To hip hop συγκρότημα N.W.A.
Οι hip hop θρύλοι N.W.A., Mac Arthur Park, 1989 © Ithaka Darin Pappas
Φωτογραφια

Οι θρυλικές φωτογραφίες των N.W.A. από τον Ithaka Darin Pappas

Συνέντευξη με τον Ελληνοαμερικάνο φωτογράφο Ithaka Darin Pappas, που φωτογράφισε πρώτος το 1988 το hip hop συγκρότημα N.W.A.
manos_athens_voice_1.jpg
Μάνος Νομικός
14’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Συνέντευξη με τον Ελληνοαμερικάνο φωτογράφο Ithaka Darin Pappas, που φωτογράφισε πρώτος το 1988 το hip hop συγκρότημα N.W.A.

Κάποιες φορές πρέπει να βρίσκεσαι την κατάλληλη στιγμή στην κατάλληλη θέση και κάπως έτσι, μαζί με μπόλικη τύχη, να γραφτεί ένα μικρό ή μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία. Τι θα γινόταν το 1988, κάπου στο Χόλιγουντ, αν ο νεαρός surfer – φωτογράφος Ithaka Darin Pappas δεν ήταν πρόθυμος, να βοηθήσει έναν άγνωστο με τα ψώνια του; Αυτός ο άγνωστος δούλευε τότε στη δισκογραφική μίας νέας ανερχόμενης μπάντας με το όνομα N.W.A. Ίσως να μην είχαν τραβηχτεί ποτέ οι θρυλικές πρώτες φωτογραφίες των N.W.A., ένα hip hop συγκρότημα με μέλη τον αδικοχαμένο Eazy-E, τον Ice Cube και Dr. Dre, τους Arabian Prince, MC Ren και DJ Yella. Όλη η ιστορία του hip hop της Δυτικής Ακτής των ΗΠΑ, η γέννηση της gangsta rap, το άλμπουμ «Straight Outta Compton» και των παραγωγών του Dre, τα δεκάδες άλλα ονόματα που ξεπετάχτηκαν μετά από αυτούς, οι καυστικοί στίχοι που «προφήτευσαν» τις εξεγέρσεις στο Λος Άντζελες το 1992, όλα γύρναγαν γύρω από τους N.W.A.  

Ο Ithaka Darin Pappas ήταν εκεί, την κατάλληλη στιγμή, σε μία καριέρα δεκαετιών που εκτείνεται από τον κόσμο της μόδας μέχρι τα φωτογραφικά καρέ από την άγρια φύση, τις ζούγκλες και τον κόσμο των εντόμων, αλλά και τις ξεχωριστές του δουλειές σαν μουσικός παραγωγός και γλύπτης με υλικό παλιές σανίδες surf («The Reincarnation of a Surfboard»).

O Eazy E των N.W.A. στο μικρόφωνο
O Eazy-E των N.W.A. στο μικρόφωνο, 1988 © Ithaka Darin Pappas

Τα τελευταία δύο χρόνια, οι φωτογραφίες του Ithaka με τους N.W.A. και τον Eazy-E έγιναν ξανά σημείο αναφοράς και δημοσιότητας, μέσα από τις μουσειακές εκθέσεις και το εξαιρετικό coffee table βιβλίο «Contact High: A Visual History of Hip-Hop» (εκδόσεις Clarkson Potter) της Vikki Tobak, με θέμα την ιστορία της hip hop φωτογραφίας. Μία μοναδική τιμή για τον Ελληνοαμερικάνο φωτογράφο να βρίσκεται ανάμεσα σε φωτογράφους-θρύλους όπως η Martha Cooper, Estevan Oriol, Ricky Powell, Glen E. Friedman και Jamel Shabazz, μεταξύ άλλων. Το 2017, οι φωτογραφίες του εμφανίστηκαν και στο ντοκιμαντέρ «The Defiant Ones» του HBO, γύρω από τη ζωή και καριέρα του Dr. Dre. 

Ο Ithaka Darin Pappas μίλησε αποκλειστικά στην ATHENS VOICE για τις θρυλικές φωτογραφίες με τους N.W.A. και τον Eazy-E, την Ελλάδα και την Αθήνα, σε ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο.

O Eazy E των N.W.A. στο μικρόφωνο
O Eazy-E των N.W.A. στο μικρόφωνο, 1988 © Ithaka Darin Pappas

O Eazy-E των N.W.A. στο μικρόφωνο, 1988 © Ithaka Darin Pappas

Πότε έπιασες κάμερα για πρώτη φορά στα χέρια σου και πώς εξελίχθηκε αυτό στη συνέχεια;

Ο πατέρας μου ήταν εξαιρετικός ερασιτέχνης φωτογράφος και πάντοτε υπήρχαν πολλές παλιές κάμερες στο σπίτι. Έβγαλε τις πρώτες μου φωτογραφίες σε μία ημερήσια οικογενειακή εκδρομή με πλοίο στο Dana Point της Καλιφόρνια όταν ήμουν μόλις πέντε χρονών. Από τα οκτώ ή εννιά μου χρόνια άρχισα να βγάζω φωτογραφίες από τα πάντα μπροστά μου, με τις αντίκες κάμερες των 35mm του πατέρα μου. Στο γυμνάσιο πήρα μαθήματα φωτογραφίας και όταν πήγα δεκαεπτά μία από τις φωτογραφίες μου δημοσιεύθηκε στο skate περιοδικό «Thrasher». Μετά το γυμνάσιο, έκανα διάφορες δουλειές με φωτογραφίσεις και βοηθούσα διάφορους καταξιωμένους fashion και celebrity φωτογράφους της εποχής.

