The Matrix Resurrections: Ένα sequel που δεν ζήτησε κανείς
Δυστυχώς, κανείς δεν μπορεί να πει ακριβώς τι είναι το «The Matrix Resurrections». Θα πρέπει να το δούμε μόνοι μας. Πόσοι όμως νοιάζονται πραγματικά να το δουν;
The Matrix Resurrections: Το σίκουελ των αδερφών Γουατσόφσκι με τον Κιάνου Ριβς και την Κάρι-Αν Μος, όσα είναι γνωστά για το νέο φιλμ και οι αλλαγές από το 1999
Αν τον Δεκέμβριο που θα προβληθεί παγκοσμίως το «The Matrix Resurrections» αναζητήσετε στο google τις κριτικές, βάζω στοίχημα από τώρα όσα μπλε ή κόκκινα χάπια θέλετε ότι οι επτά στις δέκα θα υιοθετούν το ακόλουθο ΑΝΥΠΟΦΟΡΟ κλισέ:
«Πλέον, στις μέρες μας, όταν ανάμεσα στην πραγματικότητα και σε αυτό που πλασάρεται ως πραγματικότητα τα όρια είναι πιο θολά από ποτέ, το Matrix θα έπρεπε να προσπαθήσει πιο πολύ για να γίνει κάτι περισσότερο από μία ακόμα ταινία δράσης».
Το οποίο, πέρα από βαρετό, θα είναι και εντελώς άδικο. Διότι ναι μεν κανείς δεν ζήτησε το φετινό sequel, πλην όμως το αυθεντικό «Matrix» εξαρχής ήταν όντως μία ταινία δράσης. Απλώς, το 1999, δεν ήταν μία ΑΚΟΜΑ τέτοια ταινία!
Η ιστορία των ταινιών Matrix
Έναν αιώνα πίσω. Είναι 1999, το Google είναι κάτι που οι προχωρημένοι φίλοι μας γνωρίζουν ως «portal», καθώς έχει ξεκινήσει έναν χρόνο νωρίτερα, το Αmazon είναι το πληρέστερο βιβλιοπωλείο της τελευταίας 5ετίας, το Netflix είναι μεν συνδρομητικό αλλά ακόμα στέλνει… dvd μέσα σε φακέλους, ενώ κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς σημαίνει streaming και το internet έχει αρχίσει να μπαίνει για τα καλά στη ζωή μας, έστω με τον γολγοθά του dialup.
Ο 21ος αιώνας είναι προ των πυλών, κυκλοφορούν φημολογίες για millennium fever και ιούς που θα σταματήσουν όλα τα ρολόγια του σύμπαντος στις 31 Δεκεμβρίου και γενικά περνάμε περίπου όπως περνάμε τώρα. Μείον την πανδημία. Και μείον τα social media. Άρα, βασικά, γράψτε λάθος: περνάμε ΦΙΝΑ!
O όρος «cyber punk» μας είναι δόκιμος, καθώς στο σχολείο διαβάζαμε Δικαστή Ντρεντ και είχαμε δει το «Blade Runner» (που διαδραματιζόταν στο δυστοπικό… 2019, γατάκια) και τον «Εξολοθρευτή», στο πανεπιστήμιο μάθαμε τον Ουίλιαμ Γκίμπσον και κάποιος είχε πει «είναι μια ταινία του Φριτς Λανγκ που γυρίστηκε το 1927 και είναι ό,τι πιο farout έχετε δει», ενώ το 1995, εκτός του ότι είχαμε εντυπωσιαστεί από το «12 Monkeys» του Τέρι Γκίλιαμ, είχαμε θαυμάσει τον ανερχόμενο, τότε, αστέρα του Χόλιγουντ, Κιάνου Ριβς στο «Johnny Mnemonic» (που διαδραματιζόταν στο δυστοπικό… 2021 ΓΑΤΑΚΙΑ), όπου δεν καταλάβαμε τίποτα, αλλά ποιος περιμένει να καταλάβει οτιδήποτε από μία ταινία με τον Ντολφ Λούντγκρεν ούτως ή άλλως; (Για την ιστορία, το μόνο που θυμάμαι σήμερα από αυτό είναι το κομμάτι των Bono/The Edge από το σάουντρακ.) Είχαμε επίσης παίξει το «Ghost In The Shell» στο play station (δεν είχε αριθμό τότε, διότι ήταν το πρώτο και δεν υπήρχε άλλο), είχαμε πάθει ζημιά με τη βρετανική electronica και τις ηλεκτρονικές κιθάρες των Nine Inch Nails, ενώ, μόλις ένα χρόνο νωρίτερα, είχαμε δει μία καλτ ταινία του Άλεξ Πρόγιας με τίτλο «Dark City», ένα φουτουριστικό νεο-νουάρ που έμοιαζε σαν να είχε βγει μέσα από το όραμα του Γκάρι Νιούμαν για μια νέα ψηφιακή εποχή, πατώντας πάνω στο σενάριο του «Tron» και το εκτόπισμα του «Ολική Επαναφορά». Με τα κινητά-παντόφλες που είχαμε, συζητούσαμε με τους φίλους μας για το «τι έχουν να δουν τα μάτια μας».
