Βιβλιο

Μια ώρα με τον κύριο Νέσμπο!

Τετ- α-τετ με τον παγκόσμιο μπεστσελερίστα Jo Nesbo στη Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Ωνάση

4754-202316.jpeg
Στέφανος Τσιτσόπουλος
ΤΕΥΧΟΣ 631
6’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
377064-778330.jpg
Ανδρέας Σιμόπουλος

Jo Nesbo: Συνάντηση με τον μετρ του αστυνομικού μυθιστορήματος. 

Εκατομμυριούχος μεν, λιτός δε. Περισσότερο τον περνάς για τύπο που του αρέσει το τρέκινγκ, καθώς το στιλ και το φιζίκ του παραπέμπουν σε αστική χαλαρότητα, παρά για σταρ του λογοτεχνικού crime fiction, που οι ιστορίες του καθηλώνουν σκιαγραφώντας τη σκανδιναβική twilight zone. Πέρα από τα στερεοτυπικά περί προχωρημένων και ειρηνικών κοινωνικών μοντέλων ζωής, οι ιστορίες του Χάρι Χόλε μοιάζουν ώρες ώρες με κατάδυση στην Κόλαση. Και καθώς η ταινία «Χιονάνθρωπος» που βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο του παίζεται στις αίθουσες, η A.V. δεν έχασε την ευκαιρία να συμμετάσχει σε ένα δημοσιογραφικό σουαρέ με κωδικό: to know us better.

Jo Nesbo

«Μόλις επέστρεψα από την Κάλυμνο, δυναμικοί όγκοι, ωραίες στιγμές, συνεχίζει να με συνεπαίρνει η αναρρίχηση ως κόπος και προσπάθεια. Ξέρετε γιατί την αγαπώ και την ασκώ τόσο παθιασμένα; Εκείνη τη στιγμή που δεμένος με σκοινιά –πάντα με σκοινιά, όχι ελευθέρας– οδεύεις για την όποια κορυφή, μοιάζει να συνομιλούν μέσα μου δυο πράγματα. Η καρδιά και το συναίσθημα, ο προαιώνιος τρόμος του κενού, παράλληλα με το ορθολογικό της σκέψης, που ψάχνει τα σωστά και ασφαλή πατήματα. Ιδανική ισορροπία που μοιάζει με έναν διαρκή εσωτερικό μονόλογο ύπαρξης.

»Χρόνια τώρα, είμαι συγγραφέας μόνο. Μα πάντα βλέπω όνειρα ή καμιά φορά ονειροπολώ και ξύπνιος, πως είτε κοουτσάρω την παλιά μου ομάδα ποδοσφαίρου ή πως χτυπά το τηλέφωνο και μια φωνή από τα παλιά μου λέει: “Ξέρεις, έχουμε κρατημένη ακόμα την παλιά σου φανέλα και τα παπούτσια που φορούσες, έλα επομένως μια βόλτα από το γήπεδο να αγωνιστείς, σ’ έχουμε ανάγκη, φιλαράκο”. Ή από την παλιά μου μπάντα! “Φόρα την κιθάρα και έλα να γκρουβάρουμε". Επιστρέφω σ’ εκείνες τις μέρες...

»Προσπάθησα να γράψω στο σπίτι, μα με τίποτα! Κι ας είναι υπέροχη η θέα από το παράθυρο. Ο υπολογιστής μου, όπως κι όλος ο οικιακός εξοπλισμός μου, είναι καταπληκτικά, η δε καφετιέρα μου πάντα σε εγρήγορση. Μπα, το προσπάθησα, αλλά δεν μου βγήκε. Έτσι συμβιβάστηκα με την ιδέα πως στα καφέ ή της πόλης ή των αεροδρομίων, καθώς χαζεύω τις χειρονομίες και τα βλέμματα των ανθρώπων, μου βγαίνει πιο ωραία. Πιο εύκολα. Υφαρπάζω στιγμές μα και ατάκες, φορώ εννοείται τα ακουστικά μου, μα άπειρες φορές έχω την ένταση της μουσικής στο μηδέν, ώστε να ακούω απρόσκοπτα, μα να μη φαίνομαι και αδιάκριτος. 

