πληροφορίες, ένας άνθρωπος λανσάρει το κόνσεπτ ενός ξενοδοχείου που υπόσχεται το αδύνατο: Να σταματήσει τον χρόνο. Και μάλιστα, όχι σε οποιοδήποτε σημείο αλλά σε εκείνο που το μυαλό νιώθει άνετα και αυτάρεσκα. Αν πρέπει κάτι να γνωρίζει κάποιος για τον Γιάννη Καλαβριανό, πριν διαβάσει την παρακάτω συνέντευξη, είναι ότι αγχώνεται πολύ με το να γίνονται οι ιατρικές εξετάσεις (των άλλων), ότι έχει γράψει τα 12 θεατρικά έργα από τα 15 που έχει σκηνοθετήσει και ότι το «Hotel Éternité» έκανε εγκαίνια και δέχεται κρατήσεις στη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου.
Για ένα σπίτι και ένα πάτωμα
Ο Γιάννης δεν έχει γράψει ποτέ στοχευμένα ούτε βρίσκεται εντός επικαιρότητας, πλην μιας φοράς που ασχολήθηκε με το προσφυγικό. Το όλο κόνσεπτ του «Hotel Éternité» ξεκίνησε «πολύ ζαβά», όπως λέει, να χτίζεται στο μυαλό και το χαρτί του. «Πρόσφατα αγόρασα ένα σπίτι και μετακόμισα εκεί. Eνώ μέχρι τότε δεν είχα ποτέ καμιά ιδιαίτερη σχέση με τα αντικείμενα, με το που μπήκα στο σπίτι άρχισε να μου δημιουργείται ένα τεράστιο άγχος μην τυχόν και φθαρεί το πάτωμα, οι τοίχοι. Ξαφνικά συνειδητοποίησα την ανάγκη του να διατηρήσεις τα αντικείμενα παραπάνω από αυτό που αντέχουν. Ξεκίνησε, δηλαδή, στο μυαλό μου μια ανάποδη ιστορία για το πώς θέλουμε να τιθασεύσουμε τον χρόνο».
Βλέπει ανθρώπους που έχουν κολλήσει σε ένα σημείο του χρόνου. Ο τρόπος που θα πει τη λέξη «βλέπω» θα μου θυμίσει την «6η αίσθηση» και δίχως να το θέλω θα μπω για ελάχιστα δευτερόλεπτα στα παπούτσια του Μπρους Γουίλις. «Βλέπω ανθρώπους που μπορεί να ζουν ακόμη στην επαγγελματική επιτυχία που είχαν κάνει κάποτε, ενώ έχουν περάσει χρόνια από τότε».
«Hotel Éternité»: Καλώς ήρθατε στην προσωπική σας αιωνιότητα
Σε αυτό το ξενοδοχείο κάνεις τσεκ ιν αλλά δεν υπάρχει τσεκ άουτ. Ο κάθε επισκέπτης «παγώνει» τον δικό του χρόνο στη σάλα και το δωμάτιο που του ταιριάζει. «Υπάρχουν εστεμμένες –γιαγιάδες πια– που τους περιποιούνται με τις τιάρες τους σαν να μην έχει περάσει μια μέρα από τότε που στέφθηκαν Μις Υφήλιος». Σε όλο το έργο βλέπουμε μόνο υπαλλήλους και κανένα πελάτη, «βλέπουμε αυτούς που τρέχουν για να είναι όλοι καλά».
Αλήθεια, σε ποιο δωμάτιο θα έμπαινε εκείνος; Τι τον ενδιαφέρει να «παγώσει»; Δεν βρήκε απάντηση να δώσει. «Όταν γράφεις, όλοι είναι σαν να έχουν ένα κομμάτι σου. Δεν έχω πρόβλημα με την ηλικία ή με το ότι μεγαλώνω. Παρόλα αυτά, έγραψα αυτό το έργο τώρα και όχι στα 25 μου, υποσυνείδητα μάλλον αυτό κάτι σημαίνει».
Θέατρο αλά βαλκανικά
«Όπως συμβαίνει με όλα τα πράγματα στην Ελλάδα έτσι και το θέατρο έχει τη βαλκανική εκδοχή του». Τον ενοχλεί που ακόμη δεν έχει απεμπλακεί η όποια αξιολόγηση των συντελεστών από την αναγνωρισιμότητά τους. «Στην Ελλάδα, οι άνθρωποι που έχουν δώσει τη ζωή τους στο θέατρο πρέπει να αποδεικνύουν συνεχώς μέχρι τα 60 τους ότι είναι καλοί, ενώ άλλοι επειδή έχουν παίξει σε ενάμισι σίριαλ ή σε δύο επεισόδια να κερδίζουν την προσοχή του κόσμου. Στην Αγγλία, για παράδειγμα, δεν θα συνέβαινε αυτό. Βέβαια, από την άλλη, στην Ελλάδα δεν υπάρχει και η κρατική στήριξη όπως υπάρχει σε άλλες χώρες με παράδοση στο θέατρο».