Η πρώτη μου δουλειά σαν βοηθός για έναν διάσημο φωτογράφο ήταν με την E.J. Camp. Είχε έρθει στο Λος Άντζελες από τη Νέα Υόρκη για μία φωτογράφηση με τον Dolph Lundgren. Ο Dolph είχε μόλις εμφανιστεί στο «Rocky IV» και ήταν μεγάλη υπόθεση, ο νέος μεγάλος σταρ. Η φωτογράφηση έγινε δίπλα σε μία πισίνα στην Playboy Mansion. O Hugh Heffner ήταν εκεί, με τo «χαρέμι» με τα «κουνελάκια» του προφανώς, φορώντας πιτζάμες και καπνίζοντας μία πίπα, όπως ακριβώς απεικονίζεται σε ταινίες. Θυμάμαι, όταν ο Dolph άλλαζε ρούχα και του έφτιαχναν το μαλλί, είχα την ευθύνη να απαντάω στα τηλέφωνα στο καμαρίνι, που βρισκόταν σε μία σπηλιά ακριβώς κάτω από την πισίνα. Και η φίλη του Dolph τότε, η Grace Jones… Grace-fuckin-Jones… συνέχεια τηλεφωνούσε και ρώταγε τι γίνεται με όλα αυτά τα κορίτσια τριγύρω. Δεν ήταν άνετη με αυτόν να βρίσκεται εκεί και έπρεπε να την καθησυχάσω για πάνω από δέκα φορές πως όλα πήγαιναν καλά. Η πρώτη μου αληθινή είσοδος στο Χόλιγουντ, τι ταξίδι και αυτό. 

Πώς βίωσες από «πρώτο χέρι» την άνοδο του hip hop στην Αμερική;

Ήμουν στην 8η τάξη, υποθέτω γύρω στα 14 μου. Μόλις είχαμε μετακομίσει στα παραλιακά προάστια του Λος Άντζελες και πήγα σε νέο σχολείο εκεί. Ένας από τους νέους φίλους που έκανα, ο Steve Frankel, ήταν ήδη «χωμένος» στο hip hop, κυρίως από τη Νέα Υόρκη, ο μόνος hip hop ήχος που έπαιζε δυνατά. Μέχρι τότε δεν είχα ακούσει κάτι από την Καλιφόρνια. Ακούγαμε The Sugarhill Gang, Grandmaster Flash and the Furious Five, που συμπτωματικά δημιουργήθηκαν στο South Bronx, το προάστιο της Νέας Υόρκης στο οποίο ο πατέρας μου, γιος Ελλήνων μεταναστών, μεγάλωσε 35 χρόνια πριν από αυτούς.

Άκουγα πολύ rock, punk και new wave στα νιάτα μου, όλα με πάθος, μέχρι που ήρθε το hip hop και έστρεψα εκεί ολοκληρωτικά την προσοχή μου. Γούσταρα τα juicy beats, τα σινεματικά ηχητικά FX και τις ιστορίες από «πρώτο» πρόσωπο. Με «ρούφηξε» και με συνέδεσε με την πραγματικότητα αυτών των «αφηγητών», ακόμα και αν αυτή η πραγματικότητα απείχε παρασάγγας από τη δική μου.

Ο Ice Cube των N.W.A. ποζάροντας σε ταράτσα του Λος Άντζελες
Ο Ice Cube των N.W.A. ποζάροντας σε ταράτσα του Λος Άντζελες, 1989 © Ithaka Darin Pappas

«ΗΜΟΥΝ ΟΠΑΔΟΣ ΤΩΝ N.W.A. ΜΗΝΕΣ ΠΡΙΝ ΤΟΥΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΩ»

Ο Ice Cube των N.W.A. ποζάροντας σε ταράτσα του Λος Άντζελες
Ο Ice Cube των N.W.A. ποζάροντας σε ταράτσα του Λος Άντζελες, 1989 © Ithaka Darin Pappas

«ΗΜΟΥΝ ΟΠΑΔΟΣ ΤΩΝ N.W.A. ΜΗΝΕΣ ΠΡΙΝ ΤΟΥΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΩ»

Οι hip hop θρύλοι N.W.A.
Οι hip hop θρύλοι N.W.A. 1989 © Ithaka Darin Pappas

Ήταν ενδιαφέρουσα εποχή, μουσικά, στο Λος Άντζελες. Δεν υπήρχε μουσικός διαχωρισμός και σνομπισμός. Όλοι εμείς, τα παιδιά της γειτονιάς, οδηγούσαμε μία ώρα για να φτάσουμε σε ένα κλαμπ στο Χόλιγουντ με το όνομα «The Odyssey» όπου έπαιζε πολύ βρετανική new romantic μουσική και ξαφνικά, λίγο μετά από κάποιο κομμάτι των Depeche Mode ή του Adam Ant, ο DJ «πέταγε» το «White Lines» ή το «The Message» και εμφανίζονταν κάποιοι φοβεροί breakdancers. Μέσα σε ένα πλήθος γεμάτο από new age παιδιά, με μοϊκάνες και βαμμένα μαλλιά. Ο κόσμος το αγαπούσε.

