Το πρόγραμμα Θέατρο στα Ελληνικά σε σύμπραξη με την Unicef, η συνεργασία με τα Ανοιχτά Σχολεία του Δήμου Αθήνας και η δημιουργική δεξαμενή των θεατρικών εργαστηρίων του Μικρού Εθνικού κορυφώνονται σε αυτό το 12ήμερο με 7 διαφορετικές παραστάσεις. Λίγο πριν κλείσει η θεατρική περίοδος 2017-2018 το Εθνικό Θέατρο, δίνει βήμα στους έφηβους.
Η πρώτη Κρατική σκηνή της χώρας προτείνει θέατρο από, με και για έφηβους, φτιάχνοντας ένα μωσαϊκό από τις ανησυχίες και τα οράματά τους και προσκαλεί όλες τις γενιές θεατών να το μοιραστούν μαζί της. Το Μικρό Εθνικό υποστηρίζει έμπρακτα πως το θέατρο από νέους για νέους μπορεί να είναι τέχνη και παιχνίδι μαζί, αποκορύφωμα της φαντασίας και της επινοητικότητας, και πεδίο σύγχρονης καλλιτεχνικής δραστηριότητας.
Στο πλαίσιο αυτό το Μικρό Εθνικό, παρουσιάζει ένα πρόγραμμα παραστάσεων και δράσεων από 2 έως και 13 Μαΐου στο Ισόγειο Ρεξ, τη σκηνή που θα ανακατασκευαστεί και από τον προσεχή Οκτώβριο θα φιλοξενεί όλες τις δραστηριότητες του Μικρού Εθνικού (θέατρο για το παιδί και τον έφηβο). Η υπεύθυνη του Μικρού Εθνικού, Σοφία Βγενοπούλου, εξηγεί αναλυτικά στην Athens Voice τις δράσεις που ξεκινούν στις 2 Μαϊου. Ανάμεσά τους η παράσταση Το ταξίδι (2-6/5 και 9-13/5) σε σκηνοθεσία της ίδιας, στην οποία συμμετέχουν είκοσι έφηβοι, πρόσφυγες και Έλληνες πλάι σε επαγγελματίες ηθοποιούς του Εθνικού στα πλαίσια του προγράμματος Θέατρο στα Ελληνικά.
Είναι πρώτη φορά που παρουσιάζετε παραστάσεις και δράσεις στο Ισόγειο Ρεξ, που θα σας φιλοξενήσει από τον προσεχή Οκτώβριο. Πώς νιώθετε για αυτό;
Πολύ χαρούμενη! Εχει μια ιδιαίτερη σημασία ότι μια συγκεκριμένη σκηνή παραδίδεται στο θέατρο από, με και για νεους ανθρωπους. Και καθώς αυτό τον καιρό έχουμε δοκιμές και εργαστήρια καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας, αρχίζει και σχηματίζεται η εικόνα ενός χώρου που μπαινοβγαίνουν συνεχεία νέα παιδιά, δημιουργούν, ασκούνται, εργάζονται σκληρά, συνεργάζονται και ανταλλάσσουν εμπειρίες, ταλαιπωρούνται και χαίρονται μαζί, κατακτούν το θέατρο αλλά και την ζωή.