Και το 1999 τα μάτια μας είδαν τον σούπερ σταρ, πλέον, Κιάνου Ριβς σε μία ταινία που όμοιά της δεν είχαμε ξανασυναντήσει. Γιατί, όμως, το «Matrix» ήταν τόσο ξεχωριστό; Η απάντηση αρχικά είναι απλή: γιατί οι αδερφοί Γουατσόφσκι συνδύασαν ετερόκλητα πράγματα μεταξύ τους με πρωτότυπο τρόπο και μπόρεσαν να τα κάνουν όλα να ταιριάξουν αρμονικά, ορίζοντας, χωρίς υπερβολή, τις ταινίες δράσεις του 21ου αιώνα. Ok, ποια ήταν όμως αυτά τα «ετερόκλητα»;
1. Όλα τα αμιγώς τεχνικά της κινηματογράφησης. Δεν είναι τυχαίο που η ταινία θριάμβευσε στις τεχνικές κατηγορίες των Όσκαρ (τέσσερα βραβεία!), ενώ είχε απέναντί της το «The Phantom Menace» του Star Wars: καλύτερο μοντάζ, καλύτερος ήχος, καλύτερα ηχητικά εφέ, καλύτερα οπτικά εφέ – ακόμα και αν το περίφημο «bullet time» δεν ήταν πρακτικά δικός του νεωτερισμός, αφού το είχαμε δει νωρίτερα και σε άλλες ταινίες («Blade», «Lost In Space»).
2. Οι χορογραφίες των σκηνών μάχης: προσελήφθη ο best of the best των πολεμικών τεχνών, ο Κινέζος Yuen Woo-Ping, με ξεκάθαρη οδηγία να «διατηρήσει το επίπεδο της χορογραφίας στα ύψη των καλύτερων παραγωγών του Χονγκ Κονγκ». Πράγματι, ο Γου-Πινγκ τα κατάφερε, αφού βέβαια στο μεταξύ ζήτησε παράταση χρόνου, καθώς «οι Αμερικανοί ηθοποιοί ήταν παντελώς αγύμναστοι σε σχέση με τους αντίστοιχους Ασιάτες». Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Βρετανός Χιούγκο Γουίβινγκ χρειάστηκε εγχείρηση στον γοφό του καθώς τραυματίστηκε σε μία πρόβα, ενώ ο Κιάνου Ριβς, που ξεκίνησε τα γυρίσματα με έντονα προβλήματα στη σπονδυλική του στήλη, χρειάστηκε να ακολουθήσει πρόγραμμα αποθεραπείας τους δύο πρώτους μήνες, ώστε να μην καταλήξει ξανά στο νοσοκομείο! Ο δε κασκαντέρ του, Τσαντ Σταχέλσκι, έφυγε από τα στούντιο που είχαν στηθεί στο Σίντνεϊ με μία γενναία χρηματική επιταγή αλλά και δεκάδες μελανιές, σπασμένα πλευρά, ένα σπασμένο γόνατο και μία εξάρθρωση ώμου! Γι αυτό άλλωστε η Σάλμα Χάγιεκ δεν πήρε το ρόλο, για τον οποίο αρχικά προοριζόταν, της Trinity: διότι ήταν παντελώς αγύμναστη και «βαρύ σκαρί», όπως αποκάλυψε η ίδια, σχετικά πρόσφατα.
3. Το σενάριο που αντλούσε στοιχεία από τις βιβλικές παραβολές, τις βασικές αρχές της εξελικτικής ψυχολογίας, τα ρηξικέλευθα άρθρα του περιοδικού Wired, τη δυσφορία φύλου των αδερφών Γουατσόφσκι, το τρίπτυχο σύμβολα-πραγματικότητα-κοινωνία, την Αλληγορία του Σπηλαίου του Πλάτωνα και τα συνδύαζε με την κουλτούρα των manga, των ταινιών anime και, ασφαλώς, την κουλτούρα των video games, που πλέον είχε εισβάλει δυναμικά στην έννοια home entertainment. To ινερνετικό σύμπαν φάνταζε εξωτικά αχαρτογράφητο και η ταινία υποσχόταν περισσότερες διαστάσεις από όσες γνωρίζαμε, δανειζόμενη και λίγη οργουελιανή τρομολαγνεία. Οι πιο κυνικοί έκαναν λόγο για μία «block buster διασκευή του “Brazil”».
