Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ: Το επετειακό πρόγραμμα για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, οι θεματικοί κύκλοι και οι νέες παραγωγές
Πολλοί αναγνωρισμένοι Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες από τον χώρο του θεάτρου, του κινηματογράφου, της μουσικής, του χορού, των πολυμέσων και των εικαστικών,θα δημιουργήσουν πρωτότυπες καλλιτεχνικές συνθέσεις και εννοιολογήσεις για να τιμήσουν τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης σε ένα πλούσιο επετειακό πρόγραμμα που ετοίμασε η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Με στόχο να αφήσουν το αποτύπωμά τους σε μια γόνιμη καλλιτεχνική ζύμωση αναφορικά με το σύγχρονο και διαχρονικό νόημα της επετείου του 1821, οι αναθέσεις της Εναλλακτικής Σκηνής περιλαμβάνουν τις μουσικοθεατρικές παραγωγές: «Ο Κολοκοτρώνης ατενίζει το μέλλον. Γυναίκες προετοιμάζονται για την Επανάσταση. Κι εγώ κάτι θα σκέφτομαι» τωνΜιχαήλ ΜαρμαρινούκαιΑκύλλα Καραζήση, «Το τραγούδι της κυρα-Δομνίτσας»τωνΜάρθα Μαυροειδή,Μάρω ΒασιλειάδουκαιΜαρία Μαγκανάρη, «Μάρθα: Μια ιστορία από το Μεσολόγγι» τωνΝίκου ΞυδάκηκαιΔιονύση Καψάληκαι «Καποδίστριας: Μονόδραμα μιας μυστικής ζωής» τηςΚαλλιόπης Τσουπάκη, την κινηματογραφική ταινία-εγκατάσταση «Η πόλη και η πόλη»τωνΧρήστου ΠασσαλήκαιΣύλλα Τζουμέρκα, την πολυμεσική παρουσίαση «Set in Time in Space»του Γιώργου Πούλιου και τη συναυλία «Το φλάουτο του Ρήγα: Από την απολυταρχία στην Επανάσταση» τωνΔημήτρη ΚούντουρακαιΠάνου Ηλιόπουλου.
Το μεγαλύτερο μέρος των επετειακών αναθέσεων της Εναλλακτικής Σκηνής, περιλαμβάνεται σε τρεις μεγάλους θεματικούς κύκλους. Ο πρώτος, Ωδές στον Βύρωνα, σε επιμέλεια του συνθέτη Αλέξανδρου Μούζα, αποτίνει φόρο τιμής τον ρομαντικό ποιητή-σύμβολο και φιλέλληνα, Λόρδο Μπάιρον. Περιλαμβάνει τις νέες μουσικοθεατρικές παραγωγές Σκιές στον Άδη του Αλέξανδρου Μούζα, Ask Ada του Γιάννη Κυριακίδη και Ο αέρας της Ελλάδας του Γιώργου Τσοντάκη, τη συναυλία The Cornelian Secret με νέα έργα των Γιάννη Αγγελάκη, Ασπασίας Νασοπούλου και Ορέστη Παπαϊωάννου, τις Εβραϊκές μελωδίες των Μπάιρον και Άιζακ Νέιθαν και τη μουσική παράσταση θεάτρου σκιών του Άθω ΔανέλληΟ Βύρων στην Ελλάδα. Στον δεύτερο κύκλο, Η Επανάσταση με τα μάτια των άλλων, περιγράφονται οι αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας στην Επανάσταση του 1821 και περιέχεται το ορατόριο Jus soli του Τούρκου συνθέτη Καμράν Ιντζέ και οι μουσικοθεατρικές παραγωγές Μία τόσον ωραία και τόσον νόμιμος υπόθεσις: Αϊτή / Ελλάδα / 1821 και Περιηγητικά του Κωνσταντίνου Χατζή, ενώ στον νέο, τριετή κύκλο Μίκη Θεοδωράκη, περιλαμβάνεται ο κύκλος τραγουδιών Ασίκικο Πουλάκη.
Ιδιαίτερη θέση στο πρόγραμμα έχουν δυο μεγάλα πρότζεκτ: το Synthesis με επιμέλεια της χορογράφου Τζένης Αργυρίου και του εικαστικού Βασίλη Γεροδήμου και το A Greek Songbook που επιμελείται ο συνθέτης Κορνήλιος Σελαμσής. Ένας μεγάλος αριθμός δημιουργών, ερευνητών και ερμηνευτών συμμετέχει στην υλοποίηση αυτών των έργων. Μεταξύ αυτών είναι οι: Μηνάς Αντύπας,Κωνσταντίνος Βήτα, Χριστιάνα Γαλανοπούλου,Σαββίνα Γιαννάτου, Φοίβος Δεληβοριάς, Σοφία Ζαφειρίου, Φάνης Ζαχόπουλος, Nalyssa Green, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Coti K., Δημήτρης Καμαρωτός, Παύλος Κατσιβέλης, Άρμιν Κέρμπερ, Απόστολος Κίτσος, Πέτρος Κλαμπάνης, Χαρά Κότσαλη, Λόλεκ, Μπάμπης Μακρίδης, Ερμής Μαλκότσης, Σοφία Μαυραγάνη, Μιγέλ Άνχελ Μελγάρες, Έφη Μπίρμπα, Τζέιμς Ουάιλι, Δημήτρης Παπαγεωργίου, Χρήστος Παπαδόπουλος, Μιχάλης Παρασκάκης, Παύλος Παυλίδης, Φίλιππος Σακαγιάν, Εύη Σαουλίδου, Άρης Σερβετάλης, Σταυρούλα Σιάμου, Μιχάλης Σιγανίδης, Φώτης Σιώτας, Νάνσυ Σταματοπούλου, Κιτ Τζόνσον, Νικόλας Τζώρτζης, Πέτρος Τουλούδης, Μάρω Φασουλή, Νικολέτα Χατζοπούλου, Αργυρώ Χιώτη κ.ά.
Οι παραστάσεις, που θα διαρκέσουν όλο το αφιερωματικό έτος, θα παρουσιαστούν στον χώρο της Εναλλακτικής Σκηνής αλλά και σε απροσδόκητους εξωθεατρικούς χώρους. Η υλοποίηση του προγράμματος στηρίζεται σε δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) [www.SNF.org].
Ταυτόχρονα με το επετειακό πρόγραμμα της Εναλλακτικής Σκηνής, το κοινό θα έχει την ευκαιρία το 2021 να παρακολουθήσει μια σειρά από νέες, τολμηρές παραγωγές που είχαν ανασταλεί εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού καθώς και αναβιώσεις παλαιότερων παραγωγών και διεθνείς συμπαραγωγές.
Περιλαμβάνονται: η όπερα-μπαλέτο Μπιμπιλολό των Μαρκ Μοννέ και Αρνό Φαμπρ σε συμπαραγωγή με Printemps des Arts de Monte-Carlo (Μονακό), GRAME – Centre national de création musicale (Γαλλία) και Cerise Music, η νέα παραγωγή για παιδιά και νέους του δημοφιλούς Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει του Νίκου Κυπουργού όπως και η ανανεωμένη επιστροφή του τρίπτυχου σύγχρονου χορού Human Behaviour που ολοκληρώνουν το ετήσιο πρόγραμμα.
Μερικοί από τους καλλιτέχνες που θα συνεργαστούν για την υλοποίηση του προγράμματος της Εναλλακτικής Σκηνής για το 2021, είναι: oι συνθέτες Αντώνης Ανισέγκος, Γιώργος Κουμεντάκης, Δημήτρης Τερζάκης και Δήμητρα Τρυπάνη, οι αρχιμουσικοί Νίκος Βασιλείου, Μίλτος Λογιάδης, Γκρέγκορυ Σαρέτ και Βλαδίμηρος Συμεωνίδης, το Μπαλέτο της ΕΛΣ, η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία της ΕΡΤ, το Ergon Ensemble, η Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας σε μουσική διεύθυνση Ανδρέα Κατσιγιάννη, το γυναικείο φωνητικό σύνολο chórεs σε μουσική διεύθυνση Μαρίνας Σάττι, το φωνητικό σύνολο Πλειάδες, το POLIS Ensemble, οι σκηνοθέτες Θοδωρής Αμπαζής, Θέμελης Γλυνάτσης, Θωμάς Μοσχόπουλος, οι χορογράφοι Ιωάννα Γκαραγκούνη, Ερμίρα Γκόρο, Γιάννης Μανταφούνης, Κωνσταντίνος Ρήγος και Αλέξης Φουσέκης, οι σκηνογράφοι-ενδυματολόγοι Μαγδαληνή Αυγερινού, Χρήστος Δεληδήμος, Παύλος Θανόπουλος, Αλεξία Θεοδωράκη, Ευαγγελία Θεριανού, Κάτριν Κρούμπαϊν, Κέννυ ΜακΛέλλαν, Γιώργος Μεσημέρης, Μαίρη Τσαγκάρη, Ιωάννα Τσάμη και Άρτεμις Φλέσσα, οι τραγουδιστές Χάρης Ανδριανός, Θοδωρής Βουτσικάκης, Ειρήνη Δερέμπεη, Βάσια Ζαχαροπούλου, Γιώργος Ιατρού, Βασίλης Καβάγιας, Χρήστος Κεχρής, Βαγγέλης Μανιάτης, Δημήτρης Ναλμπάντης, Μιχαέλα Ρήνερ, Μάριος Σαραντίδης, Τίμος Σιρλαντζής, Σωτήρης Τριάντης και Τάσης Χριστογιαννόπουλος και οι ηθοποιοί Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου, Λάμπρος Γραμματικός, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Σύρμω Κεκέ, Λυδία Κονιόρδου, Χρήστος Λούλης, Έκτορας Λυγίζος, Βασίλης Μηλιώνης, Ηλέκτρα Νικολούζου, Χρήστος Ντούλος, Αγλαΐα Παππά, Μαριάμ Ρουχάτζε, Μαρία Σκουλά, Δημήτρης Τσίκλης και Αλέξανδρος Ψυχράμης.
Παρά την αβεβαιότητα της πανδημίας η Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ σκοπεύει να πραγματοποιήσει το πρόγραμμά της –εφόσον τα περιοριστικά μέτρα το επιτρέπουν– είτε με την παρουσία κοινού είτε σε βιντεοσκόπηση και μετάδοση από την GNO TV.
