Πώς ο τελικός του αμερικανικού ποδοσφαίρου Super Bowl εξελίχθηκε σε φαινόμενο της σύγχρονης κουλτούρας: Η πρώτη διοργάνωση, το ημίχρονο, οι διαφημίσεις
Όσοι παρακολουθούν τους αγώνες των τριών αθλημάτων που λατρεύονται στην Αμερική, που είναι το μπέιζμπολ, το μπάσκετ και το ποδόσφαιρο, δεν μπορεί παρά να εντυπωσιάζονται από την ξεχωριστή, γιορτινή ατμόσφαιρα μέσα και έξω από τα γήπεδα.
Το Super Bowl, ο τελικός του πρωταθλήματος του αμερικανικού ποδοσφαίρου (National Football League - NFL), είναι το μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός της χρονιάς στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πρόκειται για έναν αγώνα-θεσμό που ξεκίνησε το 1967 και διεξάγεται κάθε Φεβρουάριο μεταξύ των νικητών των δύο επαγγελματικών πρωταθλημάτων AFC και NFC, που αποτελούν το NFL. Ενδεικτικά, σύμφωνα με τη στατιστική εταιρεία Nielsen, εκτός από τους φιλάθλους στο στάδιο πέρυσι τον τελικό παρακολούθησαν 102 εκατομμύρια θεατές στις ΗΠΑ στην τηλεόραση και στις διαδικτυακές πλατφόρμες, ενώ είχε τη δεύτερη σε αριθμούς θέαση παγκοσμίως. Όλη η εβδομάδα πριν τον τελικό κατακλύζεται από μεταδόσεις εγχώριων και διεθνών μίντια, που καλύπτουν θέματα γύρω από τους αθλητές και τη διοργάνωση, καθώς θεωρείται μια γιορτή που συνδυάζει τον αθλητισμό, την ψυχαγωγία και την ποπ κουλτούρα, ενώ ανεπίσημα έχει καθιερωθεί ως εθνική αργία που ενώνει το έθνος.
Στο φετινό Super Bowl 55 αντιμέτωποι θα είναι οι Tampa Bay Buccaneers με τους Kansas City Chiefs. Το παιχνίδι θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 7 Φεβρουαρίου 2021 (ξημερώματα Δευτέρας στην Ελλάδα) στο στάδιο Raymond James στην πόλη Τάμπα της Φλόριντα. Φυσικά, ο φετινός τελικός θα είναι διαφορετικός λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, καθώς τον αγώνα θα παρακολουθήσουν από κοντά μόνο 25.000 φίλαθλοι, αντί των 65.000 που επιτρέπει η χωρητικότητα του σταδίου, τηρώντας τις απαραίτητες αποστάσεις για ασφάλεια.
Το halftime show και οι λαμπερές εμφανίσεις
Στο πέρασμα του χρόνου, ο τελικός του Super Bowl από αθλητικό γεγονός εξελίχθηκε σε ένα τηλεοπτικό φαινόμενο της σύγχρονης ποπ κουλτούρας εξαιτίας του μουσικού προγράμματος που παρουσιάζεται κατά τη διάρκεια του ημιχρόνου. Μέσα στα 12-14 λεπτά που μεσολαβούν, μεγάλα ονόματα της παγκόσμιας μουσικής σκηνής έχουν εμφανιστεί, από τον Μάικλ Τζάκσον και τον Πρινςμέχρι τη Σακίρα και την Τζένιφερ Λόπεζ, με εντυπωσιακές χορογραφίες και άλλα οπτικά εφέ, σε ένα halftime σόου που έχει τη λάμψη μιας μουσικοχορευτικής υπερπαραγωγής. Χωρίς να λείπουν φυσικά τα ευτράπελα και οι αμήχανες στιγμές, όπως για παράδειγμα, το 2004, όταν όλος ο κόσμος μιλούσε για την κοινή εμφάνιση των Τζάστιν Τίμπερλεϊκ και Τζάνετ Τζάκσον, και το ατύχημα στη σκηνή που έφερε τη δημοφιλή τραγουδίστρια σε δύσκολη θέση. Το 2019, πάλι, η εμφάνιση των Maroon 5 σχολιάστηκε ως αδιάφορη σε σύγκριση με τα live των προηγούμενων χρόνων. Δεν είναι τυχαίο, πάντως, ότι η έναρξη του Super Bowl συνοδεύτηκε από την αύξηση του ποσοστού των αμερικανικών νοικοκυριών που διέθεταν συσκευή τηλεόρασης.
Στη σκηνή του Super Bowl φέτος θα ανέβει ο πολυβραβευμένος Καναδός τραγουδιστής και παραγωγός The Weeknd, ο οποίος με τη βοήθεια του Βρετανού τηλεοπτικού σκηνοθέτη Χέιμις Χάμιλτον, που έχει σκηνοθετήσει όλες τις συναυλίες του υπέρλαμπρου τελικού από το 2010 και μετά, υπόσχεται ένα φαντασμαγορικό live. Λίγα εικοσιτετράωρα πριν την περφόρμανς του μάλιστα ο The Weeknd δήλωσε ότι θα τραγουδήσει σόλο: «Δεν υπήρχε χώρος για να χωρέσει κάποιος ακόμα στην αφήγηση και την ιστορία που θα πω στο σόου. Οπότε δεν θα υπάρξουν specialguests».
