Βιβλιο

Ζήτω η ζωή

Στο Κρεοπωλείο των μοναχικών μάς οδηγεί η Ζιζή Σφυρή με τα ποιήματά της

4741-35213.jpg
Δημήτρης Μαστρογιαννίτης
ΤΕΥΧΟΣ 528
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
98368-220206.jpg

Ανέκαθεν είχες τον καημό της ποίησης;

Μάλλον με βρήκε ο καημός. Έγραφα παιδικές ιστορίες, αλλά και ενήλικες sort stories τις οποίες ποτέ δεν είχα μπει σε πειρασμό να εκδώσω. Μαζί της είχα τη φυσιολογική σχέση που μπορεί να αναπτύξει μια μη εμμονική αναγνώστρια. Η ανάγκη να χρησιμοποιήσω τη φόρμα της ποίησης προέκυψε, λοιπόν, ξαφνικά. Μου φάνηκε ως η πιο ενδεδειγμένη για να δώσω διέξοδο σ’ αυτά που ήθελα να πω… Μπορεί να φταίει και η κρίση της μέσης ηλικίας – νομίζω έβαλε πολύ το χέρι της. Η κρίση σε υποχρεώνει να ξανατοποθετηθείς απέναντι στη ζωή, στα πράγματα, τους ανθρώπους, να επαναπροσδιορίσεις το ποιος είσαι και το πού πας.

Η διαδικασία γραφής;

Γράφω όπου σταθώ. Το κινητό μου είναι γεμάτο από σημειώσεις, στροφές ή και ολοκληρωμένα ποιήματα –ανάμεσα σε λίστες για σούπερ μάρκετ κ.λπ. (γέλια). Αν μου έρθει κάτι την ώρα που οδηγώ ανοίγω το μαγνητοφωνάκι του κινητού και το καταγράφω. Είμαι συνέχεια σε εγρήγορση. Σημειώνω τα όνειρα –οκ, θα μου πεις, οι περισσότεροι το κάνουν. Μόνο που εγώ δεν θα πάρω την άλλη μέρα τηλέφωνο τον Πανόπουλο να τον ρωτήσω τι μπορεί να σημαίνουν, ούτε τα κρατάω για τον «Ψ» μου. Ένα ποίημα μπορεί να ξεκινήσει από μια λέξη, μια εικόνα ή ένα πρόσωπο – στη συνέχεια, θα πρέπει να δημιουργήσω το περιβάλλον για να τα εγκιβωτίσω. Μπορεί να ξεκινήσει από ένα συναίσθημα, μια σκέψη ή και μια χριστοπαναγία (γέλια). Υπάρχουν ακόμα και «ανταποκρίσεις» σε άλλα ποιήματα ή ακόμη και μυθιστορηματικούς ήρωες. Πειραματίζομαι, ψάχνω…

Πώς ξέρεις ότι ολοκλήρωσες ένα ποίημα;

Προσωπικά επιστρέφω ξανά και ξανά. Έφτασα να αλλάξω έναν τίτλο ποιήματος λίγο πριν τυπωθεί οριστικά το βιβλίο. Τα γράφω, τα αφήνω λίγο και επιστρέφω πολύ αργότερα ως αναγνώστης. Κάποιες φορές μού έχει τύχει να νιώσω πληρότητα με την πρώτη γραφή και να μη χρειαστεί να επανέλθω. Αλλά δεν είναι αυτός ο κανόνας. Εξάλλου, λέγεται πως από αυτά που σκέφτεσαι μόνο το 75% μπορείς να το περάσεις στο γραπτό λόγο με σωστό τρόπο και αυτό το έχουν καταφέρει μόνο σπουδαίοι άνθρωποι των γραμμάτων. Σίγουρα δεν συγκαταλέγομαι σε αυτούς.

image

Στη χροιά της φωνής σου διακρίνω τον τρόμο να ομολογήσεις πως έγραψες ένα βιβλίο με ποιήματα;

Δεν θα αποκαλέσω τον εαυτό μου ποιήτρια. Ας το αφήσω να ειπωθεί, αν ειπωθεί, από τους άλλους. Δεν θα πεις εσύ «είμαι ωραίος», αλλά οι άλλοι θα σου το πουν. Αν δεν τα εξέδιδα και τα κρατούσα σπίτι μου θα μπορούσα να λέω στον εαυτό μου είμαι ποιήτρια, είμαι ο Μέγας Ναπολέων, είμαι… είμαι… ό,τι θέλω θα μπορούσα να είμαι. Τώρα όμως τα ποιήματα βρίσκονται σε βιβλίο, είναι στην κρίση των άλλων, οπότε ας περιμένουμε οι άλλοι τι θα αποφανθούν. Πάντως το σωστό ρήμα που περιγράφει την αντίδρασή μου είναι «σέβομαι» και όχι «ντρέπομαι».

Φοβάσαι την αποδοχή;

Ειλικρινά δεν ξέρω. Είναι το πρώτο μου βιβλίο και νιώθω σαν να έχω βγει σ’ ένα μπαλκόνι με χιλιάδες κόσμο από κάτω. Κάθε βιβλίο είναι αυτό το μπαλκόνι. Πες πως κάτι έχω να πω τώρα. Δεν ξέρω αν θα έχω να πω και μετά – άσε που με τρομάζει όλος αυτός ο κόσμος από κάτω. Η διαδικασία πάντως της γραφής για μένα συνεχίζει να είναι απόλαυση και φαντάζομαι δεν θα σταματήσει ποτέ. Το αν στο μέλλον θα εκδοθεί άλλο βιβλίο, δεν το ξέρω. Ωστόσο, έχει συμβεί το εξής. Παραδίδοντας αυτή τη δουλειά στον εκδότη συνειδητοποίησα πως πλέον γράφω διαφορετικά – ίσως, πιο ελεύθερα.

