K. Fritsch και C. Vicuña βραβεύονται από τη Μπιενάλε της Βενετίας
Η Γερμανίδα γλύπτρια (έκθεση της οποίας περιμένουμε φέτος στη Συλλογή Οικονόμου) και η Χιλιανή καλλιτέχνις βραβεύονται για το σύνολο του έργου τους από τη μεγάλη εικαστική διοργάνωση
Μπιενάλε της Βενετίας 2022: Στις Καταρίνα Φριτς και Σεσίλια Βικούνια ο Χρυσός Λέοντας για το σύνολο του έργου τους
Άρωμα γυναίκας και από τη Μπιενάλε της Βενετίας σήμερα. Ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας, η πλέον ιστορική διεθνής εικαστική διοργάνωση ανακοίνωσε ότι ο φετινός Χρυσός Λέοντας για το σύνολο του έργου τους απονέμεται στην Γερμανίδα γλύπτρια Καταρίνα Φριτς και στην Χιλιανή Σεσίλια Βικούνια. Την πρόταση εισηγήθηκε η επιμελήτρια της 59ης Διεθνούς Έκθεσης Τέχνης Τσετσίλια Αλεμάνι και ενέκρινε το διοικητικό συμβούλιο της Μπιενάλε, προεδρεύοντος του Ρομπέρτο Τσικούτο. Η τελετή απονομής θα πραγματοποιηθεί, την ημέρα των εγκαινίων, στις 23 Απριλίου 2022, στην έδρα της διοργάνωσης, στο παλάτσο Ca’ Giustinian.
Η Τσετσίλια Αλεμάνι για τις Καταρίνα Φριτς και Σεσίλια Βικούνια
Η Αλεμάνι, η πρώτη Ιταλίδα στην καλλιτεχνική διεύθυνση της διοργάνωσης και, παράλληλα, μόλις η πέμπτη γυναίκα που αναλαμβάνει τη θέση στην ιστορία του θεσμού, πρωτοείδε μάλιστα έργο της Φριτς ακριβώς εδώ. Στην Μπιενάλε του 1999 που επιμελήθηκε ο περίφημος ιστορικός της τέχνης Harald Szeemann και αποτελούσε και την δική της πρώτη επίσκεψη στον θεσμό. «Το τεράστιο έργο που καταλάμβανε την κύρια αίθουσα στο Κεντρικό Περίπτερο είχε τον τίτλο Rattenkönig, ο βασιλιάς των αρουραίων· ένα γλυπτό που σου γεννούσε ένα αίσθημα ανησυχίας και στο οποίο μια ομάδα από γιγάντια τρωκτικά είναι σκυμμένα σε έναν κύκλο με τις ουρές τους δεμένες μεταξύ τους, σαν σε κάποιο παράξενο μαγικό τελετουργικό» θυμάται η ίδια τη στιγμή. «Έκτοτε, κάθε φορά που συναντούσα γλυπτά της Φριτς ένιωθα την ίδια αίσθηση δέους και ιλιγγιώδη έλξη. Η συμβολή της στον τομέα της σύγχρονης τέχνης, ιδιαίτερα της γλυπτικής, υπήρξε ασύγκριτη. Δημιουργεί παραστατικά έργα που είναι ταυτόχρονα υπερρεαλιστικά και φανταστικά: αντίγραφα αντικειμένων, ζώων και ανθρώπων, που αποδίδει πιστά με κάθε λεπτομέρεια, αλλά μεταμορφώνει σε απίθανες οπτασίες. Η Φριτς συχνά αλλάζει την κλίμακα των θεμάτων της, τα συρρικνώνει ή τα μεγεθύνει κατά πολύ και τα επικαλύπτει με αποπροσανατολιστικά συμπαγή χρώματα· είναι σαν να κοιτάζει κανείς μνημεία ενός εξωγήινου πολιτισμού ή αντικείμενα που εκτίθενται σε ένα παράξενο μετα-ανθρώπινο μουσείο».
Μιλώντας για την Βικούνια, η Αλεμάνι σημειώνει τη διττή της δημιουργική υπόσταση ως εικαστικού και ποιήτριας η οποία έχει αφιερώσει «χρόνια ανεκτίμητης προσπάθειας για τη διαφύλαξη του έργου πολλών Λατινοαμερικανών συγγραφέων, μεταφράζοντας και επιμελούμενη ανθολογίες ποίησης που διαφορετικά θα είχαν χαθεί». Επισημαίνει, όμως, και την ακτιβιστική δράση της καλλιτέχνιδας για τα δικαιώματα των αυτοχθόνων στη Χιλή και την υπόλοιπη Λατινική Αμερική. «Στο πεδίο των εικαστικών τεχνών η δουλειά της εκτείνεται από τη ζωγραφική και την περφόρμανς ως τα περίπλοκα ασαμπλάζ. Την γοητεύουν βαθιά οι παραδόσεις των ιθαγενών και οι μη δυτικές επιστημολογίες. Εδώ και δεκαετίες η Βικούνια διανύει το δικό της μονοπάτι επιμελώς, ταπεινά και σχολαστικά, αναδεικνύοντας οικολογικά και φεμινιστικά ζητήματα που έχουν βρεθεί τελευταία στο επίκεντρο της συζήτησης και οραματιζόμενη νέες προσωπικές και συλλογικές μυθολογίες. Πολλές από τις εγκαταστάσεις της είναι φτιαγμένες από ευρεθέντα αντικείμενα ή υλικά σκραπ, υφασμένα σε ντελικάτες συνθέσεις, στις οποίες το μικροσκοπικό και το μνημειακό βρίσκονται σε μια εύθραυστη ισορροπία: μια τέχνη επισφαλής που είναι ταυτόχρονα οικεία και ισχυρή».
