Νέες περιπέτειες! Μια οργισμένη, έξαλλη και μαινόμενη κυρία Τεπενδρή στέλνει επιστολή στο Βρετανικό Μουσείο, προκειμένου να μας επιστραφούν πίσω οι κλεμμένοι θησαυροί. Και μια διπλή έκθεση στην Αθήνα, σε Μεταξουργείο και Κολωνάκι, με την κυρία να μην αστειεύεται καθόλου μα καθόλου, προκαλεί απορία και φόβο (;) στο Λονδίνο. Θα τα καταφέρει, εκεί που βρήκαν τοίχο η Μελίνα αλλά και όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις, να τα επαναπατρίσει; That’s what the lady is a tramp. Ο σκοπός είναι ιερός και το αίτιο-αίτημα πανεθνικό και υπερκομματικό. Φαντάζεστε την έκπληξη του διευθυντή του, Χάρτγουικ Φίσερ, μπροστά στην απηνή έκφραση «Είναι δικά μου, σκύλα! Μην τα αγγίζεις», μιας και πάνω σε αυτήν τη φράση-τίτλο και απειλητική ιαχή ο Κωνσταντίνος Κακανιάς στήνει μια διπλή έκθεση στην Αθήνα. Πέρα από το εικαστικό διαθέτει κι ένα ξεκάθαρο ακτιβιστικό και πολιτικό περιεχόμενο: πίσω από την υποκριτική αγάπη για τον κλασικισμό και τα εμβληματικά του έργα, όπως «διασώζονται» πολύ μακριά από τον τόπο τους, «φιλοξενούμενα» στα μουσεία του πλανήτη, κρύβεται πάντα ένα πολιτιστικό έγκλημα. Που υπέστη ο αδύναμος από τον δυνατό.
Ο Κακανιάς, επιστρατεύοντας για άλλη μια φορά την ανάλαφρη περσόνα της κυρίας Τεπενδρή, συντρόφισσα και συνοδοιπόρο του από τα πρώτα χρόνια που εγκαταστάθηκε στο Λος Άντζελες το 2003, έως και σήμερα, που ανταμώνουμε στο αθηναϊκό καλοκαίρι του 2018, θίγει ένα βαθύ τραύμα που τον συγκλονίζει από την παιδική του ηλικία. Μόνο που για άλλη μια φορά μέσω της ηρωίδας του «χτυπά» κατευθείαν και στο συλλογικό μας τραύμα. Αυτό των κλεμμένων Μαρμάρων του Παρθενώνα. Κάθεται απέναντί μου, εν πλήρει θερινή περιβολή, στα γραφεία της Άθενς Βόις, με το κομψό πουκάμισο και τα πανέμορφα λόφερ, και συζητάμε για αυτή την έκθεση. Που αναπόφευκτα, όπως κάθε νέα του δουλειά, ειδικά όταν επιστρέφει στην πόλη του, σημειώνει σούσουρο και ανεβάζει θερμόμετρα, που ούτως ή άλλως χτυπάνε κόκκινα λόγω ζέστης και καύσωνα. Οπότε, πέραν του εικαστικού, αναπόφευκτα η κουβέντα πάει και σε ένα άλλο μεγάλο επίσης και φλέγον εθνικό μας θέμα. Αυτό των διακοπών ή των λουτρών του λαού, όπως θα παρατηρούσε φλεγματικά η ηρωίδα του.
Πού θα κάνεις διακοπές αυτό το καλοκαίρι;
Εσύ θα κάνεις διακοπές, και καλά να περάσεις. Εγώ έκανα μόνο έξι μέρες στην Πάρο και αναχωρώ για το Λος Άντζελες, όπου ετοιμάζω τη νέα μου έκθεση.
Γιατί διάλεξες την Πάρο;
Μένει εκεί η Μίνα, η αδελφή μου, τα τελευταία χρόνια, οπότε πάει κάπως συνδυαστικά, υπό την έννοια πως έχω κι έναν έρωτα με το νησί, που είχε προκύψει πιο παλιά, εξαιτίας ενός «σεξουαλικού ονείρου» που είχα με ένα…σπίτι! Η αγάπη πάντως για την Πάρο δεν προέκυψε με την πρώτη, ακαριαία και κεραυνοβόλα, μου πήρε καιρό για να την αποδεχτώ. Δεν έχει αυτό το ουάου της Μυκόνου, της Ανάφης ή της Σαντορίνης, την δε πρώτη φορά που την είδα, ήθελα να φύγω με το επόμενο καράβι. Τόσο δεν μου άρεσε! Και η Πάρος αλλά κι ένας άνθρωπος, που σήμερα είναι ο καλύτερός μου φίλος. Αλλά τότε που μας σύστησαν εκεί, είπα «βοήθεια, πάρτε αυτόν τον άνθρωπο μακριά μου». Κατά έναν περίεργο τρόπο, τα πράγματα που τώρα αγαπώ περισσότερο στη ζωή μου, στην πρώτη γνωριμία μας τα μίσησα.