Ο Λόρδος Μπάιρον ενσάρκωσε όσο καμιά άλλη μορφή τους ενθουσιασμούς, τα επιτεύγματα και τις αντιφάσεις του ρομαντικού κινήματος. Σε μια προσπάθεια να αποδώσει καλλιτεχνικά μια ιδέα για το μέγεθος του έργου και της επίδρασης αυτής της φιγούρας, η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσιάζει στη διάρκεια του 2021, ένα πολύπτυχο αφιέρωμα με εύρος ανάλογο της ανεξάντλητης προσωπικότητας του Λόρδου Μπάιρον. Σε μόλις 36 χρόνια ζωής άφησε πίσω εκτός από 17 τόμους ποίησης, πολιτική δράση, σωρεία από σκάνδαλα και ραγισμένες καρδιές καθώς και «καταδικασμένη φήμη» στη μυθοποίηση.
Ο κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα» σε καλλιτεχνική επιμέλεια του συνθέτη Αλέξανδρου Μούζα με τις εποχές, τα γένη και τα είδη της μουσικής και θεατρικής διαπραγμάτευσης, καλύπτει ένα φάσμα που περιέχει από συναυλιακή απόδοση (Εβραϊκές μελωδίες) ως θέατρο σκιών. Ο βασικός όγκος του προγράμματος είναι αφιερωμένος στο σύγχρονο μουσικό θέατρο: από την αξιοποίηση της επιστολογραφίας του ποιητή από την Ελλάδα, μέχρι τον φόρο τιμής στην κόρη του Μπάιρον Άντα Λάβλεϊς (από τον Γιάννη Κυριακίδη) και το νέο έργο του διακεκριμένου Ελληνοαμερικανού συνθέτη Γιώργου Τσοντάκη με θέμα τις τελευταίες ημέρες του Μπάιρον στο Μεσολόγγι.
The Cornelian Secret - Ερωτική ποίηση του Λόρδου Μπάιρον:
Dust. Μουσικό δράμα για τον Λόρδο Βύρωνα (Γιάννης Αγγελάκης)
Two Songs for Thyrza-Δύο τραγούδια για τη Θερσά (Ορέστης Παπαϊωάννου)
D-R-T (Ασπασία Νασοπούλου)
Η μουσική υπήρξε ο καταλύτης για τον παράφορο έρωτα του δεκαεπτάχρονου τότε Μπάιρον για τον νεαρό Τζων Έντλεστον, χορωδό στο κολέγιο Τρίνιτυ στο Καίμπριτζ. Συντετριμμένος από τον απροσδόκητο θάνατο του αγαπημένου του από φυματίωση σε ηλικία είκοσι ενός ετών, ο Μπάιρον θα συνθέσει αργότερα μια σειρά από σπαρακτικές ελεγείες, στις οποίες το βιβλικό, γυναικείο ψευδώνυμο «Θερσά» χρησιμοποιείται για να παραπλανήσει την πουριτανική κοινή γνώμη της Αγγλίας σχετικά με το πραγματικό, ομόφυλο αντικείμενο της επιθυμίας του – επαπειλούμενο σκάνδαλο που, δίχως άλλο, θα συνέτεινε στην οριστική αυτοεξορία του στη νότια Ευρώπη το 1816.
Οι Έλληνες συνθέτες της νεότερης γενιάς, Γιάννης Αγγελάκης, Ασπασία Νασοπούλου και Ορέστη Παπαϊωάννου, στους οποίους ανέθεσε η Εναλλακτική Σκηνή τα πρώιμα μνημεία της νεωτερικής queer ποίησης, επιχειρούν με εσωτερικότητα, φιλοσοφική διάθεση και ένα ιλιγγιώδες εκφραστικό φάσμα (από νεορομαντική ευαισθησία μέχρι τους πιο σκληροτράχηλους, πρωτοποριακούς ηχοχρωματικούς πειραματισμούς) να δώσουν σύγχρονη φωνή στον διαχρονικό θρήνο του ρομαντικού ποιητή για τον «μουσικό προστατευόμενό» του.
Info: The Cornelian Secret - Ερωτική ποίηση του Λόρδου Μπάιρον. Μουσική διεύθυνση Βλαδίμηρος Συμεωνίδης, Τενόρος Χρήστος Κεχρής, Βαρύτονος Βαγγέλης Μανιάτης, Βαρύτονος Σωτήρης Τριάντης, Συμμετέχει δεκαμελές μουσικό σύνολο.
17 Ιανουαρίου 2021 (Λόγω των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία, οι ημερομηνίες παραστάσεων αναφέρονται στη βιντεοσκόπηση της παραγωγής με στόχο την προβολή της στην GNO TV. Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ)
Το γνήσιο ενδιαφέρον του Λόρδου Μπάιρον για την «ποίηση της πολιτικής», ιδιαίτερα για τα μειονοτικά θέματα και τους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες που σημάδεψαν την πρώιμη ρομαντική περίοδο, υπήρξε αδιαμφισβήτητο όπως μαρτυρούν οι έντονες κατά καιρούς εμπλοκές του με ζητήματα όπως η πολιτική και πολιτιστική καταπίεση της Αρμενίας, τα επαναστατικά κινήματα της Ιταλίας, και βέβαια, η μέχρι θανάτου αφοσίωσή του στην υπόθεση της ελληνικής απελευθέρωσης.
Οι Εβραϊκές μελωδίες, συλλογή από παλιούς και νεότερους εβραϊκούς σκοπούς (1815) του δημοφιλούς και γραφικού Αγγλοεβραίου μουσικού Άιζακ Νέιθαν με εμπορικό δέλεαρ τη στιχουργική συμβολή του Μπάιρον, βρήκαν εύφορο έδαφος στη ρομαντική μόδα για την «έθνικ» αναβίωση τοπικών παραδόσεων και τον οριενταλισμό της εποχής και αναδείχθηκαν σε ένα από τα δημοφιλέστερα και πιο διαδεδομένα έργα του ποιητή – παρά την αναπόφευκτη αντισημιτική κριτική. Η δημοτικότητα των στίχων, που μελοποιήθηκαν εκ νέου στη συνέχεια από μορφές όπως οι Μέντελσον, Σούμαν και Μουσόργκσκι, δεν διέσωσε, ωστόσο, τις αρχικές μελωδίες του Νέιθαν από την ιστορική λήθη· αυτές τις αυθεντικές συνθέσεις αναβιώνει τώρα η Εναλλακτική Σκηνή, με τη συμβολή μερικών από τους πλέον αξιόλογους Έλληνες ρεσιταλιστές.
«Ο Κολοκοτρώνης ατενίζει το μέλλον. Γυναίκες προετοιμάζονται για την Επανάσταση. Κι εγώ κάτι θα σκέφτομαι» των Μιχαήλ Μαρμαρινό και Ακύλλα Καραζήση.
Η κριτική στο εθνικό αφήγημα που σχετίζεται με τον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 υπήρξε μέρος της διαδικασίας διαμόρφωσής του. Ξεκινώντας από τους ήρωες της Επανάστασης, πολλοί από τους οποίους γνώρισαν τη χλεύη και την καταδίκη στη διάρκεια της ζωής τους, και προχωρώντας στις διαμάχες ανάμεσα στις φατρίες και τις αντιπαλότητες των μεγάλων δυνάμεων, η Επανάσταση δεν υλοποιήθηκε από ένα ενιαίο και αδιαίρετο μέτωπο, αλλά υπήρξε συνισταμένη πολλών και διαφορετικών προσεγγίσεων, που οδήγησαν σε αντίστοιχες αφηγήσεις.
Η κριτική προς όλους είναι συστατικό κομμάτι του νέου ελληνικού κράτους. Αυτή τη διάσταση της Επανάστασης και της υποδοχής της στη νεότερης Ελλάδας θέλει να τονίσει η ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ σε μια ομάδα υψηλού καλλιτεχνικού προφίλ με ερμηνευτές που προέρχονται από διαφορετικές περιοχές των παραστατικών τεχνών, έχοντας επικεφαλής τους σκηνοθέτες / ερμηνευτές Μιχαήλ Μαρμαρινό και Ακύλλα Καραζήση, καθώς και τον αναγνωρισμένο συνθέτη Αντώνη Ανισέγκο. Η παραγωγή υποστηρίζεται από τη παρουσία δραματουργικής ομάδας για την τεκμηρίωση του υλικού της πρωτότυπης σκηνικής δημιουργίας.
Η νέα παραγωγή μουσικού θεάτρου με τίτλο «Ο Κολοκοτρώνης ατενίζει το μέλλον. Γυναίκες προετοιμάζονται για την Επανάσταση. Κι εγώ κάτι θα σκέφτομαι» επιδιώκει, μέσα από το σύγχρονο μουσικό θέατρο όπου τα σκηνικά και ηχητικά μέσα διαπλέκονται σε απροσδόκητους και νεωτερικούς συνδυασμούς, να προσεγγίσει την Ελληνική Επανάσταση ως ένα πεδίο διαρκούς κριτικής και αυτοκριτικής, και να προτείνει μια σκηνική ανάγνωση που διαπραγματεύεται το θέμα με παιγνιώδη, αλλά και ιστορικά τεκμηριωμένο, τρόπο.
Μουσικό θέατρο σκιών (Κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα») Ο Βύρων στην Ελλάδα- Άθως Δανέλλης (Πρώτη παρουσίαση)
Οι ελληνικές περιπέτειες του Λόρδου Μπάιρον διαπραγματεύονται με τα εργαλεία της λαϊκής μουσικοθεατρικής φόρμας του θεάτρου σκιών, μια διόλου αυθαίρετη διαδικασία με δεδομένο ότι ο πολυπράγμων Λόρδος καταγράφεται ανάμεσα στους θεατές μιας παράστασης της πρώιμης, τουρκικής εκδοχής του Καραγκιόζη σε καφενείο των Ιωαννίνων το 1809.
Ο Βύρων στην Ελλάδα/ Σκίτσο του Γιάννη Παπαδόπουλου (Γιουβάν)
Στη νέα αυτή ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ, οι χάρτινες φιγούρες του σημαντικού καραγκιοζοπαίχτη Άθω Δανέλλη επιστρατεύονται για την αφήγηση της ιστορίας των δύο επισκέψεων του Μπάιρον στην Ελλάδα (αρχικά στο πλαίσιο της νεανικής του ευρωπαϊκής περιήγησης και κατόπιν στην υπηρεσία της ελληνικής Εθνεγερσίας) μέσα από τη δραματική συμπύκνωση στον ονειρικό χωροχρόνο του παραδοσιακού μπερντέ.
