Ανεβαίνει στη σκηνή, χαιρετάει τον κόσμο, μιλάει με γνωστούς της στα τραπέζια, γελάει ευχαριστημένη. «Απείθαρχη» σε σχέση με την υπόλοιπη καλοκουρδισμένη ορχήστρα, πιάνει το μικρόφωνο, δεν τραγουδάει αμέσως, κοιτάζει διερευνιτικά. Ησυχία. Μπαίνει στο τραγούδι και αυτομάτως βλέπεις ένα κοινό ακίνητο να απολαμβάνει μία από τις γνησιότερες, αναλλοίωτες λαϊκές φωνές της Ελλάδας.
«Μου αρέσουν τα σκουλαρίκια σου» ήταν η πρώτη φράση που μου είπε πριν συστηθούμε, πριν πούμε καλησπέρα. Αφοπλιστικά αυθόρμητη. Δυσκολευτήκαμε να κλείσουμε το ραντεβού μας, μεσολάβησαν ιώσεις και αναποδιές μέχρι το σημείο που η επιμονή μου βρήκε πόρτα και μπήκε.
Ξεκινήσατε να τραγουδάτε σε μικρή ηλικία σε πανηγύρια. Σωστά;
Ναι. Κατάγομαι από μουσική οικογένεια. Ο πατέρας μου, ο Τάκης Λαβίδας, που ταυτόχρονα ήταν και ο πρώτος μου δάσκαλος, αλλά και η υπόλοιπη οικογένειά μου ήταν όλοι επαγγελματίες μουσικοί. Παππούδες, πατέρας, αδέρφια… ε, ήταν στο DNA. Ο πατέρας μου έπαιζε κυρίως σαντούρι, αλλά όχι μόνο. Πήγαινα μαζί τους στα πανηγύρια από μικρή, έκανα παρέα με τα παιδιά των ανθρώπων που είχαν τα μαγαζιά στα οποία γινόταν το γλέντι, ήταν καθημερινότητά μου. Κάποια στιγμή που ο πατέρας μου έλειπε στη Γερμανία δεν ξέρω πώς τα μαγείρεψα αλλά κατάφερα τη μάνα μου να με αφήσει να ανέβω να τραγουδήσω. Μου άρεσε το τραγούδι… μου άρεσε να είμαι τραγουδίστρια.
Πώς από τα πανηγύρια φτάσατε σε τόσες συνεργασίες-σταθμούς, περάσατε από το δημοτικό τραγούδι στο λαϊκό μέχρι και στο ροκ;
Τα πρώτα χρόνια τραγουδούσα δημοτικά, μετά μέσω της Lyra, της εταιρείας που με ανέλαβε, είχα πολλές ευκαιρίες. Μου άρεσαν τα δημοτικά αλλά δεν θα έμενα σε αυτό, τραγούδησα σε μπουάτ με πολλούς τραγουδιστές που μετέπειτα έγιναν γνωστά ονόματα της μουσικής σκηνής και άλλους που δεν έκαναν καριέρα. Εκείνα τα χρόνια κάναμε φωνητικά, σιγόντο, τραγουδούσαμε και όλοι μαζί επί σκηνής. Ήταν σχολείο το πάλκο. Μαθαίναμε πρώτα και ύστερα περνούσαμε και σε άλλα είδη.
Μήπως αυτός ο διαχωρισμός σε είδη είναι ένας περιορισμός που καλεί τον καλλιτέχνη να υπηρετεί ένα είδος χωρίς να πειραματίζεται;
Η ετικέτα είναι περιορισμός. Ο καλλιτέχνης ακούει το στίχο που τραγουδάει. Σύμφωνα με το στίχο συχνά διαμορφώνει τον τρόπο που θα πει το τραγούδι. Φαντάζεσαι να λέει κάποιος «εκπορνεύεσαι κουρέλι στην μπορντελοκοινωνία» σε μελωδία νανουρίσματος; (Στο σημείο αυτό τραγουδάει την «Πνευμονοκονίαση» έτσι, μελωδικά, και ξεσπάμε σε γέλια). Αν υπηρετείς το στίχο και σέβεσαι τη μουσική θα πεις το τραγούδι όπως του αρμόζει πέρα από είδη και ετικέτες.
Στη ζωή μου είμαι ανατολίτισσα. Μου αρέσει να ακουμπάω στον ώμο του άντρα που είναι δίπλα μου, να βασίζομαι σε αυτόν. Μου αρέσει να φροντίζω τους ανθρώπους που έχω κοντά μου, επίσης μου αρέσει το σπίτι. Δεν θέλω να βγαίνω, ποτέ δεν ήθελα. Ίσως τότε μόνο που ήμουν δεκαοχτώ και γάμπριζα (γελάει) αλλά για πόσο νομίζεις γάμπριζα; Στα είκοσί μου παντρεύτηκα.