Άλλα ελληνικά νησιά που σε κάνουν να νιώθεις κάπως;
Η Μύκονος, αφού μεγάλωσα εκεί. Πρώτη φορά πήγα στα δεκαπέντε μου, και έζησα δέκα σερί καλοκαίρια. Τρελό φαν. Μέσα του ’70, παράδεισος ακόμα, ήμασταν μια παρέα ανθρώπων που μέναμε σε καλύβες, κυκλοφορούσαμε συνεχώς γυμνοί, ποτέ με ρούχα. Κάναμε σεξ με όποιον θέλαμε, τριπάραμε συνεχώς, ζούσαμε μέσα σε ένα ροζ εκστατικό όνειρο. Επίσης λατρεύω την Ύδρα, όχι μόνο γιατί έχω πολλούς αγαπημένους φίλους αλλά και γιατί αυτήν θεωρώ το ωραιότερο ελληνικό νησί. Έχω μια σχέση εξάρτησης με τα ελληνικά νερά. Σχεδόν ζωώδη, σαν ψάρι, κατάλοιπο μάλλον, αφού, πριν μάθω να περπατώ, έμαθα να κολυμπώ. Με έριξαν βρέφος στα νερά της Βουλιαγμένης. Αλλά το ελληνικό καλοκαίρι πλέον το ζω ελάχιστα, αποσπασματικά.
Και στην Καλιφόρνια; Πού κολυμπάς;
Θα αστειεύεσαι. Είναι εκφοβιστικά τα νερά εκεί...
Ναι, αλλά η κυρία Τεπενδρή πρέπει να το αγαπά πολύ το Μαλιμπού. Ή την παραλία Βένις. Το λες αυτό ειδικά για τη Βένις Μπιτς, επειδή πλέον είναι πανάκριβη κι έχει χάσει το παλιό χίπι μποέμ της. Μπορεί.
Πώς προέκυψε αυτή η ενασχόλησή της με τα Μάρμαρα;
Εμφανίστηκε πολύ μετά, όταν ήδη είχε ξεκινήσει το έργο. Δεν ήξερα ότι θα εμφανιστεί και θα ανακατευτεί. Υπό την έννοια πως ξεκίνησα με μια ιδέα που στη γέννησή της είχε μόνο οργή και θυμό. Είχα πάει στο Μουσείο Γκέτι και είδα έναν μαρμάρινο θρόνο του Διόνυσου, λάφυρο του Έλγιν, που το είχε αγοράσει από έναν μητροπολίτη στην Αθήνα. Εκεί φόρτωσα πάλι και εκνευρίστηκα ξανά με το θέμα των ελληνικών «απόδημων» αρχαιοτήτων. Μετά είδα μια άλλη έκθεση με σχέδια από την Αθήνα της αρχαιότητας. Κι έτσι, μόνο με αυτά τα συναισθήματα, ξεκίνησα να δουλεύω τα έργα. Δεν ήθελα να κάνω κάτι ακαδημαϊκό ή να μελετήσω διεθνή διπλωματία. Γενικά θεωρώ πως είναι πιο τίμιο ο καλλιτέχνης να δουλεύει με το συναίσθημα. Οπότε, καθώς δουλεύω και ζωγραφίζω τα σχέδια σε όλων των ειδών τις διαστάσεις, ήρθε και η κυρία Τεπενδρή και ανέλαβε να στείλει τις επιστολές στο Μουσείο. Έτσι συμβαίνει συνήθως, ξεκινάω κάτι και στην πορεία το έργο πάει κάπου αλλού.
Πήρε απάντηση η Τεπενδρή από το Βρετανικό Μουσείο;
Ποτέ. Ή, όχι ακόμα. Ή, μάλλον, σιγά μην της απαντήσουν. Ίσως έπρεπε να τους στείλει μέιλ, γιατί με τόσο όγκο αλληλογραφίας που δέχονται, κάπου θα παράπεσε η επιστολή της.