Η σταδιακή μεταστροφή της φιγούρας του Λόρδου από τουρίστα «σούπερ σταρ» της ρομαντικής ποίησης σε συνειδητό φιλέλληνα, κριτή της νεοελληνικής διχόνοιας και ευεργέτη της Επανάστασης που απέκτησε διαστάσεις εθνικού ήρωα στο λαϊκό φαντασιακό διαφαίνεται μέσω της ευφάνταστης αφομοίωσής της στον αρχετυπικό κόσμο του Καραγκιόζη, εμπλουτισμένο από αναφορές σε ιστορικές μορφές όπως ο Αλή Πασάς, o Τζων Χόμπχαουζ και η Τερέζα Μακρή – γνωστότερη ως «Κόρη των Αθηνών», από το ομώνυμο ποίημα του Μπάιρον, που την ερωτεύτηκε περιπαθώς καταλύοντας στο σπίτι της μητέρας της το 1810, όταν το κορίτσι βρισκόταν στην ηλικία των δώδεκα ετών.
Info: Μουσική σύνθεση και επιμέλεια Δήμος Βουγιούκας, Φιγούρες – Σκηνικά Γιάννης Παπαδόπουλος-Γιουβάν, Συνεργάτης σκηνής Απόστολος Γραββάνης, Συμμετέχει τετραμελές μουσικό σύνολο.
28 Μαρτίου & 4, 11 Απριλίου 2021. Ώρα έναρξης 11.00. Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
Μουσικό θέατρο
Το τραγούδι της κυρα-Δομνίτσας (Πρώτη παρουσίαση/Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής)
«Ευγενεστάτη και γενναιοτάτη», κατά τον Δημήτριο Υψηλάντη, πολεμίστρια ως «άλλος ανήρ», κατά τον ιστορικό Ιωάννη Φιλήμονα, «χήρα του μακαρίτου καπετάνιου Αντωνίου Βισβίζη» για την ελληνική διοίκηση, «αρχικαπετάνα» του δημοτικού τραγουδιού της πατρίδας της, και «ευπειθής πατριώτισσα», όπως υπέγραφε τις επιστολές της. Ποια ήταν εντέλει η Θρακιώτισσα Δόμνα Βισβίζη, που η Ιστορία λίγο τη θυμήθηκε; Καταδικασμένη στην ανέχεια και την αφάνεια από τη νέα Ελλάδα που τότε γεννιόταν, εξορίστηκε στη συνέχεια στο περιθώριο της καθιερωμένης εθνικής και πατριαρχικής αφήγησης του 1821. Η προτομή της στέκει πλέον στη λεωφόρο Ηρώων στο Πεδίον του Άρεως, συμβολική ανταπόδοση της Πολιτείας στην προσφορά της για να «χτιστεί το χρυσό παλάτι της Ελευθερίας». Όμως είχε και δική της φωνή, που χάρη στη μυθοπλασία διαπερνά τη σιωπή δύο αιώνων.
Την ιστορία της Δόμνας Βισβίζη, σε μορφή μονολόγου με χορικά στάσιμα, αποδίδει η ηθοποιός Σύρμω Κεκέ και συνθέτει, με τα μέσα του μουσικού θεάτρου, μια γυναικεία δημιουργική ομάδα που αποτελείται από τη δημοσιογράφο / συγγραφέα Μάρω Βασιλειάδου, τη συνθέτρια Μάρθα Μαυροειδή, που συνυφαίνει με γνώση παραδοσιακά και σύγχρονα ακούσματα, και τη σκηνοθέτρια Μαρία Μαγκανάρη σε μουσική διεύθυνση Μαρίνα Σάττι.
Το τραγούδι της κυρα-Δομνίτσας χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη ιστορικά τεκμήρια (αρχειακές καταγραφές, μαρτυρίες της εποχής, έγγραφα, ημερολόγια πλοίου, επιστολές), τα οποία και επεξεργάζεται με ποικίλο συγγραφικό τρόπο, από τον δημοτικό δεκαπεντασύλλαβο ως τη βιωματική γραφή, με σκοπό να αποδώσει την εξωτερική πραγματικότητα των γεγονότων και την εσωτερική ζωή των προσώπων. Στα ταραχώδη χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, μια ηρωίδα του Αγώνα συνομιλεί με τον εαυτό της, την εποχή της και το σύγχρονο κοινό.
Info: Το τραγούδι της κυρα-Δομνίτσας: Μουσική Μάρθα Μαυροειδή, Κείμενο Μάρω Βασιλειάδου, Σκηνοθεσία Μαρία Μαγκανάρη, Σκηνικά – Κοστούμια Παύλος Θανόπουλος, Φωτισμοί Μαρία Γοζαδίνου, Με την ηθοποιό Σύρμω Κεκέ, Συμμετέχει το γυναικείο φωνητικό σύνολο chórεs, Μουσική διεύθυνση Μαρίνα Σάττι.
2, 3, 4 Απριλίου 2021. Ώρα έναρξης 20.30 (Κυριακή 19.00). Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
Μουσικό θέατρο -Κύκλος «Η Επανάσταση με τα μάτια των άλλων» (Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ)
Μία τόσον ωραία και τόσον νόμιμος υπόθεσις, Αϊτή / Ελλάδα / 1821. Σκηνοθεσία Κωνσταντίνος Χατζής
Η επανάσταση της Αϊτής, η μεγαλύτερη εξέγερση δούλων από την εποχή του Σπάρτακου και η μόνη που οδήγησε στην ίδρυση ανεξάρτητου κράτους ήδη από το 1804, παραμένει μια από τις πιο επιδραστικές σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας, έχοντας καταφέρει αποφασιστικό πλήγμα στην αποικιοκρατία, ριζοσπαστικοποιήσει έμπρακτα τα ιδανικά του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης για τους έγχρωμους και υπόδουλους πληθυσμούς και αναδείξει την ηγετική μορφή του Τουσσαίν Λουβερτύρ σε παγκόσμιο, διαχρονικό σύμβολο χειραφέτησης. Σε ένα από τα συγκινητικότερα, όσο και παραγνωρισμένα, επεισόδια της ελληνικής Εθνεγερσίας, η Αϊτή υπήρξε το πρώτο κράτος που αναγνώρισε το δίκαιο της Ελληνικής Επανάστασης λίγους μόλις μήνες μετά το ξέσπασμά της, διά της αλληλογραφίας του ηγέτη της, Ζαν-Πιερ Μπουαγέ, με τον Αδαμάντιο Κοραή, προχωρώντας μάλιστα στην αποστολή 25 τόνων καφέ (!) και 120 Αϊτινών εθελοντών με στόχο την ενίσχυση του Αγώνα.
Με πρώτη ύλη το επεισόδιο αυτό καθώς και την καινοτόμο ρομαντική μουσική σύνθεση του Φραντς Λιστ Χορός του θανάτου, η νέα παράσταση του Κωνσταντίνου Χατζή διαπραγματεύεται το φλέγον ζήτημα της πολυπολιτισμικότητας σε συνδυασμό με οικουμενικές έννοιες όπως εκείνες της αλληλεγγύης, της απελευθέρωσης και της αυτοδιάθεσης ατόμων και λαών, χαρτογραφώντας, παράλληλα, ένα πειραματικό ηχητικό τοπίο ώσμωσης της λυρικής έκφρασης και της πρόζας μέσω των τεχνικών του φωνητικού αυτοσχεδιασμού.
Μουσικό θέατρο • (Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ- Κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα»)
Σκιές στον Άδη: Αλέξανδρος Μούζας. Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος
Ευγλωττία, χιούμορ, ενσυναίσθηση, δηκτική ειρωνεία και σωρεία από πολύτιμες βιογραφικές, ιστορικές και εθνογραφικές πληροφορίες χαρακτηρίζουν τις περίπου 3.000 επιστολές του Λόρδου Μπάιρον που έχουν διασωθεί ως τις μέρες μας, κατατάσσοντάς τον, κατά ευρεία ομολογία, ανάμεσα στους σπουδαιότερους επιστολογράφους του 19ου αιώνα. Από αυτό το ατίθασο και ανεξάντλητο κειμενικό σώμα, ο γενικός υπεύθυνος του Κύκλου Μπάιρον, συνθέτης Αλέξανδρος Μούζας επέλεξε τις επιστολές που γράφτηκαν κατά το τελευταίο τρίμηνο της ζωής του ποιητή στο Μεσολόγγι, μαζί με αποσπάσματα από τα γραπτά, τις σκέψεις και τα ποίηματα του Μπάιρον, ως υλικό για το νέο μουσικοθεατρικό του έργο.
Οι προσπάθειες του Μπάιρον να ενώσει τις φατρίες των αγωνιζόμενων Ελλήνων, να ενισχύσει οικονομικά την Επανάσταση, να αφυπνίσει συνειδήσεις στο εξωτερικό, να παράσχει ανθρωπιστική βοήθεια στα θύματα του πολέμου και να τακτοποιήσει τις προσωπικές του υποθέσεις προτού ο πρώιμος θάνατός του τον αναδείξει σε διεθνές σύμβολο του φιλελληνισμού και κινήσει αποφασιστικά το ενδιαφέρον των ξένων δυνάμεων για την ελληνική Εθνεγερσία αναπαρίστανται σε ένα πρωτοποριακό μονόδραμα σε πρώτο πρόσωπο, που συνδυάζει τη σύγχρονη μουσική γλώσσα με την τελευταία τεχνολογία ζωντανού, διαδραστικού ελέγχου του ηχητικού και μουσικού αποτελέσματος από τον ηθοποιό Χρήστο Λούλη. Η σκηνοθεσία του Θωμά Μοσχόπουλου αποδίδει την ατμόσφαιρα της ύστατης, παράτολμης περιπέτειας του ποιητή στο Μεσολόγγι, τελευταίο σταθμό μιας βιογραφίας πέρα για πέρα ρομαντικής.
Info: Σκιές στον Άδη: Αλέξανδρος Μούζας. Σύλληψη – Μουσική – Επιλογή κειμένων Αλέξανδρος Μούζας, Μουσική διεύθυνση Νίκος Βασιλείου, Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος, Σκηνικά Ευαγγελία Θεριανού, Κοστούμια Μαγδαληνή Αυγερινού, Φωτισμοί Νίκος Βλασόπουλος, Κινησιολογία Αλέξης Φουσέκης, Με τον ηθοποιό Χρήστο Λούλη, Συμμετέχει ενδεκαμελές μουσικό σύνολο.