Στα τραγούδια που γράψατε εσείς ο στίχος είναι κυρίως κοινωνικοπολιτικός. Αυτά τα τραγούδια προτιμάτε;
Για κάποιο λόγο δεν έγραψα ή τραγούδησα πολλά ερωτικά τραγούδια. Τώρα που το συζητάμε σκέφτομαι ότι ίσως προτιμούσα τα άλλα. Μπορεί το τραγούδι να είχε ως αφορμή έναν ερωτικό καβγά αλλά να μην είναι αυτό που λέμε «ερωτικό τραγούδι». Έτσι γράφτηκε το «Ένα χειμωνιάτικο πρωί». Είχα έναν καβγά, έφυγα από το σπίτι και έγραψα αυτό το τραγούδι χωρίς τότε να ξέρω αν θα ηχογραφηθεί, πόσο μάλλον αν θα γίνει επιτυχία. Αυτά που έκανα μετά τον καβγά τραγούδησα, μη γνωρίζοντας πώς θα εξελιχθεί. Μετά από χρόνια έκανα σύγκριση στο τραγούδι που έγραψα με άλλα που μιλούσαν για γυναίκες στα πούπουλα και μονολογούσα: «Μα, καλά, εγώ έγραφα για γυναίκες που νοίκιαζαν σπίτι, έδιναν τρία νοίκια μπροστά, έψαχναν για έπιπλα, ενώ άλλα τραγούδια μιλούσαν για γυναίκες που ο άντρας τις είχε στην πένα. Είχα άλλο τσαμπουκά».
Και όταν μιλούσατε για «προκάτ παραστρατήματα» τι αφορμή είχατε;
Αυτή την επίκαιρη μανία να κατασκευαστεί μια εμπειρία έστω και δήθεν; Ο κάθε άνθρωπος έχει ανάγκη από περιστατικά, θέλει να ζήσει το κάτι διαφορετικό. Στο ποίημά του ο Καβάφης λέει πως οι βάρβαροι ήταν «μια κάποια λύσις». Ο άνθρωπος από τη φύση του ψάχνει κάποιες εμπειρίες ακόμα κι αν δεν τις φέρνει η ίδια η ζωή.
Νιώσατε εξάρτημα της μουσικής βιομηχανίας;
Όχι, όταν έγραψα το «είμαι εξάρτημα εγώ της μηχανής σας» είχα γεννήσει μόλις το γιο μου και είχα τα υπαρξιακά μου. Ένιωθα πως είμαι ένα μηχάνημα και γέννησα και το ανταλλακτικό.
Έχετε σχέδια για επόμενες δουλειές και συνεργασίες;
Θα ήθελα να κάνω ένα λαϊκό δίσκο με τα τραγούδια του πατέρα μου. Κάποια στιγμή θα το κάνω, νομίζω. Δεν σχεδιάζω τα πράγματα που κάνω, ίσως είμαι τεμπέλα ως προς αυτό. Με παρασέρνει η χαρά μου καμιά φορά και γίνομαι απόλυτη ενώ δεν θέλω να είμαι. Μεγαλώνοντας και περνώντας και από μια σοβαρή κατάθλιψη έγινα πιο ταπεινή. Εννοώ πιο ανοιχτή, λιγότερο απόλυτη.
Φέτος παρουσιάζετε ένα νοσταλγικό πρόγραμμα στο ΚΥΤΤΑΡΟ, δίπλα στον Διονύση Σαββόπουλο, που αν και το ονομάσατε «εμφάνιση ηλικιωμένων» είναι μια μουσική παράσταση επίκαιρη και δυνατή, ένα γλέντι. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία;
Με τον Διονύση γνωριζόμαστε σαράντα χρόνια, είμαστε φίλοι, γνωρίζω την οικογένειά του, γνωρίζει την οικογένειά μου, έχω δει τα παιδιά του να μεγαλώνουν. Το πρόγραμμα αυτό ήταν μια ιδέα που είχαμε και οι δύο. Αφέθηκα στην ιδέα αυτή γιατί έχω μεγάλη εμπιστοσύνη στον Διονύση και τον θεωρώ έναν από τους καλύτερους τραγουδοποιούς. Ξέρει πολύ καλά τι κάνει και ήταν πάντα μπροστά από την εποχή του. Για παράδειγμα, όταν έκανε τους «Αχαρνείς» εμπιστεύτηκε τον Μανόλη Ρασούλη τότε που ο κόσμος δεν τον γνώριζε. Το ίδιο έκανε και με τους αδελφούς Κατσιμίχα. Αυτά δεν τα γνωρίζει ο περισσότερος κόσμος. Ο τίτλος «Η εκδίκιση της γυφτιάς» είναι πάλι του Διονύση. Είναι οραματιστής, είναι πρωτοπόρος, μαζί του έχω την αίσθηση της μαθητείας, τον κοιτάζω στα μάτια την ώρα που τραγουδάμε, παρατηρώ τη σχέση του με τους μουσικούς, με το κοινό. Είναι μάγος!
Info Η παράσταση «Εμφάνιση ηλικιωμένων» με τον Διονύση Σαββόπουλο και την Ελένη Βιτάλη στο ΚΥΤΤΑΡΟ πήρε παράταση και θα συνεχιστεί και τον Φεβρουάριο.
Μαζί τους οι μουσικοί: Γιώτης Κιουρτσόγλου (μπάσο), Δημήτρης Λάππας (κιθάρες,μπουζούκι), Βασίλης Ποδαράς (ντραμς), Στάθης Άννινος (πλήκτρα), Θοδωρής Σούκερας (τρομπόνι), Δημήτρης Αγάθος (τρομπέτα), Νατάσα Παυλάτου (κρουστά).
9°
