Είναι ο 22χρονος Lil Nas X ο νέος αστέρας της ποπ;

Μετά από το single “Old Town Road” που έσπασε κάθε ρεκόρ μένοντας στην πρώτη θέση των αμερικανικών charts για 19 εβδομάδες, ένα ικανοποιητικό EP, ένα δημόσιο coming-out ως ομοφυλόφιλος και πολλή (πάρα πολλή) δημοσιότητα, ο 22χρονος ανερχόμενος ποπ σταρ με το δισκογραφικό του ντεμπούτο, το “Montero” (κυκλοφόρησε 17 Σεπτεμβρίου) δίνει στους φαν του μια ξεκάθαρη εικόνα του εσωτερικού του κόσμου.

Όταν, το 2019, ο 18χρονος τότε ράπερ Lil Nas X, κατά κόσμον Montero Lamar Hill, έσπαγε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο κατορθώνοντας να κρατήσει για 19 ολόκληρες εβδομάδες στην πρώτη θέση των αμερικανικών charts το country remix του single του “Old Town Road” με τη συμμετοχή του Billy Ray Cyrus, σχεδόν κανείς δεν περίμενε πως ο νεαρός μουσικός θα είχε πολλά ακόμα να δώσει στο μουσικό γίγνεσθαι. Για την ιστορία, το “Old Town Road” έγινε το πρώτο τραγούδι που πιστοποιείται σε τόσο σύντομο χρόνο ως αδαμάντινο (ξεπέρασε δηλαδή τις δέκα εκατομμύρια πωλήσεις στην Αμερική).

Πολλοί μουσικοκριτικοί θεώρησαν ότι ο Nas X ήταν απλά ένα πυροτέχνημα, ένα επονομαζόμενο “one-hit-wonder”. Η δυσπιστία απέναντι στην παταγώδη επιτυχία ενός πρωτοεμφανιζόμενου καλλιτέχνη είναι δικαιολογημένη. Στην περίπτωση δε του Nas X, η δυσπιστία είχε μεγάλη βάση καθώς ο νεαρός ράπερ προσπαθούσε από τα εφηβικά του χρόνια να γίνει διαδικτυακά σελέμπριτι, χτίζοντας μια ιντερνετική περσόνα και γράφοντας τραγούδια τα οποία συνέδεε στο Twitter με πολύ επιτυχημένα memes. Άλλωστε η πρωτοτυπία του συνδυασμού rap και country μουσικής στο “Old Town Road” -αυτό που ο Nas X αποκάλεσε “country trap”- οφείλεται στο γεγονός ότι ο ίδιος είχε παρατηρήσει πως τρένταρε στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης η country μουσική. Το ίδιο το τραγούδι, άλλωστε, πριν το κυκλοφορήσει επίσημα η Columbia Records την άνοιξη του 2019 είχε γίνει ήδη viral κυκλοφορώντας ανεξάρτητα, από τον ίδιο τον καλλιτέχνη, στα κοινωνικά δίκτυα. Αυτά λίγο-πολύ οδήγησαν τον Τύπο να τον αντιμετωπίσει με επιφύλαξη, πολλούς να αμφισβητήσουν ακόμα και το κατά πόσο τον ενδιαφέρει όντως η μουσική, άλλους να μιλούν απλά για έναν έξυπνο χειριστή των διαδικτυακών πλατφορμών και καλό «μαρκετίστα» και την Αμάντα Πέτρουσιτς να τον χαρακτηρίζει ευγενικά σε ένα σημείωμά της στο New Yorker το καλοκαίρι του 2019 ως «τον ήχο του ίντερνετ, τρόπον τινά».

Ο ράπερ Lil Nas X και ο αντίκτυπος στην ποπ κουλτούρα μέσω ενός κινήματος χειραφέτησης

Η αλήθεια είναι πως ακόμα και αν είχαμε να κάνουμε τότε, το 2019, με ένα μουσικό πυροτέχνημα, της-μιας-επιτυχίας, βρισκόταν ήδη σε εξέλιξη μια σημαντική στιγμή για τις ποπ κουλτούρες.