»Εννοείται πως ο Χάρι Χόλε είναι ο πιο αγαπημένος μου ήρωας, κι ας έχω γράψει ή συνεχίζω να γράφω κι άλλα πράγματα. Και συνεχίζει ακόμα να με ιντριγκάρει, όταν είμαστε οι δυο μας στο δωμάτιο, και προσπαθώ να γράψω γι’ αυτόν. Ασχέτως πλέον αν δεν έχω ανάγκη ούτε τα χρήματα ούτε και τη δημοσιότητα, προσοχή: είμαι πάντα ένας συγγραφέας και το υπέρτατο προνόμιο είναι που, ακόμα και τώρα, ο Χάρι με αφήνει να ζω δίπλα του και μέσα του. Α, πρέπει συνεχώς να παλεύεις να γνωριστείς καλύτερα με τον χαρακτήρα σου! “Ζήσε” του λέω. “Βγες εκεί έξω και μετά έλα και εξομολογήσου μου τις περιπέτειές σου”. Βλέπεις κι ο Χόλε κι εγώ έχουμε άλλο ένα κοινό: δεν χρησιμοποιούμε τα κοινωνικά δίκτυα, δεν έχουμε λογαριασμούς fb και twitter. Δεν ξέρω αν είναι καλό, μιας και η τεχνολογία επηρεάζει πλέον και αλλάζει κάθε τι όχι μόνο στην κοινωνία μα και στη γλώσσα, την ουσία της επικοινωνίας δηλαδή. Όμως είμαστε έξω από την όλη φάση και μόνο μέσα αληθινή ζωή. 

Jo Nesbo

»Η μουσική είναι κάτι που πάντα με συνέπαιρνε, μα θέλω να σας εξομολογηθώ κάτι: τις περισσότερες φορές την άκουγα μακριά από το ιστορικό πλαίσιο που τη γέννησε! Άκουσα Ντίλαν τη δεκαετία του ’70 και Νιλ Γιανγκ το ’80. Τώρα ανακαλύπτω το old school gangsta hip hop του Ντόκτορ Ντρε, κι αυτό από τα παιδιά των φίλων μου, που μάλλον κι αυτά έχουν το ίδιο θέμα με μένα: ακούμε ετεροχρονισμένα. Όσο για τις λίστες μου στο Spotify, μιας και ακούω όταν γράφω, θα βρείτε από Miles μέχρι Ramones. 

»Ναι, η άνοδος των ακροδεξιών, αλλά και η έλλειψη αλληλεγγύης, όπως αναδύεται με το συνεχές πουσάρισμα για πιο κλειστά σύνορα και κοινωνίες στην Ευρώπη και τον κόσμο, με απασχολεί. Μα δεν το βλέπω μονοσήμαντα. Ξέρετε, οι άνθρωποι ανησυχούν πως χάνουν κομμάτια ασφάλειας ή κεκτημένες χρήσεις, μα από την άλλη δεν έχω σπουδάσει φιλοσοφία, πολιτικές επιστήμες ή διεθνή, για να τοποθετηθώ και γι’ αυτό. Ναι, είμαι πολιτικοποιημένος, όπως είναι –και ίσως καλύτερα και επαρκέστατα από μένα– σπουδαγμένο ένα μεγάλο μέρος του αναγνωστικού κοινού μου. Νιώθω καμιά φορά και ηλίθιος που δεν καταφέρνω εύκολα να αναλύσω και να κωδικοποιήσω τις καταστάσεις. Όμως πάλι κι αυτή η τάση ως συγγραφείς να μιλάμε επί παντός, σε αντίθεση με τους συγγραφείς παλιά, που μιλούσαν μόνο για το έργο τους, μου φαίνεται περίεργη. Γιατί πρέπει να μιλάμε για όλα; 

»Κάνω αυτοκριτική. Για παράδειγμα, κατόπιν βέβαια εορτής, κι εγώ ένιωσα άβολα με τη βία που διατρέχει σελίδες της “Λεοπάρδαλης”. Χμ, το αίμα, το βασανιστήριο, δεν ξέρω, θεωρώ πως δεν επιταχύνουν την πλοκή ή αποτελούν, πέρα από “θέαμα”, και κομβικά στοιχεία που εξελίσσουν την ιστορία. Δεν χρειαζόταν. Μου το είπαν και άλλοι δημοσιογράφοι, άσε που μου την είπαν και στην πατρίδα μου, το καταλαβαίνω. 

»Το θέμα πάντα είναι να προσπαθείς να βλέπεις τον κόσμο με τα μάτια του ανθρώπου που βιώνει τα γεγονότα, ιστορικά, κοινωνικά, προσωπικά. Να προσπαθείς δηλαδή να κατανοήσεις το πλαίσιο των πράξεων-αντιδράσεων με άξονα το φόρτο και το φορτίο εκείνης της στιγμής. Και μόνο εκείνης, που ωθεί στην απόφαση. Μετέπειτα μπορεί να πεις πως ήταν σωστή ή λάθος, μα εκείνη τη στιγμή που λαμβάνεται μια απόφαση αυτό είναι το τελευταίο που μετράει. Γιατί η στιγμή έχει και τη δική της ψυχολογία, μα και μια άλλου είδους ερμηνεία για τα συμβάντα. 

