Εικαστικα

Ελεάννα Μαρτίνου, πώς ζωγραφίζεις τη λύπη;

Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών στο Θησείο παρουσιάζει τη νέα ενότητα ζωγραφικών έργων Υάδες της Ελεάννας Μαρτίνου

4754-202316.jpeg
Στέφανος Τσιτσόπουλος
5’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Ελεάννα Μαρτίνου
Γαλαξίας ©Ελεάννα Μαρτίνου, 60εκ Χ 120 εκ, gouache σε χαρτί bamboo 350 γρ, 2018

34 μικρογραφίες, όσα είναι αριθμητικά τα αστέρια που αποτελούν την ομάδα των Υάδων, που στην ελληνική μυθολογία σημαίνουν άστρα της βροχής. Η μεταμόρφωση των Υάδων σε αστερισμό αποδίδεται στη θλίψη τους για τον χαμό του αδελφού τους Ύαντα, πιθανότατα από τσίμπημα φιδιού. Μετά τον θάνατό του, άρχισαν να κλαίνε ασταμάτητα από τη λύπη τους. Τότε οι Θεοί τις λυπήθηκαν και τις μεταμόρφωσαν σε αστέρια.

Η ενότητα ζωγραφικών έργων Υάδες της Ελεάννας Μαρτίνου αποτελείται από σχέδια με μελάνι σε χαρτί μπαμπού. Της θέσαμε μία ερώτηση: Ελεάννα Μαρτίνου, χρειάζεται να είναι κανείς θλιμμένος για να απεικονίσει τη λύπη σε 34 ζωγραφικά μικρογραφικά καρέ ενσταντανέ; Κι εκείνη μας απαντά και γράφει όλα τα σχετικά με τη νέα της έκθεση Υάδες.

nebula_i_170ek_epi_210ek_melani_se_harti_bamboo_300gr_2018.jpg
Nebula I, 170εκ Χ 210εκ, μελάνι σε χαρτί bamboo 300γρ,, 2018

«Πολύ συνοπτικά: Όχι, δεν χρειάζεται να είναι κανείς θλιμμένος για να μπορέσει να ταξιδέψει στον κόσμο, είτε τον πραγματικό είτε του ονείρου. Ὀμως, είναι απολύτως απαραίτητο να έχει τη δύναμη να διαχειρίζεται κάθε συναίσθημα, είτε θετικό είτε αρνητικό, και να μην υποτιμά το ανθρώπινο πάθος.

»Αναλυτικά τώρα: Δεν υπάρχει λύπη χωρίς χαρά. Έχω βαρεθεί τον θόρυβο που προκαλούν οι δήθεν λυπημένοι και την κλάψα της ψευτοκουλτούρας, που φλερτάρει με τον θάνατο, όταν δεν υπάρχει δύναμη για ζωή. Είναι ωραίο στοίχημα να μπορείς να κοιτάς τον εαυτό σου στον καθρέφτη και να νιώθεις καλά με τα λάθη που σου ανήκουν. Με ενοχλεί πολύ η ανικανότητα εσωτερικής πειθαρχίας ως επιλογή. Με ενοχλούν οι τηνέητζερ με ρυτίδες, εσωτερικές ή εξωτερικές, που προσπαθούν να ταυτίσουν την ανευθυνότητα και την τεμπελιά με μια δήθεν καλλιτεχνική ή επαναστατική ταυτότητα. Πιστεύω ότι μόνο η πειθαρχία και η πολλή δουλειά οδηγούν στην αυτονομία και στην ανεξαρτησία από τα κόμματα και τους εκάστοτε αρχηγούς. Ιδιαίτερα για μια γυναίκα που έχει μεγαλώσει στην Ελλάδα, έχει πολλή σημασία, από μια ηλικία και μετά, να βλέπει κατάματα ποια είναι η θέση που η πλειοψηφία της κοινωνίας της ορίζει και να παίρνει θέση, συνειδητά.

yades_viii_20ek_epi_20ek_melani_se_harti_300gr.jpg
Υάδες VIII, 20εκ Χ 20εκ, μελάνι σε χαρτί 300γρ

»Ο κόσμος της φαντασίας μου φαίνεται πολύ πιο αληθινός από τον πραγματικό. Εκεί, κάθε άνθρωπος είναι ισότιμος και έχει δικαίωμα να ονειρεύεται χρησιμοποιώντας το μυαλό του. Η κατασκευή εικόνων με τα εργαλεία της ζωγραφικής είναι μια διαδικασία που μου επιτρέπει να κάνω ζωντανό έναν δικό μου κόσμο και να έχω τη χαρά να τον μοιράζομαι, εκθέτοντάς τον.

