«Κόκκινα Φανάρια»: Στον Οίκο αποδοχής του Βασίλη Μπισμπίκη

Της Μάριον Παλιούρα

---

[..Το σπίτι είναι διώροφο. Στο κάτω πάτωμα το μακρόστενο μπαρ με παράθυρο φαρδύ, τζαμαρία και πόρτα που βλέπουν στον δρόμο του λιμανιού. Δεξιά, μικρό δωμάτιο, το δωμάτιο της Μαρίνας που επικοινωνεί με  το μπαρ με πόρτα. Αριστερά στο μπαρ, πόρτα που φέρνει στο δωμάτιο της Μαντάμ Παρί. Στο κέντρο του μπαρ ένα τραπέζι με καρέκλες. Πάνω απ’ το τραπέζι κρέμεται μια ηλεκτρική λάμπα με αμπαζούρ από καλαμάκια και χάντρες. Επίσης, μικρά πολύχρωμα φώτα από διάφορα σημεία του ταβανιού. Σ’ ένα τραπεζάκι στο βάθος δεξιά ένα γραμμόφωνο με χωνί. Τα δωμάτια των κοριτσιών είναι επιπλωμένα με τον ίδιο τρόπο: ένα κρεβάτι, ένας νιπτήρας με τσίγκινη λεκάνη, πετσέτα που κρέμεται δίπλα στον νιπτήρα και πάνω σ αυτόν ένα καμινέτο με κατσαρόλα εμαγιέ...]

Το βλέμμα του σκηνοθέτη φεύγει από τα χαρτιά που περιγράφουν το σκηνικό του έργου και συναντιέται με αρκετά ζευγάρια μάτια που κοιτάζουν πότε τον ίδιο, πότε τα Α4 που κρατούν στα χέρια τους.

«Να διαβάσουμε το κείμενο; Θέλετε; Βέβαια, ξέρετε, αυτό το χαρτί σε λίγο καιρό θα το πετάξουμε. Θα το ξαναγράψουμε το έργο. Το μόνο που κρατάμε είναι η δομή και οι στόχοι των χαρακτήρων».

Στην πρώτη συνάντηση – γνωριμία της ομάδας την οποία θα σκηνοθετήσει ο Βασίλης Μπισμπίκης στα «Κόκκινα Φανάρια», έχει ήδη φανεί ότι τίποτα δεν θα είναι ίδιο με το σενάριο του Αλέκου Γαλανού. Άλλωστε δεν έχουμε 1960 και δεν είμαστε στην Τρούμπα, αλλά στον Βοτανικό, λίγα μόλις μέτρα από το μετρό του Ελαιώνα. Παρά τους ασφαλτοστρωμένους δρόμους και την εξέλιξη στις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται στα μέσα μαζικής μεταφοράς σε σχέση με την ασπρόμαυρη πραγματικότητα της ταινίας του Βασίλη Γεωργιάδη, μπορεί κανείς να δει ακόμα στην Αθήνα, σκηνές που μοιάζουν βγαλμένες από εκείνο το έργο.

Το περιθώριο ντύνει ακόμα τις πιο σκοτεινές ανθρώπινες ιστορίες, και είναι αυτό που θέλει να φωτίσει ο Βασίλης, ανεβάζοντας αυτή την παράσταση στις αρχές του επόμενου έτους. «Έχω έρθει σε επαφή με αυτόν τον κόσμο και θέλω να τον αναδείξω. Δε θα έπρεπε πια σήμερα να συζητάμε για τη διαφορετικότητα, αλλά αυτή τη στιγμή είναι τόσο hot το θέμα αυτό που θεωρώ πως είναι πολύ σωστό το timing για να ανεβάσω αυτή την παράσταση», μου εξηγεί ο Βασίλης, ο οποίος πέρα από την σκηνοθετική επιμέλεια, θα κρατάει και τον ρόλο της Μαντάμ Παρί: «Η Μαντάμ Παρί έχει ίσως τον πιο μικρό ρόλο, αλλά ταυτόχρονα είναι παντού. Είναι εκείνη που οργανώνει και βλέπει τα πάντα, οπότε θεώρησα ότι επειδή κι εγώ είμαι σκηνοθέτης, ταιριάζει να έχω αυτόν τον ρόλο της μάνατζερ του χώρου. Παράλληλα, φυσικά, είναι και μια πολύ δυναμική γυναίκα».

Σε αυτή την ακραία ρεαλιστική και σύγχρονη μεταφορά των «Κόκκινων Φαναριών», ο Μπισμπίκης επιλέγει να δώσει ορισμένους από τους γυναικείους ρόλους σε άντρες ηθοποιούς. Η drag διάσταση της παράστασής του, δεν είναι παρά μια ακόμα πτυχή της σημερινής πραγματικότητας. «Σαν εικόνα, μπορεί να δείχνει κάτι πολύ εξωστρεφές και πολύχρωμο, λόγω των σκηνικών και των κοστουμιών, αλλά δεν ξεχνάμε ότι πρόκειται για ακραίες σχέσεις αληθινών ανθρώπων που προσπαθούν να βγουν στο φως. Κρατάμε την βασική ιστορία, αλλά την μεταφέρουμε στο σήμερα. Όλοι αυτοί ζουν εδώ, στο Cartel, στον Βοτανικό», είναι τα πρώτα λόγια του σκηνοθέτη στην ομάδα του.