Αγαπημένο ποίημα από τη βιβλίο;

«Η μέθη του βυθού είναι συνήθεια». Αφορμή έδωσε το ατύχημα ενός πολύ καλού φίλου ψαροντουφεκά – παραλίγο να πνιγεί. Το επεισόδιο μου έδωσε την ευκαιρία να δω εικόνες για το πώς αναπτύσσονται οι σχέσεις κάτω από το νερό…

Διαβάζοντας εκ των υστέρων τα ποιήματά σου ανακάλυψες μια λέξη που τη χρησιμοποίησες ασυνείδητα πολλές φορές; Δεν ξέρω αν υπάρχει. Μπορεί να είναι η θάλασσα ή λέξεις που έχουν σχέση με το υδάτινο στοιχείο, γιατί δεν μπορώ να ζήσω μακριά του. Θέλω να το βλέπω, να το ακούω, να το νιώθω… Για μένα έχει μια καθαρτική έννοια. Πάντως υπάρχει πάντα μια πρόκληση: να σου έρχεται μια λέξη και να μην τη χρησιμοποιείς.

Η ποίηση είναι ρυθμός. Το έχεις με την απαγγελία;

Χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια να το κάνω σε μία από τις ποιητικές βραδιές που διοργανώνει ο Γκοβόστης – από μικρή αρνιόμουν στο σχολείο να απαγγείλω ποιήματα. Πήγα μάλλον συμπαθητικά παρά το τρέμουλο. Νομίζω πως η ποίηση χρειάζεται μια φλατ φωνή που να μην περιγράφει, να μην τονίζει, να μην είναι «τι χαρά, τι χαρά, σκίζει η βάρκα τα νερά». Τα ποιήματά μου θα ήθελα να ακούγονται σαν να τα συζητάς… χαμηλόφωνα, εκτός μερικών στίχων.

Όποιος σε ξέρει γνωρίζει καλά πως το χιούμορ σου σπάει κόκαλα. Εδώ, όμως…

Πίστευα πως σε κάποια ποιήματα αδιόρατα υπάρχει. Μάλλον εδώ είχα την ευκαιρία να βγάλω πράγματα που δεν τα εκθέτω με μεγάλη ευκολία στην καθημερινή μου ζωή. Δεν θα έλεγα πως είναι ένας άλλος εαυτός, γιατί πάντα δίπλα στο χιούμορ υπήρχαν και τα μεγάλα ζητήματα της ζωής: θάνατος, έρωτας, ποιος είμαι, πού πάω, σε ποιον κόσμο μπαμπά μ’ έχεις φέρει να ζήσω… Ωστόσο το ρεζουμέ των ποιημάτων, που μπορεί να φαίνονται μαύρα και πικρά, είναι το «Ζήτω η ζωή».

Ζήτω η ζωή μέσα από τόσο «θάνατο»;

Ε, ναι! Έχω ένα θέμα με το θάνατο και το σκοτωμό. Ενώ απεχθάνομαι πολύ τη βία, εδώ αποκεφαλίζω, κόβω μέλη… Ξορκισμός; Ευκαιρία να βγάλω μια οργή; Εκφράζω μια μεγάλη ανάγκη; Ποιος ξέρει;

Ας μιλήσουμε για εκδορές, λοιπόν;

Τις εκδορές σου; Δεν θα σε οδηγήσω. Αναγνώστης είσαι και βγάλε τα συμπεράσματά σου.

Ας μιλήσουμε για εκδορές

Ώσπου να πάει το πινέλο /Από το ένα μάτι στο άλλο/ Μεγάλη η έρημος/ Χάνονται διαδρομές

Σχέσεις που θυμίζουν /Την αγωνία των ζώων πριν τις σφαγές

Μετά τη σφαγή/ Στο κρεοπωλείο των μοναχικών/ Η έκθεση των εντέρων μας

Βραβείο/Της ωμής ωραιότητας

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Τα 30+1 βιβλία του 2024
Τα 30+1 βιβλία του 2024

Ρωτήσαμε 10 προσωπικότητες από τους χώρους των τεχνών, των βιβλίων, της πολιτικής και της ακαδημαϊκής ζωής να μας μιλήσουν για τα τρία βιβλία που διάβασαν και αγάπησαν περισσότερο μέσα στο 2024. (Έχουμε κι ένα έξτρα. Κι είναι, φυσικά, ποίηση.)

Η LAMDA Development παρουσίασε τον αφιερωματικό τόμο για το Αρχαιολογικό Μουσείο Χαιρώνειας
Η LAMDA Development παρουσίασε τον αφιερωματικό τόμο για το Αρχαιολογικό Μουσείο Χαιρώνειας

Ο τόμος αριθμεί τον εικοστό τρίτο της σειράς «Ο Κύκλος των Μουσείων», μιας εκδοτικής πρωτοβουλίας η οποία αποτελεί μακρά πολιτιστική συνεισφορά στο πλούσιο αρχαιολογικό απόθεμα της Ελλάδας.

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.