Ο Αλέξανδρος Γεωργίου σε έναν αινιγματικό τόπο και χρόνο

Μεταξουργείο, Σάββατο μεσημέρι, στην γκαλερί της Ρεβέκκας Καμχή. Με ξεναγεί στα έργα της έκθεσης «Πρίγκιπας με μπλε κορώνα συναντά την οικογένεια στο σώμα του» και στο ενδιάμεσο μιλάμε για την παλιά του ζωή, πριν γίνει πατέρας. Ο Αλέξανδρος Γεωργίου τα προηγούμενα χρόνια ταξίδευε στην Ινδία και το Ιράν και έστελνε χειροποίητες κάρτες σε φίλους του ή άγνωστους παραλήπτες. Ήταν φτιαγμένες από επιζωγραφισμένες ασπρόμαυρες φωτοτυπίες φωτογραφιών που τραβούσε με ό,τι τον ιντρίγκαρε από τον ιδιότυπο διακτινισμό του. Ο οποίος διακτινισμός, από σκέτο ταξίδι μεταμορφωνόταν σε εμπειρία χρόνου και τόπου, όπου όμως κυριαρχούσε και μια μεταφυσική αίσθηση, αφού πίσω από κάθε εικόνα καραδοκούσαν ή υπονοούνταν περισσότερα συμβάντα από αυτά που απεικονίζονταν. 

Όταν ήρθε στη ζωή ο γιος του Παναγιώτης, αυτόπτης μάρτυρας στην κουβέντα μας, (περίμενε υπομονετικά τον μπαμπά να τελειώσει με τη συνέντευξη), άλλαξε όχι μόνο η ζωή του αλλά και η τέχνη του. Τα ταξίδια του σε απόμακρα σημεία του πλανήτη έδωσαν τη θέση τους σε μια ζωγραφική-ταξίδι στα βάθη του εαυτού του. Πιο εσωτερική, γειωμένη με την Αθήνα όπου βρίσκεται και το στούντιό του μα και το παιδί του, που το μεγάλωμά του δείχνει να είναι η απόλυτη προτεραιότητα. 

Η έκθεση περιλαμβάνει λάδια σε καμβά και σχέδια που αναπαριστούν έναν κόσμο πολύχρωμο στον οποίο περιφέρονται και κατοικούν πλάσματα αλλόκοτα και αινιγματικά. Άλλοτε ανθρωπόμορφα και άλλοτε όχι, τα creatures του Γεωργίου μοιάζει να πηγάζουν από τον χώρο του ασυνείδητου ή από μια άλλη χώρα μυστήρια, μαγική, χαρούμενη αλλά και θλιμμένη· η διάθεση των τοπίων και των πρωταγωνιστών τους αλλάζει συναισθηματικές αποχρώσεις από πίνακα σε πίνακα.

Φεύγοντας από την έκθεση ζήτησα συγνώμη από τον μικρό Παναγιώτη, που του έκλεψα χρόνο από το σαββατιάτικο παιχνίδι ή τη βόλτα του με τον μπαμπά κάπου στην πόλη και αποχαιρέτησα τη Ρεβέκκα Καμχή, που για άλλη μια φορά παρουσιάζει έναν Πρίγκιπα με μπλε κορώνα που αξίζει να τον επισκεφτείτε και να σταθείτε απέναντι από τις αναμνήσεις, το σώμα και την οικογένειά του.

Αλέξανδρος Γεωργίου, «Η πρόταση», 2021, λάδι σε μουσαμά, 98x98εκ.