Το πάρτι του Μιχαήλου για τα γενέθλιά του, γίνεται σε ένα παλιό μηχανουργείο στην οδό Μικέλη 4, ανάμεσα σε αποθήκες και μάντρες υλικών ανακύκλωσης. Στην πρώτη πράξη, ο Κωνσταντίνος Κουτσουμπλής, καραγκιοζοπαίκτης, καλωσορίζει το κοινό με μια παλιά, μονόπρακτη παράσταση του Καραγκιόζη για ενηλίκους, το «Φονικό Εργαλείο». Ο dj της  παράστασης δίνει τον ρυθμό για να ξεκινήσει η γιορτή, ενώ η Κατερίνα, εν προκειμένω ο Δημήτρης Παπάζογλου, η καθαρίστρια του πορνείου, περιμένει στωικά στην πόρτα τον καλό της, τον μετανάστη Μπεισέτ. «Εγώ ζήτησα από τον Βασίλη να παίξω στην παράστασή του. Είναι ένα έργο που με ιντριγκάρει. Το είχα δει παιδάκι και μου άρεσε πολύ. Επίσης, είδα το «άνθρωποι και ποντίκια» και ενθουσιάστηκα, και παραδίνομαι στον Βασίλη. Η Κατερίνα είναι ένα πλάσμα που έχει ένα παρελθόν σκοτεινό κατά τη γνώμη μου. Ήταν μια γυναίκα όμορφη, η οποία ξεπεράστηκε από τον χρόνο δε μπόρεσε να φύγει από τον χώρο αυτό και βρήκε μια ψευδαίσθηση ότι μπορεί να ζήσει μια κανονική ζωή, έστω και μεγάλη με αυτόν τον αποτυχημένο «κλοσάρ» άνθρωπο που κουβαλάει κι αυτός τη δική του ιστορία και τα βάσανά του. Με ιντριγκάρει πολύ που ενώ είμαι ένας άνθρωπος που είμαι γνωστός για κάτι άλλο, θα υποδυθώ έναν ρόλο που είναι τόσο κόντρα σε μένα γιατί τα άλλα είναι εύκολα, είναι λαμπερά», λέει ο διάσημος χορογράφος. «Η προσέγγιση του Βασίλη, βγάζει μια σημερινή άποψη και την αγριότητα της σημερινής κοινωνίας που υπάρχει και κάθε μέρα στα δελτία ειδήσεων. Είμαστε μια κοινωνία που δεν έχει βγει ακόμα το αγριευτικό της και μαζί με τη σμίξη των ξένων ανθρώπων που έρχονται με άλλες φιλοσοφίες και πολιτισμούς, αυτό θα μεγεθύνεται με μια κοινωνική έννοια του ότι όλοι θα κουβαλάνε μικρά μυστικά που θα σκεπάζουν».

Λίγα λεπτά στην πρώτη συνάντηση της ομάδας του Cartel, αρκούν για να γίνει απόλυτα σαφές ότι ο καθένας θα πάρει έναν ρόλο και θα τον κάνει δικό του από την αρχή μέχρι το τέλος. Οι πιο νέοι στην ομάδα, όσοι δεν έχουν ξαναδουλέψει με τον Μπισμπίκη, ζητούν διευκρινίσεις, που απ’ ό,τι φαίνεται δεν πρόκειται να πάρουν: «Δεν έχει σημασία τι έχω σκεφτεί, γιατί αυτά θα αλλάξουν. Θα δουλέψουμε όλοι μαζί να ανακαλύψουμε το κείμενο, να το ξαναγράψουμε», επαναλαμβάνει αρκετές φορές ο Βασίλης. Η Νικολέτα Κοτσαηλίδου, γνωρίζοντας ήδη τον τρόπο που δουλεύει ο σκηνοθέτης από τη συνεργασία τους στο «Άνθρωποι και Ποντίκια», έχει αναλάβει από κοινού με την Γεωργιάννα Νταλάρα, τον ρόλο της Μαίρης Χρονοπούλου: «Με τον Βασίλη ξεκινάς κάπως και καταλήγεις κάπως αλλιώς. Ανυπομονώ να δω πού θα μου πάει τον ρόλο».