Οι hip hop θρύλοι N.W.A.
Οι hip hop θρύλοι N.W.A. 1989 © Ithaka Darin Pappas

Οι hip hop θρύλοι N.W.A. 1989 © Ithaka Darin Pappas

Πώς τελικά δούλεψες με τους N.W.A. και τον Eazy-E στα πρώτα τους βήματα, πριν γίνουν ένα από τα πιο διάσημα hip hop συγκροτήματα του κόσμου;

Είμαι ένας surfer από τα νότια παράλια και προάστια της Καλιφόρνια, Huntington, Newport, Manhattan Beach. Αλλά όταν έγινα δεκαεννιά ή είκοσι, μετακόμισα στο Χόλιγουντ. Ήταν το 1988, η δεύτερη χρονιά μου εκεί. Έκανα skateboard στη γειτονιά μου και είδα έναν τύπο με κάτι τσάντες των μανάβικων Trader Joe’s δίπλα στο αμάξι του και τον ρώτησα «θέλεις καμιά βοήθεια με αυτές;». «Ναι, οκ» μου απάντησε και τον βοήθησα με τα ψώνια. Ο τύπος μου είπε ότι δούλευε για μία νέα hip hop δισκογραφική εταιρία με το όνομα Priority Records και μόλις κυκλοφόρησαν ένα single του Eazy-E. «Καλή φάση, είμαι φωτογράφος. Δουλεύω κυρίως με νέους ηθοποιούς. Θέλω να δοκιμάσω και καμιά φωτογράφηση με ραπ» του είπα. Μου έδωσε το όνομα και τηλέφωνο του art director. Πήγα στην Priority την επόμενη βδομάδα και τους έδειξα το portfolio μου. Ήταν μία νέα εταιρία, χωρίς πολλά λεφτά και εγώ ήμουν ένας νέος φωτογράφος που δεν τους χρέωνε πολλά. Κόλλησε καλά, υποθέτω. Και τελικά έκαναν διάφορα πράγματα στην εταιρία. Φωτογράφισα για κάποια εξώφυλλα δίσκων αλλά κυρίως ακολουθούσα τον Eazy-E και τους N.W.A. σε διάφορα videos και συνεντεύξεις. Προσπαθούσα να τους βγάζω πορτρέτα και stills για να «ταΐσω» τα περιοδικά. Δούλεψα μαζί τους για 20 με 25 φορές περίπου, από το 1988 μέχρι το 1991.

Οι hip hop θρύλοι N.W.A.
Οι hip hop θρύλοι N.W.A. 1989 © Ithaka Darin Pappas

Πώς θυμάσαι τη διάσημη πλέον φωτογράφηση «The Miracle Mile»; Έγινε στο δικό σου διαμέρισμα;

Ναι, το session έγινε στο ακατάστατο διαμέρισμά μου στη γειτονιά με το όνομα Miracle Mile, μερικά σπίτια πιο πέρα από εκεί που βοήθησα τον διευθυντή μάρκετινγκ με τα ψώνια. Είχα δύο συγκάτοικους τότε που εκείνη τη μέρα ήταν στο UCLA για μάθημα. Ήταν η πρώτη φορά που συνάντησα όλα τα μέλη των N.W.A. 

Ήταν μόλις λίγες βδομάδες από τη μέρα που πήγα στη δισκογραφική και τους έδειξα το portfolio. Μου άρεσε η μουσική τους και τους άκουγα στο ραδιόφωνο σχεδόν κάθε μέρα. Ήμουν φαν. Ήθελα να κάνω πολύ καλή δουλειά, κάτι πολύ ιδιαίτερο. Η εταιρία είχε πολύ μικρό budget για τη φωτογράφηση που προορίζονταν για το εξώφυλλο του single «Eazy-er Said Than Dunn» αλλά το session σήμαινε πολλά παραπάνω.

Τα χρήματα ίσα που έφταναν για να αγοράσω το φιλμ και να μείνουν και κάτι ψιλά, αλλά νοίκιασα μία κάμερα Hasselblad 6 cm x 6 cm και φώτα Norman και έτσι ξόδεψα πολλά περισσότερα για αυτή τη φωτογράφηση από όσα έβγαλα. Την έκανα με χαρά όμως.

Οι hip hop θρύλοι N.W.A.
Οι hip hop θρύλοι N.W.A. 1989 © Ithaka Darin Pappas

Οι hip hop θρύλοι N.W.A. 1989 © Ithaka Darin Pappas

Ο φωτογράφος Ithaka Darin Pappas
Ο Ithaka Darin Pappas

«ΟΛΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ N.W.A. ΗΤΑΝ ΔΥΣΚΟΛΟΙ ΝΑ ΤΟΥΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΣΕΙΣ, ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΚΑΝΑΝ ΠΛΑΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΚΟΙΤΑΖΑΝ ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΣΤΗΝ ΚΑΜΕΡΑ»

Ο φωτογράφος Ithaka Darin Pappas
Ο Ithaka Darin Pappas

«ΟΛΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ N.W.A. ΗΤΑΝ ΔΥΣΚΟΛΟΙ ΝΑ ΤΟΥΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΣΕΙΣ, ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΚΑΝΑΝ ΠΛΑΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΚΟΙΤΑΖΑΝ ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΣΤΗΝ ΚΑΜΕΡΑ»

Ο Easy E των N.W.A.στην Venice Beach
Ο Eazy-E των N.W.A. στην Venice Beach, Καλιφόρνια, 1989 © Ithaka Darin Pappas

Ήταν όλη η παρέα εκεί, εκτός των Eazy, Dre, Cube, Ren και DJ Yella και μερικούς ανθρώπους από τη δισκογραφική. Ήταν ο DJ Speed και η 15χρονη ράπερ Big Lady K που μόλις είχε υπογράψει με την Priority. Έβγαλα και μερικές δικές της φωτογραφίες.

