Ανταπόκριση από τις καραντίνες των ζωγράφων

Οι καλλιτέχνες αυτές τις μέρες που όλοι μένουμε σπίτι, κάνουν ό,τι μπορούν για να μάς κρατήσουν συντροφιά και να κάνουν πιο όμορφες τις μέρες της καραντίνας. Ανάμεσά τους, εικαστικοί που μέσω της Zoumboulakis Galleries μοιράζονται μαζί φωτογραφίες από τα ατελιέ τους, αλλά και σκέψεις τους για όλα όσα βιώνουμε τις μέρες της πανδημίας του κορωνοϊού. Το εγχείρημα της γκαλερί ξεκίνησε με έξι καλλιτέχνες πριν μερικές μέρες και τώρα συνεχίζεται με μηνύματα από τους Ηώ Αγγελή, Μίλτο Γκολέμα, Δημήτρη Εφέογλου, Georgia Fambris, Φίλιππο Θεοδωρίδη, Χρήστο Κεχαγιόγλου και Κυριάκο Μορταράκος.  

Σκέψεις των καλλιτεχνών και φωτογραφίες από τα ατελιέ τους 

Ηώ Αγγελή 
Lockdown, σκόρπιες σκέψεις για μια αλλόκοτη Άνοιξη 

When life gives you lemons, make lemonade! Ο άνθρωπος βρίσκει τον τρόπο να προσαρμόζεται στις συνθήκες που αλλάζουν… ενώ διαβάζω αυτά σ’ ένα post και τα βρίσκω αισιόδοξα, ακούω δυσοίωνους αριθμούς στο ραδιόφωνο. Μούδιασμα, stay the fuck home, ένα κάλεσμα που μας κάνει αυτόματα κομμάτι της παγκόσμιας κοινότητας με όρια και σύνορα ερμητικά κλειστά. Μου έρχεται στο μυαλό ο τίτλος της ταινίας του Βέρνερ Χέρτζοκ, «Ο καθένας για τον εαυτό του και ο Θεός εναντίον όλων». 

Μ’ αρέσει να μένω σπίτι, μ’ αρέσει να μένω με τις ώρες στο εργαστήριο. Εγώ και ο εαυτός μου είμαστε καλά εκπαιδευμένοι στους τέσσερις τοίχους. Τώρα όλα είναι αλλιώς, εγώ σε ρυθμούς άτακτους, ξεκινάω κάτι που το αφήνω για κάτι άλλο, και μετά ειδήσεις, ενημέρωση σε αριθμούς. Αφαιρούμαι και βλέπω κόκκινο κρασί να ρέει άφθονο σε γλέντι με ντέφια αξημέρωτο. Τα βράδια κρατάω σημειώσεις στο ημερολόγιο καραντίνας. Μια αλλόκοτη Άνοιξη. Η φύση μάς κερνάει πάλι τα φλογερά της κόκκινα, τα φρέσκα πράσινα, ίδια όπως και πέρυσι. Is it a trap? Η έκθεσή μου πέρυσι τέτοια εποχή. Σαν να πέρασαν δεκαετίες. Σκέφτομαι το έργο με το ελάφι που διασχίζει μια υπόγεια διάβαση. Πριν λίγο είδα μια αλεπού, σε ανάρτηση, έξω από το Deree, και ένα πούμα να περιπλανιέται στους έρημους δρόμους στο Σαντιάγο. 