The times, they are a changing... Κάποτε δήλωνες, αλλά και το έκανες πράξη με το ταξίδι σου στην Ινδία, πως το εργαστήριο του καλλιτέχνη μπορεί να βρίσκεται και έξω. Έκανες πράγματα που σε καθόρισαν ως άνθρωπο αλλά και ως καλλιτέχνη, μετουσιώνοντάς τα σε περιπλανωμένα έργα, όπου συμβάδιζαν ο τόπος με την πνευματικότητα και οι ανησυχίες σου με τα χιλιόμετρα. Αντίθετα με την προηγούμενη δουλειά σου, τα έργα αυτής της έκθεσης έγιναν εξολοκλήρου μέσα σε εργαστήριο. Υποθέτω πως το στατικό τους είχε να κάνει και με την πατρότητα αλλά και με την καραντίνα που σε καθήλωσαν στην Ελλάδα. Τι βλέπεις να συμβαίνει από εδώ και εμπρός με την εξέλιξή σου ως άνθρωπο αλλά και ως καλλιτέχνη;
Το 2005, όταν ξεκίνησα τη σειρά των ταξιδιωτικών έργων, ήθελα να αλλάξω τον τρόπο που δουλεύω. Ήθελα να δουλεύω στον δρόμο, ο δρόμος ήταν το εργαστήριό μου, στα λεωφορεία και στα τρένα. Ταξίδευα χωρίς δικό μου όχημα και έφτιαχνα τα έργα και τα ταχυδρομούσα καθημερινά σε όσους συμμετείχαν ως παραλήπτες των έργων, συλλέκτες και φίλοι. Στο κέντρο αυτών των ταξιδιών βρισκόταν ένα διαπολιτισμικό ενδιαφέρον και ειδικά για τόπους όπως το Ιράν και η Ινδία, όπου αρχαίες αλήθειες είναι ακόμα ζωντανές. Είναι πιο ζωντανές αν είσαι εκεί να τις ανακαλύψεις με τα μάτια σου, για αυτό και έπρεπε να ταξιδέψω και να βιώσω τη ζωή, σε τριβή με τον κόσμο. Το κυριότερο υλικό μου ήταν οι φιλίες και τα έργα που έφτιαχνα και ταχυδρομούσα με οδηγούσαν στην πορεία μου. 
Μετά από τόσα χρόνια λοιπόν ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα επέστρεφα στο εργαστήριο... αλλά ούτε και ότι θα έχω ένα παιδί που θα αγαπήσω τόσο πολύ. Όταν γεννήθηκε ο γιος μου το 2017 στην Αθήνα, εγώ ζούσα στη Νέα Υόρκη και πίστευα ότι θα είμαι απλά μπαμπάς μέσω σκάιπ, ότι η ζωή μου θα ήταν ίδια, απλά θα έχω κι ένα παιδί, ήμουν τόσο ανόητος. Αλλά όταν τον είδα την πρώτη μέρα που γεννήθηκε, όταν τον κράτησα πάνω μου και τον κοίταξα, η μορφή του άγγιξε την ψυχή μου. Έβλεπα μία λάμψη στο δερματάκι του, η ζεστασιά του σώματός του... και έλιωσα. Κι έτσι κατάλαβα ότι η ψυχική περιοχή από την οποία δούλευα τόσα χρόνια τα έργα μου ήταν η ίδια με την ψυχική περιοχή όπου κατοικούσε η αγάπη για τον γιο μου. Ξέχασα γιατί κολυμπούσα καθημερινά στον Γάγγη, στα νερά της Θεάς Γάνγκα όπως την λένε οι Ίνδοι, και ήθελα μόνο να βλέπω το χαμόγελο του γιου μου και να τον έχω κοντά μου, να τον βοηθώ να μεγαλώνει, να τον παρατηρώ, να τον πετάω ψηλά και να ακούω το γέλιο του, τον πιο ωραίο ήχο στον κόσμο. Έτσι από το 2017 ως τον Οκτώβριο του 2020 που επέστρεψα στην Αθήνα, πηγαινοερχόμουν Αθήνα, Νέα Υόρκη κάθε δύο μήνες περίπου και χάλασα όλες τις οικονομίες μου. Η πανδημία με ανάγκασε να πάρω μία απόφαση πιο σταθερή και έτσι βρέθηκα στην Αθήνα να διδάσκω Εικαστικά για πρώτη φορά στα 48 μου χρόνια σε δημοτικό σχολείο! Μετακόμισα στη μητέρα μου, στο πατρικό μου, ο γιος μου μένει μαζί μας τρεις νύχτες κάθε βδομάδα. Βρήκα ένα υπέροχο εργαστήριο όπου ζωγράφιζα κάθε μέρα μετά το σχολείο. Ήρθε ένα απόγευμα τυχαία η Ρεβέκκα με την κόρη της και την Τόκιο τον σκύλο τους, αγάπησαν τα έργα και φτάσαμε στην έκθεση που είδες, με έργα από ΝΥ και Αθήνα από τη γέννηση του Παναγιώτη ως τώρα.

Ο ζωγράφος Αλέξανδρος Γεωργίου και η Ρεβέκκα Καμχή της ομώνυμης αίθουσας τέχνης.