Όλοι από τους N.W.A. ήταν δύσκολοι να τους φωτογραφίσεις, συνέχεια έκαναν πλάκες και ποτέ δεν κοίταζαν όλοι μαζί στην κάμερα. O Eazy ήταν η εξαίρεση, είχε φυσικό στιλ και φωτογένεια, ένας γεννημένος σταρ.

Παίζαμε τα τραγούδια τους τόσο δυνατά κατά τη διάρκεια της φωτογράφησης και χόρευα με τον MC Ren έναν χορό που λεγόταν «The Cameraman». Και κάπως έτσι μου κόλλησε αυτό το όνομα. Με φώναζαν «cameraman» από τη στιγμή εκείνη και για τα επόμενα τρία χρόνια. Δεν ξέρω αν καν θυμόντουσαν το πραγματικό μου όνομα.

Ο Easy E των N.W.A.στην Venice Beach
Ο Eazy-E των N.W.A. στην Venice Beach, Καλιφόρνια, 1989 © Ithaka Darin Pappas

Ο Eazy-E των N.W.A. στην Venice Beach, Καλιφόρνια, 1989 © Ithaka Darin Pappas

Κάποιες από τις φωτογραφίες σου δείχνουν τον Eazy-E να κάνει skate, μία σπάνια στιγμή. Πώς τράβηξες αυτές τις φωτογραφίες;

Ήταν μία ιστορική μέρα για διάφορους λόγους. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, είχε απαγορευτεί στον Eazy-E και στους N.W.A. να εμφανίζονται στο MTV, επειδή θεωρήθηκαν πολύ βίαιοι και αμφιλεγόμενοι. Αλλά σε κάποια φάση, ο παρουσιαστής του «Yo! MTV Raps», Fab 5 Freddy, τελικά έπεισε τα αφεντικά του στο σταθμό ότι ήταν πάρα πολύ δημοφιλείς και επιδραστικοί για να τους αγνοεί το κανάλι. Έτσι, πέταξε στο Λος Άντζελες για να γυρίσει το επεισόδιο «Welcome to Compton» με τους N.W.A. Ξεκίνησαν την πρώτη μέρα το πρωί στο Compton και μετά πήγαν στην Venice Beach. Οδήγησα μέχρι την παραλία για να καταγράψω αυτό το γύρισμα σε καρέ. Ήταν ήδη μεγάλοι σταρ. Ήταν πρωί καθημερινής το χειμώνα και υπέγραφα αυτόγραφα χωρίς σταματημό.

Κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, νομίζω όταν ο Fab 5 Freddy μίλαγε στον Dre και στον Cube, ο Eazy απομακρύνθηκε κάπως από το γύρισμα. Πήγε λίγο πιο πέρα στα 100 μέτρα και άρχισε να μιλάει με κάτι skaters. Ζήτησε τη σανίδα του ενός και άρχισε να κάνει skate. Αληθινό skate, φαίνεται πως το κατείχε καλά το άθλημα. Πήγε πίσω στους skaters, όπου στα μάτια τους φάνταζε ακόμα πιο σπουδαίος. Τράβηξα μερικές φωτογραφίες μαζί του και με τους locals, μία από τις φωτογραφίες εμφανίστηκε και στο «Thrasher» και σε κάποιο t-shirt του περιοδικού. Μετά πήρε ένα άλλο skate και άρχισε να τσουλάει ξανά. Πραγματικά μας έκανε έκπληξη.

Το 1989 το skateboarding δεν συσχετιζόταν με το hip hop όπως σήμερα. Ήταν κυρίως συνδεδεμένο με λευκά αγόρια που άκουγαν punk rock. Ο Eazy-E εκείνη τη μέρα, πάνω σε ένα skateboard, με Nike Air Jordan παπούτσια και αλεξίσφαιρο γιλέκο, ήταν μία μνημειώδης στιγμή στην ιστορία του skateboarding και του hip hop. Ήταν εντελώς αναπάντεχο πώς ο «Νονός» της Gangsta Rap ήξερε να κάνει skate τόσο καλά. Πότε έκανε εξάσκηση στο skate;

Ήταν σίγουρα η πρώτη στιγμή μία μεγάλη φιγούρα της μουσικής hip hop να «ασπάζεται» το skateboarding. Και ίσως, για κάποιους λόγους, ήθελε θάρρος να το κάνεις. Υπήρχαν άνθρωποι που δεν το είδαν αυτό με «καλό μάτι», λες και «χάλαγε» την αγνότητα του rap κινήματος με «λευκότητα» ή ότι ήθελε απλά να ικανοποιήσει το κοινό, σαν να «ξεπουλήθηκε». Αλλά η πραγματικότητα «έλεγε» πως απλά ήταν ο εαυτός του. Και αυτό έκανε καλά ο Eazy. Το skateboarding και το hip hop είναι αναπόσπαστα κομμάτια του σήμερα, του μοντέρνου και του hip. Πιστεύω πως εκείνη την ημέρα στην Venice Beach ξεκίνησε η «ένωση» αυτών των δύο κόσμων. Μία-δύο φωτογραφίες από τις αρχές των 90s εμφανίζουν τον Eazy να κρατάει σανίδες skate αλλά από όσο γνωρίζω οι πέντε-έξι δικές μου φωτογραφίες από εκείνη τη μέρα, τον Φεβρουάριο 1989, είναι οι μόνες φωτογραφίες που υπάρχουν μέχρι σήμερα και δείχνουν τον Eazy-E να κάνει skate.