Η drag, «μπισμπίκεια» ανάγνωση των Κόκκινων Φαναριών άπτεται της τρανσφοβικής, ομοφοβικής, ξενοφοβικής πραγματικότητας, αλλά και κάθε αλήθειας που μπορεί ακόμα να βάλει έναν άνθρωπο στο περιθώριο. Αδιαφορώντας για την αναγνώριση και την αποδοχή του κοινού, ο Μπισμπίκης επιλέγει να αποδομήσει το διάσημο Phryne'sBar της Τρούμπας και να δημιουργήσει κοκτέιλ καινούριων ιστοριών με λούμπεν πρωταγωνιστές που κατά κάποιο τρόπο ήδη έχει γνωρίσει στη ζωή του. «Ξέρω με τι τρόπο θα το αγκαλιάσει και θα το αφηγηθεί ο Βασίλης, οπότε είναι και για μένα πολύ ευτυχές γεγονός το ότι θα μιλήσει για αυτές τις ομάδες ανθρώπων. Είναι κάτι που του βγαίνει από μέσα σαν ανάγκη, και αυτή την ανάγκη του τη δημιουργεί και σ εμάς, οπότε είτε θέλεις λίγο, είτε πολύ, ναμιλήσεις γι αυτές τις ζωές, σίγουρα θα ακολουθήσεις το δρόμο του Βασίλη. Εμένα με ενδιαφέρει πολύ να μπω σ’ αυτόν τον κόσμο. Είναι πολύ ωραίο να βλέπεις την αλήθεια όλων των ανθρώπων και κόσμους που δε μπορείς να τους ζήσεις, να τους βλέπεις μπροστά στα μάτια σου, να οσμιστείς λίγο το πώς είναι αυτοί οι άνθρωποι που κινούνται ανάμεσά μας. Και για εμάς, τους ηθοποιούς της παράστασης, έχει πολύ ενδιαφέρον να βουτήξουμε σ αυτόν τον κόσμο και να τον δώσουμε όσο πιο ρεαλιστικά και γλαφυρά. Να μιλήσουμε εξ ονόματός του και να μπούμε στην αλήθεια του, να χρησιμοποιήσουμε όλες μας τις αισθήσεις για να το ζωντανέψουμε για τους θεατές όσο περισσότερο μπορούμε», λέει η Κοτσαηλίδου.

Οι πρωταγωνιστές αυτών των «Κόκκινων Φαναριών» κάθονται σε έναν ξεχειλωμένο κύκλο που έχουν σχηματίσει από πέντε τετράγωνα τραπέζια. Διαβάζουν ένας-ένας τις ατάκες του Αλέκου Γαλανού, ανάλογα με τους ρόλους που τους έχουν μοιραστεί. Οι εντάσεις, τα ηχοχρώματα και η εκφορά του λόγου εναλλάσσονται με τρόπο τέτοιο που μπορείς να ακούσεις τις ιστορίες διαφορετικών ανθρώπων να γίνονται ένα μέσα από την πολυφωνία. «Τη φρασεολογία θα πρέπει να τη δούμε», λέει ο Βασίλης και ζητάει τη βοήθεια του Παπάζογλου για να εντάξει καλιαρντά στο κείμενο της παράστασης. «Υπάρχουν κι άλλα θέματα που θα προκύψουν και πρέπει να δούμε. Οι τραβεστί που θέλουν να υιοθετήσουν παιδί. Πώς θα το κάνουμε; Μπορεί να μη συμβαίνει, αλλά θα γίνει κάποια στιγμή. Ίσως πρέπει να θέσουμε ένα τέτοιο θέμα», σκέφτεται φωναχτά ο Μπισμπίκης και ζητάει τη γνώμη της ομάδας του.

Μισό αιώνα μετά την προβολή της ταινίας και υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που μέσα στην απελπισία της ύπαρξής τους ικετεύουν και ελπίζουν. Αδημονούν για τη στιγμή που θα απλωθεί στο δρόμο τους ένα χέρι και δε θα χλευάσει, δε θα χτυπήσει, δε θα δείξει, δε θα ρωτήσει «από πού» και «γιατί».απλά θα τους τραβήξει από το σκοτάδι τους και θα τους αγκαλιάσει στο φως, εκεί που όλοι θα μπορούν να τους δουν και κανείς δε θα ντρέπεται. Έστω και για λίγο.

Τα Κόκκινα Φανάρια του Cartel, είναι ένας Οίκος αποδοχής και ο Μπισμπίκης, χρησιμοποιώντας την ωμότητα και τη σκληρότητα όπως μόνο εκείνος ξέρει, θα εκπροσωπήσει τις μειονότητες που μένουν στο δρόμο,  που δεν έχουν ίσα δικαιώματα, που μιλούν άλλες γλώσσες, που δεν ανήκουν στο φυλετικό δίπολο, που δολοφονούνται στο κέντρο της Αθήνας. Τα κόκκινα φανάρια, μόλις έγιναν πολύχρωμα και αντί να σε σταματούν, σε προσκαλούν να μπεις σε έναν κόσμο όπου το διαφορετικό δεν είναι δακτυλοδεικτούμενο.