Από δω και στο εξής δεν έχω ιδέα τι θα γίνει… Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι θα συνεχίσω να δουλεύω όσο μπορώ πιο πολύ. Η κούραση είναι σαν ένας ωκεανός που πρέπει να διασχίσει κανείς κολυμπώντας, νομίζεις θα πεθάνεις, δεν βλέπεις μπροστά σου από την κούραση, αλλά συνεχίζοντας φτάνεις τελικά σε κάτι ανεκτίμητο που έχεις δημιουργήσει με τα χέρια σου ξεπερνώντας τα όρια του εαυτού σου. 
Οπότε ως άνθρωπος θέλω να συνεχίσω να μαθαίνω από τον γιο μου και ως καλλιτέχνης να διασχίσω τον ωκεανό της κούρασης προς νέα έργα που θα δημιουργήσω και μέσω των οποίων θα επιζήσω.

Δεν ξέρω αν αυτό μου συμβαίνει εξαιτίας του ότι έμαθα πως έγινες πατέρας, αλλά νιώθω συνεχώς παρόντες μέσα στους πίνακές σου δύο ανθρώπους, εσένα και το παιδί σου! Δύο εκδοχές που στην ουσία είναι μία. Πατέρας και γιος μοιάζει να αλληλοαφηγούνται ο ένας στον άλλον τα όνειρά τους και να επικοινωνούν μέσα από μια γλώσσα, όπου οι εαυτοί τους αλληλοσυμπλέκονται και αλληλοσυμπληρώνονται...
Σίγουρα υπάρχει η μορφή ενός παιδιού στα έργα και κάποιες ζωόμορφες υπάρξεις σαν σκυλάκια ή κάτι ακαθόριστο. Δεν μπορώ να δω τον πατέρα αν υπάρχει, μπορώ να δω μία θλίψη στις παιδικές αυτές μορφές, μια ωριμότητα ενήλικα, ίσως σε αυτήν τη θλίψη βρίσκεται η μορφή του πατέρα που βλέπεις;

Οι γραμμές σου είναι ακατέργαστες, αλλά συνολικά οι επιφάνειές σου μοιάζουν με τρυφερά περισσότερο αντί για σκληρά ή απόκοσμα παραμύθια. Καθώς με ξεναγούσες στα έργα και σε ρώτησα «αλήθεια, τι σημαίνει αυτό ή εκείνο», πολύ φυσικά μου απάντησες πως ούτε εσύ ξέρεις! Αυτό είναι κάτι που με εντυπωσίασε, δεδομένου πως μαρτυρά πως πρώτα κάνεις τη ζωγραφική πράξη καθοδηγούμενος περισσότερο από μια φυσική και αμετάφραστη ανησυχία ή συναίσθημα, χωρίς να πολυσκοτίζεσαι τι θα βγει ή τι θα πουν οι άλλοι.
Αλήθεια είναι ότι δουλεύω ακολουθώντας αυτό που νιώθω, ένα ένστικτο με οδηγεί και, ενώ δεν ξέρω τι θα βγει στον καμβά, κοιτώντας τι φτιάχνω έχω την αίσθηση ότι κάτι ήδη υπάρχει εκεί και προσπαθώ να το αποκαλύψω όσο γίνεται πιο πιστά και καλά. Προσπαθώ να καταλάβω μετά τι είναι αυτό που έχω φτιάξει, τι σημαίνει, τι θέλει να πει. Είναι σαν μορφές από έναν άλλο κόσμο, προσπαθώ να τις περιγράψω με την ύλη των χρωμάτων, να τους δώσω ζωή, σαν να τις φωτογραφίζω καθώς ποζάρουν για μένα, σαν να τις καλώ να ποζάρουν διακόπτοντας ό,τι είναι αυτό που κάνουν στον τόπο που κατοικούν.

Δεν σε ανησυχεί όμως αυτή η παρόρμηση, ας την πω, ως προς το πώς θα γίνει αντιληπτή ή όχι από τον θεατή; Πώς να συνδεθεί με κάτι που αδυνατεί να συνδεθεί μαζί του, αφού δεν υπάρχουν κλειδιά ανάγνωσης;
Θέλω να πιστεύω ότι το γεγονός ότι κάνω ειλικρινά ό,τι νιώθω, αν και τα έργα είναι απαλλαγμένα από ένα κοινωνικό περίβλημα, οι μορφές αυτές και ο τρόπος που είναι ζωγραφισμένα θα συγκινήσουν, θα τραβήξουν το ενδιαφέρον και θα συνδεθούν με τον κόσμο χωρίς λέξεις.