Η πρωτοβουλία για το πιλοτικό πρόγραμμα «Θέατρο στα Ελληνικά», ξεκίνησε τον Ιούλιου του περασμένου έτους. Σχεδόν ένα χρόνο μετά, πώς νιώθετε που συντονίζετε πλέον μία διαπολιτισμική θεατρική ομάδα; Μπορείτε να μας μιλήσετε για αυτό το ταξίδι;
Πόσες σελίδες να γεμίσω… Νιώθω πως έκανε ο καθένας μας κι εγώ φυσικά μαζί, ένα μεγάλο ταξίδι. Σε ζωές και «βαλίτσες» που καβαλάνε πράγματα που δυσκολευόμαστε να φανταστούμε, αλλά και στην μαγεία του θεάτρου. Αυτό το δώρο που είναι η τέχνη. Είναι στιγμές που απορείς πώς μπορεί η ζωή να συνεχίζεται με όλα όσα συμβαίνουν σε μερικούς τόπους, σε μερικούς ανθρώπους, ειδικά όταν είναι παιδιά και νέοι άνθρωποι. Όμως συνεχίζεται γιατί ένα νεαρό και υγιές σώμα μπορεί να γράψει καινούργια ιστορία, μπορεί να δράσει και πέρα από ένα παρελθόν που καβαλάει, όσο δραματικό και τραυματικό και αν είναι, να δημιουργήσει παρόν και μετά και μέλλον, νέες σελίδες. Αυτό ανακάλυψα ότι είναι αυτή η παράσταση. Αυτό που κουβαλάμε γίνεται υποφερτό και μοιάσιμο ντυμένο με την θεατρική γλωσσά, και αυτό που προσδοκώ και ελπίζω αρχίζει να γίνεται πιο πραγματοποιήσιμο γιατί το προσδιορίζω, το ονοματίζω, το βάζω στο σώμα μου. Αφού το φαντάζομαι μπορώ και να αρχίσω να το επιδιώκω.
Τι είδατε στα παιδιά εκείνα από τις προσφυγικές δομές; Εντοπίσατε σε αυτά διαφορές με τα ελληνόπουλα;
Βεβαίως και υπάρχουν διαφορές με τα ελληνόπουλα. Στη γλώσσα, στην κουλτούρα, στο βαθμό ένταξης στην κοινωνία μας και στην σχολική κοινότητα, στην παιδεία τους στο θέατρο καθώς δούλευαν με Έλληνες με εμπειρία στο θέατρο, ερασιτέχνες και επαγγελματίες. Όμως η μεγάλη ικανοποίηση είναι ότι καταφέραμε οι διαφορές να λειτουργήσουν κινητοποιώντας όλους μέσα στην ομάδα, για παραπάνω φροντίδα, για παραπάνω διαθεσιμότητα, για παραπάνω εμπιστοσύνη. Ήταν μια χειρονομία πίστης σε αυτά που μας συνδέουν το να δουλέψουμε μαζί και από τις δυο πλευρές και αντί αυτά που μας χωρίζουν να μας δυσκολέψουν, τα κάναμε μηχανή, να ανοίξουμε μέσα μας και έξω μας περιοχές που δεν ξέραμε ότι υπάρχουν. Αυτή τελικά είναι η μαγεία του θεάτρου για την όποια μιλώ. Είναι μια δουλειά αυτή η παράσταση που πρέπει να την κάνουμε και πρέπει να την κάνουμε μαζί. Και η ιστορία που αποφασίσαμε να πούμε δεν έχει πολύ χώρο για τίποτα άλλο εκτός από συνεργασία, αλληλεγγύη, αλήθεια και ανοχή.