4. Η χρήση δυνατών beats και industrial κιθάρων ως μουσική υπόκρουση στις πιο απολαυστικές σκηνές: μέσα από τις «wirefu» (όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις ταινίες κατά τις οποίες ο ηθοποιός, κάνοντας χρήση «καλωδίων» που τον βοηθάνε πρακτικά να «πετάει», κάνει επίδειξη των kung fu ικανοτήτων του)χορογραφίες των μαχών σώμα με σώμα, το ευρύ κοινό έμαθε για τα καλά ονόματα όπως Rammstein, Marilyn Manson, Ρομπ Ντούγκαν, Propellerheads κ.ά. Ειλικρινά, ποιος μπορεί να ξεχάσει τη σκηνή με τα big beats του «Spybreak!» που έκανε ακόμα και τον Τζον Γου να ζηλέψει; Σημειωτέον ότι μόνον αυτά τα τρία λεπτά απαίτησαν γυρίσματα… δέκα ημερών!
5. Το timing ήταν ιδανικό: είχαμε εξοικειωθεί με το internet αλλά αντιλαμβανόμασταν πως ήμασταν εκτεθειμένοι μόλις στο 5% των δυνατοτήτων του, ενώ νιώθαμε πως «υπήρχε ένας άλλος κόσμος εκεί έξω». Χωρίς φυσικά να φανταζόμαστε ότι αυτός θα ήταν ο βόθρος των social media, τα ανεξέλεγκτα fake news, τα dating applications και η προσβασιμότητα της πορνογραφίας. Η άγνοια είναι ευτυχία!
The Matrix: Η τριλογία των αδερφών Γουατσόφσκι, η κινηματογραφική κληρονομιά και η νέα ταινία
Οι αδερφοί Γουατσόφσκι είχαν κάνει και άλλες αξιόλογες ταινίες νωρίτερα και όλοι νόμισαν ότι με την επιτυχία του πρώτου «Matrix» θα είχαν τη δυνατότητα να μεγαλουργήσουν. Πόσο έξω πέσαμε… Και μόνο η σύλληψη της «τριλογίας» συνιστούσε εγγύηση ότι τα πάντα θα ξεχειλώνονταν! Η δεύτερη ταινία ήταν βαρετή, το σενάριο άνοιγε περισσότερες τρύπες από όσες έκλεινε, και αυτό που είχες κρατήσει βγαίνοντας από την αίθουσα ήταν ένας ατελείωτος θόρυβος που έκανε ακόμα και το «Transformers» να μοιάζει σαν νανούρισμα από ορχήστρα δωματίου. Στην τρίτη ταινία δεν μπορείς να θυμηθείς αν κοιμήθηκες στο κάθισμα ή αν απλώς δεν πήγες να τη δεις. Και στις δύο περιπτώσεις δεν έχεις κάτι άλλο να θυμάσαι… Ακολούθησαν φιλόδοξες παραγωγές («V For Vendetta», «Cloud Atlas») που σίγουρα δεν ήταν κακές. Δεν ήταν όμως και ιδιαίτερα καλές!
Φυσικά το logo «Matrix» έπρεπε να εξαργυρωθεί: εννιά μικρού μήκους ταινίες animation με τον τίτλο Animatrix (δεν κουράστηκε και πολύ αυτός που το σκέφτηκε), αμέτρητα video games για κάθε πιθανή πλατφόρμα, comics, μισή ντουζίνα σάουντρακ και άλλα τόσα «inspired by… The Matrix».
Μία νέα τάση ταινιών ξεπήδησε: η Αντζελίνα Τζολί στο «Wanted», ο Τομ Κρουζ στο «Oblivion», ο Κρίστιαν Μπέιλ στο «Equilibrum», o Λεονάρντο Ντι Κάπριο στο «Inception», οι «Άγγελοι Του Τσάρλι», οι ταινίες της post 9/11 Marvel, όπως το «X-Men», το «Daredevil», το «Elektra» και, φυσικά, το «Τίγρης & Δράκος» κράτησαν την αδρεναλίνη ψηλά, ακολουθώντας ένα δρόμο που είχε ανοίξει δυναμικά το Matrix
O Κιάνου Ριβς, ένας από τους πιο όμορφους αλλά και συμπαθητικούς ηθοποιούς των τελευταίων 35 ετών, έπαιξε σε τρεις ταινίες που, αν τις ενώσεις… έχεις ένα νέο Matrix, πιθανότατα καλύτερο από αυτό που θα δούμε σε τρεις μήνες: «Constantine», «47 Ronin», «John Wick».