Ο Ice Cube των N.W.A
Ο Ice Cube των N.W.A., Λος Άντζελες, 1989 © Ithaka Darin Pappas

Ένιωθες από τότε πως αυτοί οι τύποι μία μέρα θα γίνουν θρύλοι; 

Εκείνη την εποχή φωτογράφιζα ηθοποιούς και μετά ράπερ. Όλοι τους, πάνω-κάτω, είχαν την ίδια ηλικία. Ήμουν οπαδός των N.W.A. μήνες πριν τους συναντήσω, τους άκουγα στον τοπικό AM ραδιοφωνικό σταθμό KDAY. Το hip hop ακουγόταν κυρίως μέσα από τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς βραχέων κυμάτων. Έτσι ποτέ δεν τους φανταζόμουν να πουλάνε εκατομμύρια δίσκους εκτός ΗΠΑ και μία μέρα να γίνουν θέμα μεγάλης ταινίας γύρω από τις ζωές τους. Όχι, δεν το περίμενα ότι θα γίνουν τόσο μεγάλοι, αλλά ήξερα από την πρώτη στιγμή πως ήταν ξεχωριστοί και αυθεντικοί. Ήξεραν πώς να μεταφέρουν το μήνυμά τους, συνδυασμένο με κάποια στοιχεία κωμωδίας και η παραγωγή της μουσικής τους από μόνη της ήταν πολύ δυναμική. Μπορείς να πεις πολλά για τη μουσική των N.W.A., αλλά κανείς ποτέ δεν την χαρακτήρισε βαρετή.

Ο Ice Cube των N.W.A
Ο Ice Cube των N.W.A., Λος Άντζελες, 1989 © Ithaka Darin Pappas

Ο Ice Cube των N.W.A., Λος Άντζελες, 1989 © Ithaka Darin Pappas

Έχω δει και κάποιες φωτογραφίες σου από την Ελλάδα και την Αθήνα. Πώς τις θυμάσαι;

To 1991 πέρασα μία άνοιξη και ένα καλοκαίρι στην Αθήνα, έξι μήνες στο σύνολο. Μία από τις καλύτερες περιόδους της ζωής μου. Έκανα δουλειές γύρω από τη μόδα. Τρομερή ενέργεια και δημιουργικότητα. Φωτογράφοι σαν τον Dede Fedrizzi και τον Winston Kletter έκαναν σπουδαία πράγματα εκείνη την περίοδο. Κυρίως τράβαγα φωτογραφίες στο δικό μου street style αλλά έκανα και μία δουλειά τότε με την PolyGram Records, φωτογραφίζοντας την Δήμητρα Γαλάνη. Ήταν στο πλαίσιο μίας συναυλίας και τράβηξα και μερικές backstage φωτογραφίες με την ίδια και τον Μανώλη Λιδάκη, καθώς και τον Θάνο Μικρούτσικο. Ήταν στην Αθήνα, δεν θυμάμαι σε ποιον συναυλιακό χώρο, αλλά νομίζω ότι λίγο αργότερα κυκλοφόρησε το live άλμπουμ της Δήμητρας Γαλάνη με τον τίτλο «Μύθοι της Ευρώπης».

Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου το 1991, είχα μαζί και μία σανίδα surf, αλλά δεν είδα κάποια καλά κύματα στα μέρη που επισκέφτηκα. Αλλά σίγουρα υπήρχαν στις σωστές περιοχές, την κατάλληλη σεζόν. Αργότερα, στα τέλη των 00s, μου γεννήθηκε η περιέργεια. Παρατηρούσα την αναπτυσσόμενη σκηνή του surf στην Ελλάδα για κάποια χρόνια και από μακριά, αλλά στο τέλος επικοινώνησα με τον Γιώργο Παπανδρέου, ο πρώτος surfer στην Ελλάδα. Μου έδωσε καλές πληροφορίες και επαφές. To 2010 επέστρεψα στην Ελλάδα, σχεδόν αποκλειστικά για να κάνω surf. Πρώτα πήγα στην Κρήτη με τον surfer/kite surfer/snowboarder Χρήστο Χατζή (ιδιοκτήτης της HED Engineering) και με τον φοβερό γραφίστα / εικονογράφο και skater/surfer/snowboarder Ιγνάτιο Μανάβη (της Cell – Advanced Visual Communication στην Αθήνα).

Σερφάραμε σε διάφορα ενδιαφέροντα μέρη. Μερικά κύματα σε αυτό το ταξίδι δεν είχαν «δαμαστεί» πιο πριν, πρώτη φορά. Και υπήρχε μεγάλη ποικιλία από surf spots, μερικά από αυτά με πολύ δύσκολα σωληνοειδή κύματα κοντά σε ηφαιστειογενείς βράχους κοφτερούς σαν λεπίδα.

Μετά την Κρήτη, έκανα ένα σύντομο ταξίδι για snowboard στον Παρνασσό με τον Χρήστο και τον Ιγνάτιο και μετά πήγα πιο βόρεια, στην Πάργα, όπου πέρασα μερικές βδομάδες με τον Γιώργο Παπανδρέου και την οικογένειά του. Σερφάραμε σχεδόν κάθε μέρα. Τα χειμερινά κύματα στην Ελλάδα μπορούν να είναι δυνατά σαν τον Ατλαντικό, για το μέγεθός τους. Και γενικά, υπήρχε πολύ καλό surf τότε, με τον Γιώργο, τον Λουκά και άλλους. Ένας χειμερινός παράδεισος για εμένα.

Όπως και στην Κρήτη, σε μερικά σημεία και εδώ δεν είχαν ξανακάνει άλλοι surf στο παρελθόν. Μία σπάνια εμπειρία να ανακαλύπτεις εντελώς άγνωστα κύματα. Κάποια στιγμή, έκαναν surf μόνος μου για δύο ώρες, όλοι οι άλλοι ήταν έξω. Σαν να πήγα 100 χρόνια πίσω στο χρόνο. Μοναδικό, δεν θα το ξεχάσω ποτέ.