Τα δύο δημοφιλέστερα είδη μουσικής στις ΗΠΑ είχαν μόλις αναμιχθεί και μάλιστα με τεράστια επιτυχία ενώ παράλληλα ένα κίνημα που αμφισβητούσε την ίδια την ιδέα της αμερικανικής ταυτότητας ήταν ήδη προ των πυλών. Στο βίντεο κλιπ του “Old Town Road” ο Lil Nas X (παρεμπιπτόντως είναι μαύρος) εμφανίζεται ντυμένος καουμπόι. Αυτό συνέπεσε με την άνοιξη και οδήγησε στην κορύφωση του κινήματος που ονομάστηκε από μια χρήστρια του Twitter ως “yeehaw-agenda”. Ο καουμπόι ήταν ανέκαθεν ένα ισχυρό σύμβολο της αμερικανικής ταυτότητας. Ως επί το πλείστον, όμως, η εικόνα του καουμπόι περιοριζόταν στην εικόνα του λευκού άντρα, ενώ την περίοδο της επέκτασης προς τη Δύση, ο ένας στους τέσσερις καουμπόηδες ήταν μαύρος. Όπως εκφράστηκε η “yeehaw agenda” στη μόδα, τον κινηματογράφο και την ποπ μουσική, αντικατοπτρίζει μια στιγμή μετάβασης κατά την οποία αμφισβητήθηκε η ίδια η ιδέα της αμερικανικής ταυτότητας, ή έστω μια στιγμή κατά την οποία δόθηκε η ευκαιρία να διορθωθούν οι κυρίαρχες αφηγήσεις στις ΗΠΑ. Τέλος, εντύπωση είχε προκαλέσει τότε η απόφαση του περιοδικού Billboard να αποσύρει από το chart της country μουσικής το τραγούδι εξηγώντας πως στην κατηγοριοποίηση σε μουσικά είδη λαμβάνει υπόψη το ποιος είναι ο καλλιτέχνης αλλά και το ως τι προωθεί το τραγούδι η δισκογραφική του εταιρεία.

Όταν το “Old Town Road” βρισκόταν στην κορυφή, ο Lil Nas X κάνει coming-out ως γκέι, κυκλοφορεί ένα συμπαθητικό μα όχι και τόσο επιτυχημένο κριτικά EP με επτά κομμάτια, ώσπου φτάνουμε στο 2021.

Lil Nas X: Gay icon, το καλύτερο μάρκετινγκ δίσκου και βιντεοκλίπ υπερπαραγωγές

Την άνοιξη κυκλοφορεί το τραγούδι “Montero (Call Me By Your Name)” -ένας ρυθμικός, πιασάρικος συνδυασμός hip hop με φλαμένκο- συνοδευόμενος από ένα βίντεο κλιπ αρκετά αφαιρετικό τοποθετημένο σε μια ουτοπία παστέλ αποχρώσεων, όπου διάφοροι γελοία ντυμένοι κλόουν με τη μορφή του τραγουδιστή είναι επιφορτισμένοι με σεξουαλικού τύπου δουλειές. Το βίντεο κλιπ ολοκληρώνεται με τον Nas X να κάνει ένα lap-dance μπροστά στον σατανά. Παράλληλα με την κυκλοφορία του κλιπ, ο καλλιτέχνης συνεργάστηκε με μια εταιρεία που ονομάζεται MSCHF για μια -περιορισμένων αντιτύπων- σειρά αθλητικών της Nike με θέμα τον σατανά, που υποτίθεται ότι περιείχαν μια σταγόνα από ανθρώπινο αίμα. Οι προκλήσεις ήταν πολλές και η θύελλα αντιδράσεων ακόμα μεγαλύτερη: από το Fox News και θρησκευτικές οργανώσεις μέχρι κυβερνήτης πολιτείας καταδίκασαν το βίντεο κλιπ και μίλησαν για τη ηθική που πρέπει να διασωθεί.

Όλο αυτό περισσότερο τροφοδότησε, παρά αποθάρρυνε τη διάθεση του Nas X για πρόκληση. Το καλοκαίρι κυκλοφορεί ένα νέο τραγούδι με νέο κλιπ, το “Industry Baby”, μια κινηματογραφικών δεδομένων βιντεοσκοπημένη φιέστα που συμβαίνει στους χώρους μιας φυλακής όπου οι κρατούμενοι φορούν φωτεινές ροζ φόρμες και άλλοτε πάλι τίποτα. Το τραγούδι, ένα πιο καθαρόαιμο hip hop, rap, κομμάτι με εντυπωσιακά πνευστά σε σημεία, μιλάει για τον ίδιο τον τραγουδιστή του: την επιτυχία του, την προσπάθειά του να βγάλει το άλμπουμ του εγκαίρως  και φυσικά τη σεξουαλικότητά του.