Οι αδερφοί Γουατσόφσκι παραδέχθηκαν πως ήταν καταπιεσμένες trans γυναίκες και αποφάσισαν να ανακοινώσουν ότι ο Λάρι θα ήταν στο εξής Λάνα και ο Άντι, Λίλι.To έκαναν πλήρως, υπομένοντας επτά χρόνια μέχρι να ολοκληρωθούν όλες οι απαραίτητες χειρουργικές επεμβάσεις. Η Λάνα βραβεύτηκε για την εν γένει προσφορά της στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα με το βραβείο Human Rights Campaign Visibility Award το 2012.
To 2013 η General Electric χρησιμοποίησε την αισθητική του Matrix, τον agent Smith και τις ευλογίες των αδερφών Γουατσόφσκι για μία εξαιρετική τηλεοπτική καμπάνια.
Δύο ανοικτά gay ηθοποιοί, ο Νιλ Πάτρικ Χάρις («HowI Met Your Mother») και ο Τζόναθαν Γκροφ («Mindhunter») έχουν σημαντικούς ρόλους στην ταινία, γεγονός που θεωρείται κατάκτηση σε σχέση με τα δεδομένα του 1999 που δεν επέτρεπαν τέτοια στοχευμένη επικοινωνία.
The Matrix Resurrections: Τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για τη νέα ταινία
Γιατί όμως, πέρα από μερικούς cybernerds, σχεδόν κανείς δεν ψήνεται ιδιαίτερα να τρέξει να δει το νέο Matrix; Μα είναι απλό!
Η ιστορία υποτίθεται ολοκληρώθηκε στην τρίτη ταινία. Το να ξανανοίγεις την υπόθεση είναι σαν να προσπαθείς κάνεις restart σε έναν υπολογιστή που έχει βγει από την πρίζα – και δεν έχει μπαταρία!
Το να προσπαθείς να κρατήσεις τα σημεία αναφοράς μίας ταινίας που ανήκει στον περασμένο αιώνα δείχνει ότι δεν ξέρεις πού ακριβώς απευθύνεσαι: ο 20χρονος του 1999 δεν καίγεται μάλλον ιδιαίτερα να δει το αναπόφευκτα γερασμένο δίδυμο των πρωταγωνιστών σε μία από τα ίδια, διότι και ο ίδιος εξελίχθηκε ως άνθρωπος και θεατής. Ο 20χρονος του 2022 δεν καίγεται καθόλου να δει ηθοποιούς άλλης γενιάς, κι ας αγάπησε τον Κιάνου Ριβς μέσα από τα «John Wick».
Στοιχειώδη εμπειρία να έχεις από τις πρακτικές του Χόλιγουντ, τους συμβιβασμούς που επιβάλλουν τα μεγάλα στούντιο και την ανάγκη της Λάνα Γουατσόφσκι να επιστρέψει στις επιτυχίες, είναι εύκολο να φανταστείς τι θα δεις: πολλές εκρήξεις, ένα σενάριο που θα μπάζει από παντού, CGI που θα αποκλείει κάθε πιθανότητα σύνδεσης με ρεαλιστικές πιθανότητες, άλματα από ψηλά κτίρια και δήθεν φιλοσοφικά διλήμματα. Σαν να εισβάλλουν οι Avengers στο σετ του Blade Runner.
Γιατί δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η –σαφώς χαρισματική– Λάνα Γουατσόφσκι έχει εξελιχθεί ή ωριμάσει ως σκηνοθέτιδα. Την εποχή που τηλεοπτικές σειρές όπως το «Watchmen» του HBO ξαναορίζουν την έννοια της sci-fi σκηνοθεσίας, μήπως θα έπρεπε η 56χρονη σκηνοθέτιδα να περιοριστεί στον ρόλο της παραγωγού και να εμπιστευτεί το τιμόνι σε κάποιον πιο ανήσυχο νεότερο δημιουργό;
Το μοναδικό που δεν λείπει από τα cineplex της post (?)-covid εποχής είναι ένα ακόμα θορυβώδες blockbuster με εντυπωσιακές σκηνές δράσεις. Για την ακρίβεια, υπάρχουν στιγμές που αισθάνεσαι ότι… μόνον τέτοια πλέον προβάλλονται στις αίθουσες. Έχει κανένα νόημα λοιπόν πράγματι το «The Matrix Resurrections» να προστεθεί απλά στη λίστα;
Παρόλα αυτά, εξυπακούεται ότι κατά βάθος όλοι θέλουμε τα πράγματα να αποδειχθούν αλλιώς και να αναγκαστούμε να φάμε το καπέλο μας. Ή να πάρουμε τα χάπια μας.