Σύμφωνα με το τυπικό της διοργάνωσης, στο ξεκίνημα κάποιος διάσημος καλλιτέχνης τραγουδάει τον εθνικό ύμνο με τη συνοδεία της ορχήστρας ενός πανεπιστημίου ή του στρατού. Ανάμεσα σε αυτούς μέσα στα χρόνια περιλαμβάνονται οι Νταϊάνα Ρος, Νιλ Ντάιαμοντ, Μπίλι Τζόελ, Γουίτνεϊ Χιούστον, Cher, Κριστίνα Αγκιλέρα και Μπιγιονσέ. Φέτος, τον εθνικό ύμνο θα τραγουδήσει η 33χρονη ερμηνεύτρια της τζαζ από τη Φιλαδέλφια, Τζάσμιν Σάλιβαν, η οποία γνώρισε μεγάλη επιτυχία με την κυκλοφορία του πρώτου της άλμπουμ «Fearless» το 2008 και από τότε προτάθηκε 12 φορές για βραβείο Grammy. Η πιο πρόσφατη δισκογραφική δουλειά της «Heaux Tales», που κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 2021 και ρίχνει φως στις εμπειρίες των μαύρων γυναικών που ανήκουν στην γενιά των millennials, είχε θετική ανταπόκριση.
Διαφημίσεις διάρκειας 30 δευτερολέπτων
Εκτός από αθλητικό και καλλιτεχνικό γεγονός, ωστόσο, η διοργάνωση του Super Bowl αποτελεί ταυτόχρονα και ένα ιδιαίτερα επιτυχημένο διαφημιστικό πρότζεκτ. Οι διαφημιστικές εταιρείες αφιερώνουν μεγάλο ποσοστό από τον ετήσιο προϋπολογισμό τους για την προβολή πρωτότυπων διαφημίσεων, όπου πρωταγωνιστούν διασημότητες. Ενδεικτικά, μια διαφήμιση διάρκειας 30 δευτερολέπτων κοστίζει περί τα 6 εκατομμύρια δολάρια. Είναι λοιπόν το απόλυτο timing για εταιρείες αυτοκινήτων, κινηματογραφικά στούντιο, τεχνολογικούς κολοσσούς και βιομηχανίες σνακ να ξοδέψουν για να κερδίσουν χρήματα, κάτι στο οποίο βοηθάει σημαντικά και η αναπαραγωγή των σποτ αυτών μέσα από πλατφόρμες όπως το Youtube, το Vimeo κ.ά. Επιπλέον, πέρα από τις διαφημίσεις προϊόντων, στο ενδιάμεσο του αγώνα προβάλλονται και τρέιλερ επερχόμενων τηλεοπτικών και κινηματογραφικών παραγωγών που πρωτοπαρουσιάζονται στο κοινό.
Υπάρχουν θεατές που ενδιαφέρονται για τα διαφημιστικά σποτ στον ίδιο βαθμό με το ποδοσφαιρικό παιχνίδι και άλλοι που δεν ενδιαφέρονται για τον αγώνα και συντονίζονται στους δέκτες ανυπομονώντας να παρακολουθήσουν μόνο αυτά. Μερικές από τις δημοφιλέστερες διαφημίσεις που προβλήθηκαν στο Super Bowl είναι οι: «Apple» (1984) σε σκηνοθεσία του Ρίντλεϊ Σκοτ, «Coca-Cola ClassicAd: “Mean” Joe Greene» (1979), «Betty White - Snickers» (2010), «Frogs - Budweiser» (1995) και «Wise Guy – Diet Pepsi» (1990).
Αξιοσημείωτο πάντως είναι ότι στην αμερικανική κουλτούρα και οι ίδιοι οι παίκτες χαρακτηρίζονται ως σελέμπριτι. Ποδοσφαιριστές όπως ο Πέιτον Μάνινγκ και ο Τομ Μπρέιντι έχουν εξελιχθεί σε πολύ δημοφιλείς προσωπικότητες, με υψηλές δυνατότητες διαπραγμάτευσης και συχνές τηλεοπτικές εμφανίσεις.
Ανάλογα με την αισθητική και την οπτική γωνία του καθενός, το σόου ως σύνολο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ακόμα και υπερβολικό ή με υπερβολική εμπορική στόχευση. Παρόλα αυτά δεν παύει να είναι ένα λαμπερό οπτικοακουστικό θέαμα που προσφέρει διασκέδαση, αναδεικνύει τεχνολογικές εξελίξεις, δημιουργεί νέες τάσεις σε πολλούς κλάδους και βέβαια αποτελεί αντικείμενο σχολιασμού και αναλύσεων για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την ολοκλήρωσή του.
12°
![Coca-Cola Classic ad: 'Mean' Joe Greene [Full Version] (1979)](/images/640x360/3/jpg/files/YouTube/xffOCZYX6F8.webp "Coca-Cola Classic ad: 'Mean' Joe Greene [Full Version] (1979)")