»Με ρωτάτε για τη δημοφιλία των κακών παιδιών, των διεστραμμένων ηρώων, των ψυχοπαθών ή των σαλταρισμένων απόκληρων. Φρικιά ή κυνηγημένοι, ασκούν, ναι, μια γοητεία, ειδικά σε κοινωνίες οργανωμένες και εύτακτες, όπως οι Σκανδιναβικές. Υπάρχει εξήγηση: ψυχαγωγία. Η ενσάρκωση του κακού είναι μια μορφή ψυχαγωγίας. Είτε στο σινεμά, είτε στη λογοτεχνία, το κακό συνάδει με μια μορφή fun. Υποδόρια μπορείς να συμπεράνεις πως στα μέρη μου οι άνθρωποι μπορεί και να πλήττουν, οπότε σε τέτοιου είδους “παθογένειες” φαίνεται να βρίσκουν εκτόνωση. Να γίνω λίγο πιο συγκεκριμένος: Νορβηγία, η χώρα μου! Είμαστε οργανωμένοι αλλά και σχετικά πιο πλούσιοι από άλλους λαούς, οπότε δεν χρειάζεται, για παράδειγμα, να ληστεύει κανένας τράπεζες. Εντούτοις συνέβη. Πραγματική ληστεία, με όπλα πυροβολισμούς, αίμα και καταδιώξεις! Υπήρξε ληστής, που μπορεί να το έκανε όχι μόνο για τα λεφτά αλλά και για τον ίλιγγο ή την αδρεναλίνη της πράξης, για το σπάσιμο του κανόνα, της νόρμας. Και η κοινωνία τον αποθέωσε. Ναι, ειδικά στη Σκανδιναβία, η τάση είναι φανερή: ψάχνουμε για τους νέους επαναστάτες και μέχρι να εμφανιστούν αποθεώνουμε τους εκτός νόμου. 

Jo Nesbo

»Ένα βιβλίο θα είναι πάντα ένα βιβλίο. Κι όταν έρθει, αν έρθει ποτέ, η ώρα που θα μεταφερθεί στο σινεμά, το θέμα είναι να προκύψει συμβατότητα ανάμεσα στο μυαλό του συγγραφέα και την ιδέα-επιθυμία του σκηνοθέτη και του storyteller. Ακόμα κι αν το αποτέλεσμα δεν είναι αυτό που ο συγγραφέας ή ο σκηνοθέτης είχαν στο μυαλό τους, το βιβλίο θα είναι πάντα και για πάντα ένα βιβλίο. Έτσι καθόλου δεν με στεναχωρεί ή με χαροποιεί το αν και κατά πόσο η οποιαδήποτε μεταφορά έργου μου στην οθόνη αγγίζει επιτυχημένα ή όχι τον πυρήνα του έργου μου. Άσε που ακόμα δεν είδα τον “Χιονάνθρωπο”».

Για την πιο ενοχλητική ερώτηση που μπορεί κάποιος να του κάνει: «Αυτή που θέλουν να μάθουν πόσα και ποια στοιχεία από το χαρακτήρα μου μπορεί να υπάρχουν εμφυτευμένα στο προφίλ του ήρωα Χάρι Χόλε. Τη μισώ αυτή την ερώτηση. Μα είναι αυτονόητο. Ο τρόπος που γράφουν όλοι οι συγγραφείς έχει να κάνει και με τον τρόπο που βλέπουν τον κόσμο. Άρα κατ’ επέκταση και ο ήρωας, που είναι δημιούργημά μου».

Τα βιβλία του Jo Nesbo κυκλοφορούν από τις εκδ. Μεταίχμιο. Το κοινό έχει την ευκαιρία να τον ακούσει και να συζητήσει μαζί του στις 17 Οκτωβρίου, στις 19:00, στη Στέγη (Κεντρική Σκηνή). Τη συζήτηση θα συντονίσουν οι δημοσιογράφοι Μαριλένα Αστραπέλλου και Γιώργος Νάστος. Είσοδος ελεύθερη, με σειρά προτεραιότητας. Η διανομή των δελτίων εισόδου ξεκινά 1 ώρα πριν από κάθε εκδήλωση. Δείτε ζωντανά την αναμετάδοση της συζήτησης εδώ. Βρείτε όλα τα βιβλία του Jo Nesbo εδώ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.