Διαβάζω ότι η ομάδα άνοιξε τις πόρτες της σε τάξεις συνομηλίκων από σχολεία της Αθήνας, αλλά και ομάδες παιδιών από Δομές Φιλοξενίας. Πώς ήταν οι διάδραση των παιδιών; Βρίσκεται η ελπίδα στη νέα αυτή γενιά;
Όλη αυτή η εμπειρία με έχει γεμίσει ελπίδα, αλλά τα ανοιχτό μαθήματα ήταν πραγματικά μια μοναδική εμπειρία, άκουσα ειπωμένα με πολύ απλά λόγια από δεκαεξάχρονους Έλληνες να μέλανε στους ασυνόδευτους προσφυγές εφήβους για το ποσό αυτό που κάνουν από σκηνής αυτοί, είναι μια υπέρβαση, και η απόδειξη ότι η ζωή τους έχει ήδη πάρει έναν καινούργιο δρόμο γιατί ανακύψαν ότι μπορούν περισσότερα από ότι τα τραύματά τους τούς αφήνουν να πιστέψουν ότι μπορούν. Και είδα πολλά παιδία να συγκινούνται και να αναρωτιούνται πώς είναι δυνατόν να υπάρχει τόση συνεργασία και ομαδικότητα μεταξύ τόσο διαφορετικών και ετερόκλιτων ατόμων στον θίασο. Νομίζω ότι αυτό είναι ένα από τα πολύ σημαντικά πράγματα που απασχολεί όλα τα νέα παιδιά. Πώς θα καταφέρουν να χωρέσουν στον κόσμο αυτό, και να χτισθούν μαζί με άλλους, αλλά να είναι ταυτόχρονα και ο εαυτός τους που τώρα τον ανακαλύπτουν. Και βέβαια είδα την ικανοποίηση στα μάτια των μικρών ηθοποιών ότι καταφέρνουν να υπάρξουν και να μεταδώσουν κάτι πολύ σημαντικό σε συνομηλίκους τους, αυτούς με τους οποίους θα ζήσουν μαζί. Θα συναντιούνται οι δρόμοι τους, έτσι δεν είναι; Αυτό το θέμα είναι εδώ, υπάρχει, δεν έχει καμία σημασία ποιος συμφωνεί και ποιος διαφωνεί, έγινε, πρέπει να το αντιμετωπίσουμε.
Στη δράση Θέατρο από,με,για έφηβους… εκτός από τις παραστάσεις που δημιουργήθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος Θέατρο στα Ελληνικά θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε και παραστάσεις που γεννήθηκαν μέσα από το πρόγραμμα Ανοιχτά Σχολεία του δήμου Αθηναίων. Μπορείτε να μας πείτε δύο λόγια παραπάνω για αυτή τη σύμπραξη;
Φέτος, για πρώτη φορά, το Μικρό Εθνικό συμμετείχε στο πρόγραμμα Ανοιχτά Σχολεία του δήμου Αθηναίων: ένα πρόγραμμα που μετατρέπει τα σχολικά κτίρια σε χώρους συνάντησης των κατοίκων της γειτονιάς φιλοξενώντας δωρεάν δράσεις πολιτιστικού, ψυχαγωγικού, εκπαιδευτικού, τεχνολογικού και αθλητικού χαρακτήρα που αφορούν όλες τις ηλικιακές ομάδες. Το πρόγραμμα υλοποιείται με αποκλειστικό δωρητή το Ίδρυμα Στάυρος Νιάρχος.
Η πρόθεσή μας ήταν να φέρουμε κοντά επαγγελματίες του θεάτρου - καταρτισμένους στο εφηβικό θέατρο - με μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων. Οι έφηβοι που συμμετείχαν σε εβδομαδιαίες συναντήσεις με τους συνεργάτες - καλλιτέχνες του Εθνικού Θεάτρου, εξοικειώνονται με τα θεατρικά εργαλεία και τη διαδικασία της πρόβας. Συναντώντας τους μαθητές στον χώρο τους, θέλαμε να μπούμε δυναμικά στον κόσμο των παιδιών, επιτρέποντας στους νέους να δουν το σχολείο αλλιώς και να νιώσουν ότι μπορούν να εκφράζονται ελεύθερα, να δημιουργούν.