Πόσο καιρό σου πήρε να ολοκληρώσεις τα έργα;
Πολύ! Από δώδεκα χρονών, που τα ξεκίνησα. Δεν το λέω υπερφίαλα, αλλά συναισθηματικά. Με πονούσε αυτό το ξερίζωμά τους και αυτή η υπεροπτική αποικιοκρατική, ακόμα, στάση, με τους χειρισμούς και τη μη επιστροφή τους… Και δεν είναι ακριβώς υπεροψία, αλλά αυτό το I grab, αυτό το «έχω τη δύναμη και θα τα αρπάξω όλα». Τεχνικά, μου χρειάστηκαν περίπου δέκα μήνες για να ολοκληρώσω τα έργα, όμως, συναισθηματικά, αυτό το θέμα με τα αρχαία λάφυρα με έχει συγκλονίσει από μικρό παιδί.
Εκθέτεις ταυτόχρονα σε δυο γκαλερί. Γιατί;
Α, αυτό συνέβαινε στη Νέα Υόρκη συνεχώς στις δεκαετίες του ’80 και του ’90. Καλλιτέχνες δηλαδή να σκοράρουν ταυτόχρονα και uptown και downtown, στη μια γκαλερί σχέδια, στην άλλη ζωγραφική. Τότε βέβαια η τέχνη μετρούσε και οι εκθέσεις ήταν το μεγάλο θέμα. Κάτι τέτοιο ήθελα να κάνω. Και μου πήρε σχεδόν δέκα χρόνια να πείσω τους γκαλερίστες για αυτό το ταυτόχρονο που λες. Πήγα και ήρθα πολλές φορές μέχρι να το καταφέρω. Γενικά μου αρέσει πολύ και η ιδέα του να είμαστε όλοι μαζί. Να προχωράμε παρέα, με συνέργειες. Αν και ίδρωσα για να τους πείσω.
Πρέπει να το δούμε αυτό και λίγο ψυχαναλυτικά...
Πολύ! Θέλω να με αγαπάνε όλοι. Μου αρέσει να με συμπαθούν, και βάζω τα δυνατά μου, κάτι που στην Αμερική, ας πούμε, θεωρείται μεγάλο πρόβλημα. Το είχαν διαγνώσει αυτό πριν είκοσι χρόνια, αλλά δεν δούλεψα με τον θεραπευτή μου στο συγκεκριμένο πεδίο.
Πού «δουλεύεις» τώρα;
Σε θέματα συγκέντρωσης. Έχω τύψεις γιατί δεν μπορώ να συγκεντρωθώ παραπάνω από δέκα λεπτά σε ένα συγκεκριμένο θέμα. Αμέσως θέλω να κάνω κάτι άλλο, να μαγειρέψω, να τηλεφωνήσω… Έτσι είμαι, πρέπει να το δεχτώ.
Από τα αθηναϊκά, τα αστικά καλοκαίρια τι θυμάσαι;
Ήμουν έξι χρονών. Κάπου προς το τέλος του καλοκαιριού με πήγε ο πατέρας μου στο γήπεδο να δούμε την ΑΕΚ, φανατικός γαρ, και μετά από δέκα λεπτά νύσταξα και με πήρε ο ύπνος. Φαντάζεσαι το σοκ του, το αγόρι του δηλαδή να μη θέλει καθόλου να δει μπάλα. Θυμάμαι επίσης που ήταν και πολύ καλός dj κι άλλαζε δίσκους σε πάρτι και, από ροκ εν ρολ και Τζάνις Τζόπλιν, summertime and the living is easy, το γυρνούσε σε Μοσχολιού και μετά όπερα!
Έχεις κόλλημα με την όπερα...
Ειδικά με τον Βάγκνερ. Αλλά στην Καλιφόρνια έχω κολλήσει με τον KCRW, που παίζει ίντι και σχεδόν καθόλου χιπ χοπ. Ακούω όμως και ηλεκτρονικά, γιατί είναι πολύ μέσα σε αυτόν τον ήχο ο σύζυγός μου. Κι έχω και μια βοηθό στο στούντιο που ακούει ελληνικό γκοθ μέταλ. Αλλά η όπερα παραμένει η μεγάλη μου αγάπη. Και ο Bowie.
Δείτε περισσότερες ποληροφορίες για την έκθεση «Είναι δικά μου, σκύλα! Μην τα αγγίζεις» στο Guide της Athens Voice
9°