Ένας φόβος: «Φοβάμαι ότι η πλειοψηφία του κοινού ακολουθεί απλώς την επιτυχία και τον εμπορικό συρμό. Στην Ελλάδα έχουμε φόβο με το θάρρος της γνώμης μας. Λίγο μου λείπει η θέση του άλλου, να πει “μου αρέσει” και ας λένε όλοι ότι είναι μάπα ή το αντίστροφο».
Ηθοποιός σημαίνει (τηλεοπτικό) φως
Όταν ήρθε στην Αθήνα έκανε άπειρες προσπάθειες να βρει δουλειά. Πήγαινε όπου είχε οντισιόν σε τηλεοπτικές σειρές και δεν τον έπαιρναν. «Κάτι σημαίνει αυτό, κάτι δεν τους έκανε» λέει με μια κάποια ανακούφιση. «Όταν πας σε μια τηλεοπτική σειρά που βλέπεις πώς θα είναι σημαίνει ότι όλη η αισθητική σου το αντέχει αυτό. Οπότε γιατί μετά να θέλεις να σε δεχθεί και ο Θόδωρος Τερζόπουλος στην παράστασή του; Δεν το λέω ρατσιστικά, αλλά οι επιλογές μας έχουν να κάνουν και με το παρελθόν μας. Είναι πολύ μεγάλο λάθος άνθρωποι που έχουν πετύχει κάπου να τους βάζουμε με το ζόρι παντού».
Τα σκάγια του Facebook
«Όταν άρχισε το Facebook να γίνεται εμπόλεμη ζώνη, να γράφεις δηλαδή κάτι και να σου απαντάει ο κάθε ένας που δεν τον ήξερες με την υπόγεια συμφωνία ότι “γνωριζόμαστε και μπορούμε άνετα να μιλάμε και να βριζόμαστε”, αποφάσισα να χρησιμοποιώ την προσωπική μου σελίδα μόνο για τη δουλειά. Κάθε μέρα σχεδόν, μου ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι με αυτά που βλέπω αλλά δεν θα καθίσω να το γράψω γιατί θα ανοίξει η κουβέντα από κάτω με κόσμο που, ως επί το πλείστον, δεν τον ξέρω». Σε αυτό το σημείο, το politically correct ήρθε στην παρέα μας, κάθισε, και συλλογίστηκε την ύπαρξή του. «Σε αυτή την περίεργη χώρα, προσπαθούμε όλοι να είμαστε correct, ενώ την ίδια στιγμή τα τσακάλια του pr έχουν πουλήσει πολύ καλά το incorrect. Ότι δηλαδή κάνεις τη “μικρή αλητεία” σου, ότι δεν μασάς και είσαι αντικομφορμιστής. Είμαστε πολύ καθωσπρέπει και σοβαροί τάχα. Δεν είμαστε καθόλου χαλαροί».
Ο μεγάλος θυμός
«Με θυμώνει όλη αυτή η προσπάθεια συντηρικοποίησης. Δηλαδή φρίκαρα τόσο με αυτό το “μανούλα άσε με να ζήσω”. Η κανονικοποίηση του να συζητάει κόσμος για το αν είναι νόμιμες οι αμβλώσεις, με τρελαίνει».
«Τι γίνεται με τους ανθρώπους που δεν χωράνε σε ταμπέλες; Έστω ότι έχουμε μια γυναίκα Εβραία, λεσβία, νάνο και μόνη. Τι θα κάνουμε; Να πεθάνει; Θα ήθελα να έχουμε μεγαλύτερη ανεκτικότητα. Όχι όμως με το παράσημο της διαφορετικότητας. Γιατί η διαφορετικότητα υπάρχει, το θέμα είναι εάν εσύ και εγώ θα μπορέσουμε να την αντιμετωπίσουμε ως κάτι το κανονικό. Δεν είναι το θέμα η ονοματοδοσία, αν θα το πεις “άνθρωπος με ειδικές ικανότητες ή άνθρωπος με ειδικές δεξιότητες”. Έλεος πια με τις λέξεις. Το θέμα είναι εάν μπορούμε να λειτουργήσουμε αρμονικά. Γιατί μας χρειάζονται ακόμα όλα αυτά;»
Το ελάττωμα που όλους μας ενώνει: «Είμαστε πολύ επικριτικοί, πολύ έτοιμοι να κρίνουμε τον γείτονα, τη γειτόνισσα. Μας βγαίνει πολύ γρήγορα να εκφράσουμε μια αρνητική άποψη για τον καθένα ενώ ουσιαστικά δεν ξέρουμε γι’ αυτόν τίποτα. Δεν χρειάζεται όμως να εκφέρεις την άποψή σου, κράτησέ τη και κοίτα τη ζωούλα σου».