Μια από τις παραστάσεις αυτού του προγράμματος είναι και το «Δεν ερωτεύεσαι ποτέ στην Βικτώρια». Μας λέτε περισσότερες πληροφορίες για το θέμα της;
Το «Δεν ερωτεύεσαι ποτέ στην Βικτώρια» προέκυψε μέσα από τεχνικές devised theater. Συλλέχθηκε το υλικό που αποτελεί την πρώτη ύλη του έργου, άρα μοιραία έχοντας να συνδιαλλαγούμε με 11 έφηβους της Βικτώριας με πολύ δυνατές μνήμες και εικόνες από την περιοχή, επικεντρωθήκαμε σε αυτό. Μιλάμε για μια διαπολιτισμική ομάδα που αποτελείται ως επί το πλείστον από μετανάστες δεύτερης γενιάς, έχουμε 4 παιδιά από την Αλβανία, 2 από την Ρουμανία, 2 από την Ουκρανία, ένα από την Γκάνα και 2 από την Ελλάδα. Αντλήσαμε πολύ ενδιαφέρον υλικό, αλλά διαλέξαμε να μιλήσουμε για την δυσκολία των παιδιών να ερωτευτούν. Ζώντας σε μία εποχή αλλά και σε μία βιολογική περίοδο αναβρασμού , στέκονται κάπως αμήχανα , συχνά παραιτούνται από βασικές απαιτήσεις και ανάγκες που έχει ο άνθρωπος και νιώθεις ότι περισσότερο παρατηρούν παρά βιώνουν πράγματα. Δηλώνοντας η πλειοψηφία τους, με ειλικρίνεια και καθαρότητα, ότι δεν είναι ερωτευμένα, ότι δεν έχουν ερωτευτεί ποτέ μέχρι σήμερα. Η απάντησή μας σε αυτό ήταν να βάλουμε απέναντί τους μία εξωφρενική ερωτική ιστορία και να δούμε πώς θα την αντιμετωπίσουν. Μέχρι τώρα δείχνει να λειτουργεί αρκετά ικανοποιητικά.
Πιστεύετε ότι η νέα γενιά είναι πιο ανοιχτή στις τέχνες – ίσως και επειδή οι γονείς έχουν πια αποτινάξει αυτή την εμμονή να γίνουν τα παιδιά τους επιστήμονες, καθώς η νέα πραγματικότητα δεν ευνοεί πια κανένα επάγγελμα – βλέπετε θέληση από τα παιδιά να ασχοληθούν με το θέατρο;
Ναι, πολλή, αλλά με πολλές αντιστάσεις και πολλά πραγματικά και πρακτικά προβλήματα: Το απαιτητικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα και οι πιέσεις που ασκεί, το ότι από παράδοση σχολειό και τέχνη είναι στα μυαλά μας ανταγωνιστικά. Όμως τα παιδιά μπορούν και αναγνωρίζουν τις διεξόδους όταν υπάρχουν, τα παιδία έχουν φορά για ζωή και αρπάζουν τις ευκαιρίες να υπάρξουν και να εκφραστούν και όταν καταφέρνουμε εμείς, αν φτάσουμε σε αυτά, με την σωστή γλωσσά, με θάρρος και ειλικρίνεια και χωρίς φόβο να αντιμετωπίσουμε αυτά με τα οποία παλεύουν, ανταποκρίνονται. Δεν ανταποκρίνονται στο αν τους λέμε τι πρέπει να βλέπουν, τι πρέπει να νομίζουν για αυτά που βλέπουν και τι πρέπει να σκάφτονται και να πιστεύουν. Αυτό είναι και κακό θέατρο και κακή προσέγγιση των παιδιών κατά την γνώμη μου.
Ως υπεύθυνη του Μικρού Εθνικού, θα ήθελα να μου πείτε τι πήρατε από τα παιδιά με τα οποία συνεργαστήκατε και συνδημιουργήσατε όλο αυτόν τον καιρό.
Την βεβαιότητα πια ότι η φαντασία και η δημιουργικότητα είναι κάτι που πρέπει να κρατά κάνεις ζωντανό. Και ότι η τέχνη ντύνει τα πάντα έτσι ώστε να είναι υποφερτά. Και όλα να τα χάσουμε, αν οι άνθρωποι μπορούμε ακόμα να φανταστούμε και να δημιουργήσουμε, είμαστε ζωντανοί, στεφόμαστε και άρα προχωράμε.
21°