17, 18, 20 Απριλίου 2021, Ώρα έναρξης 20.30 (Κυριακή 19.00). Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ.
Συναυλία (Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ)
Μάρθα. Μια ιστορία από το Μεσολόγγι. Νίκος Ξυδάκης, Διονύσης Καψάλης
Η μορφή της Μάρθας, της μάνας που «έπαψε να ζηλεύει το πουλάκι που βρήκε ένα μικρό σπόρο και τραγούδησε» από τα σχεδιάσματα του Διονύσιου Σολωμού για τους Ελεύθερους πολιορκημένους, βρίσκεται στο κέντρο αυτής της μουσικοποιητικής σύνθεσης που επιχειρεί να αποδώσει ένα από τα κορυφαία επεισόδια της Ελληνικής Επανάστασης, την πολιορκία και έξοδο του Μεσολογγίου την άνοιξη του 1826 – ιδωμένη, αυτή τη φορά, από την πλευρά των εγκλωβισμένων γυναικών.
Μάρθα, Μια Ιστορία από το Μεσολόγγι - Νίκος Ξυδάκης
Στηριγμένη σε δυο πηγές που ακροβατούν με δημιουργικό τρόπο ανάμεσα στο λαϊκό και το λόγιο, τα ανεκτίμητα Ενθυμήματα του αγωνιστή του 1821 και ιστορικού Νικόλαου Κασομούλη, στον οποίο οφείλεται η αφήγηση των γεγονότων της πολιορκίας, και η σπαρακτική ποιητική μετουσίωση των ιστορικών συμβάντων από τη μεγαλοφυΐα του Σολωμού, η δημιουργική σύμπραξη του συνθέτη Νίκου Ξυδάκη, δημοφιλούς για την γεφύρωση των λαϊκών και ανατολίτικων ακουσμάτων με την τραγουδοποιία, και του βραβευμένου ποιητή Διονύση Καψάλη θέτει επί σκηνής τις ιστορικές μορφές του Ποιητή (Σολωμού) και του Αφηγητή (Κασομούλη) ως φορείς του ίδιου λόγου και αποπειράται να σκιαγραφήσει τη συνειδησιακή υπέρβαση και το ηθικό μέγεθος των επαναστατημένων, θυσιαζόμενων γυναικών του Μεσολογγίου μέσω μιας μουσικοθεατρικής γλώσσας που συνδυάζει τα εργαλεία της ποίησης, της μουσικής και της αφήγησης.
Info: Μάρθα. Μια ιστορία από το Μεσολόγγι. Νίκος Ξυδάκης. Λιμπρέτο Διονύσης Καψάλης, Βίντεο – Οπτικό υλικό Βασίλης Κεχαγιάς, Ερμηνεύουν οι Ειρήνη Δερέμπεη, Τάσης Χριστογιαννόπουλος, Πιάνο, φωνή Νεοκλής Νεοφυτίδης, Βιολοντσέλο Σοφία Ευκλείδου, Συμμετέχουν το φωνητικό σύνολο Πλειάδες και το POLIS Ensemble.
7, 8 Μαΐου 2021, Ώρα έναρξης 20.30. Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
Συναυλία(Κύκλος Μίκης Θεοδωράκης)
Ασίκικο Πουλάκη, Μίκης Θεοδωράκης
Ανάμεσα στις πιο ενδιαφέρουσες και ασυνήθιστες συνθέσεις του ανεξάντλητου έργου του Μίκη Θεοδωράκη, ο κύκλος τραγουδιών με τον τίτλο Ασίκικο Πουλάκη προέκυψε χάρη στην πρωτοβουλία και τη συνεργασία μιας ομάδας καλλιτεχνών που περιλάμβανε τον κιθαρίστα και ενορχηστρωτή Γιάννη Σπάθα, τον τραγουδιστή Βασίλη Λέκκα και τον ποιητή Μιχάλη Γκανά, στους οποίους ο Θεοδωράκης εμπιστεύτηκε την πρώτη δισκογραφική κυκλοφορία του έργου το 1996.
Στον κύκλο Ασίκικο Πουλάκη κορυφώνεται ο πολυετής πειραματισμός του εβδομηντάχρονου, τότε, Θεοδωράκη με τους δρόμους και τους ασύμμετρους ρυθμούς της μικρασιατικής παράδοσης. Συνιστά, παράλληλα, έναν όψιμο και συγκινητικό φόρο τιμής στη μητέρα του συνθέτη Ασπασία Πουλάκη (στο επώνυμο της οποίας οφείλεται και η ιδιότυπη ορθογραφία του τίτλου), καθώς και στην καταγωγή της, από τον Τσεσμέ της Μικράς Ασίας. Με τη σειρά του, ο όρος «ασίκικο» («λεβέντικο», από την τουρκική λέξη που σηματοδοτεί ταυτόχρονα τον ερωτοχτυπημένο και τον παραδοσιακό βάρδο) αναφέρεται στο ομώνυμο, θεοδωρακικής επινόησης χορευτικό μέτρο που εναλλάσσει εξελικτικά τρίσημες και δίσημες ομάδες από μακρούς και βραχείς παλμούς.
Η νέα προσέγγιση στο έργο από τον Θοδωρή Βουτσικάκη και την Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας, διακεκριμένη ορχήστρα παραδοσιακής μουσικής που υπηρετεί με δημιουργικό τρόπο τη συνέχεια της πολυσυλλεκτικής σμυρναίικης παράδοσης, υπόσχεται να φέρει στην Εναλλακτική Σκηνή μια σύγχρονη και παραγωγική επανασύνδεση της θεοδωρακικής έμπνευσης με τις παραδοσιακές, ιωνικές της ρίζες.
Info: Στίχοι Μιχάλης Γκανάς, Ερμηνεύει ο Θοδωρής Βουτσικάκης, Συμμετέχει η Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας, Μουσική διεύθυνση Ανδρέας Κατσιγιάννης.
13 Μαΐου 2021, Ώρα έναρξης 20.30. Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ.
Ορατόριο (Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ - Κύκλος «Η Επανάσταση με τα μάτια των άλλων»)
Jus soli, Καμράν Ιντζέ
Από τα πλέον τολμηρά στοιχήματα της ΕΛΣ για το επετειακό έτος 2021, η νέα ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής σε μια διακεκριμένη τουρκική δημιουργική ομάδα με επικεφαλής τον συνθέτη Καμράν Ιντζέ και τον λιμπρετίστα Ιζεντίν Τσαλισλάρ επιχειρεί να φέρει στο φως την «πίσω όψη» του θριαμβικού αφηγήματος της Eθνεγερσίας και της ίδρυσης του νεοελληνικού κράτους, δίνοντας το λόγο στην άλλη πλευρά, εκείνη των σύγχρονων απογόνων της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Jus Soli, Καμράν Ιντζέ/ Καμράν Ιντζέ
Πώς συναρθρώνεται ο υποκειμενικός λόγος του άλλου πέρα από το ασφαλές έδαφος της εθνικής συναίνεσης; Πώς δίνει κανείς φωνή στην καθαυτό τραυματική διάσταση της κατάρρευσης μιας αυτοκρατορίας πεντέμισι αιώνων και του οδυνηρού περάσματος από την παραδοσιακή, πολυσυλλεκτική της οργάνωση στην αποκλειστική λογική του νεωτερικού εθνικού κράτους; Υπάρχει, άραγε, κοινό έδαφος ανάμεσα στις εκατέρωθεν επίσημες αφηγήσεις και τις εμπειρίες των ηγετών και των υπηκόων τους, απ’ τη σκοπιά του τότε και του τώρα; Ποιοι στίχοι, ποιοι σκοποί και ποιες εικόνες έχουν τη δύναμη να αποδώσουν την καλειδοσκοπική ποικιλία των αισθημάτων των λαών μπροστά στο βίωμα, αρχικά, του κατακερματισμού και της απώλειας του καθιερωμένου τρόπου ζωής τους, κι έπειτα του βίαιου ξεριζωμού και της αιματηρής ανταλλαγής των πληθυσμών;
Ξεκινώντας από την έννοια του «δικαίου του εδάφους», από το δικαίωμα, δηλαδή, στην ιθαγένεια κάθε ανθρώπου που γεννιέται εντός των ορίων μιας επικράτειας, το ορατόριο Jus soli αποπειράται να μιλήσει για την Ελληνική Επανάσταση από την οπτική γωνία της τουρκικής πλευράς, να ψηλαφήσει τους αποήχους και τον αντίκτυπό της αναμετρώμενο γενναία με τον ακανθώδη καταιγισμό των ερωτημάτων που αιωρούνται στις παρυφές κάθε συνεκτικού εθνικού αφηγήματος. Καθ’ οδόν, κινητοποιεί μια συμβολική και επικοινωνιακή μουσική γλώσσα και παραχωρεί τον τελευταίο λόγο του στη θάλασσα – υδάτινο σώμα που χωρίζει και ενώνει τους δυο λαούς, και που το έργο επιχειρεί να αναγάγει, σε πείσμα των αναπόφευκτων (και ακόμη δυσεπίλυτων) διαφορών, σε σύμβολο αγάπης, ειρήνης και κατανόησης.
Jus Soli, Ιζέντιν Καλισλάρ/ Ιζεντίν Καλισλάρ
Info: Jus soli, Καμράν Ιντζέ, Λιμπρέτο Ιζεντίν Τσαλισλάρ, Μουσική διεύθυνση Μίλτος Λογιάδης, Δημιουργία βίντεο Τζαντάς Σισμάν, Ντενίζ Καντέρ (Nohlab), Διεύθυνση χορωδίας Αγγελική Πλόκα, Ερμηνεύουν θ.α. Συμμετέχει η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία της ΕΡΤ. Υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.
