Η Μαρία Πρωτόπαππα σκηνοθετεί το έργο του Τόμας Μπέρνχαρντ «Ρίττερ, Ντένε, Φος» στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν.
Ο Τόμας Μπέρνχαρντ, ένας από τους σημαντικότερους γερμανόφωνους συγγραφείς της μεταπολεμικής εποχής, αποφασίζει το 1984 –πέντε μόλις χρόνια πριν τον θάνατό του– να γράψει μία αλληγορική ιστορία και να βάλει στο επίκεντρο την υποκρισία των συμπατριωτών του Αυστριακών, όσον αφορά τη συμμετοχή τους στα εγκλήματα του Γ’ Ράιχ κατά της ανθρωπότητας. Ο λόγος για το «Ρίττερ, Ντένε, Φος», που πήρε τον τίτλο του από τους Ίλζε Ρίττερ, Κρίστεν Ντένε και Γκέρτ Φος, ηθοποιούς της σύγχρονης γερμανικής σκηνής από τους οποίους δανείστηκε στοιχεία της προσωπικότητάς τους και τα χώρισε στους τρεις πρωταγωνιστές του έργου του.
Το κείμενο του Μπέρνχαρντ μας λέει την ιστορία τριών αδερφών. Όλα ξεκινάνε με τον Λούντβιχ –όνομα όχι τυχαίο αφού ο συγγραφέας δανείστηκε στοιχεία της οικογενειακής ζωής του φιλοσόφου της Λογικής, Λούντβιχ Βίτγκενστάιν, για το έργο του-, ο οποίος επιστρέφει στο πατρικό του, μετά την παραμονή του σε κλινική για πνευματικά διαταραγμένους ασθενείς. Εκεί βρίσκονται οι δύο αδερφές του, οι οποίες διαθέτουν το 51% ενός θεάτρου, με αποτέλεσμα να παίζουν όποτε θέλουν σε αυτό.
Με αυτήν, λοιπόν, την επιστροφή, η πλοκή αρχίζει να ξεμπλέκεται πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από ένα γεύμα. Ποια η ιδιαιτερότητά του; Στο διάστημα αυτό τα τρία αδέρφια, ως ένα αιμομικτικό τρίο, προσπαθούν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, αλλά δεν καταφέρνουν καν να πλησιάσουν τον σκοπό τους. Στην πραγματικότητα, μοιάζει σαν να βλέπουμε μία κωμικοτραγική ιεροτελεστία, μια χορωδία παραφρόνων, με τον κάθε ένα τους να έχεις ως μοναδικό του όπλο τον μηδενισμό, για να υπερνικήσει την αφασία, την παράλυση, αλλά και τον ίδιο τον μηδενισμό που περιβάλει τις ζωές τους.
Οι τρεις αυτοί χαρακτήρες είναι χαρακτηριστικοί και του γενικότερου ύφους του συγγραφέα. Στο βιβλίο, μάλιστα, «Ο άγνωστος Τ. Μπέρνχαρντ» αναφέρεται: «Όλοι οι χαρακτήρες του Τόμας Μπέρνχαρντ παίζουν με τη ζωή το ίδιο παιχνίδι: Επιστρατεύουν την τέχνη για να πολεμήσουν την αρρώστια, πασχίζουν με τα χάχανά τους να τρομάξουν το θάνατο, η λεκτική τελειότητα είναι το δικό τους όπλο κατά της σωματικής αποσύνθεσης. Μία πολυκέφαλη, μυριόστομη χορωδία ταραχοποιών, παραφρόνων, αναμορφωτών του κόσμου υψώνει τη φωνή της ως αντίδραση κατά της οριστικής αφασίας».
Το έργο του 1984, τώρα θα ανέβει στη σκηνή του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν, με την Μαρία Πρωτόπαππα να αναλαμβάνει τη σκηνοθεσία και με τη Λουκία Μιχαλοπούλου, την Στεφανία Γουλιώτη και τον Αργύρη Ξάφη να δίνουν σάρκα και οστά στα τρία αδέρφια. Η σκηνοθέτης σχολιάζει για το κείμενο που θα ζωντανέψει από τις 18 Οκτωβρίου: «Με τον εμπρηστικό τρόπο αφήγησής του και με υπερβολή που αγγίζει το γκροτέσκ, ο Τ. Μπέρνχαρντ χρησιμοποιεί ένα από τα σκληρότερα εφέ: το διφορούμενο της αθωότητας. Τα δικά του γερασμένα «παιδιά», με τέλεια υποκρισία, κρύβουν το Καθαρό Κακό που έχουν μέσα τους, ενώ, ταυτόχρονα, αντιπαραθέτουν την πραγματική, αδιάφθορη παιδική τους αθωότητα στο Αυθεντικό Κακό των «Μεγάλων», των προπατόρων τους. Με έναν αμφίσημο τρόπο καταγελάει την ανθρώπινη ανικανότητα να κατευθυνθεί προς την πραγματική ελευθερία της βούλησης, την ελευθερία που ανοίγει δρόμους για τη συμβιωτική συνύπαρξη. Στο βάθος, πρόκειται για μια αλληγορία που θίγει την υποκρισία των Αυστριακών, σχετικά με την συμβολή τους στα εγκλήματα του Γ΄ Ράιχ κατά της ανθρωπότητας, ξεσκεπάζοντας αυτήν ακριβώς την αυταπάτη της αθωότητας, καθώς και τη βλακεία που διακρίνει το ανθρώπινο είδος εν γένει, το οποίο παραβλέποντας τα αίτια του φαινομένου της βίας, εξακολουθεί να διατηρεί την ψευδαίσθηση μιας υπαρξιακής ανωτερότητας».
Το έργο του Τζέφρι Ναφτς, εντασσόμενο στην γκέι δραματουργία, διαθέτει μια στιβαρή, αν και πλέον κλασική, δομή, αλλά κυρίως θίγει ζητήματα που η τρέχουσα δραματουργία σπάνια τολμά να θίξει
Το έργο της Μάρτα Μπαρσελό αποτυπώνει τη διαδρομή της σχέσης «μητέρας-κόρης», μετά την ανατρεπτική απόφασή τους να εφαρμόσουν τους όρους ενός άρρηκτου συμβολαίου
Ο ράπερ μιλάει για την απόφασή του να δοκιμάσει κάτι που δεν έχει ξανακάνει, το θεατρικό σανίδι, στο ψυχολογικό θρίλερ που σκηνοθετεί ο Δημήτρης Αγοράς
Η παράσταση του Γιάννη Χουβαρδά αποτελεί το τελευταίο μέρος της σκηνοθετικής του τετραλογίας, με την οποία ολοκληρώνει την προσωπική του διερεύνηση πάνω στη σχέση θεάτρου και κινηματογράφου
11°