ergastirio_martios_2019.jpg
Εργαστήριο, Μάρτιος 2019

»Καθημερινά, ζούμε έναν βομβαρδισμό από πληροφορίες, μία υπερκατανάλωση εικόνων παντού, που οδηγεί σε επιφανειακότητα, έλλειψη συγκέντρωσης και αδυναμία επιλογής. Χωρίς να πιστεύω σε συνωμοσιολογίες, η απότομη αφθονία χρήματος που σημειώθηκε στην Ελλάδα πριν τα χρόνια της κρίσης, δημιούργησε πολύ σοβαρά προβλήματα. Το πιο σημαντικό πρόβλημα, μου φαίνεται η αφαίρεση κάθε δικαιώματος στο όνειρο. Όταν δεν σου λείπει τίποτα, τι σου μένει να ονειρευτείς;

»Η υπερβολική έλλειψη χρήματος, από την άλλη, οδηγεί σε υποβάθμιση του τρόπου ζωής με ρυθμούς εξαντλητικούς. Σε συνδυασμό με μια πληθώρα πληροφοριών και εικόνων που θέλουν χρόνο για να χωνευτούν, παράγονται εύκολα διαχειρίσιμοι κάτοικοι, ημιμαθείς, χωρίς πολιτική στάση, που ψάχνουν απεγνωσμένα για αρχηγούς, οι οποίοι θα παίρνουν όλες τις αποφάσεις, ολοκληρωτικά.

yades_vi_20ek_epi_20ek_melani_se_harti_300gr.jpg
Υάδες VI, 20εκ επί 20εκ, μελάνι σε χαρτί 300γρ

»Νιώθω την ανάγκη για έναν τρόπο ζωής που μου επιτρέπει να ανασαίνω, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει πως βγάζω πολύ λιγότερα χρήματα από όσα θα μπορούσα, ακολουθώντας μια διαφορετική διαδρομή. Αυτό που με τρελαίνει στη ζωγραφική, είναι ότι πάντα υπάρχει επιλογή. Όσο περισσότερη είναι η δουλειά, τόσοι καινούριοι δρόμοι ανοίγονται. Σαν διαδικασία, βρίσκω πολύ σημαντικό τον συνδυασμό τύχης και απόφασης. Κυρίως απόφασης. Σε μια εικόνα, αν δεν υπάρχει σκέψη, τότε μιλάμε για διακόσμηση. Και όσα έργα δεν είναι τίποτε άλλο από μια διακοσμητική κατασκευή, μάλλον έχουν αποτύχει. Οι προθέσεις δεν έχουν και τόση σημασία, μόνο το αποτέλεσμα.

yades_ii_20ek_epi_20ek_melani_se_harti_300gr.jpg
Υάδες ΙΙ, 20εκ επί 20εκ, μελάνι σε χαρτί 300γρ

»Πήξαμε στην επανάσταση. Πήξαμε στον θόρυβο που προκαλούν οι πιο φανατικοί οπαδοί του κατεστημένου, καμουφλαρισμένοι, ονομάζοντας επανάσταση τον πιο επικίνδυνο συντηρητισμό. Αμφιβάλλω για το αν θα πρέπει να μπερδεύονται στην καλλιτεχνική παραγωγή τα κόμματα ως προστάτες. Αυτού του είδους η προστασία είναι ο πιο σίγουρος μηχανισμός ελέγχου. Με λίγα λόγια, ό,τι δεν συντηρεί τα κόμματα ή όποιον δεν τους ανήκει, τον οδηγούν στην αφάνεια και στη σιωπή, και προβάλλουν μόνο ακίνδυνα, βαρετά και καθωσπρέπει κατασκευάσματα, για να γεμίζουν οι τσέπες των διοργανωτών με επιχορηγήσεις, στο όνομα της καλλιτεχνικής παραγωγής.

yades_nebula_iii_30ek_epi_40ek_melani_se_harti_bamboo_300gr_2018.jpg
Υάδες, Nebula III, 30εκ επί 40εκ, μελάνι σε χαρτί bamboo 300γρ, 2018

»Το τελευταίο διάστημα, μελετάω εντατικά το έργο σημαντικών ελλήνων καλλιτεχνών της διασποράς στη Νέα Υόρκη, από τη δεκαετία του 1950 και μετά. Σε κάποιες πολιτισμένες κοινωνίες, όπου η παροχή παιδείας και υγείας είναι δεδομένη στους πολίτες, σε συνδυασμό με μια ποιότητα ζωής, ίσως να μπορεί να υπάρξει αξιόλογη πολιτιστική πολιτική από επίσημους κρατικούς φορείς. Είναι εντυπωσιακό το έργο που έχουν αφήσει όσοι τυχεροί έζησαν σε κατάλληλες συνθήκες και πάλεψαν με πολλή δουλειά για να εξελιχθούν. Όλοι αυτοί είναι Δάσκαλοι και το έργο τους αποτελεί παγκόσμια κληρονομιά.

