Επικό θέαμα μεγάλης πνοής από τον Κρίστοφερ Νόλαν με ένα φιλμ γυρισμένο σε 65 mm που σε επίπεδο εικόνας σκίζει (η χρωματική παλέτα του βρετανού θυμίζει ιμπρεσιονιστικό πίνακα χάρη και στη συνδρομή του διευθυντή φωτογραφίας Χόιτε βαν Χόιτεμα) αλλά το σενάριο του μπάζει με παραχωρήσεις σε παλιομοδίτικες ή αμφιλεγόμενες λύσεις. Το θέμα της επιβίωσης, ο αδιαπραγμάτευτος πατριωτισμός, και κυρίως ο ορισμός του ήρωα, όπως αντικατοπτρίζεται στο πρόσωπο του απλού ψαρά που ενώ έχει χάσει ήδη ένα παιδί στον πόλεμο δεν διστάζει να ρισκάρει και το δεύτερο, είναι οι ιδεολογικές πλατφόρμες του φιλμ που σκιτσάρει γλαφυρά το αιματοβαμμένο πρόσωπο του πολέμου και εξυμνεί την αυτοθυσία του απλού πολίτη. Ο εμβληματικός ανανεωτής του Μπάτμαν («Dark knight») και πεσιμιστής μελετητής του μέλλοντος («Inception», «Interstellar»), έχει κερδίσει με την αξία του μια θέση στη λίστα των πιο ξεχωριστών σκηνοθετών των ημερών μας. Παρότι η θεματολογία του συνήθως στρέφεται προς το μέλλον, αυτή τη φορά χαλιναγωγεί τη φαντασία του (δίχως τη συνδρομή του συνσεναριογράφου αδελφού του Τζόναθαν με τον οποίο έχουν κάνει μαζί τα περισσότερα φιλμ του) και αντλεί έμπνευση από ένα «μικρό» γεγονός των αρχών του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Οι ιστορικοί διχάζονται ως προς τη σημειολογία της Δουνκέρκης για την έκβαση του πολέμου. Άλλοι θεωρούν μοιραίο λάθος του Χίτλερ να υποτιμήσει τη σημασία της, επιτρέποντας έτσι τη διατήρηση του δυναμικού του βρετανικού στρατού σε ικανό επίπεδο κι άλλοι αναφέρονται σε εκείνη ως ένα απλό πολεμικό στιγμιότυπο από τα αμέτρητα που βίωσε η Ευρώπη στη διάρκεια του μεγάλου πολέμου. Ο Νόλαν δεν παίρνει καμιά θέση πάνω σε αυτό. Δικαίωμα του. Δεν είμαστε από εκείνους που απαιτούν οι σκηνοθέτες να μένουν πιστοί στα γεγονότα ή να μην παρεκλίνουν σπιθαμή από το πρωτότυπο υλικό. Όμως κάθε ιστορία χρειάζεται αυθεντικούς χαρακτήρες καθώς και ισχυρό δραματουργικό ιστό. Εδώ δεν ισχύει τίποτα από αυτά τα δύο. Ψάχνοντας να βρούμε τη νοητή γραμμή που συνδέει τα προηγούμενα φιλμ του Νόλαν με τη «Δουνκέρκη» καταλήγουμε στην ικανότητα του σκηνοθέτη να μετατρέπει το γενικό σε ειδικό (η σωτηρία εκατοντάδων χιλιάδων στρατιωτών εξαρτάται από τη στάση που θα κρατήσει ο ιδιοκτήτης του πρωταγωνιστικού ψαράδικου, ο απλός πολίτης δηλαδή) με τεχνική που αποθεώνει το σινεμά μεγάλης κλίμακας αφήνοντας το ανθρώπινο στοιχείο σε δεύτερη μοίρα. Τα απέραντα ειδυλλιακά τοπία, το μεγαλοπρεπές θαλάσσιο στοιχείο, οι εντυπωσιακές εναέριες μονομαχίες είναι κομμάτια ενός πραγματικά επικού σινεμά που προκαλεί δέος. Ο Νόλαν μοιράζοντας την μη γραμμική αφήγηση του στα τρία (με τη δράση να λαμβάνει χώρα σε αέρα, γη και θάλασσα αντίστοιχα) και αδιαφορώντας κατά βάση για το ιστορικό προφίλ της ταινίας- ποτέ δεν κατονομάζεται ο συγκεκριμένος πόλεμος ή το που συμβαίνουν όλα αυτά που βλέπουμε-, ρίχνει όλο το βάρος στην οπτική μεγαλοπρέπεια της «Δουνκέρκης». Μάταια περιμένουμε τη σεναριακή βαρύτητα που θα γεμίσει την ένταση και θα δώσει την αίσθηση της τραγωδίας στο φιλμ όσο τα κρίσιμα διλήμματα γύρω από την επιβίωση ή την έννοια του ηρωισμού πυκνώνουν. Αυτή δεν έρχεται ποτέ, καθώς οι περισσότεροι χαρακτήρες παραμένουν σχηματικοί δευτεραγωνιστές ενώ η Μάγχη εξακολουθεί να βάφεται στο κόκκινο του αίματος. Όσο για την περίφημη ταύτιση του θεατή με κάποιον από δαύτους αφήστε καλύτερα. Κι όμως όλα θα μπορούσαν να ήταν καλύτερα. Η πολυσυζητημένη «Δουνκέρκη» ξεκινάει αγχωτικά και με υψηλές προσδοκίες. Με το καλημέρα ο Νόλαν κολλάει την κάμερα του σε ένα νεαρό στρατιώτη που τρέχει λυσσασμένα να ξεφύγει από τις σφαίρες των γερμανών, γλιστρώντας στους δρόμους και τα γκρεμισμένα σπίτια της πόλης. Είναι μια σκηνή ανθολογίας που θυμίζει το θαυμάσιο μονοπλάνο του Τζο Ράιτ στην «Εξιλέωση» (έχει κι άλλα δάνεια ο Νόλαν από Μουρνάου μέχρι Μάλικ και Ντέιβιντ Λιν) και στο ίδιο ακριβώς χρονικά και τοπικά σημείο. Ο στρατιώτης βρίσκεται στο κέντρο του κάδρου αλλά δεν γίνεται ποτέ πρωταγωνιστής. Αυτόν το ρόλο κρατούν ο ανατριχιαστικός ήχος και το σφιχτοδεμένο μοντάζ. Καθώς και το σασπένς που προκύπτει από τον παφλασμό των κυμάτων, το δυνατό αέρα, ή τη νεκρική σιωπή που απλώνεται κάθε φορά που ο ήχος του θανάτου πλησιάζει απειλητικά. Το συμβατικό φινάλε, η ρουτινιάρικη αίσθηση και η ιδεολογική μπαμπεσιά του Νόλαν που μετατρέπει την ήττα σε θρίαμβο όταν ο απλός πολίτης ντυθεί τη στολή του σούπερ ήρωα (με το ανάλογο τίμημα φυσικά) στερεί από την ταινία το χαρακτηρισμό «αριστούργημα». Αλλά θα χαρίσει ίσως στο Νόλαν αυτό που του λείπει και πιθανότατα επιθυμεί περισσότερο: το πρώτο του Όσκαρ.