21, 22, 23 Μαΐου 2021. Ώρα έναρξης 20.30 (Κυριακή 19.00). Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
Μουσικό θέατρο (Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ - Κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα»)
Ask Ada, Γιάννης Κυριακίδης
Καρπός του άτυχου γάμου του Λόρδου Μπάιρον με την Ανναμπέλα Μίλμπανκ και εκδιωγμένη από το σπίτι με τη μητέρα της σε ηλικία πέντε εβδομάδων, η Άντα Λάβλεϊς δεν απέκτησε ποτέ σχέση με τον πατέρα της, ο οποίος, τρεις μήνες αργότερα, εγκατέλειψε την Αγγλία οριστικά εν μέσω αχαλίνωτης σκανδαλολογίας. Αυτό δεν εμπόδισε το μοναδικό νόμιμο τέκνο του Μπάιρον να αναπτύξει τη δική του, αυτόνομη και συναρπαστική, προσωπικότητα: αποθαρρυμένη από κάθε ενδιαφέρον για την ποίηση και τους ποιητές, η νεαρή Άντα καλλιέργησε τις μαθηματικές της δεξιότητες για να εξερευνήσει «τον αόρατο κόσμο που μας περιβάλλει», σχεδιάζοντας ιπτάμενες μηχανές σε ηλικία δώδεκα ετών, δημοσιεύοντας, για την «αναλυτική μηχανή» του Τσαρλς Μπάμπατζ, έναν πρωτοποριακό αλγόριθμο που θεωρείται ευρέως το πρώτο πρόγραμμα υπολογιστή της ιστορίας και οραματιζόμενη πρώιμα τις διευρυμένες δυνατότητες των υπολογιστών σε τομείς όπως η μουσική αρμονία και σύνθεση.
Στηριγμένος στα ιστορικά τεκμήρια για τη ζωή και το έργο της, αλλά και τις όψιμες επιστολές και ποιήματα ενός μετανιωμένου Μπάιρον για την εγκαταλελειμμένη του κόρη, ο πολυγραφότατος δεξιοτέχνης της σύγχρονης μουσικής Γιάννης Κυριακίδης δίνει φωνή σε τούτη τη μοναδική ιστορική μορφή (με την εξίσου γραφική, «βυρωνική» προσωπική ζωή) σε ένα έργο πολυμεσικού μουσικού θεάτρου που αξιοποιεί και αναδεικνύει τις συνέπειες της προδρομικής επιστημονικής της έρευνας.
Info: Ask Ada, Μουσική Γιάννης Κυριακίδης,Λιμπρέτο Τεοντορά Ντελαβώ, Μουσική διεύθυνση Γκρέγκορυ Σαρέτ, Προγραμματισμός Νταριέν Μπρίτο, Ερμηνεύει η Μιχαέλα Ρήνερ (φωνή), Συμμετέχει εξαμελές μουσικό σύνολο.
10, 11, 12 Ιουνίου 2021, Ώρα έναρξης 20.30. Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
Εγκατάσταση • Κινηματογραφική ταινία
Η πόλη και η πόλη - Χρήστος Πασσαλής, Σύλλας Τζουμέρκας
Έξι επεισόδια από τη ζωή και τα δεινά που υπέστη η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης ενώνονται κινηματογραφικά με την πόλη του σήμερα, δημιουργώντας μια πολυπρόσωπη κινηματογραφική αφήγηση στην οποία δυο πόλεις συνυπάρχουν στο ίδιο πλαίσιο: η πόλη της Θεσσαλονίκης του περασμένου αιώνα και η πόλη της Θεσσαλονίκης όπως είναι τώρα. Μια εγκατάσταση σε συν-σκηνοθεσία των Χρήστου Πασσαλή και Σύλλα Τζουμέρκα, δύο σκηνοθετών που γεννήθηκαν στη Θεσσαλονίκη το 1978 και επιστρέφουν για πρώτη φορά δημιουργικά σ’ αυτή. Ένα κινηματογραφικό εγχείρημα που θαμπώνει τα όρια μεταξύ μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ και ταινίας-δοκιμίου (essay film).
Η Πόλη και η Πόλη, Αγγελική Παπούλια, Βασίλης Καραμπούλας
Info: Η πόλη και η πόλη. Σύλληψη, σενάριο, σκηνοθεσία Χρήστος Πασσαλής, Σύλλας Τζουμέρκας, Παραγωγός Μαρία Δρανδάκη, Επιμέλεια Ορέστης Ανδρεαδάκης, Διεύθυνση φωτογραφίας Σίμος Σαρκετζής, Μοντάζ Γιώργος Ζαφείρης, Σκηνικά Χρήστος Πασσαλής, Κοστούμια Μάρλι Αλειφέρη, Βασιλεία Ροζάνα, Ήχος Νίκος Έξαρχος, Δημήτρης Κανελλόπουλος. Σχεδιασμός μακιγιάζ και κομμώσεων Εύη Ζαφειροπούλου, Ιουλία Σιγριμή. Ηθοποιοί: Βασίλης Κανάκης, Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Αγγελική Παπούλια, Αργύρης Ξάφης, Νίκη Παπανδρέου, Βασίλης Καραμπούλας, Θέμις Μπαζάκα, Δανάη Πριμάλη, Μαρία Φιλίνη, Λαέρτης Μαλκότσης, Μιχάλης Κίμωνας, Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, Φριτς Φένε, Γιάκομπ Λέο Σταρκ, Φιντέλ Ταλαμπούκας, Άρης Αρμαγανίδης, Ζωή Σιγαλού, Μαρίνα Σιώτου, Βάσια Μπακάκου, Λεονάρδος Μπατής, Γλυκερία Δήμου, Ανδρέας Σταυρακάκης, Νίκος Χορταριάς. Με την υποστήριξη των Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, MOMus, EKOME, Ελληνογερμανικού Ταμείου για το Μέλλον, Rosa Luxemburg Stiftung – Office in Greece, Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της Iσραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, και τη συνεργασία του Δήμου Θερμαϊκού και του Athens Film Office. Συμπαραγωγή με την εταιρεία παραγωγής Homemade Films. 3, 4, 6, 7, 8 Ιουλίου 2021. Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
Μουσικό θέατρο (Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ)
Καποδίστριας, Μονόδραμα μιας μυστικής ζωής. Καλλιόπη Τσουπάκη. Σκηνοθεσία Θέμελης Γλυνάτσης
Η «ανεκπλήρωτη αγάπη» του πρώτου κυβερνήτη του νέου ελληνικού κράτους Ιωάννη Καποδίστρια και της Ρωξάνδρας Στούρτζα, κυρίας επί των τιμών της συζύγου του τσάρου Αλεξάνδρου Α΄, αποτελεί το θέμα του νέου μονοδράματος της Καλλιόπης Τσουπάκη.
Σε μια από τις πιο σελίδες της Εθνεγερσίας, ο φέρελπις πολιτικός και διπλωμάτης Καποδίστριας και η ευγενής Στούρτζα, γόνος πλούσιας οικογένειας της Μολδαβίας, συναντήθηκαν στη ρωσική αυτοκρατορική αυλή το 1809 και μοιράστηκαν έναν μακρόβιο δεσμό βαθιάς πνευματικότητας, όσο κι αν η ταξική διαφορά (μαζί με την αυτοθυσιαστική δέσμευση του Καποδίστρια στην ελληνική υπόθεση) δεν επέτρεψε στον έρωτά τους να εκδηλωθεί. Η σχέση τους φαίνεται πως άνθιζε με επίκεντρο τη μουσική: εκτός από την κοινή πολιτική τους δράση γύρω από τη Φιλόμουσο (όσο και φιλελληνική) Εταιρεία της Βιέννης, η Στούρτζα φέρεται να έπαιζε πιάνο στον Καποδίστρια κατά τις ιδιωτικές τους στιγμές.
Βασισμένη στην εκτενή τους αλληλογραφία καθώς και στα απομνημονεύματα της Στούρτζα, η συνθέτρια αποδίδει την ιστορία τους με όρους μη αφηγηματικούς, αναθέτει τους δύο ρόλους σε έναν βαρύτονο και μια πιανίστρια και «σκηνοθετεί» μια προσωποκεντρική καταβύθιση στην εσωτερικότητα δυο ανθρώπων που έζησαν τις ζωές τους χωριστά – μα συνενώνονται σκηνικά εκ των υστέρων, χάρη στην δύναμη της μουσικής.
Info: Καποδίστριας, Μονόδραμα μιας μυστικής ζωής. Καλλιόπη ΤσουπάκηΜουσική διεύθυνση Νίκος Βασιλείου, Σκηνοθεσία Θέμελης Γλυνάτσης, Σκηνικά – Κοστούμια Αλεξία Θεοδωράκη, Δημιουργία βίντεο Μάριος Γαμπιεράκης, Χρυσούλα Κοροβέση, Επιστημονική σύμβουλος Μαντώ Μαλάμου, Ερμηνεύει ο βαρύτονος Τίμος Σιρλαντζής, Συμμετέχει το Ergon Ensemble.
1, 2, 3 Οκτωβρίου 2021. Ώρα έναρξης 20.30 (Κυριακή 19.00). Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
Εγκατάσταση (Παραγγελία της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ)
Set in Time in Space, Γιώργος Πούλιος
Σε μια εποχή ψηφιοποίησης και πτητικότητας των πολιτιστικών δεδομένων κατά την οποία, σύμφωνα με τα λόγια του Μαρξ, «καθετί στέρεο και στάσιμο εξατμίζεται», ο δεξιοτέχνης των νέων μέσων Γιώργος Πούλιος στρέφεται για το νέο του έργο σε ένα παλιομοδίτικο, βαρύ αντικείμενο, συνώνυμο όσο κανένα με τη ρετρό κουλτούρα της υλικής συντήρησης: το αναλογικό μπομπινόφωνο.
Ακόμα και ο ίδιος ο τίτλος αυτής της «θεατρικής αφήγησης χωρίς ερμηνευτές», κατά τη διατύπωση του συνθέτη, φανερώνει αυτό το συμπτωματικό και καινοφανές ενδιαφέρον για το ζήτημα της εδραίωσης: το Set in Time in Place είναι μια παράσταση μουσικού θεάτρου για είκοσι μπομπινόφωνα, τοποθετημένα με στρατηγικό τρόπο σε πολλαπλά σημεία της αίθουσας της Εναλλακτικής Σκηνής, οι μαγνητικές ταινίες των οποίων ξετυλίγονται δημιουργώντας ένα αεικίνητο, λαβυρινθώδες δίκτυο από μαύρες γραμμές και τεθλασμένους διαδρόμους.
Set in Time in Space,Γιώργος Πούλιος/Γιώργος Πούλιος
Παράλληλα με την τοποθέτησή τους στον χώρο ως ένα είδος εικαστικής εγκατάστασης, τα μπομπινόφωνα, σε μια τολμηρή εννοιολογική αναφορά στην αλλοτινή τους λειτουργία ως κατεξοχήν μέσου αρχειοθέτησης, διασφαλίζουν επίσης την αντίσταση στη λήθη του ηχητικού σκέλους του δρώμενου: το αενάως μεταβαλλόμενο ηχητικό τοπίο καταγράφεται διαρκώς στις πολυκάναλες μαγνητοταινίες και αναπαράγεται αθροιστικά, δημιουργώντας ένα είδος ακουστικού «χρονικού» που αυτοανακυκλώνεται σωρευτικά σε πραγματικό χρόνο, ή, με τα λόγια του δημιουργού, ένα «αλληγορικό, οπτικοακουστικό πλανητάριο».