Κατά τη διάρκεια αυτής της παραμονής έβγαλα πολλές φωτογραφίες από τη γη και τα κύματα και έγραψα ένα μεγάλο ταξιδιωτικό άρθρο που δημοσιεύτηκε στα περιοδικά The Surfers Journal (ΗΠΑ), Good Times (Ελλάδα), Surf Portugal και Hardcore Magazine (Βραζιλία).

Άνθρωποι από όλο τον κόσμο έμειναν έκπληκτοι από την ποιότητα των κυμάτων που βίωσα στην Ελλάδα. Ελπίζω να επιστρέψω σύντομα και να εξερευνήσω περισσότερο τα κύματα, αν και γνωρίζω πως τώρα, δέκα χρόνια μετά από την επίσκεψή μου, η περιοχή δεν είναι τόσα άδεια από κόσμο.

Κρατάω μαζί μου αυτές τις αναμνήσεις, να απολαμβάνω τα άδεια κύματα στην ίδια θάλασσα που η γιαγιά και ο παππούς μου κοίταζαν στα νιάτα τους. Ο παππούς μου ήταν ψαράς από την Αταλάντη πριν μετακομίσει στη Νέα Υόρκη. Δυστυχώς, δεν είχα την ευκαιρία να τον γνωρίσω. Η γιαγιά μου ήταν από την Καλαμάτα.

Πώς βλέπεις το φωτογραφικό σου στιλ τώρα σε σχέση με το παρελθόν; Τι θέματα σε ενδιαφέρουν πιο πολύ τώρα;

Διαφορετικά πράγματα έχουν διαφορετική σημασία και βαρύτητα στη ζωή σου σε διάφορες περιόδους. Τότε με ενδιέφερε πιο πολύ η αστική ζωή από ότι τώρα. Υπήρχε πραγματικός λόγος να μένεις σε μία μεγάλη πόλη και να νοιώθεις τον παλμό της κουλτούρας, κάτι όλο και λιγότερο αναγκαστικό τώρα με το ίντερνετ και την παγκόσμια διασύνδεση. Με ενδιαφέρει όλο και περισσότερο η φύση τώρα, ο ωκεανός και οι ζούγκλες. Ιδιαίτερα, με ενδιαφέρουν τα έντομα, μερικά από τα πιο συναρπαστικά πλάσματα στην πλανήτη Γη και αυτό συχνά αντανακλάται στις φωτογραφίες και την τέχνη μου.

Επιστροφή ξανά στο σήμερα, πώς νιώθεις που πήρες μέρος με τις φωτογραφίες σου στο βιβλίο και στις εκθέσεις «Contact High: A Visual History of Hip-Hop» της Vikki Tobak;

Παίρνοντας μέρος στο βιβλίο «Contact High» της Vikki Tobak ήταν μία πραγματικά μοναδική ευκαιρία και η ταχύτητα με την οποία εξελίχθηκαν τα πράγματα ήταν σχεδόν αστρονομική.

Πριν μερικά χρόνια, η Tobak επικοινώνησε μαζί μου και μου εξήγησε πως είναι η αρθρογράφος μίας νέας στήλης στο περιοδικό Mass Appeal – με ιδιοκτήτη τον Nas – με το όνομα «Contact High». Η στήλη περιελάμβανε υλικό από πρώιμες και ιστορικές χιπ χοπ φωτογραφίσεις, μαζί με τις ιστορίες τους από τους ίδιους τους φωτογράφους (και όχι από τους καλλιτέχνες-ράπερ).

Έμενα στο Mexico City εκείνη την περίοδο, αλλά ευτυχώς είχα μαζί μου τους συγκεκριμένους σκληρούς δίσκους με τις φωτογραφίες του Eazy-E και N.W.A. Το άρθρο με τη συνέντευξη ανέβηκε μετά από λίγο διάστημα.

Κάποιους μήνες αργότερα, η Tobak επικοινωνεί ξανά μαζί μου για να πάρω μέρος σε μία μικρή ομαδική έκθεση, βασισμένη στη στήλη της στο περιοδικό  Mass Appeal. Η έκθεση θα πραγματοποιείτο στο πλαίσιο του Photoville fair στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, μαζί με άλλες 50 εκθέσεις φωτογραφίας, όλες τους μέσα σε μεγάλα κοντέινερ πλοίων κατά μήκος του ποταμού East River.

Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων για το Photoville, της επισήμανα ότι όλο αυτό θα ήταν ωραίο να γίνει ένα βιβλίο, παρά μόνο μία στήλη σε περιοδικό. Και η Vikki Tobak απάντησε «Ήδη δουλεύω σε κάτι τέτοιο. Σύντομα ίσως έχω νεότερα για όλους εσάς». Μερικούς μήνες αργότερα μου είπε για το βιβλίο και ότι είχε κλείσει συμφωνία με την Clarkson Potter για να κυκλοφορήσει ένα υψηλής ποιότητας coffee table βιβλίο γύρω από το project «Contact High».