Τα δύο αυτά τραγούδια με τα συνοδευτικά κλιπ μετέτρεψαν τον Lil Nas X σε δύο πράγματα. Αρχικά σε gay icon λόγω του τρόπου με τον οποίο ανενδοίαστα (όπως έκαναν δηλαδή τόσα χρόνια και οι στρέιτ ράπερ) μιλάει στα τραγούδια του για τον γκέι έρωτα και την γκέι σεξουαλικότητα, χωρίς ταπεινότητες και σεμνοτυφίες: “I’m queer, ha!”, φωνάζει σε ένα κουπλέ του “Industry Baby”. Τον μετέτρεψαν όμως και σε κάτι άλλο, ολίγον «παλιακό», μα συνάμα αποτελεσματικό: σταρ των βίντεο κλιπ. Γράφτηκε (και ισχύει) ότι είναι ο πρώτος ίσως καλλιτέχνης μετά την εμφάνιση της Lady Gaga στο προσκήνιο, πριν μια δεκαετία, που αντιλαμβάνεται τη δυναμική του μέσου των βίντεο κλιπ με όλη την αίγλη τους (υπερπαραγωγές, φαραωνικά σκηνικά, υψηλά μπάτζετ) για να προωθήσει τη μουσική του, τα κοινωνικά μηνύματα που ενδεχομένως θέλει, να κάνει πλάκα, να προκαλέσει συναίσθημα και γενικά να προκαλέσει.

Σ’ ένα από τα ομορφότερα κομμάτια του δίσκου, το “One of  me”, το οποίο δεν είναι το μόνο που μιλάει αποκλειστικά για το παρελθόν του, αναφέρεται στην τεράστια και απρόσμενη επιτυχία που βίωσε το 2019 αλλά και στη διαρκή αμφισβήτηση και απόρριψη που έφερε το ξαφνικό της επιτυχίας αυτής. Στο τραγούδι ακούγεται ο Έλτον Τζον στο βάθος να παίζει πιάνο, κι αυτό από μόνο του λέει πολλά. Σε πολλά τραγούδια μιλάει για τα παιδικά του χρόνια ή για τις φιλικές του σχέσεις όπως το “Void” ή το “Dead Right Now”, όπου αναφέρει την αγωνία του να τα καταφέρει στο stardom αφού παράτησε και το κολλέγιο για να αφοσιωθεί στη μουσική. Στο “That’s What I Want” μιλάει για τη διαρκή αναζήτηση ενός και μοναδικού άνδρα στη ζωή και του πραγματικού έρωτα μ’ ένα βίντεο κλιπ που συνδυάζει εικόνες  από το “Brokeback Mountain” και σεξ στα αποδυτήρια ενός αγώνα ποδοσφαίρου.

Το ότι το μάρκετινγκ του δίσκου είναι ίσως το καλύτερο που έχουμε δει τα τελευταία (πολλά) χρόνια, νομίζω πως δεν τίθεται προς αμφισβήτηση. Για ένα διάστημα μέχρι να κυκλοφορήσει ο δίσκος, ο νεαρός ράπερ πόζαρε στον φακό ως έγκυος -κυοφορώντας το άλμπουμ του- για να ανεβάσει στα κοινωνικά δίκτυα ένα χιουμοριστικό βίντεο όπου το «φέρνει στον κόσμο» σε μια μαιευτική κλινική. Από το 2019 έως σήμερα είδαμε τον Lil Nas X ως έναν βάιραλ κωμικό στα σόσιαλ, ως έναν υπερ-επιτυχημένο πρωτοεμφανιζόμενο μουσικό και ως υπερ-σεξουαλικό σόουμαν και με το ντεμπούτο άλμπουμ του βλέπουμε μια ακόμα πτυχή του: αυτήν του ανθρώπου με ευαισθησίες. Μένει βέβαια να δούμε κατά πόσο ο Lil Nas X δεν είναι μόνο ένας πανέξυπνος χειριστής των πλατφορμών και του virality τους και μόνο ένας οξυδερκής μαρκετίστας αλλά ότι μπορεί επίσης να γράψει τραγούδια που να τους αξίζει στο έπακρο η μεγαλοπρέπεια των φαραωνικών βίντεο κλιπ που δημιουργεί. Να αποδείξει δηλαδή αν αυτό που συμβαίνει δεν είναι απλά αποτέλεσμα χαρίσματος και τέλειου μάρκετινγκ και πως συντελείται όντως μια σημαντική στιγμή για τις ποπ κουλτούρες του 21ου αιώνα.