Ο άνθρωπος, το μέτρο των πραγμάτων. Εδώ και τώρα μετριέται με το ήθος, την αξιοπρέπεια, τα μικρά πράγματα που γίνονται σπουδαία. Ένα μήνυμα, ένα αστείο, μια σαχλαμάρα, κυρίως αυτή, ένα ξέσπασμα σε νευρικό γέλιο. Το διαδίκτυο αναβαθμίζεται και γίνεται η απόλυτη επικοινωνία, ακούω τον μαθηματικό από το κάτω διαμέρισμα να προετοιμάζει τους μαθητές του για τις Πανελλήνιες μέσω skype, ο υπολογιστής μου φίλος και εχθρός. Τα δεδομένα διαρκώς ανατρέπονται. Έχω περισσότερο χρόνο από όσο έχω μάθει να διαχειρίζομαι, με κινήσεις μηχανικές και αμήχανες ασχολούμαι με χλώρια, αντισηπτικά, μαγείρεμα, κλάδεμα και σχέδια πολλά, άλλα με μολύβια και άλλα του φευγάτου μυαλού μου. Αυτά τα σχέδια της φαντασίας με καύσωνες, θάλασσες και αγκαλιές παίρνουν μαγικές διαστάσεις και γίνονται βάλσαμο, προστασία από κάθε κακόβουλο ιό. 

25. 03. 2020 

Μίλτος Γκολέμας 
Ξεκινώ νωρίς για το εργαστήριο, όπως κάθε μέρα. 
Στο δρόμο ελάχιστοι διαβάτες με μάσκες και γάντια, ηλεκτρισμένοι με ομώνυμα φορτία απωθούνται. Το ανθοπωλείο δίπλα από την είσοδο κλειστό, όπως και τα υπόλοιπα γραφεία του κτηρίου. 
Ανεβαίνω στον τρίτο όροφο από τις σκάλες. 
Μόνος στο κτήριο. 
Πρώτη κίνηση να βάλω μουσική, να αλλάξω ρούχα και να φτιάξω καφέ. 
Εδώ μέσα δεν έχει αλλάξει τίποτα, είναι ο χώρος που διαβάζω, ακούω, σκέφτομαι, ονειρεύομαι, δημιουργώ και ενίοτε καταστρέφω. Δουλειά εκ φύσεως μοναχική. Καθημερινότητα… 
Με τα νέα δεδομένα περνάω περισσότερο χρόνο στο εργαστήριο και πλένω τα χέρια μου συχνότερα. 
Χωρίς καμία πίεση, χωρίς καμία διάσπαση, οργανώνομαι καλύτερα, τακτοποιώ τα υλικά, ξαναβλέπω έργα που δεν έχουν ολοκληρωθεί. 
Έκανα τις αναγκαίες προμήθειες σε χρώματα, νέφτια και τελάρα και κάμποτο για καινούργια έργα. 
Αυτές τις μέρες ασχολούμαι με το άχαρο αλλά σημαντικό κομμάτι της προετοιμασίας. Τελαρώνω το ύφασμα και απλώνω με φαρδύ πινέλο επάλληλα αραιά στρώματα ζεστής κόλλας. 
Η μυρωδιά της ποτίζει τον χώρο. 
Στο μπαλκόνι πίσω από τα ακουμπισμένα τελάρα που στεγνώνουν παίζει κρυφτό μια δεκαοχτούρα. 
Με επισκέπτεται τα μεσημέρια και τσιμπάμε κάτι παρέα. Βγαίνω να της ρίξω λίγους σπόρους. 
Εκεί έξω κάποιοι μάχονται στην πρώτη γραμμή σκέφτομαι, ενώ ο σφυγμός της πόλης γίνεται όλο και πιο αργός… 
Ψάχνω στην τσέπη για τη χειρόγραφη άδεια κυκλοφορίας κι επιστρέφω σπίτι. 
Ελπίζω αυτή την αναπάντεχη εξέλιξη που σκοτείνιασε τη φετινή άνοιξη, να ακολουθήσει ένα ηλιόλουστο φωτεινό καλοκαίρι… 