7-10 Οκτωβρίου 2021. Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
Περφόρμανς (Παραγγελία της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ)
Ως performative assemblage (όρος που θα μπορούσε να αποδοθεί ως «παραστατικό κολάζ») χαρακτηρίζουν τη νέα τους πρόταση η χορογράφος Τζένη Αργυρίου και ο εικαστικός Βασίλης Γεροδήμος. Στην αφετηρία του σχεδίου τοποθετούν τη διαδικασία παραγωγής του ιστορικού και κοινωνικοπολιτικού πλέγματος του εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα, ενός επίσης (και εξίσου) «συλλογικού έργου» με τις δικές του ποικιλόμορφες συγκρούσεις, αντιφάσεις, απορίες, μεταπτώσεις και ανατροπές.
Στη διάρκεια καθεμιάς από τις τρεις ημέρες του δρώμενου, που αντιστοιχούν εννοιολογικά στα τρία στάδια της Επανάστασης (μέθη του αρχικού ξεσπάσματος, εσωστρέφεια της μεσαίας περιόδου, κόπωση και τελική επιβολή της όψιμης φάσης), ένα ευρύ φάσμα καλλιτεχνών των παραστατικών και εικαστικών τεχνών συμπράττουν σε πραγματικό χρόνο για να δημιουργήσουν μια εν εξελίξει διαδραστική εγκατάσταση (μια «τρισδιάστατη γκραβούρα», σύμφωνα με τα λόγια των δημιουργών) στην οποία οι χώροι της Εναλλακτικής Σκηνής παραδίδονται σε μια δυναμική διαδικασία αδιάκοπης εικαστικής και ηχητικής μεταβλητότητας. Στηριγμένοι, αφενός, στη σύγχρονη, αναθεωρητική ιστορική έρευνα, που επιχειρεί να απογυμνώσει το συμβάν της Επανάστασης από τους καθιερωμένους ρομαντικούς συμβολισμούς και, αφετέρου, σε επιλεγμένα καλλιτεχνικά έργα και εκτενές αρχειακό υλικό της εποχής, οι επιμελητές αποπειρώνται να αναδείξουν τις αθέατες πτυχές της επίσημης ιστορίας, ρίχνοντας φως σε υποτιμημένες παραμέτρους όπως η οικονομική και φορολογική διαχείριση, η στρατιωτική διοίκηση, οι ιδεολογικές εξελίξεις και η καθημερινή ζωή της επαναστατικής περιόδου.
Με τη μετατροπή της Εναλλακτικής Σκηνής σε χώρο εργαστηριακό, όπου τα όρια μεταξύ «παρασκηνίου» και «προσκηνίου» γίνονται διαπερατά και το κοινό βιώνει παράλληλα (ως αποστασιοποιημένοι θεατές ή/και ως δρώντες συμμετέχοντες) την προετοιμασία και τελική παρουσίαση μιας σειράς από αλληλεπικαλυπτόμενες δράσεις σε ενεργό διάλογο, οι δημιουργοί του Synthesis ιχνηλατούν τις επιμέρους ιστορικές «γραμμές» που διαπλέκονται συνδυάζοντας, όπως και στην πραγματική, ιστορική τους εκτύλιξη, το προσχεδιασμένο με το τυχαίο (προτού καταλήξουν, μέσω μιας διαδικασίας ελεγχόμενης μόνο μερικώς, στον τελικό, κοινό τους στόχο), ενώ, παράλληλα, ανιχνεύουν τις μορφικές και δημιουργικές αναλογίες ανάμεσα στο παραστατικό και το ιστορικό συμβάν.
Κύκλος συναυλιών (Παραγγελία της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ)
A Greek Songbook. Κορνήλιος Σελαμσής
«Αναγκαστικά, λοιπόν, οι καλλιτεχνικές διαδικασίες μιμούνται τη φύση, και τα έργα τέχνης μιμούνται πράγματα που υπάρχουν στη φύση» — Θωμάς Ακινάτης
Μιλάμε συχνά, στον καθημερινό λόγο, για την επανάσταση του 1821, και αυτή η μονήρης διατύπωση έχει ασφαλώς επιτελέσει έναν σημαντικό συσσωματωτικό ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητας του νέου ελληνισμού. Εκείνο, ωστόσο, που η καθιερωμένη διατύπωση συγκαλύπτει είναι η ιλιγγιώδης ετερογένεια των συνιστωσών, παραγόντων, δυνάμεων και συμβάντων μέσω της διαπλοκής των οποίων σφυρηλατήθηκε η γέννηση του νεοελληνικού κράτους. Επιχειρώντας να ψηλαφήσουν μιμητικά τις ιστορικές οργανωτικές αρχές που διαμόρφωσαν την πυκνή περίοδο της επαναστατικής οκταετίας, τα περιεχόμενα του Βιβλίου τραγουδιών 1821, σε σύλληψη και επιμέλεια του συνθέτη Κορνήλιου Σελαμσή, επιδίδονται σε μια σειρά από τολμηρές παραλλαγές στο θέμα του πολλαπλού, του ετερόκλητου και (γιατί όχι;) του ασυμφιλίωτου.
Συναρμοσμένα σε τρία προγράμματα συναυλιών που θα παρουσιαστούν από τρεις φορές προτού απολήξουν στην έντυπη αποτύπωση του συνόλου, τα δομικά στοιχεία του Βιβλίου τραγουδιών χωρίζονται με τη σειρά τους σε τρεις κατηγορίες (τραγούδια, οργανικές συνθέσεις και έργα video art) και κινητοποιούν ένα ευρύτατο φάσμα δημιουργών από τους χώρους της λόγιας και της δημοφιλούς μουσικής με μόνο κοινό χαρακτηριστικό την, υπό κανονικές συνθήκες, ασυμβατότητα των αισθητικών και τεχνικών τους προσεγγίσεων. Χωρίς, κατά τα άλλα, καμιά απόπειρα μεταμφίεσης των εγγενών του αντιφάσεων, το παραγόμενο μουσικό υλικό ευθυγραμμίζεται στο επίπεδο της ηχητικής του διαπραγμάτευσης από τη χρήση τριών οργανικών κουαρτέτων («παραδοσιακότροπο», «κλασικότροπο» και «ποπ»), το καθένα με τις ξεχωριστές του συμπαραδηλώσεις, σε ένα σχήμα συγκρουσιακό που φιλοδοξεί να αποδώσει μορφικά τη σωρεία των ανομοιογενών ρευμάτων που συγκεράστηκαν στο πολιτιστικό και πολιτικό χωνευτήρι του 1821.
Θεμέλιο του εγχειρήματος αποτελεί η χρήση, εκ μέρους όλων των δημιουργών, μιας σειράς ανθολογημένων, ιστορικών υλικών (κειμένων, σκοπών ή αφηγήσεων) σχετιζόμενων άμεσα ή έμμεσα με πρόσωπα και πράγματα της εποχής της επανάστασης – θραυσματικό τοπίο από άδοντα ερείπια, γύρω απ’ τα οποία οι επίγονοι χτίζουν το σύγχρονό τους εποικοδόμημα.
Το φλάουτο του Ρήγα, Από την απολυταρχία στην Επανάσταση. Δημήτρης Κούντουρας, Πάνος Ηλιόπουλος
Ο βίος και το έργο του Ρήγα Φεραίου, δημιουργού του Θούριου, μάρτυρα της εθνικής υπόθεσης και προδρόμου της Ελληνικής Επανάστασης, είναι ευρέως γνωστά. Λιγότερο γνωστή, ωστόσο, είναι η ενασχόλησή του με τη μουσική και η ιδιότητά του ως φλαουτίστα. Το πρόγραμμα της αφιερωματικής συναυλίας των Δημήτρη Κούντουρα και Πάνου Ηλιόπουλου, διακεκριμένων σολίστ της παλιάς μουσικής, περιλαμβάνει συνθέσεις από το πλούσιο ρεπερτόριο μουσικής δωματίου της μεταβατικής περιόδου ανάμεσα στο παλαιό, απολυταρχικό καθεστώς και την αλλαγή παραδείγματος που επέφερε η Γαλλική Επανάσταση. Έργα για φλάουτο και τσέμπαλο γραμμένα από Ιταλούς, Γάλλους, Αυστριακούς και Έλληνες συνθέτες, όπως οι παραλλαγές στα επαναστατικά τραγούδια Η Μασσαλιώτιδα και Η Καρμανιόλα του Τζουζέπε Καμπίνι, άριες που εκδόθηκαν στο περιοδικό Chronique de Paris αμέσως μετά την Επανάσταση καθώς και συνθέσεις από τη Βιέννη της εποχής της επαναστατικής δράσης του Ρήγα, γραμμένες από δημιουργούς όπως οι Καρλ Ντίττερς φον Ντίττερσντορφ και Μίχαελ Χάυντν.
Info: Το φλάουτο του Ρήγα, Από την απολυταρχία στην Επανάσταση. Φλάουτο Τσέμπαλο Δημήτρης Κούντουρας, Τσέμπαλο Πάνος Ηλιόπουλος
26 Νοεμβρίου 2021, Ώρα έναρξης 20.30. Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ.
Μουσικό θέατρο (Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ, Κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα»
Ο αέρας της Ελλάδας,Γιώργος Τσοντάκης
Στην κατάληξη του αφιερώματος της Εναλλακτικής Σκηνής στον Λόρδο Μπάιρον συναντούμε το νέο μουσικοθεατρικό έργο του Ελληνοαμερικανού συνθέτη Γιώργου Τσοντάκη, πολυβραβευμένου δημιουργού γνωστού για τη ρητορική και επικοινωνιακή δύναμη της μουσικής του.
