Μην προσπαθήσετε να βάλετε τη Θεοδώρα Τζήμου κάτω από μια ταμπέλα. Θα θυμώσει. Αφορμή για τη συνάντηση ο ρόλος της στην παράσταση «Το τραμ με το όνομα Πόθος».
Με το που μπήκε στο σπίτι βρέθηκε στα πατώματα να παίζει με τον σκύλο μου. «Έχω κι εγώ δύο· τη Φανή, που είναι 16 χρονών, και τη Φωφώ, που είναι 7 μηνών. Αλλά ο μεγάλος χαμός είναι στο σπίτι της μητέρας μου. Έχει δώδεκα σκυλιά, όλα αδέσποτα. Τα έχει μαζέψει από την περιοχή γύρω από το νοσοκομείο Ιωαννίνων, όπου δουλεύει ως γιατρός».
Στα Γιάννενα θα επιστρέψουμε σε λίγο, γιατί προηγούνται άλλες πόλεις. Πρώτη η Τασκένδη. Εκεί γεννήθηκε η Θεοδώρα και μάλιστα «ο παππούς μου ήταν γραμματέας του ΚΚΕ». Στο άλμπουμ με τις οικογενειακές φωτογραφίες δεν υπάρχει καμία δική της ως μικρή κομσομόλα – τη γλίτωσε γιατί ήρθε στην Ελλάδα δύο ετών. Οι γονείς χωρίζουν και το μοναχοπαίδι Θεοδώρα ακολουθεί τη μητέρα του στο αγροτικό της σε χωριό της Καρδίτσας, όπου και θα μείνουν δέκα χρόνια. Γελάμε πολύ όταν ανακαλύπτουμε ότι στο δημοτικό ήταν ερωτευμένη μ’ έναν ξαδελφό μου («αλλά αυτός δεν με ήθελε!»).
Τρίτη Λυκείου ήταν όταν βρέθηκε στα Γιάννενα για την ειδικότητα της μητέρας της στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο. «Από μικρή θυμάμαι να ασχολούμαι με το θέατρο, χωρίς να είχα δει ποτέ μου κάποια παράσταση. Στα Γιάννενα πήγα σ’ ένα θεατρικό εργαστήρι κι εκεί υπήρξε κάποιος που με επηρέασε ώστε να ασχοληθώ ουσιαστικά με το θέατρο και να δώσω εξετάσεις». Πιάνοντας δισταγμό στη φωνή της όταν αναφέρθηκε σε αυτόν που την επηρέασε τη ρωτάω ευθέως αν ο έρωτας ήταν που την οδήγησε στο θέατρο. Γέλασε με την καρδιά της. «Εννοείς ο έρωτας της μαμάς μου;» Όταν η μητέρα της έμαθε πως κάποιος έβαλε στο μυαλό της κόρης της να ασχοληθεί σοβαρά με το θέατρο θέλησε να τον γνωρίσει, μάλλον με πρόθεση να τον κατσαδιάσει. Τελικά «προέκυψε έρωτας με την πρώτη ματιά και είναι μέχρι σήμερα παντρεμένοι».
Στα δεκαεπτά της μπαίνει στη σχολή του Εθνικού Θεάτρου κι από τότε δεν σταματάει να παίζει. Καθώς η ίδια δεν θυμόταν, όταν τη ρώτησα, τσέκαρα στη Βικιπαίδεια το (μη πλήρες) βιογραφικό της. Αναφέρονται 23 συμμετοχές της σε ταινίες και άλλες τόσες σε θεατρικά έργα – χώρια οι τηλεοπτικοί ρόλοι. «Ποτέ μου δεν με απασχόλησε αν είμαι θεατρική ή κινηματογραφική ηθοποιός και ούτε σκέφτηκα ποτέ αν μου αρέσει περισσότερο το θέατρο ή ο κινηματογράφος. Η δημιουργική διαδικασία είναι που με ενδιαφέρει και μόνο. Στην μέχρι τώρα καριέρα μου υπάρχουν και συμμετοχές που δεν ήταν πρώτη μου επιλογή, αλλά δεν έχω μετανιώσει γι’ αυτές. Κάπου με έβγαλαν, κάτι έμαθα. Έτσι κι αλλιώς είμαι ένας άνθρωπος που αφήνεται στη ροή των πραγμάτων».
Από τη μία η φωνή της έχει μια ηρεμία· από την άλλη το σώμα της συνεχώς φωνάζει μέσα από χειρονομίες. «Δεν είμαι καθόλου ήρεμη. Απεναντίας είμαι ένας άνθρωπος με τρελούς πανικούς, σκόρπια σκέψη και συνοχή. Έχω μια απίστευτη δυσκολία να χειριστώ την καθημερινότητά μου· μια αγαρμποσύνη σε ό,τι έχει να κάνει με τη διαχείριση ή τη συνέπεια. Μόνο η δουλειά μου μπορεί και με συγκεντρώνει – δεν ξέρω να εξηγήσω γιατί συμβαίνει αυτό».