Τι δήλωσαν η Καταρίνα Φριτς και η Σεσίλια Βικούνια για τη βράβευσή τους στην 59η Μπιενάλε της Βενετίας
«Πιστεύω ότι η τέχνη και η συνείδησή μας μπορούν να παίξουν ρόλο στην επείγουσα ανάγκη να απομακρυνθούμε από τη βία και την καταστροφή, να σώσουμε το περιβάλλον μας από μια επικείμενη κατάρρευση» σημείωσε η Βικούνια με την ευκαιρία της βράβευσής της η οποία έρχεται «σε μια εποχή που η ανθρωπότητα προσπαθεί να διατηρήσει την ειρήνη και τη δικαιοσύνη κόντρα στις αντιξοότητες», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει. Σε μια πιο προσωπική αποστροφή του λόγου της, η Χιλιανή καλλιτέχνις αναφέρθηκε στην ιδιαίτερη σημασία που έχει για την ίδια η Βενετία και η συμμετοχή της στην φετινή έκθεση: «Κάποιοι από τους προγόνους μου ήρθαν στη Χιλή από τη βόρεια Ιταλία τον 19ο αιώνα, έτσι έμαθα να αγαπώ την ιστορία και την τέχνη της ως παιδί. Οι παππούδες μου θα ένιωθαν περήφανοι για το βραβείο. Από την πλευρά της μητέρας μου έλκω την καταγωγή μου από τους αυτόχθονες, γι’ αυτό είμαι πολύ περήφανη που συμμετέχω στην Μπιενάλε της Βενετίας που επιμελήθηκε η Τσετσίλια Αλεμάνι, που εστιάζει σε “καλλιτέχνες οι οποίοι οραματίζονται μια μετα-ανθρώπινη συνθήκη που αμφισβητεί την υποτιθέμενη δυτική κατάσταση ότι ο λευκός άνθρωπος είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων”. Συμμετέχω σ’ αυτή την έκθεση μαζί με μια εξαιρετική ομάδα καλλιτεχνών οι οποίοι συμμερίζονται το πνεύμα του “The Milk of Dreams”, ότι πρέπει να βρούμε έναν νέο τρόπο να υπάρχουμε σε αυτή τη Γη».
Τη μεγάλη τιμή και την ευγνωμοσύνη που νιώθει γι’ αυτή τη βράβευση εξέφρασε από την πλευρά της και η Καταρίνα Φριτς, ατομική έκθεση της οποίας φέτος θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε για πρώτη φορά στα μέρη μας. Περίπου 12 γλυπτά της Γερμανίδας εικαστικού θα παρουσιαστούν από τις 18 Ιουνίου στη Συλλογή Γιώργου Οικονόμου. Στην έκθεση που επιμελείται η Τζέσικα Μόργκαν, σε στενή συνεργασία με την καλλιτέχνιδα και με την διευθύντρια της Συλλογής Γιώργου Οικονόμου, Σκάρλετ Σμάτανα, η Φριτς θα δείξει πρόσφατες αλλά και κάποιες πρώιμες δημιουργίες της από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 επιδιώκοντας να δημιουργήσει ένα συνολικό περιβάλλον. Άλλωστε, όπως έχει δηλώσει και η ίδια ποτέ δεν βλέπει «μια έκθεση απλώς ως μια παράθεση έργων, αλλά πάντα ως μια μεγάλη εικόνα».
Ανάμεσα στα έργα που θα παρουσιάσει είναι τα Ei / Αυγό, Laterne / Φανός και Schädel / Κρανίο που φτιάχθηκαν για να εκτίθενται μαζί το 2017 –είναι γνωστή η πρακτική της να ομαδοποιεί έργα της σε σχέση με έννοιες, χρώματα και μορφές. Στο Μαρούσι αναμένουμε να φθάσει, επιπλέον, το πορτοκαλί Χταπόδι (2008) το οποίο, παρότι βρίσκεται έξω από τα… νερά του, καθώς κείτεται πάνω σε ένα τραπέζι, εν τούτοις σφίγγει με ένα από τα πλοκάμια του το σώμα ενός δύτη – μια υπόμνηση της θρυλικής νοημοσύνης του μαλάκιου που αναδεικνύεται σε πραγματικό κυρίαρχο της θάλασσας. Παράλληλα, όμως, η έκθεση θέλει να αναδείξει το σταθερό ενδιαφέρον της καλλιτέχνιδας για το λυκόφως («για τις διφορούμενες, τις μεταβλητές και ασταθείς διαθέσεις, τα οράματα και τις ψυχικές καταστάσεις που έρχονται τη στιγμή που η μέρα γίνεται νύχτα») και την επιρροή του Τζόρτζιο ντε Κίρικο στο έργο της.
7°
Η Καταρίνα Φριτς βραβεύται για το σύνολο του έργου της με Χρυσό Λέοντα στην Μπιενάλε της Βενετίας 2022 © Janna Grak
Η Χιλιανή καλλιτέχνις Σεσίλια Βικούνια βραβεύεται για το σύνολο του έργου της στην 59η Μπιενάλε της Βενετίας © William Jess Laird