Ο αέρας της Ελλάδας, Γιώργος Τσοντάκης
Το έργο, ανάθεση της ΕΛΣ, δεν φιλοδοξεί τίποτε λιγότερο από την ανασύνθεση της ελληνικής περιπέτειας του ποιητή, που καταφθάνει στο Μεσολόγγι τον Ιανουάριο του 1824 για να πεθάνει τρεις μήνες αργότερα σε ηλικία 36 ετών, μετά από μια έντονη περίοδο γενναίας αλλά και συγκεχυμένης εμπλοκής με την ελληνική Εθνεγερσία, διαπραγμάτευσης της επέλασης της μέσης ηλικίας και της συνείδησης του επερχόμενου τέλους, οραματικής επιθυμίας για ηρωική δράση αλλά και παράφορου, ανεκπλήρωτου πάθους για τον δεκαεξάχρονο Πατρινό οπλαρχηγό Λουκά Χαλανδριτσάνο.
Ο συνθέτης τοποθετεί τη «σκηνή» του έργου του στη νεκρική κλίνη του Μπάιρον και επιχειρεί να αποδώσει την υποκειμενικότητα του ετοιμοθάνατου ποιητή διαμέσου μιας μουσικοκειμενικής σύνθεσης αυθεντικών ιστορικών τεκμηρίων (στα ελληνικά) και αποσπασμάτων από το ποιητικό του έργο (στα αγγλικά). Το όλον αποδίδεται από φωνητικό σύνολο που συνδυάζει τις λειτουργίες του μαδριγαλικού και τραγικού χορού, αντιπαραθέτοντας την ανάμνηση της περιπαθούς και αριστοκρατικής νεότητας του ποιητή στις χαώδεις πολεμικές συνθήκες που συνάντησε στην επαναστατημένη Ελλάδα και υπογραμμίζοντας, έτσι, την υπερβατική διάσταση της καταληκτικής, υπέρτατα ρομαντικής του αυτοθυσίας στον βωμό του ιδεώδους.
Info: Ο αέρας της Ελλάδας, Γιώργος ΤσοντάκηςΛιμπρέτο Έλσα Ανδριανού, Μουσική διεύθυνση Γιώργος Τσοντάκης, Ερμηνεύουν θ.α. Με τη συμμετοχή φωνητικού και ενόργανου μουσικού συνόλου.
3,4 Δεκεμβρίου 2021. Ώρα έναρξης 20.30. Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ.
Άλλοι χώροι Κύκλος «Η Επανάσταση με τα μάτια των άλλων» (Πρώτη παρουσίαση / Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ)
Περιηγητικά. Οι γιατροί, Οι στρατιωτικοί, Οι διπλωμάτες. Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Χατζής
Με τις ιδεολογικές του ρίζες, αφενός, στο ενδιαφέρον της Δύσης για την κληρονομιά της κλασικής αρχαιότητας και, αφετέρου, στο φιλελεύθερο αίτημα για εξέγερση απέναντι σε κάθε λογής απολυταρχία που διέτρεχε καθολικά την «εποχή των επαναστάσεων», το κίνημα του φιλελληνισμού σημάδεψε την έναρξη του 19ου αιώνα και συνέβαλε αποφασιστικά στην αίσια έκβαση του αγώνα για τον σχηματισμό του νέου ελληνικού κράτους.
Φόρος τιμής της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ στην ξεχωριστή εκείνη κατηγορία φιλελλήνων που ταξίδεψαν από την Ευρώπη και την Αμερική για να συμπαραταχθούν και να πολεμήσουν με τους εξεγερμένους Έλληνες του 1821, τα Περιηγητικά του σκηνοθέτη Κωνσταντίνου Χατζή λαμβάνουν χώρα σε τρεις εξωθεατρικούς χώρους της Αθήνας με αξιοσημείωτο ιστορικό παρελθόν και επικεντρώνονται σε τρεις συνομοταξίες εθελοντών που διαδραμάτισαν ανεκτίμητο ρόλο στη διάρκεια, αλλά και την επαύριο, της Επανάστασης: τους γιατρούς, τους στρατιωτικούς και τους διπλωμάτες. Το πλούσιο ιστορικό υλικό (επιστολές, χρονικά και απομνημονεύματα) και οι τεχνικές του θεάτρου-ντοκουμέντου συναρμόζονται στο μουσικό υπόβαθρο της σκηνικής μουσικής του Μπετόβεν (και της πιανιστικής μεταγραφής του Φραντς Λιστ) για το έργο Ερείπια των Αθηνών ώστε να υποστηρίξουν μια πολυπρόσωπη αφήγηση που επιχειρεί να φωτίσει πολύπλευρα τόσο τη δημόσια όσο και την ανθρώπινη όψη της φιλελληνικής συνεισφοράς στο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα.
Info: Περιηγητικά. Οι γιατροί, Οι στρατιωτικοί, Οι διπλωμάτες. Σύνθεση κειμένου – Σκηνοθεσία Κωνσταντίνος Χατζής, Έρευνα – Δραματουργία Στέλλα Παπακωνσταντίνου, Κοστούμια Ιωάννα Τσάμη, Ερμηνεύουν οι Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου, Χρήστος Ντούλος, Αγλαΐα Παππά. Οι γιατροί:Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, Οι στρατιωτικοί, Κτίριο Βάιλερ, Οι διπλωμάτες: Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών – Αρχοντικό Δεκόζη Βούρου.
Οι παραγωγές της Εναλλακτική Σκηνή για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας
Μπαλέτο Human Behaviour. Τρίπτυχο Σύγχρονου Χορού
Με χορογραφίες μεταξύ κλασικής και σύγχρονης τεχνοτροπίας των καταξιωμένων Γιάννη Μανταφούνη και Ερμίρα Γκόρο, και του διευθυντή του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Κωνσταντίνο Ρήγο, παρουσιάζεται ένα τρίπτυχο σύγχρονου χορού, επιτρέποντας στους χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ να πειραματιστούν σε νέες φόρμες και σε μικρότερη κλίμακα. Παράλληλα, διακεκριμένοι μουσικοί καλλιτέχνες ερμηνεύουν ζωντανά τη μουσική των Γιώργου Κουμεντάκη, Δήμητρας Τρυπάνη και Δημήτρη Τερζάκη.
Point of No Return: Ο διεθνώς αναγνωρισμένος χορευτής και χορογράφος ΓιάννηςΜανταφούνης συνθέτει ένα σύγχρονο χορευτικό έργο με στοιχεία κίνησης με ρίζες στην παράδοση του κλασικού χορού. Στον τόνο της μουσικής του Γιώργου Κουμεντάκη, οι χορευτές επικεντρώνουν την ερμηνεία τους στη διαφάνεια και την αυθεντικότητα της κίνησης μέσα από το πρίσμα του κλασικού βηματολογίου. Αν και η ομαδικότητα των σωμάτων τους αντικατοπτρίζει μια κλασική χορογραφική προσέγγιση, στους ερμηνευτές διακρίνεται ένα προσωπικό στίγμα και μια ιδιαίτερα σύγχρονη αντιμετώπιση της παρουσίας και ερμηνείας της κίνησης. «Έχοντας ως γνώμονα τον τίτλο της μουσικής σύνθεσης, Point of No Return, το χορευτικό αυτό έργο διαπραγματεύεται την ανάδειξη της κλασικής τεχνικής όπως θα τη χόρευε ένας χορευτής σήμερα, χωρίς όμως να την αλλοιώσει. Η χαρά, η επικοινωνία, η πολύπλοκη χορογραφία και η αμεσότητα των ερμηνευτών είναι κάποια από τα στοιχεία που θα δει και θα μοιραστεί το κοινό μαζί με τους χορευτές», υπογραμμίζει ο Γιάννης Μανταφούνης.
Η μουσική του Γιώργου Κουμεντάκη ακολουθεί τα χνάρια των «ανώνυμων» του δημοτικού τραγουδιού, «ανασυντάσσοντας ή ανασυνθέτοντας παραδοσιακά μουσικά θέματα, διατηρώντας την ενέργεια και τη λεπτότητά τους, την αυθεντικότητα του αρχέγονου μοντέλου τους, τον παλμό και την ψυχή τους».
Plan B: Σύμφωνα με την καλλιτέχνιδα κίνησης και χοροθεάτρου Ερμίρα Γκόρο, «το Plan B είναι ένας χορογραφικός πειραματισμός πάνω σε αυστηρά δομημένες, ασύμμετρες ηχητικές φόρμες. Οι χορευτές κινούνται στον χώρο σε μια συνεχώς μεταβαλλόμενη ροή από το συγκεκριμένο στο αφηρημένο και τανάπαλιν. Plan B, γιατί το Plan A δεν κατέστη δυνατό και το Plan C συμβαίνει ήδη». Παράλληλα, η συνθέτρια Δήμητρα Τρυπάνη παρομοιάζει τη μουσική της με την «ηχητική αποτύπωση ενός φαντασιακού παιχνιδιού βιντεογκέιμ σε περιβάλλον με ένα μόνο επίπεδο, το οποίο οφείλει να διανύσει ο παίχτης. Μέσα σ’ αυτό το ένα επίπεδο, όμως, υπάρχουν πολλά “δωμάτια-παγίδες”, τα οποία διαδέχονται το ένα το άλλο γρήγορα, απρόσμενα και, συχνά, απροειδοποίητα. Στόχος, φυσικά, είναι να “επιβιώσει” ο παίχτης μέχρι να βγει και από το τελευταίο “δωμάτιο-παγίδα” του παιχνιδιού».
Τραγούδια χωρίς λόγια (Lieder ohne Worte, 1994), Απόηχος της κόλασης Ι (Der Hölle Nachklang I, 1992) και «Λόγια του Ανέμου» (Sprüche im Wind, 2009): Ο Κωνσταντίνος Ρήγος βασίζει τη χορογραφία του τρίτου σκέλους σε τρία έργα του καταξιωμένου συνθέτη Δημήτρη Τερζάκη, που είναι εμπνευσμένα από την αρχαιοελληνική κληρονομιά και τη νεότερη ελληνική ιστορία. Το Τραγούδια χωρίς λόγια του 1994, παρουσιάζεται εδώ στην πρόσφατη (2019) εκδοχή του για σόλο βιόλα και είναι μια αποθέωση της μελωδίας στηριγμένη στο μουσικό σύστημα της αρχαιότητας: «Για να μπορέσουν να αποδοθούν οι απειροελάχιστες μελωδικές αποχρώσεις και οι ταχέως μεταβαλλόμενοι χαρακτήρες», σημειώνει ο συνθέτης, «η ερμηνεία αυτής της σύνθεσης μπορεί και πρέπει να είναι απείρως ελεύθερη, ποιητική, τραγουδιστική, απαγγελτική και, ναι, “παλιομοδίτικη” – όπως στο αρχαίο θέατρο». Το δεύτερο έργο, Απόηχος της κόλασης Ι (Der Hölle Nachklang I, 1992) για άλτο σαξόφωνο και πιάνο, αποτελεί τη φορτισμένη αντίδραση του συνθέτη στην ανάμνηση της γερμανικής κατοχής κατά την παιδική του ηλικία. Το πρόγραμμα ολοκληρώνεται με το «Λόγια του Ανέμου» (Sprüche im Wind), έργο του 2009 που αποτελείται από δέκα σύντομα «χαϊκού» για βιολί και πιάνο.