Δημήτρης Εφέογλου 
Το συλλογικό βίαιο χτύπημα του ιού επιφέρει τον αναγκαστικό περιορισμό στον προσωπικό μας χώρο. Ο εγκλεισμός προκαλεί στατικότητα: η αρχή και το τέλος μιας ακόμη ημέρας που αλλοιώνει τον ενδιάμεσο χρόνο της παραγωγικής διαδικασίας. Ταυτόχρονα, δημοσιεύονται δεκάδες οδηγίες με τρόπους διαβίωσης, πώς να είμαστε απομονωμένοι στο δωμάτιο. Σε πολλές περιπτώσεις το σπίτι είναι το εργαστήριο και το εργαστήριο είναι το σπίτι. Η κατάσταση της ακινησίας μπορεί να εξελιχθεί καλλιτεχνικά, περνώντας στη δημιουργία μιας χορογραφικής βραδύτητας. Ζώντας στο περιβάλλον του εργαστηρίου, η δική μου κινησιολογική εμπειρία πραγματοποιείται από τις δυνάμεις των χεριών, αναπτύσσοντας μια ρυθμική, επαναλαμβανόμενη διάτρηση, που επιδιώκει την αλλαγή της πρωταρχικής λειτουργίας του πράγματος. Σπρώχνοντας το αιχμηρό εργαλείο προς την αντίθετη πλευρά του υλικού σώματος, η διάτρηση μετατρέπεται σε σκίσιμο. Το αντικείμενο πάλλεται. Μετασχηματίζεται η δομή του. Επιφέρει τη σταδιακή ανασύνθεση του, φτάνοντας στα όρια της φθοράς. 

Georgia Fambris 
Ως ζωγράφος, κλεισμένη αρκετές ώρες μέσα στο εργαστήριό μου, δεν βιώνω έντονες αλλαγές στην καθημερινότητά μου. Η απομόνωση είναι πολλές φορές το ζητούμενο για να εργαστώ και να συγκεντρωθώ και αυτό το απολαμβάνω ακόμα περισσότερο αυτές τις μέρες. 

Όσο είμαι στο ατελιέ ζωγραφίζοντας και ακούγοντας μουσική ή online βιβλία είμαι σε ιδανική συνθήκη, όμως η αίσθηση του «έξω κόσμου» που προσλαμβάνω έχει αλλάξει. 

Τα συναισθήματα μου είναι διφορούμενα. 
Υπάρχει παύση έξω, μια αλλόκοτη ησυχία, σαν οι άνθρωποι να κρατάνε την ανάσα τους, ή να περπατάνε στις μύτες, μέχρι να γλιστράνε με ασφάλεια και να κλειδωθούν πίσω από τις πόρτες. 

Όταν έρχομαι με «άδεια κυκλοφορίας» μέχρι το στούντιο φαντάζομαι ότι είμαι κατάσκοπος σε κάποια ταινία μυστηρίου και το διασκεδάζω λίγο...όμως αγωνιώ για το τι γίνεται «εκεί έξω» και πολύ περισσότερο, διότι συγγενείς και φίλοι μου μένουν στη βόρειο Ιταλία και γνωρίζω από κοντά πόσο τρομακτική είναι η κατάσταση. 

Μιλώντας καθημερινά μαζί τους είμαι πεπεισμένη ότι είναι σημαντική η μείωση των επαφών και των μετακινήσεων μας και είναι μεγάλη άσκηση αυτοπειθαρχίας, επαναπροσδιορισμού των αναγκαίων και σεβασμού προς τους ανθρώπους γύρω μας. 

Βέβαια είναι μόνο η αρχή και πιστεύω ότι θα δοκιμαστούνε τα όρια μας. 
Αυτό που χαίρομαι μέσα σε αυτή τη δυσκολία είναι ότι, όπως φαίνεται, όσο εμείς κρατάμε την ανάσα μας, η φύση παίρνει μεγάλη ανάσα από μας. 