Matrix: Trivia και άγνωστες πληροφορίες για τη σειρά ταινιών με τον Κιάνου Ριβς
Σε μία από τις χειρότερες επιλογές στην ιστορία των κακών επιλογών, ο Γουίλ Σμιθ όχι μόνον απέρριψε τον ρόλο του Neo, αλλά το έκανε για να μη… χάσει την ευκαιρία να πρωταγωνιστήσει στο τραγικό «Wild Wild West».
Οι αδερφοί Γουατσόφσκι δεν ήθελαν οι πρωταγωνιστές της ταινίας να μην είναι σε θέση να γνωρίζουν ακριβώς τη λογική πίσω από το σενάριο και να δίνουν λάθος απαντήσεις στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων, επομένως τους υποχρέωσαν να κάτσουν να μελετήσουν τα βιβλία που, όπως ισχυρίζονται, ήταν η πηγή της έμπνευσής τους, όπως τα α) Ζαν Μποντριγιάρ «Simulacra and Simulation» (1981) και β) Κέβιν Κέλι «Out Of Control: The New Biology Of Machines, Social Systems and the Economic World» (1992).
Όταν κυκλοφόρησε σε dvd, έγινε η πρώτη ταινία που πούλησε πάνω από ένα εκατομμύριο αντίτυπα στην Αμερική, εν συνεχεία η πρώτη που έσπασε το φράγμα των τριών εκατομμυρίων, ενώ μέσα σε πέντε χρόνια είχε ξεπεράσει τα… τριάντα εκατομμύρια αντίτυπα! (Αριθμοί, προφανώς, που δεν θα ξεπεραστούν ποτέ ξανά από κανένα φυσικό format.)
Για είκοσι χρόνια οι θεωρίες για τα μηνύματα της πράσινης ψηφιακής βροχής των τίτλων του «Matrix» οργίαζαν: τι αποκαλύπτουν; Αν τα παίξεις ανάποδα θα ακούσεις τη φωνή του Εωσφόρου; Κι όμως… όπως αποκάλυψε ο production designer Σάιμον Γουάιτλι, «αναζητώντας κάτι ακατάληπτο και πρωτότυπο, αποφάσισα να σκανάρω τις… λέξεις από το βιβλίο γιαπωνέζικης κουζίνας της γυναίκας μου και δημιούργησα τον κώδικα βασισμένος σε συνταγές για σούσι»!
O ήρωας της ταινίας, Neo, ξυπνάει το πρωί με ένα συμβατικό ρολόι-ξυπνητήρι Panasonic. Αν σκεφτεί κανείς τους τεχνολογικούς νεωτερισμούς που συστήνει η ταινία, είναι κάπως αστείο που κανείς δεν σκέφτηκε κάτι πιο φουτουριστικό!
Αν σας άρεσαν τα γυαλιά ηλίου που φορούσε ο Κιάνου Ριβς στην ταινία, δυστυχώς δεν είχατε καμία επιλογή να τα αποκτήσετε, καθώς δεν κυκλοφόρησαν ποτέ στο εμπόριο. Η εταιρεία που τα σχεδίασε, εντούτοις, η Blinde, έβγαλε ένα παραπλήσιο μοντέλο μερικά χρόνια αργότερα. Αρχική τιμή: 240 δολάρια.
Πέρα από το περίφημο μπλε/κόκκινο χάπι που προσφέρει ο Μορφέας, κάθε σκηνή που διαδραματίζεται στον αληθινό κόσμο έχει παρουσία κόκκινου χρώματος με πλήρη απουσία πράσινου και κάθε σκηνή που διαδραματίζεται στον κόσμο του Matrix έχει ακριβώς το αντίστροφο. Μοναδική εξαίρεση στην πρώτη περίπτωση, η «πράσινη» οθόνη ενός υπολογιστή.
Το 2024 ήταν η χρονιά του τρόμου, ζήσαμε τη μεγαλεπήβολη επιστροφή κάποιων βετεράνων σκηνοθετών πίσω από την κάμερα, ενώ γίναμε μάρτυρες μιας σειράς νέων ρεκόρ
12°