Info: Point of No Return: Χορογραφία - Επιμέλεια κοστουμιών Γιάννης Μανταφούνης, Μουσική Γιώργος Κουμεντάκης, Φωτισμοί Χρήστος Τζιόγκας. Plan B: Χορογραφία Ερμίρα Γκόρο, Μουσική Δήμητρα Τρυπάνη, Σκηνικό - Κοστούμια Χρήστος Δεληδήμος, Φωτισμοί Χρήστος Τζιόγκας, Βιολί Αντώνης Σουσάμογλου, Βιολί Ντέιβιντ Μπόγκοραντ, Βιόλα Θανάσης Σουργκούνης, Τσέλο Γιάννης Στέφου. Lieder ohne Worte: Χορογραφία – Σκηνικό Κωνσταντίνος Ρήγος, Μουσική Δημήτρης Τερζάκης, Σκηνικά Μαίρη Τσαγκάρη, Κοστούμια Γιώργος Μεσημέρης, Φωτισμοί Χρήστος Τζιόγκας, Σαξόφωνο Γκουίντο ντε Φλάβιις, Πιάνο Στέφανος Νάσος, Βιολί Αντώνης Σουσάμογλου, Βιόλα Αγγέλα Γιαννάκη.Με τη συμμετοχή χορευτών του Μπαλέτου της ΕΛΣ.
7, 9 Φεβρουαρίου 2021 (Λόγω των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία, οι ημερομηνίες παραστάσεων αναφέρονται στη βιντεοσκόπηση της παραγωγής με στόχο την προβολή της στην GNO TV. Στην περίπτωση που τα μέτρα αρθούν έως το τέλος Ιανουαρίου, θα ανακοινωθούν οι ημερομηνίες παραστάσεων με παρουσία κοινού. Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ.
Όπερα-Μπαλέτο (Πρώτη πανελλήνια παρουσίαση)
Μπιμπιλολό, Μαρκ Μοννέ / Αρνό Φαμπρ
«Όπερα» χωρίς τραγουδιστές και «μπαλέτο» χωρίς χορευτές – αλλά, αντίθετα, με πλαστικά ζώα, ηλεκτρικά τρενάκια, τηλεκατευθυνόμενες μπουλντόζες, ρομπότ-εξολοθρευτές, μηχανές καπνού, τροχαλίες, ηλεκτρικά μοτέρ, καλώδια και επιβλητικές, επιμήκεις σκιές, η ακαταμάχητη φαντασμαγορία του Αρνό Φαμπρ βασισμένη στο μουσικό έργο του Μαρκ Μοννέ με τον παιδιάστικο τίτλο Μπιμπιλολό καταφθάνει στην Εναλλακτική Σκηνή για να προσφέρει μια παιγνιώδη και «βέβηλη» εισαγωγή στο καλειδοσκοπικό ηχοτοπίο της σύγχρονης μουσικής.
«Αυτό το κομμάτι το έκανα με μεγάλη ελευθερία, ήθελα στ’ αλήθεια να διασκεδάσω, δηλαδή να μην απαγορεύσω τίποτε στον εαυτό μου», γράφει για το βραβευμένο του έργο ο συνθέτης Μαρκ Μοννέ, που συνέθεσε την αρχική εκδοχή του Μπιμπιλολό βασισμένος σε μια συλλογή από πάνω από τετρακόσιους «παλιομοδίτικους» ηλεκτρονικούς ήχους που παρήχθησαν με ένα συνθεσάιζερ Yamaha TG77 της δεκαετίας του ’90. Πρόκειται για μια σύνθεση πυκνή, ανεξάντλητη και χιμαιρική, της οποίας οι ήχοι υποβάλλουν έναν ασφυκτικά πλούσιο κόσμο πυρετώδους και αδιάκοπης δραστηριότητας, όπου το χιούμορ στέκεται πλάι πλάι με τον τρόμο, όπως σε έναν πίνακα του Ιερώνυμου Μπος.
Από την πλευρά του, ο σκηνοθέτης Αρνό Φαμπρ φαντάζεται έναν σκηνικό χώρο ονειρικό και παράλογο, κάτι σαν μεγάλο παιδικό δωμάτιο πρόσφορο σε συνειρμικές μεταμορφώσεις, ξεκαρδιστικές όσο και εφιαλτικές: έναν χώρο όπου «τα λούτρινα τεμαχίζονται, οι κούκλες μακιγιάρονται και χτενίζονται (όταν δεν βασανίζονται και διαμελίζονται), οι ανεμιστήρες παίζουν βόλεϊ, τα μεκανό είναι υπέροχα πουλιά και τα κουνέλια της “Ντούρασελ” φθάνουν στην άκρη του κόσμου και αυτοκτονούν συλλογικά πηδώντας στο κενό, ενώ συνεχίζουν να παίζουν τα ταμπούρλα τους ατάραχα».
Info: Μπιμπιλολό. Μουσική Μαρκ Μοννέ, Σκηνοθεσία – Σύλληψη – Κατασκευή και χειρισμός αντικειμένων – Φωτισμοί Αρνό Φαμπρ, Έρευνα, κατασκευή και χειρισμός αντικειμένων Ερίκ Ντυμπέρ, Λατιφά Λεφορεστιέ, Έρευνα, δημιουργία και χειρισμός βίντεο και φωτισμών Φρεντερίκ Μπλεν, Έρευνα και δημιουργία βίντεο Γιορίς Γκυμπέρ, Προγραμματισμός Τιερρύ Κοντουί, Πιάνο Λετισιά Γκριζί, Πιάνο Στέφανος Θωμόπουλος, Πιάνο Ζυλιέν Μαρτινώ. Συμπαραγωγή με Printemps des Arts de Monte-Carlo (Μονακό) / GRAME – Centre national de création musicale (Γαλλία) / Cerise Music.
4, 5, 6, 7 Νοεμβρίου 2021, Ώρα έναρξης 20.30 (Σάββατο, Κυριακή 11.00, 19.00). Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ.
Μουσικό θέατρο για παιδιά και νέους
Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει, Νίκος Κυπουργός, Θωμάς Μοσχόπουλος
Το «μικρό μιούζικαλ» των Νίκου Κυπουργού και Θωμά Μοσχόπουλου, σπινθηροβόλο απότοκο της πρώτης, γόνιμης περιόδου του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών που έχει, έκτοτε, αναδειχθεί σε ένα από τα δημοφιλέστερα έργα του σύγχρονου ελληνικού μουσικού θεάτρου, καταφθάνει στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ για να γοητεύσει το κοινό με το χιούμορ, την ποιητική του φλέβα και την ανατρεπτική του διάθεση. Το έργο παρουσιάζεται σε νέα σκηνοθεσία του Θοδωρή Αμπαζή, τέως αναπληρωτή διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου και γνωστού για μια σειρά από σκηνοθετικές προτάσεις που συγχωνεύουν αξεδιάλυτα το μουσικό με το θεατρικό στοιχείο και στελεχώνεται με μια εξαιρετική διανομή νέων και λυρικών ερμηνευτών.
Εμπνευσμένο από το παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν Τα καινούρια ρούχα του βασιλιά αλλά και αφιερωμένο, απροσδόκητα, στη μνήμη του Αμερικανού πρωτοπόρου Τζων Κέιτζ, το Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει αποτελεί, ταυτόχρονα, μια ιδανική εισαγωγή τόσο των μικρών όσο και των μεγάλων θεατών στις έννοιες, τις τεχνικές και τα εργαλεία της μουσικής γραφής καθώς και μια επίθεση, ξεκαρδιστική και ανελέητη, στους κάθε λογής σνομπισμούς και υποκρισίες που λυμαίνονται και απονεκρώνουν τόσο τον χώρο της μουσικής δημιουργίας όσο και εκείνον της πρόσληψης.
Ακροβατώντας δεξιοτεχνικά ανάμεσα στη λυρική παράδοση και τον παιγνιώδη μεταμοντερνισμό, το Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει αφηγείται την ιστορία ενός φιλόμουσου όσο και ανυπόφορου βασιλιά που δεν είναι ποτέ ευχαριστημένος, όποιο μουσικό κομμάτι κι αν του παρουσιάζει ο μουσικός της αυλής του. Τον μουσικό από την απελπισία του έρχεται να ανασύρει η Μούσα, που βρίσκει, με τη σειρά της, μια ευκαιρία να «ξαναμπεί στη δουλειά» από την οποία είχε αποκοπεί μετά τις ένδοξες εποχές του Σούμπερτ, του Μότσαρτ και του Μπαχ. Η Μούσα επιστρατεύει τις επτά νότες ως συμμάχους και εμπνέει στον μουσικό ένα υπέροχο κομμάτι – που, όμως, ούτε κι αυτό αφήνει ικανοποιημένο τον βασιλιά. Είναι καιρός, λοιπόν, τη λύση να δώσει η φαντασία.
Info: Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει, Νίκος Κυπουργός, Λιμπρέτο Θωμάς Μοσχόπουλος (σε συνεργασία με τον συνθέτη), Μεταγραφή για μικρό σύνολο Χαράλαμπος Γωγιός, Σκηνοθεσία Θοδωρής Αμπαζής, Σκηνικά – Κοστούμια Κέννυ ΜακΛέλλαν, Φωτισμοί Νίκος Σωτηρόπουλος, Συνεργάτιδα σκηνοθέτρια Ελεάνα Τσίχλη, Ερμηνεύουν οι Χάρης Ανδριανός, Βάσια Ζαχαροπούλου, Δημήτρης Ναλμπάντης, Συμμετέχει τετραμελές μουσικό σύνολο.
28 Νοεμβρίου 2021, 5, 11, 12, 18, 19, 24, 26, 28, 29, 30, 31 Δεκεμβρίου 2021, 2 Ιανουαρίου 2022, Πρωινές παραστάσεις – Ώρα έναρξης 11.00, Απογευματινές παραστάσεις – Ώρα έναρξης 18.00, Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ.
3°
The Cornelian Secret © Ελένη Ζαχαροπούλου