Πώς νιώθεις τώρα με την μεγάλη επιτυχία του βιβλίου και των εκθέσεων φωτογραφίας που ακολούθησαν;

Είναι πολύ ευχάριστο, το βιβλίο ξεκίνησε δυναμικά και όλα τα μεγάλα αμερικάνικα μέσα του έδωσαν πολύ καλές κριτικές, εμφανίστηκε ακόμα και στο περιοδικό Time μέσα στα καλύτερα βιβλία φωτογραφίας για το 2018. Λίγο μετά την κυκλοφορία του βιβλίου, έλαβα ένα email που έλεγε ότι θα γίνει μία μεγάλη έκθεση με τίτλο «Contact High: A Visual History of Hip Hop» στο μουσείο Annenberg Space for Photography στο Λος Άντζελες, ένας διάσημος χώρος για την τέχνη της φωτογραφίας. Η Vikki Tobak θα είχε την επιμέλεια της έκθεσης, με την καλλιτεχνική διεύθυνση του Fab 5 Freddy, ένας από τους «πατέρες» του hip hop. Περισσότεροι από πέντε χιλιάδες επισκέπτες ήρθαν στα εγκαίνια, με τον Anderson Paak να παίζει ζωντανά.

Ήταν φοβερό να συναντάς από κοντά πολλούς old school hip hop φωτογράφους από τη Νέα Υόρκη, όπως ο Barron Von Claiborne, η Janette Beckman και ο Jamil GS, άνθρωποι που φωτογράφισαν ονόματα όπως οι Sugarhill Gang, Run DMC, Notorious B.I.G. και Jay-Z. Ένοιωθες σαν να ήσουν μέλος της hip hop αριστοκρατίας.

Ήταν αναπάντεχη τιμή που οι φωτογραφίες που τράβηξα όταν ήμουν είκοσι χρονών συμπεριελήφθησαν σε μία έκθεση τριάντα χρόνια αργότερα, σε ένα από τα πιο σημαντικά μουσεία στον κόσμο. Ήταν αξιοσημείωτο πόσο γρήγορα έγιναν όλα αυτά. Συνήθως, παίρνει 5 με 10 χρόνια για να προγραμματιστεί μία έκθεση σε κάποιο μεγάλο μουσείο, αλλά προφανώς, η διευθύντρια του Annenberg Space for Photography, Katie Hollander, είχε δει την πρώτη έκθεση στο φεστιβάλ Photoville στο Μπρούκλιν και είχε καταλάβει τη δυναμική της. Είχαν κάνει και μία ανάλογη έκθεση στο πρόσφατο παρελθόν με τίτλο «Who Shot Rock & Roll», σχετικά με την ιστορία της rock ‘n roll φωτογραφίας και έτσι σκέφτηκαν πως θα μπορούσε να δουλέψει καλά και αυτή. 

Η έκθεση «Contact High» στο Annenberg πραγματοποιήθηκε από τον Απρίλιο μέχρι τον Μάιο 2019 και είχε περισσότερους από εβδομήντα χιλιάδες επισκέπτες. Πήρε δύο φορές παράταση λόγω του τεράστιου ενδιαφέροντος του κόσμου. Η επιμελήτρια Vikki Tobak και η έκθεση προτάθηκαν για το βραβείο Lucie το 2019 για την καλύτερη έκθεση – επιμέλεια της χρονιάς.

Μερικές φορές δεν θέλουμε να σκεφτόμαστε πως μεγάλα ιδρύματα Tέχνης κοιτάζουν και την εμπορικότητα ενός γεγονότος. Φαίνεται πως οι διευθυντές του διάσημου μουσείου φωτογραφίας International Center of Photography της Νέας Υόρκης πρόσεξαν την επιτυχία της έκθεσης «Contact High» στο Annenberg του Λος Άντζελες. Έτσι, προγραμμάτισαν να φιλοξενήσουν την έκθεση στο νέο χώρο του ICP στο Lower East Side του Μανχάταν. Πήρα μία πτήση για τα εγκαίνια, εκεί στη γενέτειρα του hip hop. Μέλη από τους Sugarhill Gang και άλλες old school προσωπικότητες ήταν στο πάρτι, μία συνάντηση με την ιστορία. Ο πατέρας μου μεγάλωσε στο Bronx, ο γιος δύο Ελλήνων μεταναστών. Νιώθω τόσο συνδεδεμένος και κοντά με τη Νέα Υόρκη σε πολλά επίπεδα.

Αν και η έκθεση στη Νέα Υόρκη έπρεπε να σταματήσει πρόσφατα λόγω της πανδημίας, μόλις έξι βδομάδες από τα εγκαίνιά της, το νέο μέρος που θα πραγματοποιηθεί, όταν ανοίξουν τα πάντα, θα είναι στο μουσείο Manarat Al Saadiyat στο Αμπού Ντάμπι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, σε συνεργασία με την Sole DBX.

Έχω πάρει μέρος σε μεγάλες εκθέσεις σε μουσεία με τα γλυπτά μου και τις φωτογραφίες μου στο παρελθόν, αλλά αυτό εδώ είναι κάτι το διαφορετικό και δείχνει την επιρροή που έχει το hip hop σε όλο τον κόσμο. Όλοι λένε ότι το hip hop είναι τώρα το μεγαλύτερο μουσικό είδος στον κόσμο, ξεπερνάει ακόμα και το rock ‘n roll.

Συνέντευξη με τον Ελληνοαμερικάνο φωτογράφο Ithaka Darin Pappas, που φωτογράφισε πρώτος το 1988 το θρυλικό rap συγκρότημα N.W.A.
Αυτοπορτρέτο του Ithaka Darin Pappas στην Ακρόπολη, Αθήνα, 1991

Πίσω στο 1990 ή το 1991, ένας γνωστός μου που μισούσε το hip hop, αφού πρώτα του είχα πει για τη δουλειά με τους N.W.A, μου είπε «aναρωτιέμαι αν αυτά τα ραπ σκουπίδια μπορούν να θεωρηθούν τέχνη». Του απάντησα «δεν είναι σκουπίδια, κάνεις μεγάλο λάθος. Περίμενε και θα δεις, σε πενήντα χρόνια ο κόσμος θα πηγαίνει σε hip hop συναυλίες με κοστούμια και γραβάτες, όπως έκαναν με την jazz, ακόμα και αν οι Bebop καλλιτέχνες τότε θεωρούνταν ατάλαντοι μέθυσοι και ρέμπελοι που έπαιρναν ναρκωτικά».