Ας μπούμε στα ενδότερα του τίτλου της έκθεσης: Τι πάει να πει «Πρίγκιπας με μπλε κορώνα συναντά την οικογένεια στο σώμα του»; Το ρωτώ γιατί εκτός από τον ομώνυμο πίνακα, στην έκθεση υπάρχει και ένα πορτρέτο της μητέρας σου, όπου το κεφάλι της δείχνει σαν δακτυλικό αποτύπωμα. Συνεχίζοντας την περιπλάνησή μου συναντώ κόκκινες πεταλούδες, θλιμμένα σκυλιά και μέρες στον παράδεισο. Λίγο παρακάτω βλέπω φαντάσματα, ένα σε αφηρημένο πίνακα και πολλά άλλα που μπαινοβγαίνουν παντού σαν πνεύματα μιας ατέλειωτης νύχτας. Πώς ορίζεις την οικογένεια τελικά; Κάτι που έχει να κάνει με τη μνήμη του κοινού αίματος μόνο ή κάτι πιο διευρυμένο που συνδέει τους πάντες σε ένα όλον;
Το έργο «Πρίγκιπας με μπλε κορώνα συναντά την οικογένεια στο σώμα του», το οποίο έχει δώσει το όνομά του και στην έκθεση, είναι το πρώτο έργο της σειράς που έκανα το 2017 όταν γεννήθηκε ο γιος μου και κατοικούσα στη Νέα Υόρκη. Ο πρίγκιπας φοράει μπλε κορώνα, όχι χρυσή, ίσως το μπλε δηλώνει τη διάθεσή του, ίσως είναι θλιμμένος. Συναντά την οικογένεια στο σώμα του, γιατί δεν την συναντά παρά ως σωματοποιημένη αίσθηση έλλειψης. Μου έλειπε πολύ, και ο ψυχικός πόνος αυτός γέννησε την ιδέα της συνάντησης στο σώμα του. Τώρα που το λες, σκέφτομαι ότι η οικογένεια αυτή είναι ίσως όλες αυτές οι μορφές, τα παιδιά, τα ζωάκια, τα ζωόμορφα πνεύματα, τα φαντάσματα, και μου θυμίζουν για πρώτη φορά τους ακόλουθους του Σίβα στο Βαρανάσι.

Ονειρεύεσαι το Βαρανάσι; Λένε πως είναι ο ιερός τόπος που, αν αφεθεί εκεί κανείς, δεν χρειάζεται να ζήσει πολλαπλές ζωές μέχρι να ολοκληρωθεί ώστε να ενωθεί με το σύμπαν, αλλά οδηγείται κατευθείαν στη θέωση. Σκέφτηκες ποτέ να ζήσεις για πάντα εκεί ή τουλάχιστον να επιστρέφεις και να επιστρέφεις για να ξεφεύγεις από τις δουλειές και τα αντι-πνευματικά βάρη του Δυτικού κόσμου;
Το Βαρανάσι μου λείπει πολύ. Η πόλη αυτή και η εμπειρία μου στα νερά του Γάγγη με οδήγησαν στη σειρά των ταξιδιωτικών έργων κι άλλαξαν τη ζωή μου. Κολυμπούσα καθημερινά στα νερά του Γάγγη, τη θεά Γκάνγκα, την λάτρευα με το δικό μου τρόπο· πιστεύω ότι σίγουρα είναι θεά όπως ίσως όλοι οι ποταμοί, και ότι όλα τα πνεύματα της φύσης είναι πραγματικά. Επίσης αν δεν είχα πάει στο Βαρανάσι και δεν θα είχα κάνει την ατομική μου έκθεση στο ΕΜΣΤ το 2012, όπου και γνώρισα τη μητέρα του γιου μου, επειδή τη συγκίνησε η έκθεση και θέλησε να με γνωρίσει, δεν θα είχαμε αποφασίσει το 2017 ως φίλοι να κάνουμε ένα παιδί μαζί. Ο γιος μας γεννήθηκε μετά από φοβερές περιπέτειες, που είναι για άλλη συζήτηση. Αλλά μπορεί να πει κανείς ότι αν δεν είχα πάει ποτέ στο Βαρανάσι, δεν θα είχα ποτέ το παιδί που έχω τώρα.
Στο Βαρανάσι, όταν κολυμπώντας προς την απέναντι όχθη έφτανα στη μέση του ποταμού και κοιτούσα την πόλη που υψώνεται στη δυτική όχθη, τα πέτρινα σκαλοπάτια, τους ναούς, τα παλάτια, όλα σε μισοερειπωμένη κατάσταση, λες κι έρχονται από μια αρχαία εποχή, απομεινάρια μιας μυθικής πραγματικότητας που δεν πέρασε, έβλεπα κάτι που γέμιζε την καρδιά μου με τόση χαρά και συγκίνηση, ένιωθα ότι ήμουν μάρτυρας μίας αλήθειας της ζωής τρομερά σημαντικής, που ήθελα να βιώσω και να κατανοήσω και να επικοινωνήσω μέσω των έργων μου. Θυμάμαι όταν κάποια απογεύματα του καλοκαιριού δεν είχε καθόλου ρεύμα, η πόλη σκοτεινή, έμπαινα στο νερό με μόνο φως τη λάμψη που ερχόταν από τις φωτιές όπου έκαιγαν τους νεκρούς διακόσια μέτρα πιο κάτω. Ήταν απίθανες στιγμές όπου η ζωή και ο θάνατος συνυπήρχαν στην ίδια σκηνή σε αποδοχή και γαλήνη. Αντί να πεθαίνω από τη βρομιά όπως έλεγε ο τουριστικός οδηγός, ένιωθα σαν ένα βάρος να φεύγει από το στήθος μου και η ψυχή μου να αλαφραίνει.
Πριν γεννηθεί ο γιος μου, ήθελα να ζήσω για ακόμα έναν χρόνο στο Βαρανάσι, όπως είχα κάνει το 2009. Πιστεύω θα το κάνω όταν ο Παναγιώτης μεγαλώσει ακόμα κάπως, δεν μπορώ ακόμα να τον αφήσω και τα σύνορα είναι κλειστά λόγω πανδημίας! Πάντως έχω τρία πολύ σημαντικά έργα που θέλω να κάνω στην Ινδία την επόμενη δεκαετία και έστω και με μπαστούνι θα τα προσπαθήσω να τα πραγματοποιήσω. 