Η λευκή ρόμπα του Γιάννη Καλαβριανού
Έχει σπουδάσει Ιατρική και έχει δουλέψει δύο χρόνια ως γιατρός. «Κοίτα, εγώ είμαι γενικός παθολόγος», μου λέει κομπιάζοντας στην ερώτηση «έχεις σκεφτεί τι θα ήσουν, αν δεν είχες ασχοληθεί με το θέατρο». Αφήνει λίγα δευτερόλεπτα να πέσουν για να σκεφτεί και η τελική απάντηση έρχεται: «Θα μπορούσα να είμαι γιατρός ή μόνο να γράφω, εννοώ χωρίς να σκηνοθετώ».
Το ζήτημα άνθρωπος και η φροντίδα του πάντοτε τον αφορούσε. Διατηρεί πατρική σχέση με τους φίλους και την οικογένειά του. Το θέατρο μπήκε «από σπόντα» στη ζωή του. «Πιεζόμουν πολύ με τις κλινικές, όταν μια φίλη μου μίλησε για ένα εργαστήρι υποκριτικής. Την επόμενη χρονιά έδωσα εξετάσεις και με πήραν στην Πειραματική Σκηνή της Τέχνης της Θεσσαλονίκης. Τελειώνοντας παράλληλα το αγροτικό μου, μου έκαναν πρόταση για δουλειά οπότε είχε έρθει η ώρα να αποφασίσω τι θα κάνω». Έδωσε στην Καλών Τεχνών κατατακτήριες και μπήκε στο τμήμα Σκηνοθεσίας και Υποκριτικής. Ύστερα, ήρθε ο Βασίλης Παπαβασιλείου. «Με πήρε σε μια παράσταση που ανέβαζε στη Θεσσαλονίκη και έπειτα μου πρότεινε να τον ακολουθήσω στην Αθήνα ως βοηθός σκηνοθέτη για ένα καλοκαίρι. Ήρθα για ένα καλοκαίρι το 2005 στην Αθήνα και έμεινα 15 χρόνια».
Η συνέχεια εξελίχθηκε κάπως έτσι: «Πήγα ένα κείμενο στον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο στο Θέατρο του Νέου Κόσμου για να το δει και μου λέει “ωραίο είναι, δεν το σκηνοθετείς κιόλας;” Και κάπως έτσι, ξεκίνησα και δεν είχα χρόνο να επιστρέψω ούτε στη Θεσσαλονίκη ούτε στην ιατρική».
Φυτά όπως «Φοβάμαι ότι μπορεί τελικά να μην έρθει ένα παιδί στη ζωή μου»
Στον ελεύθερό του χρόνο περιποιείται τις γλάστρες του. «Μου αρέσουν τα δέντρα, τα λουλούδια, θα ήθελα κάποτε να έχω ένα σπίτι που να έχει κήπο. Μου αρέσει να βλέπω κάτι να μεγαλώνει, να βλέπω τον χρόνο να γράφει πάνω του. Κάπως έτσι “μου έχει σκάσει” τώρα τελευταία το γεγονός ότι δεν έχω κάνει ακόμα ένα παιδί. Πάντοτε πίστευα ότι “ναι, μπορεί να έρθει στη ζωή μου ένα παιδί”. Τώρα καταλαβαίνω ότι αν δεν το προσπαθήσω, μπορεί τελικά να μην έρθει. Δεν είχα σκεφτεί ποτέ ότι παίζει η πιθανότητα του να μην έρθει».
Μία αγαπημένη έξοδος: «Μου αρέσει πάρα πολύ να πηγαίνω σε εκθέσεις». Από Έλληνες ζωγράφους του αρέσει πάρα πολύ ο Ρόρης και από ξένους ο Μαρκ Σαγκάλ, ο Καντίνσκι, κάποια έργα του Ματίς.
Και μια ατάκα: «Παιδιά, αγάπη και φως. Θα γίνουν όλα ή δεν θα γίνουν όλα».
Ο γνωστός Ιταλός σκηνοθέτης αναλαμβάνει για πρώτη φορά να σκηνοθετήσει Έλληνες ηθοποιούς, προσεγγίζοντας τον «Γυάλινο κόσμο» μέσα από μια δική του, «πειραγμένη», και γι’ αυτό καλοδεχούμενη, οπτική
Πόση βία κρύβουν οι σχολικές τάξεις; Μπορούμε να διδάξουμε με τη βία; Γιατί είναι σημαντικό να δουν εκπαιδευτικοί και μαθητές την παράσταση «Η Μέρα της Φούστας»;
Τι μας είπε για τα ιστορικά γεγονότα και τη σχέση τους με το σήμερα, τους ακίνητους ταξιδιώτες και την παράσταση «Ματαρόα στον ορίζοντα» στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ
9°
