Τον έχουμε γνωρίσει ως δημοσιογράφο, ανήσυχο πνεύμα και δημιουργό ντοκιμαντέρ με πολλά βραβεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Τώρα μας αποκαλύπτει το προσωπικό του πάθος, τη φωτογραφία.
Η φωτογραφία ήταν πάντα το μεγάλο μου χόμπι. Για μένα η φωτογραφία λειτουργεί αποσυμπιεστικά. Με «δραπετεύει» από τις έγνοιες και την πίεση της καθημερινότητας. Μου επιτρέπει να παίρνω δυνάμεις και να ξεφεύγω από τα προβλήματα, τη μιζέρια, την ανοησία, την υποκρισία και τον κυνισμό που υπάρχει γύρω μας.
Όταν έχω τη φωτογραφική μου μηχανή με συναρπάζει να αποτυπώνω την ομορφιά, τις έγνοιες της ζωής ή τις στιγμές των άλλων. Νομίζω ότι «αιχμαλωτίζοντας» τη στιγμή μπορείς να εκτιμήσεις την αξία της. Πρώτα από όλα την αξία της ίδιας της ζωής. Ότι είσαι ζωντανός, με δύο χέρια, δυο πόδια και ένα μυαλό να λειτουργεί. Και ταυτόχρονα εκτιμάς αυτό που βλέπεις. «Βλέπεις» τις λεπτομέρειές του, το ψηλαφίζεις, το αφουγκράζεσαι. Είτε αυτό είναι ένα τοπίο, είτε ένα πορτρέτο, είτε ένα στιγμιότυπο. Η αξία της φωτογραφίας δεν κρίνεται μόνο από τη στιγμή του κλικ αλλά και σε βάθος χρόνου. Για παράδειγμα, μια φωτογραφία με κόσμο στην Ομόνοια, όταν τραβήχτηκε πριν από 60 χρόνια, ίσως δεν ήταν κάτι το ξεχωριστό εκείνη την εποχή. Ήταν μία από τις χιλιάδες, ίσως δεκάδες χιλιάδες που τραβήχτηκαν τότε. Και ίσως ο φωτογράφος να νόμιζε πως η Ομόνοια πάντα έτσι θα ήταν. Τώρα, όμως, εκείνη η συγκεκριμένη φωτογραφία έχει άλλη αξία, γιατί μας επιτρέπει να δούμε τις αλλαγές που έχουν γίνει στους ανθρώπους, στον περιβάλλοντα χώρο, ακόμα και στο τρόπο ζωής.
Τι είναι, λοιπόν, η φωτογραφία;
Η φωτογραφία είναι μαγεία: Πρώτον, γιατί είναι... κιβωτός μνήμης. Όχι μόνο για τη στιγμή ή την εικόνα που απαθανατίζει, αλλά επειδή ανασύρει στην επιφάνεια της μνήμης σου μια αλληλουχία γεγονότων που βίωσες και εικόνων που είδες. Λίγο πολύ λειτουργεί ως ντόμινο της μνήμης μας, ατομικής ή συλλογικής.
Δεύτερον, γιατί σου δίνει τη δυνατότητα να δεις με άλλο μάτι αυτό που καθημερινά έχεις μπροστά σου και πολλές φορές το προσπερνάς αδιάφορα. Σου επιτρέπει, αν φυσικά είσαι σε θέση να το κάνεις, να εκτιμήσεις αυτό που αποτυπώνεται –την ομορφιά ή την ασχήμια, τη χαρά ή τον πόνο– και το γεγονός ότι ήσουν εκεί, το είδες με τα ίδια τα μάτια σου και με ένα κλικ το μοιράστηκες με έναν κύκλο –μικρό ή μεγάλο– ανθρώπων, σήμερα, αύριο, αλλά ίσως και μετά από 50 ή 100 χρόνια. (Ακόμα και οι πιο σκληρές φωτογραφίες, αυτές που δείχνουν βαρβαρότητα και θάνατο, μπορεί να σε κάνουν να εκτιμήσεις την αξία της ζωής και να αντιληφθείς πόσο καταστροφικός και ανόητος είναι ο πόλεμος και το μίσος για τον συνάνθρωπό σου).
Τρίτον, γιατί όπως είπε ο Henri Cartier Bresson «απ’ όλα τα μέσα έκφρασης η φωτογραφία είναι το μόνο που ακινητοποεί μια συγκεκριμένη στιγμή στο χρόνο».
Η έκθεση «Η στιγμή που περνάει και δε χάνεται…» περιλαμβάνει φωτογραφίες τραβηγμένες σε πολλά μέρη του κόσμου, από τη Βαγδάτη μέχρι το Μαρακές και από τη Βιέννη μέχρι την αγαπημένη μου Πάρο. Με πορτρέτα ανθρώπων, φωτογραφίες δρόμου και τοπίων, σχηματίζεται ένα νοερό ταξίδι στα συναισθήματα της έντασης, της μοναχικότητας και της ηρεμίας που μπορεί να σου χαρίσει η φύση.
Τέλος, οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε δύο ανθρώπους: στον Κωνσταντίνο Πίττα, που παρακολουθώντας τα σεμινάριά του μού έδωσε αυτοπεποίθηση, και στη Δώρα Λαφαζού, που πίστεψε στη δύναμη και στην αξία των φωτογραφιών μου και επιμελήθηκε την έκθεση.
«Δεν ξέρω ποια γρανάζια κινούνται μέσα μας όταν κοιτάμε φωτογραφίες, ειδικά φωτογραφίες καλλιτεχνών όπως ο Cartier-Bresson, αλλά δεν είναι μόνο η όραση που δουλεύει, ούτε μονάχα η φαντασία»
10°
Καφενείο. Στις Λεύκες στην Πάρο, το καφενείο που αντιστέκεται στον χρόνο. Για πόσο καιρό ακόμα; © Νίκος Μεγγρέλης