Σταματάει. Δείχνει να ξανασκέφτεται ό,τι είπε. Τα λεπτά της σιωπής τα ροκανίζει εμφανίζοντας και εξαφανίζοντας τα δάχτυλα των χεριών της μέσα στα μανίκια. «Μωρέ... ξέρεις τα πάω καλά με τον εαυτό μου· είμαι συμφιλιωμένη με το ποια είμαι. Είπα πριν όλα αυτά για τους πανικούς και τη σχέση μου με την πραγματικότητα, αλλά δεν είμαι μόνο αυτό. Περιέχω αντιφάσεις που δεν θα μου επέτρεπαν να πω είμαι το ένα ή είμαι το άλλο. Δεν μου αρέσει να αυτοπροσδιορίζομαι, σιχαίνομαι τις ταμπέλες. Από μικρή ήμουν αντιδραστική με αυτό. Θυμάμαι να λένε “τι όμορφο κοριτσάκι” κι εγώ να αρχίζω να συμπεριφέρομαι σαν αγόρι ή το αντίθετο. Τα ΜΜΕ με έχουν χαρακτηρίσει ροκ, αντισυμβατική ή δεν ξέρω τι άλλο. Έχω μια συγκεκριμένη ζωή ή αισθητική αλλά δεν θα την κλείσω κάτω από ένα τίτλο. Είναι ωραίο να επιτρέπεις στον εαυτό σου να είσαι και το ένα και το άλλο. Είναι επίσης ωραίο να είσαι ανοιχτός με τους ανθρώπους. Αν και αυστηρή, μου αρέσει τελικά να βρίσκω δικαιολογίες για συμπεριφορές».
Επειδή για τη συνάντησή μας αφορμή υπήρξε η συμμετοχή της στην παράσταση «Το τραμ με το όνομα Πόθος» θα την κάνω έξαλλη όταν τη ρωτήσω για τον ρόλο της, αν της αρέσει η συμπεριφορά της «κακομοίρας» της Στέλλας. «Τι εννοείς κακομοίρα; Αμάν με αυτές τις κατασκευασμένες μυθολογίες πάνω στις ηρωίδες του Τενεσί. Για μένα η Στέλλα είναι ένα πλάσμα που ξέρει πολύ καλά πού βρίσκεται, έχει φοβερή δύναμη και επιπλέον έχει συνείδηση των αποφάσεών της. Δεν μπορώ να τη φυλακίσω στην εικόνα μιας κακοποιημένης γυναίκας επειδή σε μια σκηνή δέχεται τη βίαιη συμπεριφορά του άνδρα της. Αγαπάει πάρα πολύ τόσο την αδελφή της Μπλανς όσο και τον άνδρα της Κοβάλκσι και στην προσπάθειά της να κρατήσει μια ισορροπία στα πράγματα αναγνωρίζω τον εαυτό μου. Αχ τι υπέροχους ήρωες έχει δημιουργήσει αυτός ο συγγραφέας σε αυτό το έργο, καθώς όλοι τους το μόνο που επιθυμούν είναι να ζήσουν έντονα, να παθιαστούν, να ερωτευτούν...».
Ποια σκηνή λατρεύεις να ζεις κάθε βράδυ στην παράσταση; «Μια εβδομάδα είναι που έχουμε ξεκινήσει οπότε δεν μπορώ να πω ακόμα. Ξέρεις έχει κάνει κάτι πολύ ωραίο, πιστεύω, ο Μιχαήλ (σ.σ. Μαρμαρινός) στην παράσταση. Μεγένθυνε κάποια ρεαλιστικά στοιχεία (για παράδειγμα ήχους) δημιουργώντας συνθήκες... μαγείας. Όταν μπορώ να ξεχάσω ότι παίζω και αφεθώ έστω για κάποια δευτερόλεπτα, μπορεί να με παρασύρει αυτός ο μαγικός ρεαλισμός σε μια no man’s land κατάσταση. Γι’ αυτές τις στιγμές ζω στο θέατρο. Αυτές που ξεχνάς για κάποια δευτερόλεπτα ποια είσαι και γιατί βρίσκεσαι εκεί που βρίσκεσαι. Γι’ αυτές τις στιγμές του σοκ, που θυμίζουν πτώση με αλεξίπτωτο».
Επειδή όμως, είπαμε, η Θεοδώρα δεν είναι μόνο ένα πράγμα, τελικά θα αποδειχτεί πως αν και μπορεί να αναζητά μια no man’s land κατάσταση έχει ένα πιο ρεαλιστικό μέρος που είναι και ο παράδεισός της. Ένα μικρό σπίτι στη Βασιλίτσα, όπου της αρέσει να απομονώνεται αποκλεισμένη από χιόνια, μαζεύοντας μανιτάρια, δίπλα στο τζάκι, ακούγοντας μόνο ήχους τους φύσης. «Αχ μπορώ να μιλάω ώρες γι’ αυτό. Λατρεύω το βουνό και δεν μου αρέσει καθόλου η θάλασσα. Και φαντάσου είμαι ζώδιο του νερού. Ιχθύς». Οk, είναι τρελά αυτά τα ψάρια, ειδικά όταν είναι ξανθά και γαλανομάτικα.
Θανάσης Καρατζάς
Info: «Τo Τραμ με το όνομα Πόθος» του Τενεσί Ουίλιαμς. Σκην.: Μιχαήλ Μαρμαρινός. Παίζουν: Μαρία Ναυπλιώτου, Χάρης Φραγκούλης, Θεοδώρα Τζήμου, Άγγελος Τριανταφύλλου, Ευαγγελία Καρκατσάνη, Αdrian Frieli. Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Λεωφ. Ηρ. Πολυτεχνείου 32, Πειραιάς, 2104143310
Το έργο της Μαρίας Ζαβάκου για τον ψηφιακό εκφοβισμό και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η νέα γενιά ανεβαίνει στη σκηνή σε σκηνοθεσία Γιολάντας Μαρκοπούλου
12°