»Έχω πάψει να ενδιαφέρομαι για το κυνήγι ανούσιων εκθέσεων ή δημοσίων σχέσεων. Σε μικρότερη ηλικία, πριν απομυθοποιήσω πρόσωπα και καταστάσεις, είχα την ψευδαίσθηση ότι η υπερέκθεση ήταν μέρος της δουλειάς. Στην πραγματικότητα, αν όλη αυτή την ενέργεια που σπαταλάμε στο ξεκίνημά μας, όσοι βρισκόμαστε μέσα σε ένα ξεχαρβαλωμένο σύστημα που θυμίζει κωμωδία, τη διαθέταμε σε ουσιαστική δουλειά στα εργαστήρια, θα βλέπαμε δουλειές πολύ πιο αξιόλογες.

»Έχω πάντα την αγωνία της μη στασιμότητας. Το στοιχείο που με τράβηξε στην ενότητα Υάδες σε βαθμό εμμονής, είναι η ροή του νερού. Κανένα από τα τέσσερα στοιχεία της Φύσης (νερό, φωτιά, αέρας, γη) δεν είναι στάσιμο. Η παρατήρηση της φύσης, στη βασική της δομή, οδηγεί σε πειραματισμούς, κάποιοι από τους οποίους γεννούν ερωτήματα. Όταν σκέφτομαι πόσα ουράνια σώματα υπάρχουν από αυτά που γνωρίζουμε, αλλά και πόσα άλλα που δεν γνωρίζουμε, τότε όλα παίρνουν το σωστό τους μέγεθος. Ακόμα και οι πλανήτες έχουν αρχή, μέση και τέλος στην ιστορία της ζωής τους, μέχρι να αλλάξουν μορφή. ´Οταν συνειδητοποιώ πως κάθε ζωή έχει αρχή και τέλος, τότε αισθάνομαι όλη την ελευθερία επιλογής, κάθε μέρα, της διαχείρισης του χρόνου που μου αντιστοιχεί.

yades_i_20ek_epi_20ek_melani_se_harti_300gr.jpg
Υάδες Ι, 20εκ επί 20εκ, μελάνι σε χαρτί 300γρ

»Οι 34 μικρογραφίες που παρουσιάζονται αυτή την περίοδο στο Αστεροσκοπείο είναι ένα μικρό δείγμα του συνόλου της δουλειάς των τριών τελευταίων χρόνων.

»Η βασική ιδέα αυτής της ενότητας (2015 έως 2018) είναι ο συνδυασμός τύχης και δομής, δίνοντας αρκετή σημασία στο χρώμα και στα σχήματα που παραπέμπουν υπαινικτικά σε συγκεκριμένες μορφές, με αφαιρετικό τρόπο, μέσα σε ένα περιβάλλον. Πειραματίζομαι με διαφορετικά υλικά, κάποιες φορές ασύμβατα, έχοντας πάντοτε ως κύριο εργαλείο τη ροή του νερού. Η δουλειά προς αυτή την κατεύθυνση βρίσκεται σε διαρκή εξέλιξη.

»Το πρώτο ολοκληρωμένο έργο αυτής της ενότητας σε μεγάλες διαστάσεις, με τίτλο Γαλαξίας Ι (170εκ επί 210 εκ), καθώς και άλλα έργα από διαφορετικές ενότητες, βρίσκονται μόνιμα στο Ινστιτούτο Γαληνός – Ινστιτούτο Ψυχικής Υγεἰας & Προσωπικής Ανάπτυξης (Μεσογείων 260, Χολαργός).  Ο Νίκος Σιδέρης,  ψυχίατρος, ψυχαναλυτής, συγγραφέας και επιστημονικός διευθυντής του Γαληνού, έχει γράψει μεταξύ άλλων το βιβλίο Ο Ερωτισμός στην Τέχνη, Εικαστικές φαντασιώσεις, εκδ. Μεταίχμιο, 2010, το οποίο διαβάζω αυτή την περίοδο. Κλείνω με ένα απόσπασμα του βιβλίου που με εκφράζει σε μεγάλο βαθμό».

leptomereia_ii.jpg

«Το θεμελιώδες ερώτημα για την Τέχνη σήμερα, ευρύτερα, αλλά και ειδικότερα στο πεδίο του ερωτισμού, έγκειται στο πώς θα αντεπεξέλθει στην πλημμυρίδα της εμπορευματικής απαξίωσης της εμπειρίας γενικά, της ερωτικής εμπειρίας ειδικότερα, και του αισθητικού ερωτισμού πολύ συγκεκριμένα. Ο δρόμος δεν είναι, μάλλον, η μετατροπή της τέχνης σε μια “αντίπαλη κυριολεκτική πραγματικότητα”, αλλά η ευφυής και επινοητική εμμονή της στο ειδοποιό της γνώρισμα, το οποίο έγκειται στην κατασκευή μεταφορικών κόσμων που μιλούν στην ψυχή των ανθρώπων, κατά τρόπο που να γεννά απόλαυση και αναβάθμιση, συναισθηματική και διανοητική».

hyades.jpg

Δείτε περισσότερες πληροφορίες για την έκθεση στο Guide της Athens Voice

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.