Φίλιππος Θεοδωρίδης 
Εδώ και 2 εβδομάδες μένω στο σπίτι. Τις προάλλες προσπάθησα να πάω στο στούντιο, αλλά η Αιόλου ήταν έρημη και το κτήριο που στεγάζεται το στούντιο μου έμοιαζε κρύο και μουντό. 
Στο σπίτι έχω τα βιβλία μου, τη μουσική μου και την οικογένειά μου. Βγαίνω ελάχιστα καθημερινά για να τρέξω. Μαγειρεύουμε καθημερινά με τη γυναίκα μου και βλέπω την κόρη μου που είναι 6 μηνών να μεγαλώνει μέρα με τη μέρα. 
Συνήθως πολύ πρωί και αργά το βράδυ σχεδιάζω. Στην αρχή έκανα κάποια τοπία και σήμερα άρχισα να σχεδιάζω πρόσωπα λίγο προβληματισμένα, περιορισμένα, απομονωμένα, ακίνητα, κάποια μέσα σε βάζα, χωρίς χέρια για να μην αγγίζουν το πρόσωπό τους. 

Χρήστος Κεχαγιόγλου
Ο χρόνος σαν να σταμάτησε… Ένας ολόκληρος κόσμος αιωρείται. 

Πτήσεις δωματίου. Ο τίτλος της πρώτης ατομικής μου έκθεσης στη γκαλερί. Πριν 20 χρόνια. Ένας ιδιότυπος ήρωας, ο πιλότος ΚΕΧ με το μικρό του σκάφος- ατελιέ, αιωρείται απαλά πάνω απ’ τον κόσμο, μες στη σιωπή του σύμπαντος ονειρεύεται, καταγράφει. Με μια παιδική, μοναχική ματιά, χαρτογραφεί τον κόσμο μ’ έναν τρόπο εσωτερικό, από ψηλά, από μακριά. Και να ‘μαστε, που μας τις ζητούν σήμερα αυτές τις μοναχικές πτήσεις, υποχρεωτικά, με αστυνόμευση. Πώς όμως ανεκπαίδευτος μπορείς ν’ αρχίσεις να πετάς, σιωπηλά με τον εαυτό σου και με το δωμάτιο μαζί και να διασχίζετε μια χαρά ολομόναχοι τα σύμπαντα; 

Πρέπει να ξαναγίνεις λίγο παιδί και το ατελιέ είναι ο καλύτερος δάσκαλος. Τόπος περίεργος, περίκλειστος, σαν κάψουλα διαστημική, ακίνητος κι αέναα μετακινούμενος και μεταλλασσόμενος, γεμάτος σκέψεις και μνήμες κι άχρηστα για τον κόσμο υλικά, τελάρα και χαρτιά, χρώματα και σχέδια, έτοιμα να γίνουν παραμύθια. Όταν κλείνεσαι μέσα του κι αρχίζει να περιδινίζεται, δύσκολο να πεις πού ακριβώς βρίσκεσαι, μέσα ή έξω, σε ποιον ακριβώς χρόνο, μόνος ή με ένα σωρό κόσμο, αόρατους φίλους και δασκάλους. 

Τώρα που το έξω, από πολύ «κοινωνικό» και «πραγματικό» που ήτανε, έγινε τελείως εξωπραγματικό κι επικίνδυνο, το ατελιέ σταματάει να είναι προνόμιο των ζωγράφων. Αποκτάει μια γοητεία, ένα είδος «φυσικότητας» που το κάνει καθολικό. Ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει το αεροπλανάκι του, να μετατρέψει τον προσωπικό του χώρο σε «ατελιέ». Ας κλειστεί εκεί κι ας βάλει μπρος τις μηχανές, ν’ αρχίσουν οι εκπαιδευτικές πτήσεις δωματίου. Να φτιάχνει, να παίζει με ό,τι αγαπά, να μαστορεύει χωρίς επαγγελματισμό, μόνο για το ταξίδι. 

Κυριάκος Μορταράκος 
Έμεινα μέσα, κάρφωσα και το παράθυρο!