Συνέντευξη με τον Ελληνοαμερικάνο φωτογράφο Ithaka Darin Pappas, που φωτογράφισε πρώτος το 1988 το θρυλικό rap συγκρότημα N.W.A.
Αυτοπορτρέτο του Ithaka Darin Pappas στην Ακρόπολη, Αθήνα, 1991

Αυτοπορτρέτο του Ithaka Darin Pappas στην Ακρόπολη, Αθήνα, 1991

Αυτοπορτρέτο του Ithaka Darin Pappas στο Παγκράτι
Αυτοπορτρέτο του Ithaka Darin Pappas στο Παγκράτι, Αθήνα, 1991

Δεν πήρε πενήντα χρόνια, όπως είχα προβλέψει, αλλά μόλις τριάντα. Η μαζική αποδοχή του hip hop από τον κόσμο, όπως είδα και μέσα από την έκθεση «Contact High», είναι γεγονός αναμφισβήτητο. Μπορώ να φανταστώ κάποιους ανθρώπους που τότε πολέμησαν για να αποκτήσει το hip hop τη δική του ταυτότητα πως θα νιώθουν τώρα. Έκαναν όλη τη δουλειά με αληθινή αγάπη και πάθος χωρίς να κερδίσουν κάτι και όλοι οι άλλοι απλά ακολούθησαν όταν έγινε παγκόσμιο trend.

Αυτοπορτρέτο του Ithaka Darin Pappas στο Παγκράτι
Αυτοπορτρέτο του Ithaka Darin Pappas στο Παγκράτι, Αθήνα, 1991

Αυτοπορτρέτο του Ithaka Darin Pappas στο Παγκράτι, Αθήνα, 1991

Πινακίδα στη Αθήνα, 1991
Πινακίδα στη Αθήνα, 1991
Συνέντευξη με τον Ελληνοαμερικάνο φωτογράφο Ithaka Darin Pappas, που φωτογράφισε πρώτος το 1988 το θρυλικό rap συγκρότημα N.W.A.
Συνέντευξη με τον Ελληνοαμερικάνο φωτογράφο Ithaka Darin Pappas, που φωτογράφισε πρώτος το 1988 το θρυλικό rap συγκρότημα N.W.A.
Συνέντευξη με τον Ελληνοαμερικάνο φωτογράφο Ithaka Darin Pappas, που φωτογράφισε πρώτος το 1988 το θρυλικό rap συγκρότημα N.W.A.
Συνέντευξη με τον Ελληνοαμερικάνο φωτογράφο Ithaka Darin Pappas, που φωτογράφισε πρώτος το 1988 το θρυλικό rap συγκρότημα N.W.A.
20._acropolis_blur_1991_by_ithaka_darin_pappas_hfp_300_athens_voice.jpg
20._acropolis_blur_1991_by_ithaka_darin_pappas_hfp_300_athens_voice.jpg
Συνέντευξη με τον Ελληνοαμερικάνο φωτογράφο Ithaka Darin Pappas, που φωτογράφισε πρώτος το 1988 το θρυλικό rap συγκρότημα N.W.A.
Συνέντευξη με τον Ελληνοαμερικάνο φωτογράφο Ithaka Darin Pappas, που φωτογράφισε πρώτος το 1988 το θρυλικό rap συγκρότημα N.W.A.
Συνέντευξη με τον Ελληνοαμερικάνο φωτογράφο Ithaka Darin Pappas, που φωτογράφισε πρώτος το 1988 το θρυλικό rap συγκρότημα N.W.A.
Συνέντευξη με τον Ελληνοαμερικάνο φωτογράφο Ithaka Darin Pappas, που φωτογράφισε πρώτος το 1988 το θρυλικό rap συγκρότημα N.W.A.
57._door_23_athens_1991_by_ithaka_darin_pappas_hfp_300_athens_voice.jpg
57._door_23_athens_1991_by_ithaka_darin_pappas_hfp_300_athens_voice.jpg
necromanteion_of_acheron_by_ithaka_darin_pappas_1053_athens_voice.jpg
necromanteion_of_acheron_by_ithaka_darin_pappas_1053_athens_voice.jpg
O βραζιλιάνος φωτογράφος Dede Fedrizzi και η γερμανίδα ηθοποιός Catherine Flemming
O βραζιλιάνος φωτογράφος Dede Fedrizzi και η γερμανίδα ηθοποιός Catherine Flemming
8._vet_sign_athens_1991_by_ithaka_darin_pappas_hfp_300_athens_voice.jpg
8._vet_sign_athens_1991_by_ithaka_darin_pappas_hfp_300_athens_voice.jpg

Ακολουθήστε τον φωτογραφικό κόσμο του Ithaka Darin Pappas στο Instagram.

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

Δειτε περισσοτερα

Τα 30+1 βιβλία του 2024
Τα 30+1 βιβλία του 2024

Ρωτήσαμε 10 προσωπικότητες από τους χώρους των τεχνών, των βιβλίων, της πολιτικής και της ακαδημαϊκής ζωής να μας μιλήσουν για τα τρία βιβλία που διάβασαν και αγάπησαν περισσότερο μέσα στο 2024. (Έχουμε κι ένα έξτρα. Κι είναι, φυσικά, ποίηση.)