Πώς βλέπεις τη ζωή αλλά και το περιβάλλον της τέχνης στην Αθήνα; Πόσο μέσα, κοντά ή μακριά του νιώθεις; Το ρωτώ γιατί βλέπω στην πόλη να υπάρχουν κάποια δίκτυα που λειτουργούν με στεγανά ή καλύτερα με συγκεκριμένους κώδικες, που αν δεν ενταχθείς, υπάρχει θέμα υπόστασης.
Δεν μου άρεσε ποτέ η Αθήνα, ίσως γιατί μένει η μητέρα μου εδώ, δεν ξέρω, που φυσικά αγαπάω πολύ και τώρα μένουμε και μαζί. Είχα φύγει για τη Νέα Υόρκη μόνος μου εντελώς στα 23 και επέστρεψα στο πατρικό μου στα 48, λόγω του γιου μου - η ζωή είναι σίγουρα αναπάντεχη.
Όσο για το περιβάλλον της τέχνης είναι ηρωικό, γιατί με ελάχιστη υποστήριξη γεννιούνται θαυμάσια έργα. Είναι συγκινητικά ηρωική η προσπάθεια και η ψυχική δύναμη των ελλήνων καλλιτεχνών. Μόνο αν και περισσότεροι Έλληνες ένιωθαν την ανάγκη να ποτίσουν αυτή την ιδιαίτερη δημιουργικότητα, πόσο καλύτερα ακόμα θα ήταν όλα. Η Τέχνη χρειάζεται και χρήματα, αλλιώς είναι δύσκολο να ανθίσει στην καρδιά της κοινωνίας. Ειδικά, χρήματα για έρευνα του εικαστικού τοπίου όπως διαμορφώνεται μέσα από τα έργα των καλλιτεχνών. Νιώθω πολύ κοντά στον κόσμο της Τέχνης, δεν ξέρω αν υπάρχουν στεγανά. Εγώ λειτουργούσα και λειτουργώ πάντα με τη λογική ότι φτιάχνω ένα έργο, αυτό το έργο το δείχνω στους ανθρώπους που μπορεί να τους ενδιαφέρε,ι και το έργο μου με οδηγεί στην κατεύθυνση που πρέπει να πάρω. Πιστεύω οι σχέσεις των ανθρώπων φτιάχνονται μέσα από τη δύναμη των έργων, ή την αδυναμία. Στην Τέχνη παίρνουμε όλοι αυτό που μας αξίζει. Η εργασία του καλλιτέχνη υπάρχει σε πολλά επίπεδα, στο έργο, στην επικοινωνία του έργου και κυρίως στην αληθινή ανάγκη δημιουργίας και την εμμονή που ξεπερνούν κάθε στεγανό και κάθε όριο. 

«Πρίγκιπας με μπλε κορώνα συναντά την οικογένεια στο σώμα του», Αλέξανδρος Γεωργίου, Αίθουσα Τέχνης Ρεβέκκα Καμχή, Λεωνίδου 9, Μεταξουργείο έως 24/2/22.